سان ەسىم
ساباقتىڭ تاقىرىبى: سان ەسىم
ساباقتىڭ ماقساتى:
1. بىلىمدىلىك: سان ەسىمدەردى سويلەم ىشىنەن اجىراتا ءبىلۋ، جالعاناتىن قوسىمشالارعا ءمان بەرۋ، تۇرلەرىن اجىراتا ءبىلۋ، سۇراق قويا بىلۋگە داعدىلاندىرا وتىرىپ، ومىرمەن بايلانىستىرۋ.
2. دامىتۋشىلىق: وقۋشىلاردىڭ سىلتەمە بويىنشا ءوز بەتىمەن جۇمىس ىستەۋىنە جاعداي تۋعىزۋ، تانىمدىق تاپسىرمالاردى ورىنداۋ كەزىندە، وي تۇيىندەۋگە، پراكتيكالىق جۇمىس كەزىندە ومىرگە قاجەتتىلىگىن ايىرا بىلۋگە ۇيرەتۋ.
3. تاربيەلىك ءمانى: كوركەم، ساۋاتتى جازا وتىرىپ، اسەمدىككە باۋلۋ.
ساباقتىڭ كورنەكىلىگى: تىرەك سىزبالار، كەستەلەر، ديداكتيكالىق ماتەريالدار.
ساباقتا قولدانىلاتىن ءادىس - تاسىلدەر: تالداۋ، سالىستىرۋ، جۇپتىق، توپتىق جۇمىستار، شاعىن زەرتتەۋ، دەبات.
ساباقتىڭ ءتۇرى: ءتىل ۇستارتۋ.
ۇيىمداستىرۋ كەزەڭى: ساباققا دايارلىق. دەبات
- بالالار، ءقازىر قازاق ءتىلى ساباعى. قازاق ءتىلىن تەرەڭىرەك ءبىلۋ قاجەت پە؟
1 - توپ داتتاۋ:
- قازاق ءتىلىن ونسىز دا بىلەمىز، ويتكەنى ءوز انا ءتىلىمىز عوي. دەگەنمەن ءقازىر ورىس ءتىلى، اعىلشىن تىلىنە كوبىرەك ءبىلۋ كەرەك. سەبەبى وقۋ ءبىتىرىپ، قالاعا بارساق ورىس ءتىلى، شەتەلگە بارساق، اعىلشىن ءتىلى وتە قاجەت. سوندىقتان ءبىزدىڭ توپ ورىس، اعىلشىن ءتىلىن كوبىرەك بىلگەن دەگەن ويدامىز.
2 – توپ جاقتاۋ: - جوق، ءبىز الدىمەن ءوز ءتىلىمىزدى قۇرمەتتەۋىمىز كەرەك. مەكتەبىمىزدە، سىنىپتا كەيبىر بالالار ورىس ءتىلىن ارالاستىرىپ سويلەسە، ولارعا ەسكەرتۋ ايتساق وتە ورىندى. ەلباسىمىز ءۇش تۇعىرلى ءتىلدى ءبىل دەۋدە، سوندىقتان الدىمەن ءوز انا ءتىلىمىزدى، سودان كەيىن باسقا ءتىلدى مەڭگەرسەك بولادى.
ءۇي تاپسىرماسىن تەكسەرۋ. وقۋشىلار وزدەرى الدىن - الا دايارلاپ كەلگەن تەست جۇمىستارىن ۇسىنادى. تىرەك سىزبا ارقىلى وتكەن ساباقتى ەسكە تۇسىرەدى.
جاڭا ساباق.
نە ءبىلۋ كەرەك؟
سان ەسىمدى تەرەڭىرەك ءتۇسىنىپ، سويلەم ىشىنەن تابا ءبىلىپ، بايلانىستىرا سۇراق قويا ءبىلۋ.
نە ىستەي ءبىلۋ كەرەك؟
سان ەسىم تۇرلاۋسىز مۇشە رەتىندە باسقا سويلەم مۇشەلەرىمەن بايلانىسقا ءتۇسۋى، قولدانىلۋى، اتقاراتىن قىزمەتىن.
ءار وقۋشىنىڭ الدىنا جادىناما، تاپسىرمالار ۇلەستىرىلەدى. وقۋشى جادىناما بويىنشا، ۋاقىت ۇنەمدەي وتىرىپ، ءار تاپسىرمانى ءالى جەتكەنشە ورىندايدى.
