ساباقتى ەتىستىك پەن سالت ەتىستىك
ساباقتىڭ تاقىرىبى: ساباقتى ەتىستىك پەن سالت ەتىستىك
ساباقتىڭ ماقساتى: ساباقتى جانە سالت ەتىستىكتەر تۋرالى ۇعىم بەرۋ
ساباقتىڭ مىندەتتەرى: ا) ساباقتى جانە سالت ەتىستىكتىڭ جاسالۋ جولدارىن تاجىريبەلەرمەن ۇشتاستىرۋ، مەڭگەرتۋ.
ءا) ساباقتى جانە سالت ەتىستىكتەرىن ۇلتتىق ويىندار ارقىلى ءداستۇرلى باعالاي بىلۋگە، حالقىن سالتىن سۇيۋگە شاقىرۋ. ونىڭ ويلى، مادەنيەتتى ازامات تاربيەلەۋ.
ب) سويلەۋ ءتىلىن قالىپتاستىرىپ، لوگيكالىق ويلارىن دامىتۋ، ءتۇرلى ادىستەر ارقىلى شىعارماشىلىق قابىلەتتەرىن ارتتىرۋ.
ساباقتىڭ ءتۇرى: دامىتا وقۋ تەحنولوگياسى
وقىتۋ ءادىسى: ءتۇسىندىرۋ، پراكتيكالىق
كورنەكىلىكتەر: سەمانتيكالىق كارتا، كەسكىندەر (ادام بەينەسىن جاساۋدا)،
كەسپە قاعازدار.
ساباقتىڭ بارىسى: ءى. ۇيىمداستىرۋ
وقۋشىلارمەن سالەمدەسۋ، تۇگەلدەۋ، وقۋشىلاردىڭ زەيىنىن ساباققا اۋدارۋ، ساباققا دايارلىعىن تەكسەرۋ
ءىى. ءۇي تاپسىرماسىن تەكسەرۋ
قۇرامىندا ەتىستىگى بار 5 ماقال - ماتەل جانە 5 جۇمباق جازىپ كەلۋ. وقۋشىلار جۇمباعىن ءبىر - بىرىنە جاسىرادى. ماقالدارىن وقىتۋ. وتىلگەن ساباقتى قايتالاۋ.
ەتىستىك
№ تۇرلەرى
مىسالدار
1 تۇلعاسىنا قاراي - نەگىزگى
- تۋىندى وقى، جاز، بار، كەل، بەر
تۇزدا، گۇلدە، وينا
2 ماعىناسىنا قاراي - نەگىزگى
- كومەكشى ال، قال، كور، سويلە
ا) ە، ەت، دە
ب) بول، اكەت، تۇر، شىق
3 قۇرامىنا قاراي - دارا
- كۇردەلى جاز، وقى، وينا
بارىپ كەل، قىزمەت قىل
4 ءىس - ارەكەتتىڭ ورنالاسۋىنا قاراي - بولىمدى
- بولىمسىز بار، كەل، وقى، جاز
بارما، بارعان جوق
ءىىى. جاڭا ساباق
وقۋشىلار، ەتىستىڭ نىسانعا قاتىناسىنا قاراي ساباقتى ەتىستىك جانە سالت ەتىستىك بولىپ بولىنەدى. ساباقتىڭ تاقىرىبى مەن ماقساتىن ايتىپ وتەمىن.
ەتىستىكتەر ماعىناسىنا قاراي ساباقتى ەتىستىك جانە سالت ەتىستىك بولىپ ەكىگە بولىنەدى. ماعىناسى جاعىنان تابىس سەپتىكتەگى ءسوزدى قاجەت ەتىپ تۇراتىن ەتىستىكتەر ساباقتى ەتىستىكتەر دەپ اتالادى. ساباقتى ەتىستىكتەر كىمدى؟ نەنى؟ دەگەن سۇراقتارعا جاۋاپ بەرەتىن تابىس سەپتىكتەگى سوزبەن بايلانىسادى. ماعىناسى جاعىنان تۋرا نىساندى – تابىس سەپتىكتەگى ءسوزدى قاجەت ەتپەيتىن ەتىستىكتەر سالت ەتىستىكتەر دەپ اتالادى. مىسالى: قالادان قايت، ۇيدەن كەلدى، بالامەن كەلدى.
ەتىستىك زاتتىڭ قيمىلىنىڭ، ءىس - ارەكەتتىڭ اتى بولسا، ادامعا ءتان قيمىلدى اتاۋ.
ءارى قاراي ساباعىمىز سايىس تۇرىندە وتەدى.
