ساندار قۇرامى
بىلىمدىلىك: 1 - 10 - عا دەيىن سانداردى قايتالاپ، بىلىمدەرىن بەكىتۋ. 10 - عا دەيىنگى ساننىڭ قۇرامى، تاڭباسىن، گەومەتريالىق پىشىندەردى ايىرىپ، سالىستىرۋلارىن بەكىتۋ. سانداردى اتاپ اريفمەتيكالىق ەسەپتەر شىعارۋ.
دامىتۋشىلىق: لوگيكالىق ويلاۋلارىن، ەستە ساقتاۋ قابىلەتتەرىن دامىتۋ. ساناماقتار ايتقىزىپ ماتەماتيكالىق ويىن ارقىلى بالالاردىڭ تىلدەرىن دامىتۋ.
تاربيەلىك: زەيىندىلىككە، ويشىلدىققا، قامقورلىققا تاربيەلەۋ.
كورنەكىلىك: كەسپە ساندار، ۇيلەر، قويان، ايۋ، بالىقتار، سيقىرلى قارىنداش، پەرفوكارتوچكالار، فيگۋرالار.
ءادىسى: كورنەكىلىك، ءتۇسىندىرۋ، سۇراق - جاۋاپ
ءىس - ارەكەت كەزەڭى
موتيۆاسيالى ىنتالاندىرۋ كەزەڭى
ۇيىمداستىرۋشىلىق ىزدەنۋشى
رەفلەكسيالى تۇزەتۋ كەزەڭى
1. تاربيەشىنىڭ ءىس - ارەكەتى
امانداسۋ. كوڭىل - كۇيىمىز جاقسى بولۋ ءۇشىن اينالامىزبەن امانداسىپ الايىق.
- ارمىسىز، قايىرىمدى اسپان - اتا!
- ارمىسىز، مەيىرىمدى جەر - انا!
- ارمىسىز، شۇعىلالى التىن - كۇن!
- قۋان، شاتتان، الاقاي!
- قايىرلى تاڭ، قايىرلى كۇن!
- ءبارىمىز كۇندەي جارقىرايىق!
- ءبارىمىز تاتۋ بولايىق!
- ءبارىمىز دوس بولايىق!
2. بالالار، ءقازىر ءبىز سەندەرمەن
«ءوز ورنىڭدى تاپ» ويىنىن وينايمىز. سەندەر سانداردى الىپ، رەتىمەن قاتارعا تۇرۋلارىن كەرەك. ءار ساننىڭ ارتىندا ارىپتەر جازىلعان، قالعان بالالار قانداي ءسوز جازىلعانىن وقيدى.
- دۇرىس، ماتەماتيكا ءسوزى جازىلعان ەكەن. بالالار، بۇگىنگى وقۋ ءىس - ارەكەتىمىز ءسال وزگەشەلەۋ بولادى. ويتكەنى ءبىز ساباعىمىزدى ساياحات تۇرىندە وتكىزەمىز.
ءبىراق نەمەن، قالاي بارامىز؟ بالالار، مەن ءبىلدىم. ماعان كەشە قايىرىمدى ءبىر قوراپ جىبەرىپ ەدى، مەن ءبىراق اشىپ كورگەن جوقپىن. مۇمكىن بىزگە كومەكتەسەتىن زات بولۋى مۇمكىن. بۇل قوراپتى اشۋ ءۇشىن ەڭ الدىمەن سۇراقتارعا جاۋاپ بەرۋىمىز كەرەك. سۇراقتار:
1. جول ۇزىن با، قىسقا ما؟
قول ۇزىن با، قىسقى ما؟
2. قاسىق ۇزىن با، قىسقا ما؟
اسىق ۇزىن با، قىسقا ما؟
3. الما ۇلكەن بە، تۇيمە ۇلكەن بە؟
4. ايۋ ۇلكەن بە، قويان ۇلكەن بە؟
5. شاش ۇزىن با، قاس ۇزىن با؟
3.- جارايسىڭدار، بالالار، جاۋابىن دۇرىس تاپتىڭدار. ەندى قوراپتىڭ اۋزى اشىلاتىن بولدى. بالالار قوراپتا ءبىزدى ساياحاتقا اپاراتىن قارىنداش بار ەكەن. بۇل قارىنداش جاي قارىنداش ەمەس، سيقىرلى قارىنداش. قانە بارلىعىمىز ەندى ساياحاتقا شىعايىق. بارلىعىمىز كوزىمىزدى جۇمايىق. 1، 2، 3 سيقىرلى قارىنداش ءبىزدى قوياننىڭ ۇيىنە اپار. بالالار مىنە قوياننىڭ ۇيىنە كەلدىك.