1 - دەڭگەي، جەكە جۇمىس
ا). وقۋلىقتاعى 34 - جاتتىعۋدى ءتۇسىنىپ وقىپ، سان ەسىمدەردى تاۋىپ استىن سىز. سۇراق قوي. وي تۇيىندە.
ءا) ەرەجەنى ەسكە ءتۇسىر: زاتتىڭ سانىن، رەتىن بىلدىرەتىن سوزدەردى_________ دەيمىز. سان ەسىمدەرگە __________؟ ________؟_________؟ دەگەن سۇراقتار قويىلادى. سان ەسىمدەر سويلەمدە ____________ مۇشەلەر قىزمەتىن اتقارادى. سان ەسىمدەر _______ تۇرگە بولىنەدى. سان ەسىمدەرگە مىناداي____________ جۇرناقتار جالعانادى.
2 - دەڭگەي، جەكە جۇمىس. الدىڭداعى سىلتەمەنى وقىپ
ا) وسى ەرەجەنى تولىقتىر. تاپسىرمالاردى ورىنداۋ ارقىلى مۇقيات قاراپ شىق: «تىزبەكتەلگەن ارەكەتتەر سىزباسى» بويىنشا وي تۇيىندە.
تىزبەكتەلگەن ارەكەتتەر سىزباسىنا تۇجىرىم جاسا.
3 – دەڭگەي، جەكە جۇمىس
ا) بايلانىستى ورنات:
ناتيجەنىڭ استىنا سايكەس ارىپتەردى جازىپ قازاق عارىشكەرىنىڭ تەگىن تاپ:
480 240 60 50 932 50 416 900
4 - دەڭگەي، جەكە جۇمىس.
ا) سانعا بايلانىستى ماقالدار تولىقتىر:
1. دوسىڭدى ءۇش كۇن سىناما، ءۇش... سىنا.
2. ات باسپايمىن دەگەن جەردى... باسادى.
3. وتىز تىستەن شىققان ءسوز،... رۋلى ەلگە تارايدى.
4. دوس ەگىز بولسا، دۇشپان... بولادى.
ءا) جۇمباق
ەكى قاراۋىل،
ەكى تىڭشى،
ءبىر جىرشى.
ب) ساندارعا قاتىستى 5 ءسوز جاز.
ت ءو ر
و ن ت
ق ب و
س ە ع
ا گ ى
ن ءى ز
ۆ) «كىم تاپقىر؟» جوق سوزدەردىڭ ورنىنا سان ەسىمدەر جاز.
ا) جازدىڭ... (ءبىر) كۇنى، قىستىڭ... (ءجۇز) كۇنىن اسىرايدى.
ءا)... (جەتى) جۇرتتىڭ ءتىلىن ءبىل،
... (جەتى) ءتۇرلى ءبىلىم ءبىل.
ب)... (التاۋ) الا بولسا، اۋىزداعى كەتەدى،
... (تورتەۋ) تۇگەل بولسا توبەدەگى كەلەدى.
5 - دەڭگەي، جۇپپەن جۇمىس
ا) بەرىلگەن جۇمباق ەسەپتى وقىپ، تالداڭىزدار:
ءا) جوسپار جاسا، مازمۇنىن ءتۇسىن. قازىرگى كەزدە عارىشتى يگەرۋ تەز العا باسۋدا. جەردىڭ سەرىگى - اي. اي بەتىندە 12 ادام بولدى، ولار عارىشتا بولعان ادامداردان 30 ەسە كەم. عارىشتا نەشە ادام بولدى؟
ب) شەشىمىن ۇسىنىپ، دالەلدەپ تالداڭىزدار.
_____________________________________________________________________________________
6 - دەڭگەي، جەكە جۇمىس
ا) انىقتامالىقتى تۇسىنە وتىرىپ، دالەلدە: مۇسابايەۆ تالعات امانگەلدى ۇلى. 1994 جىلى 1 ماۋسىمنان 4 قاراشاعا دەيىن عارىشتا بولدى. ول بارلىعى نەشە تاۋلىك عارىشتا بولدى، ەگەر ماۋسىمدا 30 تاۋلىك، شىلدەدە 31 تاۋلىك، تامىزدا 31 تاۋلىك، قىركۇيەكتە 30 تاۋلىك ەكەنى بەلگىلى بولسا؟
_____________________________________________________________________________________
ءا) عارىشقا ۇشۋدىڭ قانداي پايداسى بار دەپ ويلايسىڭ، ءوز جاۋابىڭدى دالەلدە
_____________________________________________________________________________________
7. ءوز ءبىلىمىڭدى باعالا ___________________________
سحەمالىق باعالاۋ.
