ساباقتاس قۇرمالاس سويلەم، ونىڭ تۇرلەرى. تەليەۆيدەنيە
ساباقتاس قۇرمالاس سويلەم، ونىڭ تۇرلەرى. تەليەۆيدەنيە.
قازاق ءتىلى 9 - سىنىپ
ساباقتىڭ ماقساتى:
1. بىلىمدىلىك: وقۋشىلارعا “تەليەۆيدەنيە” تۋرالى ماعلۇمات بەرۋ، ساباقتاس قۇرمالاس سويلەمنىڭ تۇرلەرىن اجىراتا بىلۋگە ۇيرەتۋ.
2. دامىتۋشىلىق: وقۋشىلاردىڭ ءتىل بايلىعىن دامىتۋ، وي - ءورىسىن كەڭەيتۋ، ويلارىن اۋىزشا جۇيەلەپ جەتكىزۋگە داعدىلاندىرۋ، سوزدىك قورىن مولايتۋ.
3. تاربيەلىك: وقۋشىنى مەملەكەتتىك تىلگە قۇرمەتپەن قاراۋعا، ونى سانالى دا ەرىكتى مەڭگەرۋگە تاربيەلەۋ.
ءتۇرى: جاڭا ءبىلىم بەرۋ
كورنەكىلىگى: ينتەراكتيۆتى تاقتا (سلايدتار)، پەرفوكارتالار، ۇلەستىرمەلى كارتوچكالار، باعالاۋ پاراقتارى، ستيكەرلەر.
ءادىس - تاسىلدەرى: اۋدارۋ، ىزدەندىرۋ، سۇراق - جاۋاپ، تالداۋ، ءتۇسىندىرۋ.
ساباقتىڭ بارىسى:
1. ۇيىمداستىرۋ كەزەڭى.
سالەمدەسۋ، تۇگەلدەۋ. كەزەكشىمەن سۇحبات جۇرگىزۋ.
ساباقتىڭ ماقساتىن حابارلاۋ.
ءمۇعالىم: - ساباقتىڭ ماقساتى: “تەليەۆيدەنيە”لەكسيكالىق تاقىرىبىن مەڭگەرۋ، ساباقتاس قۇرمالاس سويلەمنىڭ تۇرلەرىن اجىراتا بىلۋگە ۇيرەنۋ، ءتىل بايلىعىمىزدى دامىتۋ.
2. ءۇي تاپسىرماسىن تەكسەرۋ.
ءمۇعالىم: - ۇيگە نە بەرىلدى؟
- «سالالاس قۇرمالاس سويلەم جانە ونىڭ تۇرلەرى» مەڭگەرگەندەرىڭدى پەرفوكارتالار ارقىلى تەكسەرەمىز.
ماقساتى: وقۋشىلاردىڭ سالالاس قۇرمالاس سويلەم بويىنشا العان بىلىمدەرىن پىسىقتاۋ.
(وقۋشىلاردى ەكى توپقا ءبولىپ، پەرفوكارتالاردى تولتىرادى)
3. جاڭا تاقىرىپپەن تانىسۋ
بۇگىنگى ساباقتىڭ تاقىرىبى: تەليەۆيدەنيە. ساباقتا “تەليەۆيدەنيە” تۋرالى ماعلۇمات جيناپ، ساباقتاس قۇرمالاس سويلەمنىڭ تۇرلەرىن اجىراتا بىلۋگە ۇيرەنەمىز.
سوزدىكپەن جۇمىس.
وتپەلى – پەرەحودنىي
باستان كەشىرۋ – پروحوديت
كوبەيۋ – ۋۆەليچيتسيا
ساتى – ۋروۆەن
وزگەرىستەر – يزمەنەنيا
ساندىق – سيفروۆوي
ءۇردىس – پروسەسس
ءمان – زناچەنيە
سوزدەرمەن ءسوز تىركەستەردى قۇراستىرۋ
4. ماتىنمەن جۇمىس:
ا) ءتۇسىنىپ وقۋ؛
ءا) اۋدارۋ؛
1 - تاپسىرما. ءماتىندى ءتۇسىنىپ وقىپ، ورىس تىلىنە اۋدارىڭدار.
