InfoHub Logo

ساندرا بەمنىڭ جىنىستىق-رولدىك ساۋالناماسى

ءاربىر ادام كوپتەگەن پسيحولوگيالىق قاسيەتتەردىڭ يەسى بولىپ تابىلادى. كەيبىر بەلگىلەر «جىنىسسىز»، امبەباپ، ال كەيبىر بەلگىلەر ءداستۇرلى تۇردە ەر ادام نەمەسە ايەل ادام پسيحولوگياسىمەن بايلانىستى. ەركەكتىك قاسيەتتەر مەن ايەلدىك قاسيەتتەرگە قاتىستى الەۋمەتتىك ستەرەوتيپتەردىڭ بولۋى كەزدەيسوق ەمەس. بەلگىلى ءبىر ادەتتە ەركەك نەمەسە ادەتتە ايەل پسيحولوگيالىق قاسيەتتەرىن يەمدەنۋ فاكتورلاردىڭ ەكى توبىنىڭ - بيولوگيالىق جانە الەۋمەتتىك ءتارتىپتىڭ بىرلەسكەن اسەرىنىڭ ناتيجەسىندە پايدا بولادى. بۇل تۇرعىدا پسيحولوگيالىق جىنىس بيولوگيالىق جىنىستان تۇبەگەيلى ەرەكشەلەنەدى.

ماسكۋليندىلىك. ادەتتە ماسكۋليندى، ياعني ەركەكتىك قاسيەتتەرگە تاۋەلسىزدىك، تالاپشىلدىق، ۇستەمدىك، اگرەسسيۆتىلىك، تاۋەكەلگە بارۋ، وزىنە سەنىمدىلىك، جانە ت.ب. جاتادى. ارنايى زەرتتەۋلەردە (Christiansen K.، Knussmann R.، 1987) جالپىلانعان ستيحيالىق اگرەسسيۆتىلىك، سونداي-اق جىنىستىق اگرەسسيا قان سارىسۋىنداعى اندروگەندەردىڭ (ەر جىنىس گورموندارى) دەڭگەيىمەن بايلانىستى. 191 ادام تاڭدالعان باسقا زەرتتەۋدە (Lau Sing، 1989) ەر ادامدار جالپى ءوزىن-وزى باعالاۋمەن، سونداي-اق وقۋ جەتىستىكتەرى مەن سىرتقى كەلبەتى سالاسىنداعى جوعارى ءوزىن-وزى باعالاۋمەن ەرەكشەلەنەتىنىن كورسەتتى.

فەمينيندىلىك. ايەلدەرگە ءتان قاسيەتتەرگە ءداستۇرلى تۇردە جۇمساقتىق، سەزىمتالدىق، ۇيالشاقتىق، نازىكتىك، اقكوڭىلدىلىك، جاناشىرلىق، ەمپاتيا جانە ت.ب. جاتادى. فەمينيندىلىكتىڭ الەۋمەتتىك ستەرەوتيپتەرى تۇلعانىڭ ورىستىك اسپەكتىلەرى مەن ىسكەرلىك مانساپتىڭ ساتتىلىگىمەن ازىراق بايلانىستى جانە ەموسيونالدىق اسپەكتىلەرگە كوپ كوڭىل بولەدى.

اندروگيندىلىك. قولدانىستاعى يدەيالارعا سايكەس، جەكە ادام مىندەتتى تۇردە ناقتى انىقتالعان تازا ماسكۋليندىلىك نەمەسە فەمينيندىلىكتىڭ تاسىمالداۋشىسى بولىپ تابىلمايدى. ەركەك پەن ايەلدىك بەلگىلەردىڭ مۇنداي ۇيلەسىمدى بىرىگۋى اندروگيندىك ءتيپتىڭ بەيىمدەلۋ مۇمكىندىكتەرىن ارتتىرادى دەپ ەسەپتەلەدى.

تۇلعانىڭ بويىنداعى ماسكۋليندىلىك، فەمينيندىلىك، اندروگيندىلىك سەكىلدى كورسەتكىشتەردىڭ دەڭگەيىن انىقتاۋعا ساندرا بەمنىڭ جىنىستىق-رولدىك ساۋالناماسىن پايدالانۋعا بولادى.