5، 4، 3، 2
ساباقتىڭ ماقساتى:
1. بىلىمدىلىك: سان ەسىمدەردى سويلەم ىشىنەن اجىراتا ءبىلۋ، جالعاناتىن قوسىمشالارعا ءمان بەرۋ، تۇرلەرىن اجىراتا ءبىلۋ، سۇراق قويا بىلۋگە داعدىلاندىرا وتىرىپ، ومىرمەن بايلانىستىرۋ.
2. دامىتۋشىلىق: وقۋشىلاردىڭ سىلتەمە بويىنشا ءوز بەتىمەن جۇمىس ىستەۋىنە جاعداي تۋعىزۋ، تانىمدىق تاپسىرمالاردى ورىنداۋ كەزىندە، وي تۇيىندەۋگە، پراكتيكالىق جۇمىس كەزىندە ومىرگە قاجەتتىلىگىن ايىرا بىلۋگە ۇيرەتۋ.
3. تاربيەلىك ءمانى: كوركەم، ساۋاتتى جازا وتىرىپ، اسەمدىككە باۋلۋ.
ساباقتىڭ كورنەكىلىگى: تىرەك سىزبالار، كەستەلەر، ديداكتيكالىق ماتەريالدار.
ساباقتا قولدانىلاتىن ءادىس - تاسىلدەر: تالداۋ، سالىستىرۋ، جۇپتىق، توپتىق جۇمىستار، شاعىن زەرتتەۋ، دەبات.
ساباقتىڭ ءتۇرى: ءتىل ۇستارتۋ.
ۇيىمداستىرۋ كەزەڭى: ساباققا دايارلىق. دەبات
- بالالار، ءقازىر قازاق ءتىلى ساباعى. قازاق ءتىلىن تەرەڭىرەك ءبىلۋ قاجەت پە؟
1 - توپ داتتاۋ:
- قازاق ءتىلىن ونسىز دا بىلەمىز، ويتكەنى ءوز انا ءتىلىمىز عوي. دەگەنمەن ءقازىر ورىس ءتىلى، اعىلشىن تىلىنە كوبىرەك ءبىلۋ كەرەك. سەبەبى وقۋ ءبىتىرىپ، قالاعا بارساق ورىس ءتىلى، شەتەلگە بارساق، اعىلشىن ءتىلى وتە قاجەت. سوندىقتان ءبىزدىڭ توپ ورىس، اعىلشىن ءتىلىن كوبىرەك بىلگەن دەگەن ويدامىز.
2 – توپ جاقتاۋ: - جوق، ءبىز الدىمەن ءوز ءتىلىمىزدى قۇرمەتتەۋىمىز كەرەك. مەكتەبىمىزدە، سىنىپتا كەيبىر بالالار ورىس ءتىلىن ارالاستىرىپ سويلەسە، ولارعا ەسكەرتۋ ايتساق وتە ورىندى. ەلباسىمىز ءۇش تۇعىرلى ءتىلدى ءبىل دەۋدە، سوندىقتان الدىمەن ءوز انا ءتىلىمىزدى، سودان كەيىن باسقا ءتىلدى مەڭگەرسەك بولادى.
ءۇي تاپسىرماسىن تەكسەرۋ. وقۋشىلار وزدەرى الدىن - الا دايارلاپ كەلگەن تەست جۇمىستارىن ۇسىنادى. تىرەك سىزبا ارقىلى وتكەن ساباقتى ەسكە تۇسىرەدى.
جاڭا ساباق.
نە ءبىلۋ كەرەك؟
سان ەسىمدى تەرەڭىرەك ءتۇسىنىپ، سويلەم ىشىنەن تابا ءبىلىپ، بايلانىستىرا سۇراق قويا ءبىلۋ.
نە ىستەي ءبىلۋ كەرەك؟
سان ەسىم تۇرلاۋسىز مۇشە رەتىندە باسقا سويلەم مۇشەلەرىمەن بايلانىسقا ءتۇسۋى، قولدانىلۋى، اتقاراتىن قىزمەتىن.
ءار وقۋشىنىڭ الدىنا جادىناما، تاپسىرمالار ۇلەستىرىلەدى. وقۋشى جادىناما بويىنشا، ۋاقىت ۇنەمدەي وتىرىپ، ءار تاپسىرمانى ءالى جەتكەنشە ورىندايدى.
1 - دەڭگەي، جەكە جۇمىس
ا). وقۋلىقتاعى 34 - جاتتىعۋدى ءتۇسىنىپ وقىپ، سان ەسىمدەردى تاۋىپ استىن سىز. سۇراق قوي. وي تۇيىندە.