بۇگىندە تەليەۆيدەنيە بۇكىل الەمدە وتپەلى كەزەڭدى باستان كەشىپ وتىر. اق - قارا ءتۇستى تەلەديداردىڭ ورنىنا ءقازىر ءتۇرلى ءتۇستى تەلەديدارلاردى پايدالانۋ كوبەيدى. ال مۇنىڭ ءوزى تەلەحابارلاردى بەرۋدى جاڭا ءبىر ساتىعا كوتەرىپ وتىر. ءتۇرلى ءتۇستى تەليەۆيدەنيەنى ايتقاندا، ءقازىر بۇكىل الەمدە راديو مەن تەليەۆيدەنيە جۇيەسىندە ۇلكەن وزگەرىستەر بولىپ جاتقانىن ايتۋ كەرەك. تەلەحاباردى ءتۇسىرۋ مەن بەرۋدە ساندىق تەحنيكا مەن تەحنولوگيانى قولدانۋ ءۇردىسى پايدا بولدى. بۇل دا ۇلكەن جەتىستىك. سونىمەن بىرگە جاڭادان جەر سەرىگى جانە كابەلدىك تەليەۆيدەنيەنىڭ جۇزەگە اسۋى – سونىڭ ايعاعى. بۇل راديو مەن تەليەۆيدەنيە دامۋىنىڭ ستراتەگيالىق ءمانىن ايقىندايدى. قوعامدىق تەليەۆيدەنيە كوبىنە حالىقتى جاڭالىق حابارلارمەن جانە بىلىمدىك، سوزدىك - تانىمدىق باعدارلامالارمەن قامتۋعا تىرىسادى.
سۇراقتارعا جاۋاپ بەرۋ.
5. داپتەرمەن جۇمىس.
2 - تاپسىرما. ءماتىن بويىنشا حرونولوگيالىق كەستە قۇرا.
(ءماتىن كىتاپتىڭ 161 - بەتىندە بەرىلگەن)
حرونولوگيالىق كەستە تولتىرۋ
سەرگىتۋ ءساتى
6. مىنا سويلەمدەرگە كوڭىل اۋدارايىق:
1. انام قوناق كەلسە، داستارقاندى جايناتىپ قويادى. (شارتتى. ب. س)
2. ەكى قولى دىرىلدەپ، وسپان ىشكە كىردى. (قيمىل - سىن. ب. س.)
3. دوسىم ماعان كەلگەن سوڭ، مەن تەاترعا باردىم. (مەزگىل. ب. س.)
4. مەن قانشا تەسىلە قاراسام دا، مارجان ماعان نازار اۋدارمادى. (قارسىلىقتى. ب. س.)
5. كۇن جىلى بولعاندىقتان، ءبىز سەرۋەنگە شىقتىق. (سەبەپ. ب. س.)
6. ول وقىماقشى بولىپ، قالاعا كەتتى. (ماقسات. ب. س.)
7. بەرىلگەن سوزدەردەن سويلەم جيناۋ.
1. «قازاقستان» تەلەارناسى ەفيرگە العاش رەت 1958 جىلى 8 ناۋرىزدا شىقتى.
2. «كتك» تەلەارناسى 1991 جىلدان باستاپ جۇمىس ىستەيدى.
3. «31 ارنا» حابارلارىنىڭ تاراتىلۋى 1998 جىلى 12 ساۋىرىنەن باستالدى.
4. 1967 جىلى الماتىدا العاشقى «وربيتا» قابىلداۋ ستانسياسى ىسكە قوسىلدى.
8. تەست سۇراقتارى. وجسب دايىندىق.