ءى بايگە كەزەڭى: 1 - تاپسىرما «دامىتۋ» 233 - جاتتىعۋ اۋىزشا، 231 - جاتتىعۋ جازباشا. (سالت، ساباقتى ەتىستىكتەردى تەرىپ جاز)
2 - تاپسىرما «مەنى اڭگىمەلە» وقۋشىلار سۋرەتكە قاراپ تاقىرىپ قويىپ، ەتىستىكتەردى قاتىستىرىپ، 3 مين ىشىندە قىسقاشا اڭگىمە قۇراستىرادى.
ءىى كوكپار كەزەڭى: «وي تولعانىس ءساتى»
وقۋشىلارعا ادەبيەت پانىنەن وتىلگەن پوەمالىق شىعارمادان ءۇزىندى ەتىستىكتەردى ءتۇسىرىلىپ جازىلادى. سول ەتىستىكتەردى ايتىپ، ولەڭنىڭ تاقىرىبى مەن اۆتورىن جانە ولەڭدەردەگى ادەبي – كوركەمدەگىش قۇرالداردى تابۋ قاجەت.
1. سەندەرگە...... باتامدى
(ى. التىنسارين «ونەر – ءبىلىم بار جۇرتتا»)
2. ساعىمى سايران.......
بورانى....... (م. جۇمابايەۆ «سۇيەمىن»
2. قىردا توعاي....... سايدا بۇلبۇل،
تاستاعى ءۇنىن....... بايعىز كوكەك.
(ا. قۇنانبايەۆ «جازعىتۇرى»)
4. تەكە مۇرىن، سالپى ەرىن، ۇزىن ءتىستى
قابىرعالى جوتالى....... بولسا كۇشتى.
(ا. قۇنانبايەۆ «ەپيتەت»)
5. اق كيىمدى، دەنەلى، اق ساقالدى،
سوقىر، مىلقاۋ...... ءتىرى جاندى.
(ا. قۇنانبايەۆ «قىس» كەيىپتەۋ)
6. بۇرىنعى اتمىزعا سىيعا........
بىزدەردە مىناداي بار، مىناداي بار.
(س. تورايعىروۆ «ءبىر ادامعا» يرانيا)
ەتىستىكتى قايتالاي وتىرىپ، بەرىلگەن دەڭگەيلەپ تاپسىرمالار بويىنشا وقۋشىلاردىڭ ەركىن سويلەۋىنە ىقپال جاسالىنادى.
ءىىى بويجازار كەزەڭى «سەرگىتۋ ءساتى»
(قاراجورعا سازى مەن بي بيلەيدى)
ساباقتى ەتىستىك پەن سالت ەتىستىك جۇكتەۋ
ساباقتىڭ ماقساتى: ساباقتى جانە سالت ەتىستىكتەر تۋرالى ۇعىم بەرۋ
ساباقتىڭ مىندەتتەرى: ا) ساباقتى جانە سالت ەتىستىكتىڭ جاسالۋ جولدارىن تاجىريبەلەرمەن ۇشتاستىرۋ، مەڭگەرتۋ.
ءا) ساباقتى جانە سالت ەتىستىكتەرىن ۇلتتىق ويىندار ارقىلى ءداستۇرلى باعالاي بىلۋگە، حالقىن سالتىن سۇيۋگە شاقىرۋ. ونىڭ ويلى، مادەنيەتتى ازامات تاربيەلەۋ.
ب) سويلەۋ ءتىلىن قالىپتاستىرىپ، لوگيكالىق ويلارىن دامىتۋ، ءتۇرلى ادىستەر ارقىلى شىعارماشىلىق قابىلەتتەرىن ارتتىرۋ.
ساباقتىڭ ءتۇرى: دامىتا وقۋ تەحنولوگياسى
وقىتۋ ءادىسى: ءتۇسىندىرۋ، پراكتيكالىق
كورنەكىلىكتەر: سەمانتيكالىق كارتا، كەسكىندەر (ادام بەينەسىن جاساۋدا)،
كەسپە قاعازدار.
ساباقتىڭ بارىسى: ءى. ۇيىمداستىرۋ
وقۋشىلارمەن سالەمدەسۋ، تۇگەلدەۋ، وقۋشىلاردىڭ زەيىنىن ساباققا اۋدارۋ، ساباققا دايارلىعىن تەكسەرۋ
ءىى. ءۇي تاپسىرماسىن تەكسەرۋ
قۇرامىندا ەتىستىگى بار 5 ماقال - ماتەل جانە 5 جۇمباق جازىپ كەلۋ. وقۋشىلار جۇمباعىن ءبىر - بىرىنە جاسىرادى. ماقالدارىن وقىتۋ. وتىلگەن ساباقتى قايتالاۋ.