ءا) ەرەجەنى ەسكە ءتۇسىر: زاتتىڭ سانىن، رەتىن بىلدىرەتىن سوزدەردى_________ دەيمىز. سان ەسىمدەرگە __________؟ ________؟_________؟ دەگەن سۇراقتار قويىلادى. سان ەسىمدەر سويلەمدە ____________ مۇشەلەر قىزمەتىن اتقارادى. سان ەسىمدەر _______ تۇرگە بولىنەدى. سان ەسىمدەرگە مىناداي____________ جۇرناقتار جالعانادى.
2 - دەڭگەي، جەكە جۇمىس. الدىڭداعى سىلتەمەنى وقىپ
ا) وسى ەرەجەنى تولىقتىر. تاپسىرمالاردى ورىنداۋ ارقىلى مۇقيات قاراپ شىق: «تىزبەكتەلگەن ارەكەتتەر سىزباسى» بويىنشا وي تۇيىندە.
تىزبەكتەلگەن ارەكەتتەر سىزباسىنا تۇجىرىم جاسا.
3 – دەڭگەي، جەكە جۇمىس
ا) بايلانىستى ورنات:
ناتيجەنىڭ استىنا سايكەس ارىپتەردى جازىپ قازاق عارىشكەرىنىڭ تەگىن تاپ:
480 240 60 50 932 50 416 900
4 - دەڭگەي، جەكە جۇمىس.
ا) سانعا بايلانىستى ماقالدار تولىقتىر:
1. دوسىڭدى ءۇش كۇن سىناما، ءۇش... سىنا.
2. ات باسپايمىن دەگەن جەردى... باسادى.
3. وتىز تىستەن شىققان ءسوز،... رۋلى ەلگە تارايدى.
4. دوس ەگىز بولسا، دۇشپان... بولادى.
ءا) جۇمباق
ەكى قاراۋىل،
ەكى تىڭشى،
ءبىر جىرشى.
ب) ساندارعا قاتىستى 5 ءسوز جاز.
ت ءو ر
و ن ت
ق ب و
س ە ع
ا گ ى
ن ءى ز
ۆ) «كىم تاپقىر؟» جوق سوزدەردىڭ ورنىنا سان ەسىمدەر جاز.
ا) جازدىڭ... (ءبىر) كۇنى، قىستىڭ... (ءجۇز) كۇنىن اسىرايدى.
ءا)... (جەتى) جۇرتتىڭ ءتىلىن ءبىل،
... (جەتى) ءتۇرلى ءبىلىم ءبىل.
ب)... (التاۋ) الا بولسا، اۋىزداعى كەتەدى،
... (تورتەۋ) تۇگەل بولسا توبەدەگى كەلەدى.
5 - دەڭگەي، جۇپپەن جۇمىس
ا) بەرىلگەن جۇمباق ەسەپتى وقىپ، تالداڭىزدار:
ءا) جوسپار جاسا، مازمۇنىن ءتۇسىن. قازىرگى كەزدە عارىشتى يگەرۋ تەز العا باسۋدا. جەردىڭ سەرىگى - اي. اي بەتىندە 12 ادام بولدى، ولار عارىشتا بولعان ادامداردان 30 ەسە كەم. عارىشتا نەشە ادام بولدى؟
ب) شەشىمىن ۇسىنىپ، دالەلدەپ تالداڭىزدار.
_____________________________________________________________________________________
6 - دەڭگەي، جەكە جۇمىس
ا) انىقتامالىقتى تۇسىنە وتىرىپ، دالەلدە: مۇسابايەۆ تالعات امانگەلدى ۇلى. 1994 جىلى 1 ماۋسىمنان 4 قاراشاعا دەيىن عارىشتا بولدى. ول بارلىعى نەشە تاۋلىك عارىشتا بولدى، ەگەر ماۋسىمدا 30 تاۋلىك، شىلدەدە 31 تاۋلىك، تامىزدا 31 تاۋلىك، قىركۇيەكتە 30 تاۋلىك ەكەنى بەلگىلى بولسا؟
_____________________________________________________________________________________
ءا) عارىشقا ۇشۋدىڭ قانداي پايداسى بار دەپ ويلايسىڭ، ءوز جاۋابىڭدى دالەلدە
_____________________________________________________________________________________
7. ءوز ءبىلىمىڭدى باعالا ___________________________
سحەمالىق باعالاۋ.
5، 4، 3، 2
You Might Also Like