ساندرا بەمنىڭ جىنىستىق-رولدىك ساۋالناماسى - گەندەرلىك ءرولدى انىقتاۋدىڭ ەر ادامدىق جانە/نەمەسە ايەل ادامدىق پوليۋستەرىمەن ءداستۇرلى تۇردە بايلانىستى جەكە تۇلعانىڭ مىنەز-قۇلىق ۇلگىلەرىنىڭ دارەجەسىن ولشەۋگە ارنالعان شكالا.

پسيحولوگيالىق جىنىستى دياگنوستيكالاۋ ارنالعان ادىستەمەنى ساندرا ليپسيس بەم (Sandra L. Bem، 1974)  ۇسىنعان جانە ول ادامنىڭ اندروگيندىك، ماسكۋليندىلىك جانە فەمينيندىلىك دارەجەسىن انىقتايدى. ساۋالناما 60 مالىمدەمەنى (ساپانى) قامتيدى، ولاردىڭ ءارقايسىسىنا زەرتتەلۋشى «ءيا» نەمەسە «جوق» دەپ جاۋاپ بەرەدى، سول ارقىلى اتالعان قاسيەتتەردىڭ بار نەمەسە جوقتىعىن باعالايدى. ساۋالنامانى ەكسپەرتتىك رەيتينگ تۇرىندە دە قولدانۋعا بولادى. بۇل رەتتە ۇسىنىلعان قاسيەتتەرگە سايكەس سىنالۋشىنى باعالاۋدى قۇزىرەتتى تورەشىلەر – سىنالۋشىنى جاقسى بىلەتىن ادامدار (كۇيەۋى، ايەلى، اتا-اناسى جانە ت.ب.) جۇزەگە اسىرادى.

ادىستەمەنىڭ ماقساتى: سىنالۋشىلارداعى ماسكۋليندىلىك – فەمينيندىلىك دياگنوستيكاسى.

نۇسقاۋ: «ءاربىر مالىمدەمەگە «ءيا» (+) نەمەسە «جوق» (-) دەپ جاۋاپ بەرىڭىز، وسىلايشا وزىڭىزدە وسى قاسيەتتەردىڭ بار نەمەسە جوقتىعىن باعالاڭىز».

1. وزىنە سەنەتىن.	31. شەشىم قابىلداۋدا جىلدام.
2. كونۋگە قابىلەتتى.	32. جاناشىر.
3. كومەكتەسۋگە قابىلەتتى،	33. شىنايى.
4. ءوز كوزقاراسىن قورعاۋعا بەيىم.	34. تەك وزىنە عانا سەنەدى
(ءوزىن-وزى قامتاماسىز ەتەتىن)،	(ءوزىن-وزى قامتاماسىز ەتەتىن)،
5. كوڭىلدى.	35. جۇباتۋعا قابىلەتتى.
6. مۇڭدى	36. تاكاپپار.
7 تاۋەلسىز.	37. بيلىككە قۇمار.
8. ۇيالشاق.	38. تىنىش داۋىسقا يە.
9. ۇياتى بار.	39. تارتىمدى.
10. اتلەتيكالىق.	40. باتىل.
11. نازىك.	41. جىلى، مەيىرىمدى.
12. تەاترالدى.	42. سالتاناتتى، ماڭىزدى.
13. ۇمتىلعىش.	43. وزىندىك ۇستانىمىنىڭ بولۋى.
14. جاعىمپازدىققا قۇمار.	44. جۇمساق.
15. جولى بولعىش.	45. دوس بولا بىلەدى.
16. مىقتى تۇلعا.	46. ​​اگرەسسيۆتى.
17. ادال.	47. سەنگىش.
18. بولجاۋعا مۇمكىن ەمەس.	48. از ناتيجەلى.
19. كۇشتى.	49. كوشباسشىلىققا بەيىم.
20. قىلىقتى.	50. ءينفانتيلدى.
21. سەنىمدى.	51. بەيىمدەلگىش.
22. اناليتيكالىق.	52. ينديۆيدۋاليست.
23. سەزۋگە قابىلەتتى.	53. بالاعات سوزدەردى ۇناتپايدى.
24. قىزعانشاق.	54. جۇيەسىز.
25. كوشباسشىلىققا قابىلەتتى.	55. باسەكەلەستىك رۋحىنىڭ بولۋى.
26. ادامدارعا قامقورلىق.	56. بالالاردى جاقسى كورۋ.
27. تۋرا، شىنشىل.	57. ادەپتى
28. تاۋەكەلگە بەيىم.	58. امبيسيوزدى، ماقسات قويعىش.
29. باسقالاردى ءتۇسىنۋ.	59. سابىرلى.
30. جاسىرىن، قۇپياشىل.	60. ءداستۇرلى، شارتتىلىقتارعا ىقپالدى.

