سالاۋاتتىلىق – دەنساۋلىق كەپىلى
تاقىرىبى: سالاۋاتتىلىق – دەنساۋلىق كەپىلى.
ماقساتى: وقۋشىلاردىڭ «دەنساۋلىق» قۇندىلىعى تۋرالى تۇسىنىكتەرىن كەڭەيتۋ.
دەنساۋلىقتىڭ ادام ومىرىندەگى ماڭىزدىلىعىن ءتۇسىندىرۋ، ونى كۇتۋ ىسكەرلىكتەرىن دامىتۋ؛
دەنە، جەكە باس گيگيەناسىن ساقتاۋ جانە جامان قىلىقتاردان بويىن اۋلاق ۇستاۋعا تاربيەلەۋ.
كورنەكىلىگى: ءومىر، دەنساۋلىق، باقىت تۋرالى ناقىل سوزدەر، سيۋجەتتى كارتينالار، ينتەربەلسەندى تاقتا
ءجۇرىسى
ءى. ۇيىمداستىرۋ كەزەڭى.
ءىى. نەگىزگى ءبولىم.
*اياقتالماعان سويلەم
باقىتتى ءومىر – بۇل.... (اۆتور ورىندىعىنا وتىرىپ ويلارىن ورتاعا سالادى)
*دەنساۋلىق ءسوزىنىڭ ماعىناسىن اشقىزۋ.
د - دۇرىس دەم الۋ.
ە - ەرىنبەۋ
ن - نيەتتەنۋ
س – سپورتپەن شۇعىلدانۋ.
ا – اعزانى شىنىقتىرۋ
ۋ - ۋاقىتتى دۇرىس پايدالانۋ.
ل - لايىقتى ءومىر ءسۇرۋ
ى - ىنتا - ىقىلاس العا جەتەلەيدى
ق – قوزعالىس اعزانى شىنىقتىرادى
ءمۇعالىم:
- سونىمەن بالالار، ءبىز بولاشاق قازاقستان رەسپۋبليكاسىنىڭ ازاماتتارى بۇگىنگى مەكتەپ تابالدىرىعىنداعى وقۋشىلار دەنساۋلىعىمىزعا جاستايىمىزدان قامقور بولۋىمىز قاجەت.
قازىرگى كەزدە جەتكىنشەكتەردىڭ دەنساۋلىعىن ساقتاۋ جانە سالاۋاتتى ءومىر ءسۇرۋىن قالىپتاستىرۋ قاجەتتىلىگىنە بايلانىستى بۇكىل وقۋ تاربيە جۇيەسىن ۆالەولوگيزاسيالاۋ قاجەتتىلىگى تۋىنداپ وتىر. حالىقارالىق دەنساۋلىق ساقتاۋ ۇيىمىنىڭ ەسەبى بويىنشا ادام دەنساۋلىعىنا 10% دارىگەرلىك كومەك، 15% - تۇقىم قۋالاۋشىلىقتان، 25% - قورشاعان ورتادان، ال 50% - ادامنىڭ وزىنە، ءومىر ءسۇرۋ قالپىنا بايلانىستى ەكەن.
1 سلايد.
«دەنى ساۋ ادام – تابيعاتتىڭ ەڭ باعالى تۋىندىسى»/ ت. كورلەيل.
«جەر عالامشارى ءبىزدىڭ ءۇيىمىز عانا ەمەس، ءبىز ونىڭ بولىنبەيتىن بولشەگىمىز...»/ ۆ. ي. ۆەرنادسكيي
«ءبىرىنشى بايلىق – دەنساۋلىق، ەكىنشى بايلىق اق جاۋلىق، ءۇشىنشى بايلىق ون ساۋلىق»/ حالىق ماقالى.
2 سلايد.
ءبىزدىڭ ەلىمىزدە 17 ملن ادام بار، 2050 جىلداردا 10، 5 ملن قالۋى مۇمكىن. ورتاشا ءومىر ءسۇرۋ: ەرلەر – 57 جىل، ايەلدەر – 72 جىل. باستى سەبەپتەرى جۇرەك – قان اۋرۋلارى، ونكولوگيالىق وكپە اۋرۋى، ناركوماندار، دەپرەسسياعا ۇشىراعاندار، سالاۋاتتى ءومىر سالتىنىڭ ەرەجەلەرىن ساقتاماعاندار، سۋيسيد بولىپ وتىر.
حالىقتا مىناداي دانا ءسوز بار:
«اقشا جوعالتقانىڭ – ەشتەڭە جوعالتپاعانىڭ،
ۋاقىت جوعالتقانىڭ – كوپ نارسە جوعالتقانىڭ،
دەنساۋلىق جوعالتقانىڭ – ءبارىن جوعالتقانىڭ»
3 سلايد.
