سالالاس قۇرمالاس سويلەم
ساباقتىڭ تاقىرىبى: سالالاس قۇرمالاس سويلەم.
ساباقتىڭ ماقساتى:
بىلىمدىلىك: سالالاس سويلەم جانە ونىڭ تۇرلەرى جونىندە بىلىمدەرىن تەرەڭدەتە وتىرىپ، پراكتيكادا سالالاس تۇرلەرىن قۇرمالاس سويلەمنىڭ باسقا تۇرلەرىنەن اجىراتا بىلۋگە جاتتىقتىرۋ.
دامىتۋشىلىق: ءتۇرلى تاپسىرمالاردى ورىنداۋ نەگىزىندە وقۋشىنىڭ جەكە تۇلعالىق قابىلەتىن اشۋ؛
تاربيەلىلىك: انا ءتىلىن سۇيۋگە، قادىرلەۋگە؛ ادامگەرشىلىككە تاربيەلەۋ.
ساباق ءتۇرى: قايتالاۋ ساباعى.
ءتيپى: بىلىك پەن داعدىنى قالىپتاستىرۋ.
كورنەكىلىكتەر: سلايد، ۇلەستىرمەلىك كارتوچكالار، ماتىندەر.
ساباق بارىسى: ءى. ۇيىمداستىرۋ كەزەڭى
ءىى. وتكەن ماتەريالدارعا شولۋ جاساۋ ارقىلى بۇگىنگى ساباقتى باستاۋ؛
ءمۇعالىمنىڭ كىرىسپە ءسوزى:
ادامنىڭ ويى مەن پىكىرى سان قيلى بولادى. ادام ءوز ويىن جەتكىزۋ ءۇشىن قۇرمالاس سويلەمنىڭ ماعىنالىق تۇرلەرىن قولدانادى ەكەن.
بۇگىنگى ساباعىمىز – قۇرمالاس سويلەمنىڭ ءتۇرى – سالالاس قۇرمالاس سويلەمدى قايتالاۋ ساباعى. وقۋشىلار 2 توپقا ءبولىنىپ، ساباق بارىسىندا ءتۇرلى تاپسىرمالار ورىندايدى
ءى. قىزىعۋشىلىقتى وياتۋ.
ءى - تاپسىرما.
سىزبانى سويلەت.
ءىى تاپسىرما
ءى توپ ءىى توپ
ىڭعايلاس سالالاس تۇسىندىرمەلى سالالاس
قارسىلىقتى سالالاس تالعاۋلى سالالاس
سەبەپ - سالدار سالالاس كەزەكتەس سالالاس
(انىقتامالارى، ماعىنالىق تۇرلەرىن ناقتى مىسالدارمەن ايتۋ.)
ءىىى تاپسىرما. لەكسيا.( ءمۇعالىم لەكسيانى وقيدى، وقۋشىلار كەرەك تۇستارىن جازىپ نە ەستە ساقتاپ، لەكسيا اياقتالعان سوڭ، ايتىپ بەرەدى.)
سالالاس قۇرمالاس سويلەمنىڭ قۇرامىنداعى جاي سويلەمدەر سان جاعىنان تەك ەكەۋ ەمەس، ودان دا كوپ بولۋى مۇمكىن. ولاردىڭ اراسىنداعى ماعىنالىق قارىم – قاتىناس ءبىرىڭعاي بولماي، ءار الۋان بولىپ كەلەدى. مىسالى: جۋىردا ءبىلىم سايىسى بولۋعا ءتيىستى: نە «بىلىمدىلەر» توبى جەنەدى، نە «العىرلار» توبى وزادى. بۇل سويلەم قۇرامىندا ءۇش سويلەم بار: ءبىرىنشىسى سوڭعىلارىمەن تۇسىندىرمەلى قاتىناستا، ەكىنشى مەن ءۇشىنشى سويلەمدەر تالعاۋ ءماندى قاتىناستا، ەكىنشى مەن ءۇشىنشى سويلەمدەر تالعاۋ ءماندى قاتىناستا.
ىڭعايلاس سالالاس شىلاۋلاردىڭ قاتىسۋىنا قاراي ەكىگە بولىنەتىنى بەلگىلى. جانە جالعاۋلىعى كەلگەندە، ءارى شىلاۋلى قايتالانباي ءبىر - اق رەت كەلگەندە جاي سويلەمدەر اراسىنا ءۇتىر قويىلمايدى.