قويان: سالەمەتسىڭدەر مە، بالالار، كەلگەندەرىڭ قانداي جاقسى بولدى. مەن قالاشىعىمىزداعى تاپسىرمالاردى ورىنداي الماي وتىرمىن. سەندەر ماعان كومەكتەسىڭدەرشى؟
- جارايدى، ونداي بولسا ساعان ءبىزدىڭ بالالار كومەكتەسەدى.
«كورشى سانداردى» جازىپ، تولتىرۋ.
قويان: راقمەت، بالالار!
- قويان، ءبىزدىڭ بالالار ەندى ساعان تاقپاق ايتىپ بەرسىن.
قويان: كومەكتەسكەندەرىڭە كوپ - كوپ راقمەت. ساۋ بولىڭدار، بالالار!
4.- ال، ەندى ساياحاتىمىزدى ءارى قاراي جالعاستىرايىق. 1، 2، 3 سيقىرلى قارىنداش ءبىزدى ايۋدىڭ ۇيىنە قوناققا اپار.
بالالار، مىنە ايۋدىڭ ۇيىنە كەلدىك.
ايۋ سالەمەتسىڭ بە!
ايۋ: سالەمەتسىڭدەر مە، بالالار! قانداي جاقسى بولدى سەندەردىڭ كەلگەندەرىڭ. سەندەر سانداردى بىلەسىڭدەر مە، ەسەپ شىعارا الاسىڭدار ما؟ مىنە مەن دە ساننىڭ قۇرامدارى بەرىلگەن، ءبىراق مەن ولاردى بىلمەيمىن. ال سەندەر مەنىڭ تاپسىرمالارىمدى ورىندايسىڭدار ما؟
- مىنە ايۋ، ءبىزدىڭ بالالار سەنىڭ تاپسىرمالارىڭدى ورىندادى. بالالار ايۋ تۋرالى ءبىز تاقپاق بىلەمىز بە؟
ايۋ: راقمەت، بالالار، ماعان كومەكتەسكەندەرىڭ ءۇشىن مەن سەندەرگە تاتتىلەردى تاستاپ كەتەمىن.
ساۋ بولىڭدار!
5. ساياحاتىمىزدى ءارى قاراي جالعاستىرايىق. 1، 2، 3 سيقىرلى قارىنداش ءبىزدى كولگە اپارشى. بالالار، مىنە كولگە كەلدىك. بالالار قاراڭدارشى، كولدە بالىقتار كوپ ەكەن. بالىق اۋلاپ ءبىراز دەمالايىقشى. بالىق ۇستاعان بالا بالىقتاعى تاپسىرمانى ورىندايدى.
(+، -) تاڭباسىن قويادى.
- بالالار، بالىق تاپسىرمالارىن جاقسى ورىندادىڭدار، ەندى سەرگىتۋ ءساتىن جاساپ الايىق.
6. بالالار دەمالىپ الدىڭدار ما، ەندى ساياحاتىمىزدى ءارى قاراي جالعاستىرامىز. 1، 2، 3 سيقىرلى قارىنداش ءبىزدى «جەڭىمپاز فيگۋرالارعا» اپار. مىنە «جەڭىمپاز فيگۋرالارعا» كەلدىك. بالالار مۇندا ەشكىم جوق. جەڭىمپاز فيگۋرالار شاشىلىپ قالىپتى، قانە بولىكتەرىن تاۋىپ قۇراستىرايىق.
- جاقسى، بالالار دۇرىس قۇراستىردىڭدار.