1. قۇرمالاس سويلەمدەگى شىلاۋ ءتۇرى
كەشكى استان كەيىن جەمىس جەۋ كەرەك نەمەسە قىمىز ىشكەن دە پايدالى.
A) تالعاۋلىقتى
B) ىڭعايلاستىق
C) قارسىلىقتى
D) سەبەپ - سالدار
E) كەزەكتەس
2. سەبەپ - سالدار سالالاس قۇرمالاس سويلەمنىڭ جالعاۋلىعىن بەلگىلەڭىز.
A) نەمەسە.
B) جانە.
C) بىرەسە.
D) ءبىراق.
E) سوندىقتان.
3. كەيىندى ىقپالدى بەلگىلەڭىز.
A) كىلەمدى.
B) كىتابى.
C) باسپانا.
D) جاستار.
E) قازاقتىڭ.
4. ءىىى جاقتاعى بۇيرىق راي ەتىستىكتى انىقتاڭىز.
A) جازىپ.
B) جازۋ.
C) جازسىن.
D) جازۋدى.
E) جازدىق.
5. كۇردەلى سىن ەسىمدى انىقتاڭىز.
A) جەپ - جەڭىل.
B) سارى.
C) جۋان.
D) كوركەم.
E) اق.
6. ءۇش تۇبىردەن بىرىككەن ءسوزدى بەلگىلەڭىز.
A) جەزقازعان.
B) قىزىلوردا.
C) اقتاۋ.
D) ەكىباستۇز.
E) كوكشەتاۋ.
7. قوس ءسوزى بار سويلەمدى انىقتاڭىز.
A) مەن تۋعان قالامدى ەرەكشە سۇيەمىن.
B) بالالار قاتار - قاتار ءتىزىلىپ تۇرا قالدى.
C) كوكشەتاۋ قالاسى قازاقستاننىڭ سولتۇستىگىندە ورنالاسقان.
D) استانا قالاسى قارقىندى دامۋ ۇستىندە.
E) ەلباسى ن. ءا. نازاربايەۆ «قازاقستان جولى» اتتى كىتابىن جازدى.
8. ەسىمنەن جاسالعان تۋىندى زات ەسىمدى انىقتاڭىز.
A) تالعات كومەككە ۇمتىلدى.
B) كىتاپحانادان كىتاپ الىپ وقىدى.
C) جاقسى دوس تابۋ قيىن.
D) ادال بولعان دۇرىس.
E) ءبىراق جەتىپ ۇلگەرمەدى.
9. تۇيىق ەتىستىكتى كورسەتىڭىز.
A) اپەر.
B) ەكسىن.
C) توگەمىن.
D) اكەلدى.
E) جابۋ.
10. ىرىقسىز ەتىستى انىقتاڭىز.
A) كىرىستى، ءجۇرىستى، ايتىستى.
B) جۋىلدى، قارالدى، تازالاندى.
C) توقتات، ايتقىز، شەگەلەندى.
D) سالدىر، تىكتىر، سەندىر.
E) جۋىن، كيىن، تاران.
جاۋاپتارى: 1. ا 2. ە 3. ۆ 4. س 5. ا 6. د 7. ۆ 8. ۆ 9. ە 10. ۆ
9. قورىتىندىلاۋ كلاستەر تولتىرۋ / كىلت ءسوزى - تەليەۆيدەنيە
10. ءۇي جۇمىسىن بەرۋ: ساباقتاس قۇرمالاس تۇرلەرىن جاتتاۋ
11. باعالاۋ: ءمۇعالىم وقۋشىلاردىڭ ءوزارا باعالاۋلارىن باقىلايدى، قورىتادى. رەفلەكسيا: ساباق سوڭىندا وقۋشىلاردىڭ كوڭىل - كۇيلەرىن انىقتاۋ.