 

جاۋاپتار بلانكىسى:

№	جاۋاپ	№	جاۋاپ	№	جاۋاپ	№	جاۋاپ	№	جاۋاپ	№	جاۋاپ
1		11		21		31		41		51
2		12		22		32		42		52
3		13		23		33		43		53
4		14		24		34		44		54
5		15		25		35		45		55
6		16		26		36		46		56
7		17		27		37		47		57
8		18		28		38		48		58
9		19		29		39		49		59
10		20		30		40		50		60

 

ساۋالنامانىڭ كىلتى:

ماسكۋليندىلىك («ءيا» جاۋابى）	1،4، 7، 10، 13،16، 19، 22، 25، 28، 31، 34، 37، 40، 43،46، 49، 52،55،58
فەمينيندىلىك («ءيا» جاۋابى）	2،5،8،11، 14، 17،20،23،26،29،32،35،36،41،44،47، 50،53،56،59

ناتيجەلەردى وڭدەۋ:

كىلتپەن جاۋاپتىڭ ءاربىر سايكەستىگى ءۇشىن ءبىر ۇپاي بەرىلەدى. سودان كەيىن فەمينيندىلىك (F) جانە ماسكۋليندىلىك (م) كورسەتكىشتەرى كەلەسى فورمۋلالار بويىنشا انىقتالادى:

F= فەمينيندىلىك بويىنشا ۇپايلار سۋمماسى / 20

م= ماسكۋليندىلىك بويىنشا ۇپايلار سۋمماسى / 20

نەگىزگى IS يندەكسى IS = (F-M)*2،322 رەتىندە انىقتالادى.

ينتەرپرەتاسيا:

ەگەر IS يندەكسىنىڭ ءمانى -1-دەن +1-گە دەيىنگى ارالىقتا بولسا، وندا اندروگيندىلىك تۋرالى قورىتىندى جاسالادى. ەگەر يندەكس -1-دەن تومەن بولسا (IS < -1)، وندا ماسكۋليندىلىك تۋرالى، ال يندەكس +1-دەن جوعارى بولسا (IS > 1) - فەمينيندىلىك تۋرالى قورىتىندى جاسالادى.

سونىمەن قاتار، IS < -2،025 بولعان جاعدايدا ولار ايقىن ماسكۋليندىلىك تۋرالى ايتادى، ال ەگەر IS > +2،025 بولسا، ولار ايقىن فەمينيندىلىك تۋرالى ايتادى.

الىنعان مالىمەتتەرگە سۇيەنە وتىرىپ، جىنىستىق رولدەردىڭ ءتورت ءتۇرىن اجىراتادى:

1. ماسكۋليندى – ماسكۋليندىلىكتىڭ جوعارى كورسەتكىشتەرى مەن فەمينيندىلىكتىڭ تومەندىگى؛

2. فەمينيندى – فەمينيندىلىكتىڭ جوعارى كورسەتكىشتەرى جانە ماسكۋليندىلىكتىڭ تومەندىگى؛

3. اندروگيندىك – ماسكۋليندىلىكتىڭ دە، فەمينيندىلىكتىڭ دە جوعارى كورسەتكىشتەرى؛

4. ديففەرەنسياسيالانباعان – ماسكۋليندىلىكتىڭ دە، فەمينيندىلىكتىڭ دە تومەن كورسەتكىشتەرى.

ساندرا بەمنىڭ جىنىستىق-رولدىك ساۋالناماسى باسقا تۇلعالىق ساۋالنامالاردىڭ كومەگىمەن پسيحودياگنوستيكالىق تەستىلەۋ ناتيجەلەرىمەن ۇيلەستىرە وتىرىپ، ساۋاتتى جانە كاسىبي قولدانۋ سىنالۋشىلاردىڭ (نەمەسە كليەنتتەردىڭ) جەكە تۇلعالىق ەرەكشەلىكتەرى مەن بەلگىلەرىن پسيحودياگنوستيكالاۋدا دالىرەك ناتيجەلەرگە قول جەتكىزۋگە مۇمكىندىك بەرەدى.

پسيحولوگيا ماماندىعىنىڭ 4-كۋرس ستۋدەنتى: اسكاروۆا ج. ك.

وقىتۋشى: بولتايەۆا ا.م

ءال-فارابي ات. قازۇۋ

---