سەبەپ - سالدار سالالاستاعى جاي سويلەمدەردىڭ ورىندارىن اۋىستىرىپ ايتا بەرۋگە بولادى. جالعاۋلىقتى سەبەپ سالدار سالالاستا جاي سويلەمدەردىڭ قايسىسى بۇرىن تۇرعانىڭ تىنىس بەلگىلەرى ارقىلى ايىرامىز. ەگەر سەبەپ ءماندى بۇرىن تۇرسا، ءۇتىر قويىلادى. كەرسىنشە سالدار ءماندى سويلەم سەبەپ ءماندى دەن بۇرىن ايتىلسا، اراسىنا قوس نۇكتە قويىلادى.
جالعاۋلىقسىز قارسىلىقتى سالالاس سويلەمنىڭ بايانداۋىشتارى كوبىنەسە انتونيم سوزدەردەن جانە بولىمدى، بولىمسىز فورماداعى سوزدەردەن جاسالادى.
تۇسىندىرمەلى سالالاس جالعاۋلىقتى شىلاۋسىز، ىرگەلەس بايلانىسادى. ءبىرىنشى جاي سويلەمىنىڭ بايانداۋىشى سونشا، سونداي، سونشالىق دەگەن سوزدەر بولسا، ولاردان كەيىن سىزىقشا قويىلادى
ءىۇ تاپسىرما ماتىنمەن جۇمىس.
(ماتىندە قانشا سويلەم بار، جاي سويلەم قانشا، ونىڭ قاي ءتۇرى، قۇرمالاس سويلەم قانشا، سويلەمدەر سالالاس پا، ساباقتاس پا، الدە ارالاس پا اجىراتادى. 1 سويلەمگە سينتاكسيستىك تالداۋ.)
ءى توپ
قاتەلىكتىڭ ارتى وكىنىش.
عابيت اۋرۋحانادان ۇزاق ۋاقىت ەمدەلىپ، بۇگىن شىققان بولاتىن.
ول اينالانىڭ وسىنداي اسەم ەكەندىگىن جاڭا بايقاعانداي. اسەم تابيعات، ساۋلەتتى ۇيلەر، ءوز شارۋاسىمەن جان - جاققا بارا جاتقان ادامداردى جاڭا كورگەندەي تاڭدانا قارادى. ول ەسىرتكىنىڭ الەگىنەن ومىردەن قانشالىقتى وقشاۋ قالعانىن، ءتىپتى وتباسىنان، دوستارىنان تىم قاشىقتاپ كەتكەنىن جاڭا عانا ءتۇسىنىپ، ەندى ءبارى باسقاشا بولاتىنىنا نىق سەنىممەن، ءوز - وزىنە ۋادە بەردى.
ول ادامنىڭ بولاشاعى ءوز قولىندا ەكەنىن، ومىردە كەزدەسەتىن قيىندىقتى شەشۋگە بولاتىنىن جانە كەز كەلگەن جاعدايدا كىنانى ادام وزىنەن ىزدەۋ قاجەت ەكەنىن العاش رەت ءتۇسىنىپ، ءوزىنىڭ وتكەن ءومىرىن وي ەلەگىنەن وتكىزدى.
ءىى توپ
سۇلۋلىق.
ادام جانى ءارقاشان سۇلۋلىققا قۇشتار، ول ادەمىلىكتى اڭسايدى. ادام جۇلدىزدى اسپاندى تاماشالايدى، مۋزىكانىڭ سازىنا ەلتيدى، ءبيدىڭ ىرعاعىنا تەربەلەدى، قولونەر تۋىندىلارىنىڭ كەرەمەتتىلىگىنە تامسانادى. ناتيجەسىندە اينالاسىن، مەكەندەيتىن تۇراعىن ادەمىلەپ، ساندەيدى، ءوزىنىڭ سىرت كەلبەتىنە كوڭىل بولەدى، ءاربىر ءىسى مەن ارەكەتىن سۇلۋلاندىرۋعا ۇمتىلادى...
ادام سۇلۋلىقتى تابيعات ارقىلى، ونەر ارقىلى سەزىنە وتىرىپ، ءوز ءومىرىن سۇلۋلاندىرۋ ءوز قولىندا ەكەندىگىنە ءشۇبا كەلتىرمەيدى.
ءۇ تاپسىرما.
سەمانتيكالىق كارتا.