ساباقتاس قۇرمالاس سويلەم، ونىڭ تۇرلەرى. تەليەۆيدەنيە. جۇكتەۋ
قازاق ءتىلى 9 - سىنىپ
ساباقتىڭ ماقساتى:
1. بىلىمدىلىك: وقۋشىلارعا “تەليەۆيدەنيە” تۋرالى ماعلۇمات بەرۋ، ساباقتاس قۇرمالاس سويلەمنىڭ تۇرلەرىن اجىراتا بىلۋگە ۇيرەتۋ.
2. دامىتۋشىلىق: وقۋشىلاردىڭ ءتىل بايلىعىن دامىتۋ، وي - ءورىسىن كەڭەيتۋ، ويلارىن اۋىزشا جۇيەلەپ جەتكىزۋگە داعدىلاندىرۋ، سوزدىك قورىن مولايتۋ.
3. تاربيەلىك: وقۋشىنى مەملەكەتتىك تىلگە قۇرمەتپەن قاراۋعا، ونى سانالى دا ەرىكتى مەڭگەرۋگە تاربيەلەۋ.
ءتۇرى: جاڭا ءبىلىم بەرۋ
كورنەكىلىگى: ينتەراكتيۆتى تاقتا (سلايدتار)، پەرفوكارتالار، ۇلەستىرمەلى كارتوچكالار، باعالاۋ پاراقتارى، ستيكەرلەر.
ءادىس - تاسىلدەرى: اۋدارۋ، ىزدەندىرۋ، سۇراق - جاۋاپ، تالداۋ، ءتۇسىندىرۋ.
ساباقتىڭ بارىسى:
1. ۇيىمداستىرۋ كەزەڭى.
سالەمدەسۋ، تۇگەلدەۋ. كەزەكشىمەن سۇحبات جۇرگىزۋ.
ساباقتىڭ ماقساتىن حابارلاۋ.
ءمۇعالىم: - ساباقتىڭ ماقساتى: “تەليەۆيدەنيە”لەكسيكالىق تاقىرىبىن مەڭگەرۋ، ساباقتاس قۇرمالاس سويلەمنىڭ تۇرلەرىن اجىراتا بىلۋگە ۇيرەنۋ، ءتىل بايلىعىمىزدى دامىتۋ.
2. ءۇي تاپسىرماسىن تەكسەرۋ.
ءمۇعالىم: - ۇيگە نە بەرىلدى؟
- «سالالاس قۇرمالاس سويلەم جانە ونىڭ تۇرلەرى» مەڭگەرگەندەرىڭدى پەرفوكارتالار ارقىلى تەكسەرەمىز.
ماقساتى: وقۋشىلاردىڭ سالالاس قۇرمالاس سويلەم بويىنشا العان بىلىمدەرىن پىسىقتاۋ.
(وقۋشىلاردى ەكى توپقا ءبولىپ، پەرفوكارتالاردى تولتىرادى)
3. جاڭا تاقىرىپپەن تانىسۋ
بۇگىنگى ساباقتىڭ تاقىرىبى: تەليەۆيدەنيە. ساباقتا “تەليەۆيدەنيە” تۋرالى ماعلۇمات جيناپ، ساباقتاس قۇرمالاس سويلەمنىڭ تۇرلەرىن اجىراتا بىلۋگە ۇيرەنەمىز.
سوزدىكپەن جۇمىس.
وتپەلى – پەرەحودنىي
باستان كەشىرۋ – پروحوديت
كوبەيۋ – ۋۆەليچيتسيا
ساتى – ۋروۆەن
وزگەرىستەر – يزمەنەنيا
ساندىق – سيفروۆوي
ءۇردىس – پروسەسس
ءمان – زناچەنيە
سوزدەرمەن ءسوز تىركەستەردى قۇراستىرۋ
4. ماتىنمەن جۇمىس:
ا) ءتۇسىنىپ وقۋ؛
ءا) اۋدارۋ؛
1 - تاپسىرما. ءماتىندى ءتۇسىنىپ وقىپ، ورىس تىلىنە اۋدارىڭدار.