دەنساۋلىققا كەرى اسەر ەتەتىن فاكتورلار:
1. قورشاعان ورتا لاستىعى.
2. دۇرىس تاماقتانباۋ.
3. تۇقىم قۋالاۋشىلىق.
4. دەنساۋلىق ساقتاۋ شارالارىنىڭ تومەنگى ساتىدا بولۋى.
5. زياندى زاتتاردى قابىلداۋ.
6. تازالىقتى ساقتاماۋ.
7. وتباسىنداعى كەرى جاعدايلار.
8. ادامدا سترەسس جاعدايى ءجيى بولۋى.
4 سلايد.
دەنساۋلىققا دۇرىس اسەرىن تيگىزەتىن فاكتورلار:
1. دۇرىس تاماقتانۋ.
2. قورشاعان ورتا تازالىعى.
3. دەنە شىنىقتىرۋ.
4. دەنساۋلىق ساقتاۋ، مەديسينالىق كومەكتىڭ ساپاسىنىڭ جوعارى بولۋى.
5. زياندى زاتتاردى قابىلداماۋ.
6. جەكە باستىڭ تازالىعىن ساقتاۋ.
7. قورشاعان ورتاعا، تابيعاتقا، قوعامعا، ادامدارعا دەگەن دۇرىس كوزقاراسپەن قاراۋ.
8. ەموسيالاردىڭ وڭ بولۋى.
كۇن ءتارتىبى – ءىس - ارەكەتتەرىڭ مەن مىندەتتەرىڭدى، ءوز ۋاقىتتارىڭدى دۇرىس ۇيىمداستىرۋ. دۇرىس ۇيىمداستىرىلعان كۇن ءتارتىبى دەنساۋلىقتى ساقتاۋدىڭ، مىندەتتەرىڭ مەن ماقساتىڭا جەتۋدىڭ بىردەن ءبىر كەپىلى. دەگەنمەن، ءبىز كۇندەلىكتى ومىردە وسى ايتىلعان ەرەجەنى ساقتايمىز با، بۇگىن سول تۋرالى اڭگىمەلەسەمىز.
سالاۋاتتىلىق – دەنساۋلىق كەپىلى. جۇكتەۋ
ماقساتى: وقۋشىلاردىڭ «دەنساۋلىق» قۇندىلىعى تۋرالى تۇسىنىكتەرىن كەڭەيتۋ.
دەنساۋلىقتىڭ ادام ومىرىندەگى ماڭىزدىلىعىن ءتۇسىندىرۋ، ونى كۇتۋ ىسكەرلىكتەرىن دامىتۋ؛
دەنە، جەكە باس گيگيەناسىن ساقتاۋ جانە جامان قىلىقتاردان بويىن اۋلاق ۇستاۋعا تاربيەلەۋ.
كورنەكىلىگى: ءومىر، دەنساۋلىق، باقىت تۋرالى ناقىل سوزدەر، سيۋجەتتى كارتينالار، ينتەربەلسەندى تاقتا
ءجۇرىسى
ءى. ۇيىمداستىرۋ كەزەڭى.
ءىى. نەگىزگى ءبولىم.
*اياقتالماعان سويلەم
باقىتتى ءومىر – بۇل.... (اۆتور ورىندىعىنا وتىرىپ ويلارىن ورتاعا سالادى)
*دەنساۋلىق ءسوزىنىڭ ماعىناسىن اشقىزۋ.
د - دۇرىس دەم الۋ.
ە - ەرىنبەۋ
ن - نيەتتەنۋ
س – سپورتپەن شۇعىلدانۋ.
ا – اعزانى شىنىقتىرۋ
ۋ - ۋاقىتتى دۇرىس پايدالانۋ.
ل - لايىقتى ءومىر ءسۇرۋ
ى - ىنتا - ىقىلاس العا جەتەلەيدى
ق – قوزعالىس اعزانى شىنىقتىرادى
ءمۇعالىم:
- سونىمەن بالالار، ءبىز بولاشاق قازاقستان رەسپۋبليكاسىنىڭ ازاماتتارى بۇگىنگى مەكتەپ تابالدىرىعىنداعى وقۋشىلار دەنساۋلىعىمىزعا جاستايىمىزدان قامقور بولۋىمىز قاجەت.