ءى توپ
سالالاس قۇرمالاس سويلەم. جۇكتەۋ
ساباقتىڭ ماقساتى:
بىلىمدىلىك: سالالاس سويلەم جانە ونىڭ تۇرلەرى جونىندە بىلىمدەرىن تەرەڭدەتە وتىرىپ، پراكتيكادا سالالاس تۇرلەرىن قۇرمالاس سويلەمنىڭ باسقا تۇرلەرىنەن اجىراتا بىلۋگە جاتتىقتىرۋ.
دامىتۋشىلىق: ءتۇرلى تاپسىرمالاردى ورىنداۋ نەگىزىندە وقۋشىنىڭ جەكە تۇلعالىق قابىلەتىن اشۋ؛
تاربيەلىلىك: انا ءتىلىن سۇيۋگە، قادىرلەۋگە؛ ادامگەرشىلىككە تاربيەلەۋ.
ساباق ءتۇرى: قايتالاۋ ساباعى.
ءتيپى: بىلىك پەن داعدىنى قالىپتاستىرۋ.
كورنەكىلىكتەر: سلايد، ۇلەستىرمەلىك كارتوچكالار، ماتىندەر.
ساباق بارىسى: ءى. ۇيىمداستىرۋ كەزەڭى
ءىى. وتكەن ماتەريالدارعا شولۋ جاساۋ ارقىلى بۇگىنگى ساباقتى باستاۋ؛
ءمۇعالىمنىڭ كىرىسپە ءسوزى:
ادامنىڭ ويى مەن پىكىرى سان قيلى بولادى. ادام ءوز ويىن جەتكىزۋ ءۇشىن قۇرمالاس سويلەمنىڭ ماعىنالىق تۇرلەرىن قولدانادى ەكەن.
بۇگىنگى ساباعىمىز – قۇرمالاس سويلەمنىڭ ءتۇرى – سالالاس قۇرمالاس سويلەمدى قايتالاۋ ساباعى. وقۋشىلار 2 توپقا ءبولىنىپ، ساباق بارىسىندا ءتۇرلى تاپسىرمالار ورىندايدى
ءى. قىزىعۋشىلىقتى وياتۋ.
ءى - تاپسىرما.
سىزبانى سويلەت.
ءىى تاپسىرما
ءى توپ ءىى توپ
ىڭعايلاس سالالاس تۇسىندىرمەلى سالالاس
قارسىلىقتى سالالاس تالعاۋلى سالالاس
سەبەپ - سالدار سالالاس كەزەكتەس سالالاس
(انىقتامالارى، ماعىنالىق تۇرلەرىن ناقتى مىسالدارمەن ايتۋ.)
ءىىى تاپسىرما. لەكسيا.( ءمۇعالىم لەكسيانى وقيدى، وقۋشىلار كەرەك تۇستارىن جازىپ نە ەستە ساقتاپ، لەكسيا اياقتالعان سوڭ، ايتىپ بەرەدى.)
سالالاس قۇرمالاس سويلەمنىڭ قۇرامىنداعى جاي سويلەمدەر سان جاعىنان تەك ەكەۋ ەمەس، ودان دا كوپ بولۋى مۇمكىن. ولاردىڭ اراسىنداعى ماعىنالىق قارىم – قاتىناس ءبىرىڭعاي بولماي، ءار الۋان بولىپ كەلەدى. مىسالى: جۋىردا ءبىلىم سايىسى بولۋعا ءتيىستى: نە «بىلىمدىلەر» توبى جەنەدى، نە «العىرلار» توبى وزادى. بۇل سويلەم قۇرامىندا ءۇش سويلەم بار: ءبىرىنشىسى سوڭعىلارىمەن تۇسىندىرمەلى قاتىناستا، ەكىنشى مەن ءۇشىنشى سويلەمدەر تالعاۋ ءماندى قاتىناستا، ەكىنشى مەن ءۇشىنشى سويلەمدەر تالعاۋ ءماندى قاتىناستا.
ىڭعايلاس سالالاس شىلاۋلاردىڭ قاتىسۋىنا قاراي ەكىگە بولىنەتىنى بەلگىلى. جانە جالعاۋلىعى كەلگەندە، ءارى شىلاۋلى قايتالانباي ءبىر - اق رەت كەلگەندە جاي سويلەمدەر اراسىنا ءۇتىر قويىلمايدى.