7.- ەندى مەن ءبىر زات اتايمىن، سەندەر سول زاتتىڭ قانداي فيگۋراعا ۇقسايتىنىن ايتىڭدار.
- كۇن، كىتاپ، جۇمىرتقا، شاتىر؟
- وتە جاقسى، بالالار، تاپسىرمالاردى جاقسى ورىندادىڭدار. ەندى ساياحاتتان قايتاتىن ۋاقىت بولدى. سيقىرلى قارىنداشتىڭ كومەگىمەن توپقا قايتايىق. 1، 2، 3 سيقىرلى قارىنداش ءبىزدى توپقا اپار. مىنە، بالالار توپقا كەلدىك
ءبىز ساياحاتقا قايدا باردىق؟
كىمدەر ءبىزدى قارسى الدى؟
8.- ورىندارىڭدا تاپسىرمالاردى ورىنداڭدار.
پەرفوكارتوچكامەن جۇمىس.
9.- جاقسى. ال، ەندى ساناماق ايتايىق.
ال سانايىق ساناماق
ساۋساقتارعا قاراپ اپ،
قانە - قانە سانايىق
1، 2، 3، 4، 5 1، 2، 3، 4، 5
وڭ قولىمدا بەس ساۋساق
سول قولىمدا بەس ساۋساق
بەسكە - بەستى قوسقاندا
بولادى ەكەن ون ساۋساق.
10.- قورىتىندىلاۋ.
- جاقسى، بالالار 1 - دەن 10 - عا دەيىنگى سانداردى جاقسى مەڭگەرىپسىزدەر. وتە تاماشا وقۋ ءىس - ارەكەتىنە قاتىستىڭدار
- ساياحاتقا قايدا باردىق؟
- كىمگە كومەكتەستىك؟
كىمگە كومەك قاجەت بولسا، ءبىز ءاردايىم كومەكتەسۋگە تىرىسامىز عوي. ءبىزدىڭ سيقىرلى قارىنداشىمىزدىڭ سيقىرلىعى سونشالىق، باسى اشىلادى ەكەن، ىشىندە سەندەرگە بۇگىن جاقسى، ءتارتىپتى، ءبىلىمدى ەكەندەرىڭدى كورسەتكەندەرىڭ ءۇشىن جۇلدىزشالار بار ەكەن.
سونى سەندەرگە تاراتىپ بەرەيىن.
دامىتۋشىلىق: لوگيكالىق ويلاۋلارىن، ەستە ساقتاۋ قابىلەتتەرىن دامىتۋ. ساناماقتار ايتقىزىپ ماتەماتيكالىق ويىن ارقىلى بالالاردىڭ تىلدەرىن دامىتۋ.
تاربيەلىك: زەيىندىلىككە، ويشىلدىققا، قامقورلىققا تاربيەلەۋ.
كورنەكىلىك: كەسپە ساندار، ۇيلەر، قويان، ايۋ، بالىقتار، سيقىرلى قارىنداش، پەرفوكارتوچكالار، فيگۋرالار.
ءادىسى: كورنەكىلىك، ءتۇسىندىرۋ، سۇراق - جاۋاپ
ءىس - ارەكەت كەزەڭى
موتيۆاسيالى ىنتالاندىرۋ كەزەڭى
ۇيىمداستىرۋشىلىق ىزدەنۋشى
رەفلەكسيالى تۇزەتۋ كەزەڭى
1. تاربيەشىنىڭ ءىس - ارەكەتى
امانداسۋ. كوڭىل - كۇيىمىز جاقسى بولۋ ءۇشىن اينالامىزبەن امانداسىپ الايىق.
- ارمىسىز، قايىرىمدى اسپان - اتا!
- ارمىسىز، مەيىرىمدى جەر - انا!
- ارمىسىز، شۇعىلالى التىن - كۇن!
- قۋان، شاتتان، الاقاي!
- قايىرلى تاڭ، قايىرلى كۇن!
- ءبارىمىز كۇندەي جارقىرايىق!
- ءبارىمىز تاتۋ بولايىق!
- ءبارىمىز دوس بولايىق!