قازىرگى كەزدە جەتكىنشەكتەردىڭ دەنساۋلىعىن ساقتاۋ جانە سالاۋاتتى ءومىر ءسۇرۋىن قالىپتاستىرۋ قاجەتتىلىگىنە بايلانىستى بۇكىل وقۋ تاربيە جۇيەسىن ۆالەولوگيزاسيالاۋ قاجەتتىلىگى تۋىنداپ وتىر. حالىقارالىق دەنساۋلىق ساقتاۋ ۇيىمىنىڭ ەسەبى بويىنشا ادام دەنساۋلىعىنا 10% دارىگەرلىك كومەك، 15% - تۇقىم قۋالاۋشىلىقتان، 25% - قورشاعان ورتادان، ال 50% - ادامنىڭ وزىنە، ءومىر ءسۇرۋ قالپىنا بايلانىستى ەكەن.
1 سلايد.
«دەنى ساۋ ادام – تابيعاتتىڭ ەڭ باعالى تۋىندىسى»/ ت. كورلەيل.
«جەر عالامشارى ءبىزدىڭ ءۇيىمىز عانا ەمەس، ءبىز ونىڭ بولىنبەيتىن بولشەگىمىز...»/ ۆ. ي. ۆەرنادسكيي
«ءبىرىنشى بايلىق – دەنساۋلىق، ەكىنشى بايلىق اق جاۋلىق، ءۇشىنشى بايلىق ون ساۋلىق»/ حالىق ماقالى.
2 سلايد.
ءبىزدىڭ ەلىمىزدە 17 ملن ادام بار، 2050 جىلداردا 10، 5 ملن قالۋى مۇمكىن. ورتاشا ءومىر ءسۇرۋ: ەرلەر – 57 جىل، ايەلدەر – 72 جىل. باستى سەبەپتەرى جۇرەك – قان اۋرۋلارى، ونكولوگيالىق وكپە اۋرۋى، ناركوماندار، دەپرەسسياعا ۇشىراعاندار، سالاۋاتتى ءومىر سالتىنىڭ ەرەجەلەرىن ساقتاماعاندار، سۋيسيد بولىپ وتىر.
حالىقتا مىناداي دانا ءسوز بار:
«اقشا جوعالتقانىڭ – ەشتەڭە جوعالتپاعانىڭ،
ۋاقىت جوعالتقانىڭ – كوپ نارسە جوعالتقانىڭ،
دەنساۋلىق جوعالتقانىڭ – ءبارىن جوعالتقانىڭ»
3 سلايد.
دەنساۋلىققا كەرى اسەر ەتەتىن فاكتورلار:
1. قورشاعان ورتا لاستىعى.
2. دۇرىس تاماقتانباۋ.
3. تۇقىم قۋالاۋشىلىق.
4. دەنساۋلىق ساقتاۋ شارالارىنىڭ تومەنگى ساتىدا بولۋى.
5. زياندى زاتتاردى قابىلداۋ.
6. تازالىقتى ساقتاماۋ.
7. وتباسىنداعى كەرى جاعدايلار.
8. ادامدا سترەسس جاعدايى ءجيى بولۋى.
4 سلايد.
دەنساۋلىققا دۇرىس اسەرىن تيگىزەتىن فاكتورلار:
1. دۇرىس تاماقتانۋ.
2. قورشاعان ورتا تازالىعى.
3. دەنە شىنىقتىرۋ.
4. دەنساۋلىق ساقتاۋ، مەديسينالىق كومەكتىڭ ساپاسىنىڭ جوعارى بولۋى.
5. زياندى زاتتاردى قابىلداماۋ.
6. جەكە باستىڭ تازالىعىن ساقتاۋ.
7. قورشاعان ورتاعا، تابيعاتقا، قوعامعا، ادامدارعا دەگەن دۇرىس كوزقاراسپەن قاراۋ.
8. ەموسيالاردىڭ وڭ بولۋى.
كۇن ءتارتىبى – ءىس - ارەكەتتەرىڭ مەن مىندەتتەرىڭدى، ءوز ۋاقىتتارىڭدى دۇرىس ۇيىمداستىرۋ. دۇرىس ۇيىمداستىرىلعان كۇن ءتارتىبى دەنساۋلىقتى ساقتاۋدىڭ، مىندەتتەرىڭ مەن ماقساتىڭا جەتۋدىڭ بىردەن ءبىر كەپىلى. دەگەنمەن، ءبىز كۇندەلىكتى ومىردە وسى ايتىلعان ەرەجەنى ساقتايمىز با، بۇگىن سول تۋرالى اڭگىمەلەسەمىز.
سالاۋاتتىلىق – دەنساۋلىق كەپىلى. جۇكتەۋ
You Might Also Like
-
تاقىرىبى: مەملەكەتتىك رامىزدەر – ۇلتتىق ماقتانىش.