بۇگىندە تەليەۆيدەنيە بۇكىل الەمدە وتپەلى كەزەڭدى باستان كەشىپ وتىر. اق - قارا ءتۇستى تەلەديداردىڭ ورنىنا ءقازىر ءتۇرلى ءتۇستى تەلەديدارلاردى پايدالانۋ كوبەيدى. ال مۇنىڭ ءوزى تەلەحابارلاردى بەرۋدى جاڭا ءبىر ساتىعا كوتەرىپ وتىر. ءتۇرلى ءتۇستى تەليەۆيدەنيەنى ايتقاندا، ءقازىر بۇكىل الەمدە راديو مەن تەليەۆيدەنيە جۇيەسىندە ۇلكەن وزگەرىستەر بولىپ جاتقانىن ايتۋ كەرەك. تەلەحاباردى ءتۇسىرۋ مەن بەرۋدە ساندىق تەحنيكا مەن تەحنولوگيانى قولدانۋ ءۇردىسى پايدا بولدى. بۇل دا ۇلكەن جەتىستىك. سونىمەن بىرگە جاڭادان جەر سەرىگى جانە كابەلدىك تەليەۆيدەنيەنىڭ جۇزەگە اسۋى – سونىڭ ايعاعى. بۇل راديو مەن تەليەۆيدەنيە دامۋىنىڭ ستراتەگيالىق ءمانىن ايقىندايدى. قوعامدىق تەليەۆيدەنيە كوبىنە حالىقتى جاڭالىق حابارلارمەن جانە بىلىمدىك، سوزدىك - تانىمدىق باعدارلامالارمەن قامتۋعا تىرىسادى.
سۇراقتارعا جاۋاپ بەرۋ.
5. داپتەرمەن جۇمىس.
2 - تاپسىرما. ءماتىن بويىنشا حرونولوگيالىق كەستە قۇرا.
(ءماتىن كىتاپتىڭ 161 - بەتىندە بەرىلگەن)
حرونولوگيالىق كەستە تولتىرۋ
سەرگىتۋ ءساتى
6. مىنا سويلەمدەرگە كوڭىل اۋدارايىق:
1. انام قوناق كەلسە، داستارقاندى جايناتىپ قويادى. (شارتتى. ب. س)
2. ەكى قولى دىرىلدەپ، وسپان ىشكە كىردى. (قيمىل - سىن. ب. س.)
3. دوسىم ماعان كەلگەن سوڭ، مەن تەاترعا باردىم. (مەزگىل. ب. س.)
4. مەن قانشا تەسىلە قاراسام دا، مارجان ماعان نازار اۋدارمادى. (قارسىلىقتى. ب. س.)
5. كۇن جىلى بولعاندىقتان، ءبىز سەرۋەنگە شىقتىق. (سەبەپ. ب. س.)
6. ول وقىماقشى بولىپ، قالاعا كەتتى. (ماقسات. ب. س.)
7. بەرىلگەن سوزدەردەن سويلەم جيناۋ.
1. «قازاقستان» تەلەارناسى ەفيرگە العاش رەت 1958 جىلى 8 ناۋرىزدا شىقتى.
2. «كتك» تەلەارناسى 1991 جىلدان باستاپ جۇمىس ىستەيدى.
3. «31 ارنا» حابارلارىنىڭ تاراتىلۋى 1998 جىلى 12 ساۋىرىنەن باستالدى.
4. 1967 جىلى الماتىدا العاشقى «وربيتا» قابىلداۋ ستانسياسى ىسكە قوسىلدى.
8. تەست سۇراقتارى. وجسب دايىندىق.
1. قۇرمالاس سويلەمدەگى شىلاۋ ءتۇرى
كەشكى استان كەيىن جەمىس جەۋ كەرەك نەمەسە قىمىز ىشكەن دە پايدالى.