2. بالالار، ءقازىر ءبىز سەندەرمەن
«ءوز ورنىڭدى تاپ» ويىنىن وينايمىز. سەندەر سانداردى الىپ، رەتىمەن قاتارعا تۇرۋلارىن كەرەك. ءار ساننىڭ ارتىندا ارىپتەر جازىلعان، قالعان بالالار قانداي ءسوز جازىلعانىن وقيدى.
- دۇرىس، ماتەماتيكا ءسوزى جازىلعان ەكەن. بالالار، بۇگىنگى وقۋ ءىس - ارەكەتىمىز ءسال وزگەشەلەۋ بولادى. ويتكەنى ءبىز ساباعىمىزدى ساياحات تۇرىندە وتكىزەمىز.
ءبىراق نەمەن، قالاي بارامىز؟ بالالار، مەن ءبىلدىم. ماعان كەشە قايىرىمدى ءبىر قوراپ جىبەرىپ ەدى، مەن ءبىراق اشىپ كورگەن جوقپىن. مۇمكىن بىزگە كومەكتەسەتىن زات بولۋى مۇمكىن. بۇل قوراپتى اشۋ ءۇشىن ەڭ الدىمەن سۇراقتارعا جاۋاپ بەرۋىمىز كەرەك. سۇراقتار:
1. جول ۇزىن با، قىسقا ما؟
قول ۇزىن با، قىسقى ما؟
2. قاسىق ۇزىن با، قىسقا ما؟
اسىق ۇزىن با، قىسقا ما؟
3. الما ۇلكەن بە، تۇيمە ۇلكەن بە؟
4. ايۋ ۇلكەن بە، قويان ۇلكەن بە؟
5. شاش ۇزىن با، قاس ۇزىن با؟
3.- جارايسىڭدار، بالالار، جاۋابىن دۇرىس تاپتىڭدار. ەندى قوراپتىڭ اۋزى اشىلاتىن بولدى. بالالار قوراپتا ءبىزدى ساياحاتقا اپاراتىن قارىنداش بار ەكەن. بۇل قارىنداش جاي قارىنداش ەمەس، سيقىرلى قارىنداش. قانە بارلىعىمىز ەندى ساياحاتقا شىعايىق. بارلىعىمىز كوزىمىزدى جۇمايىق. 1، 2، 3 سيقىرلى قارىنداش ءبىزدى قوياننىڭ ۇيىنە اپار. بالالار مىنە قوياننىڭ ۇيىنە كەلدىك.
قويان: سالەمەتسىڭدەر مە، بالالار، كەلگەندەرىڭ قانداي جاقسى بولدى. مەن قالاشىعىمىزداعى تاپسىرمالاردى ورىنداي الماي وتىرمىن. سەندەر ماعان كومەكتەسىڭدەرشى؟
- جارايدى، ونداي بولسا ساعان ءبىزدىڭ بالالار كومەكتەسەدى.
«كورشى سانداردى» جازىپ، تولتىرۋ.
قويان: راقمەت، بالالار!
- قويان، ءبىزدىڭ بالالار ەندى ساعان تاقپاق ايتىپ بەرسىن.
قويان: كومەكتەسكەندەرىڭە كوپ - كوپ راقمەت. ساۋ بولىڭدار، بالالار!
4.- ال، ەندى ساياحاتىمىزدى ءارى قاراي جالعاستىرايىق. 1، 2، 3 سيقىرلى قارىنداش ءبىزدى ايۋدىڭ ۇيىنە قوناققا اپار.
بالالار، مىنە ايۋدىڭ ۇيىنە كەلدىك.
ايۋ سالەمەتسىڭ بە!
ايۋ: سالەمەتسىڭدەر مە، بالالار! قانداي جاقسى بولدى سەندەردىڭ كەلگەندەرىڭ. سەندەر سانداردى بىلەسىڭدەر مە، ەسەپ شىعارا الاسىڭدار ما؟ مىنە مەن دە ساننىڭ قۇرامدارى بەرىلگەن، ءبىراق مەن ولاردى بىلمەيمىن. ال سەندەر مەنىڭ تاپسىرمالارىمدى ورىندايسىڭدار ما؟
- مىنە ايۋ، ءبىزدىڭ بالالار سەنىڭ تاپسىرمالارىڭدى ورىندادى. بالالار ايۋ تۋرالى ءبىز تاقپاق بىلەمىز بە؟
ايۋ: راقمەت، بالالار، ماعان كومەكتەسكەندەرىڭ ءۇشىن مەن سەندەرگە تاتتىلەردى تاستاپ كەتەمىن.