سەبەپ - سالدار سالالاستاعى جاي سويلەمدەردىڭ ورىندارىن اۋىستىرىپ ايتا بەرۋگە بولادى. جالعاۋلىقتى سەبەپ سالدار سالالاستا جاي سويلەمدەردىڭ قايسىسى بۇرىن تۇرعانىڭ تىنىس بەلگىلەرى ارقىلى ايىرامىز. ەگەر سەبەپ ءماندى بۇرىن تۇرسا، ءۇتىر قويىلادى. كەرسىنشە سالدار ءماندى سويلەم سەبەپ ءماندى دەن بۇرىن ايتىلسا، اراسىنا قوس نۇكتە قويىلادى.
جالعاۋلىقسىز قارسىلىقتى سالالاس سويلەمنىڭ بايانداۋىشتارى كوبىنەسە انتونيم سوزدەردەن جانە بولىمدى، بولىمسىز فورماداعى سوزدەردەن جاسالادى.
تۇسىندىرمەلى سالالاس جالعاۋلىقتى شىلاۋسىز، ىرگەلەس بايلانىسادى. ءبىرىنشى جاي سويلەمىنىڭ بايانداۋىشى سونشا، سونداي، سونشالىق دەگەن سوزدەر بولسا، ولاردان كەيىن سىزىقشا قويىلادى
ءىۇ تاپسىرما ماتىنمەن جۇمىس.
(ماتىندە قانشا سويلەم بار، جاي سويلەم قانشا، ونىڭ قاي ءتۇرى، قۇرمالاس سويلەم قانشا، سويلەمدەر سالالاس پا، ساباقتاس پا، الدە ارالاس پا اجىراتادى. 1 سويلەمگە سينتاكسيستىك تالداۋ.)
ءى توپ
قاتەلىكتىڭ ارتى وكىنىش.
عابيت اۋرۋحانادان ۇزاق ۋاقىت ەمدەلىپ، بۇگىن شىققان بولاتىن.
ول اينالانىڭ وسىنداي اسەم ەكەندىگىن جاڭا بايقاعانداي. اسەم تابيعات، ساۋلەتتى ۇيلەر، ءوز شارۋاسىمەن جان - جاققا بارا جاتقان ادامداردى جاڭا كورگەندەي تاڭدانا قارادى. ول ەسىرتكىنىڭ الەگىنەن ومىردەن قانشالىقتى وقشاۋ قالعانىن، ءتىپتى وتباسىنان، دوستارىنان تىم قاشىقتاپ كەتكەنىن جاڭا عانا ءتۇسىنىپ، ەندى ءبارى باسقاشا بولاتىنىنا نىق سەنىممەن، ءوز - وزىنە ۋادە بەردى.
ول ادامنىڭ بولاشاعى ءوز قولىندا ەكەنىن، ومىردە كەزدەسەتىن قيىندىقتى شەشۋگە بولاتىنىن جانە كەز كەلگەن جاعدايدا كىنانى ادام وزىنەن ىزدەۋ قاجەت ەكەنىن العاش رەت ءتۇسىنىپ، ءوزىنىڭ وتكەن ءومىرىن وي ەلەگىنەن وتكىزدى.
ءىى توپ
سۇلۋلىق.
ادام جانى ءارقاشان سۇلۋلىققا قۇشتار، ول ادەمىلىكتى اڭسايدى. ادام جۇلدىزدى اسپاندى تاماشالايدى، مۋزىكانىڭ سازىنا ەلتيدى، ءبيدىڭ ىرعاعىنا تەربەلەدى، قولونەر تۋىندىلارىنىڭ كەرەمەتتىلىگىنە تامسانادى. ناتيجەسىندە اينالاسىن، مەكەندەيتىن تۇراعىن ادەمىلەپ، ساندەيدى، ءوزىنىڭ سىرت كەلبەتىنە كوڭىل بولەدى، ءاربىر ءىسى مەن ارەكەتىن سۇلۋلاندىرۋعا ۇمتىلادى...
ادام سۇلۋلىقتى تابيعات ارقىلى، ونەر ارقىلى سەزىنە وتىرىپ، ءوز ءومىرىن سۇلۋلاندىرۋ ءوز قولىندا ەكەندىگىنە ءشۇبا كەلتىرمەيدى.
ءۇ تاپسىرما.
سەمانتيكالىق كارتا.
ءى توپ
سالالاس قۇرمالاس سويلەم. جۇكتەۋ
You Might Also Like
-
ساباقتىڭ تاقىرىبى: جىراۋلار پوەزياسىنان وتكەندى قايتالاۋ.