A) تالعاۋلىقتى
B) ىڭعايلاستىق
C) قارسىلىقتى
D) سەبەپ - سالدار
E) كەزەكتەس
2. سەبەپ - سالدار سالالاس قۇرمالاس سويلەمنىڭ جالعاۋلىعىن بەلگىلەڭىز.
A) نەمەسە.
B) جانە.
C) بىرەسە.
D) ءبىراق.
E) سوندىقتان.
3. كەيىندى ىقپالدى بەلگىلەڭىز.
A) كىلەمدى.
B) كىتابى.
C) باسپانا.
D) جاستار.
E) قازاقتىڭ.
4. ءىىى جاقتاعى بۇيرىق راي ەتىستىكتى انىقتاڭىز.
A) جازىپ.
B) جازۋ.
C) جازسىن.
D) جازۋدى.
E) جازدىق.
5. كۇردەلى سىن ەسىمدى انىقتاڭىز.
A) جەپ - جەڭىل.
B) سارى.
C) جۋان.
D) كوركەم.
E) اق.
6. ءۇش تۇبىردەن بىرىككەن ءسوزدى بەلگىلەڭىز.
A) جەزقازعان.
B) قىزىلوردا.
C) اقتاۋ.
D) ەكىباستۇز.
E) كوكشەتاۋ.
7. قوس ءسوزى بار سويلەمدى انىقتاڭىز.
A) مەن تۋعان قالامدى ەرەكشە سۇيەمىن.
B) بالالار قاتار - قاتار ءتىزىلىپ تۇرا قالدى.
C) كوكشەتاۋ قالاسى قازاقستاننىڭ سولتۇستىگىندە ورنالاسقان.
D) استانا قالاسى قارقىندى دامۋ ۇستىندە.
E) ەلباسى ن. ءا. نازاربايەۆ «قازاقستان جولى» اتتى كىتابىن جازدى.
8. ەسىمنەن جاسالعان تۋىندى زات ەسىمدى انىقتاڭىز.
A) تالعات كومەككە ۇمتىلدى.
B) كىتاپحانادان كىتاپ الىپ وقىدى.
C) جاقسى دوس تابۋ قيىن.
D) ادال بولعان دۇرىس.
E) ءبىراق جەتىپ ۇلگەرمەدى.
9. تۇيىق ەتىستىكتى كورسەتىڭىز.
A) اپەر.
B) ەكسىن.
C) توگەمىن.
D) اكەلدى.
E) جابۋ.
10. ىرىقسىز ەتىستى انىقتاڭىز.
A) كىرىستى، ءجۇرىستى، ايتىستى.
B) جۋىلدى، قارالدى، تازالاندى.
C) توقتات، ايتقىز، شەگەلەندى.
D) سالدىر، تىكتىر، سەندىر.
E) جۋىن، كيىن، تاران.
جاۋاپتارى: 1. ا 2. ە 3. ۆ 4. س 5. ا 6. د 7. ۆ 8. ۆ 9. ە 10. ۆ
9. قورىتىندىلاۋ كلاستەر تولتىرۋ / كىلت ءسوزى - تەليەۆيدەنيە
10. ءۇي جۇمىسىن بەرۋ: ساباقتاس قۇرمالاس تۇرلەرىن جاتتاۋ
11. باعالاۋ: ءمۇعالىم وقۋشىلاردىڭ ءوزارا باعالاۋلارىن باقىلايدى، قورىتادى. رەفلەكسيا: ساباق سوڭىندا وقۋشىلاردىڭ كوڭىل - كۇيلەرىن انىقتاۋ.
ساباقتاس قۇرمالاس سويلەم، ونىڭ تۇرلەرى. تەليەۆيدەنيە. جۇكتەۋ
You Might Also Like
-
ءپان: قازاق ءتىلى پراكتيكۋمى.
-
ينتەراكتيۆتى تەحنولوگيا نەگىزىندە قۇرىلعان فليپچارت - ساباقتاردى قولدانۋ ارقىلى كاسىپتىك ءبىلىم ساپاسىن ارتتىرۋ جولدارى.