ساۋ بولىڭدار!
5. ساياحاتىمىزدى ءارى قاراي جالعاستىرايىق. 1، 2، 3 سيقىرلى قارىنداش ءبىزدى كولگە اپارشى. بالالار، مىنە كولگە كەلدىك. بالالار قاراڭدارشى، كولدە بالىقتار كوپ ەكەن. بالىق اۋلاپ ءبىراز دەمالايىقشى. بالىق ۇستاعان بالا بالىقتاعى تاپسىرمانى ورىندايدى.
(+، -) تاڭباسىن قويادى.
- بالالار، بالىق تاپسىرمالارىن جاقسى ورىندادىڭدار، ەندى سەرگىتۋ ءساتىن جاساپ الايىق.
6. بالالار دەمالىپ الدىڭدار ما، ەندى ساياحاتىمىزدى ءارى قاراي جالعاستىرامىز. 1، 2، 3 سيقىرلى قارىنداش ءبىزدى «جەڭىمپاز فيگۋرالارعا» اپار. مىنە «جەڭىمپاز فيگۋرالارعا» كەلدىك. بالالار مۇندا ەشكىم جوق. جەڭىمپاز فيگۋرالار شاشىلىپ قالىپتى، قانە بولىكتەرىن تاۋىپ قۇراستىرايىق.
- جاقسى، بالالار دۇرىس قۇراستىردىڭدار.
7.- ەندى مەن ءبىر زات اتايمىن، سەندەر سول زاتتىڭ قانداي فيگۋراعا ۇقسايتىنىن ايتىڭدار.
- كۇن، كىتاپ، جۇمىرتقا، شاتىر؟
- وتە جاقسى، بالالار، تاپسىرمالاردى جاقسى ورىندادىڭدار. ەندى ساياحاتتان قايتاتىن ۋاقىت بولدى. سيقىرلى قارىنداشتىڭ كومەگىمەن توپقا قايتايىق. 1، 2، 3 سيقىرلى قارىنداش ءبىزدى توپقا اپار. مىنە، بالالار توپقا كەلدىك
ءبىز ساياحاتقا قايدا باردىق؟
كىمدەر ءبىزدى قارسى الدى؟
8.- ورىندارىڭدا تاپسىرمالاردى ورىنداڭدار.
پەرفوكارتوچكامەن جۇمىس.
9.- جاقسى. ال، ەندى ساناماق ايتايىق.
ال سانايىق ساناماق
ساۋساقتارعا قاراپ اپ،
قانە - قانە سانايىق
1، 2، 3، 4، 5 1، 2، 3، 4، 5
وڭ قولىمدا بەس ساۋساق
سول قولىمدا بەس ساۋساق
بەسكە - بەستى قوسقاندا
بولادى ەكەن ون ساۋساق.
10.- قورىتىندىلاۋ.
- جاقسى، بالالار 1 - دەن 10 - عا دەيىنگى سانداردى جاقسى مەڭگەرىپسىزدەر. وتە تاماشا وقۋ ءىس - ارەكەتىنە قاتىستىڭدار
- ساياحاتقا قايدا باردىق؟
- كىمگە كومەكتەستىك؟
كىمگە كومەك قاجەت بولسا، ءبىز ءاردايىم كومەكتەسۋگە تىرىسامىز عوي. ءبىزدىڭ سيقىرلى قارىنداشىمىزدىڭ سيقىرلىعى سونشالىق، باسى اشىلادى ەكەن، ىشىندە سەندەرگە بۇگىن جاقسى، ءتارتىپتى، ءبىلىمدى ەكەندەرىڭدى كورسەتكەندەرىڭ ءۇشىن جۇلدىزشالار بار ەكەن.
سونى سەندەرگە تاراتىپ بەرەيىن.