ەتىستىك
№ تۇرلەرى
مىسالدار
1 تۇلعاسىنا قاراي - نەگىزگى
- تۋىندى وقى، جاز، بار، كەل، بەر
تۇزدا، گۇلدە، وينا
2 ماعىناسىنا قاراي - نەگىزگى
- كومەكشى ال، قال، كور، سويلە
ا) ە، ەت، دە
ب) بول، اكەت، تۇر، شىق
3 قۇرامىنا قاراي - دارا
- كۇردەلى جاز، وقى، وينا
بارىپ كەل، قىزمەت قىل
4 ءىس - ارەكەتتىڭ ورنالاسۋىنا قاراي - بولىمدى
- بولىمسىز بار، كەل، وقى، جاز
بارما، بارعان جوق
ءىىى. جاڭا ساباق
وقۋشىلار، ەتىستىڭ نىسانعا قاتىناسىنا قاراي ساباقتى ەتىستىك جانە سالت ەتىستىك بولىپ بولىنەدى. ساباقتىڭ تاقىرىبى مەن ماقساتىن ايتىپ وتەمىن.
ەتىستىكتەر ماعىناسىنا قاراي ساباقتى ەتىستىك جانە سالت ەتىستىك بولىپ ەكىگە بولىنەدى. ماعىناسى جاعىنان تابىس سەپتىكتەگى ءسوزدى قاجەت ەتىپ تۇراتىن ەتىستىكتەر ساباقتى ەتىستىكتەر دەپ اتالادى. ساباقتى ەتىستىكتەر كىمدى؟ نەنى؟ دەگەن سۇراقتارعا جاۋاپ بەرەتىن تابىس سەپتىكتەگى سوزبەن بايلانىسادى. ماعىناسى جاعىنان تۋرا نىساندى – تابىس سەپتىكتەگى ءسوزدى قاجەت ەتپەيتىن ەتىستىكتەر سالت ەتىستىكتەر دەپ اتالادى. مىسالى: قالادان قايت، ۇيدەن كەلدى، بالامەن كەلدى.
ەتىستىك زاتتىڭ قيمىلىنىڭ، ءىس - ارەكەتتىڭ اتى بولسا، ادامعا ءتان قيمىلدى اتاۋ.
ءارى قاراي ساباعىمىز سايىس تۇرىندە وتەدى.
ءى بايگە كەزەڭى: 1 - تاپسىرما «دامىتۋ» 233 - جاتتىعۋ اۋىزشا، 231 - جاتتىعۋ جازباشا. (سالت، ساباقتى ەتىستىكتەردى تەرىپ جاز)
2 - تاپسىرما «مەنى اڭگىمەلە» وقۋشىلار سۋرەتكە قاراپ تاقىرىپ قويىپ، ەتىستىكتەردى قاتىستىرىپ، 3 مين ىشىندە قىسقاشا اڭگىمە قۇراستىرادى.
ءىى كوكپار كەزەڭى: «وي تولعانىس ءساتى»
وقۋشىلارعا ادەبيەت پانىنەن وتىلگەن پوەمالىق شىعارمادان ءۇزىندى ەتىستىكتەردى ءتۇسىرىلىپ جازىلادى. سول ەتىستىكتەردى ايتىپ، ولەڭنىڭ تاقىرىبى مەن اۆتورىن جانە ولەڭدەردەگى ادەبي – كوركەمدەگىش قۇرالداردى تابۋ قاجەت.
1. سەندەرگە...... باتامدى
(ى. التىنسارين «ونەر – ءبىلىم بار جۇرتتا»)
2. ساعىمى سايران.......
بورانى....... (م. جۇمابايەۆ «سۇيەمىن»
2. قىردا توعاي....... سايدا بۇلبۇل،
تاستاعى ءۇنىن....... بايعىز كوكەك.
(ا. قۇنانبايەۆ «جازعىتۇرى»)
4. تەكە مۇرىن، سالپى ەرىن، ۇزىن ءتىستى
قابىرعالى جوتالى....... بولسا كۇشتى.
(ا. قۇنانبايەۆ «ەپيتەت»)
5. اق كيىمدى، دەنەلى، اق ساقالدى،
سوقىر، مىلقاۋ...... ءتىرى جاندى.
(ا. قۇنانبايەۆ «قىس» كەيىپتەۋ)
6. بۇرىنعى اتمىزعا سىيعا........
بىزدەردە مىناداي بار، مىناداي بار.
(س. تورايعىروۆ «ءبىر ادامعا» يرانيا)
ەتىستىكتى قايتالاي وتىرىپ، بەرىلگەن دەڭگەيلەپ تاپسىرمالار بويىنشا وقۋشىلاردىڭ ەركىن سويلەۋىنە ىقپال جاسالىنادى.
ءىىى بويجازار كەزەڭى «سەرگىتۋ ءساتى»
(قاراجورعا سازى مەن بي بيلەيدى)
ساباقتى ەتىستىك پەن سالت ەتىستىك جۇكتەۋ
You Might Also Like
-
ساباقتىڭ تاقىرىبى/ تەما ۋروكا: وپەراسيالىق جۇيەلەر. وپەراسيالىق جۇيەنىڭ تۇرلەرى
