سوقىر ءۇمىت
ناتاشا تاعى دا ساياحات اۆتوبەكەتىنە بەت الدى.
سەرگەي، ءوزىنىڭ سۇيىكتى سەرگەيى، سەروگاسى بۇگىن كەلۋى ءتيىس. ول ءسوزسىز سۇيىكتىسىنە ورالادى. ونى الماتىعا بارىپ كۇتىپ الماسا رەنجىپ قالار، وكپەلەپ قالار. سىزدەر بىلمەيسىزدەر عوي، ول بالا سياقتى بولماشى دۇنيەگە بۇرتيا قالادى. ونىڭ جانىن ءدال ناتاشاداي ەشكىم تۇسىنگەن ەمەس، تۇسىنە دە المايدى.
ناتاشا سەرگەيىن ساياحاتتان كۇتىپ الىپ قۋانتقىسى كەلەدى. ءوزىنىڭ قالاي ساعىنعانىن ايتپاق. وسى ۋاقىتقا دەيىن كورگەن قورلىعىن اڭگىمەلەمەك.
— اح، سەروگا، سەروگا. ماسكەۋگە سەنىمەن بىرگە كەتسەمشى. سەنىڭ مۇنشالىق كەشىگەرىڭدى بىلگەندە، توزاققا بولسىن وزىڭە ەرىپ بارار ەدىم.
سەروگا جىگىتتىڭ تورەسى بولاتىن. ونىڭ ناتاشانى ەركەلەتكەنى دە كەرەمەت قوي، شىركىن! ول «مىسىعىم، مىسىعىم» دەپ عاشىعىنىڭ ءسۇيىر مۇرنىن قىسىپ-قىسىپ قوياتىن-دى. كەيدە «سەن قىزىل كويلەك كيسەڭ، قىزعالداققا ۇقساپ كەتەسىڭ» دەيتىن. ول-ول ما،«سەنىڭ شيەدەي ەرىندەرىڭدى سۇيە بەرگىم كەلەدى» دەۋشى ەدى.
ناتاشا جولعا شىقپاس بۇرىن قىزىل كويلەگىن ىزدەگەن بولاتىن. قايدا قالعانى بەلگىسىز، قىزىل كويلەك ۇشتى-كۇيلى جوعالىپتى. امال جوقتىقتان قولىنا ىلىنگەن كيىمدى كيە سالدى. ارتىنشا ەرنىن بوياماق بولىپ ايناعا قاراپ ەدى، شوشىپ كەتتى. كىشكەنە عانا قول اينانىڭ ار جاعىندا ون سەگىزدەگى قىز ەمەس، الپىسقا كەلگەن كەمپىر تۇر.
ناتاشانىڭ اياعىنان ءال كەتىپ، باسى اينالىپ قۇلاپ بارا جاتتى. ابىروي بولعاندا، قابىرعاعا سۇيەنىپ قالدى. ايتپەسە جەرگە ءدۇرس ەتە تۇسەر ەدى.
الدەن ۋاقىتتان سوڭ ناتاشا وز-وزىنە كەلە باستادى. دەنەسى سوندا دا ءدىر-دىر ەتەدى.
— ماعان نە بولعان؟ مەن شىنىمەن قارتايىپ كەتكەنمىن بە؟ مىنا ءتۇرىمدى سەروگا كورسە، بەزىپ كەتەدى عوي مەنەن... بەزىپ كەتەدى.
قوس قولىمەن شاشىن جۇلىپ ەڭىرەپ قويا بەردى.
— قۇدايىم-اي، نە جازدىم مەن ساعان؟ جازىعىم نە؟ سەروگانى ءۇمىتىمدى ۇزبەي كۇتكەنىم ءۇشىن وسىلاي جازالاعانىڭ با؟ ەندىگى ءومىرىم نە بولادى؟ سەنىڭ الدىڭدا قانداي كۇنام بار ەدى؟ ايتشى. نە بولسا دا ايتىپ ءولتىرشى...
ناتاشا ءسۇت ءپىسىرىم ۋاقىت ەڭكىلدەپ جىلاپ الدى دا، ورنىنان تۇردى. سوسىن اسىقپاي بەتى-قولىن جۋدى. قايتادان ايناعا قاراۋعا ءداتى جەتپەي، قولىنداعى دالاپتى اۋزىنا تيگىزدى دە، ەرنىن جىمقىردى. سەرگەيى قۇشىرلانا سۇيەتىن ەرنى كەزەرىپ كەتكەن بە، قالاي ءوزى؟!
مىنە، سەرگەيدى ماسكەۋگە اتتاندىرعان قۇلجا كۇرەجولى. «ءبىر ايدان سوڭ كەلەم» دەگەن سەروگا ءالى جوق. نەگە مۇنشا كەشىكتى؟ نەگە؟ ول بۇلاي كەشىكپەۋگە ءتيىس ەدى عوي.
انە، اناۋ ەمەن اعاشتىڭ تۇبىندە ناتاشا سەرگەيمەن تۇڭعىش رەت سۇيىسكەن. ەح، قايران كۇندەر! عاشىعى ناتاشانى وسى اعاشتىڭ تۇبىندە ۇزاق-ۇزاق ايمالايتىن، ەركەلەتەتىن. ال ناتاشا بولسا، انا ءبىر ساكىدە سەروگانى الدىنا جاتقىزىپ الىپ، شاشىنان سيپاپ وتىراتىن. كۇنى كەشە عانا بولعان سياقتى. سايران سالعان سول كۇندەر زىمىراپ ءوتتى دە كەتتى...
ناتاشا شيقىلداپ كەلىپ، ەنتىگە توقتاعان اۆتوبۋسقا ءمىندى. اۆتوبۋستىڭ ءىشى كۇڭگىرت تارتىپ كەتكەن سەكىلدى. كۇڭىرەنگەن ءبىر كۇي ويناپ جاتىر. وسى، وسى قارا ادامداردىڭ كۇيى دە، ءانى دە قايعىلى بولاتىنى نەسى ەكەن؟.. بۇلاردا نەگە قۋانىشتى اندەر جوق؟.. ايتەۋىر، زارلايدى دا جاتادى. ونسىز دا جەتىسىپ جۇرگەن جوقپىن. قولدان كەلمەيدى-اۋ، ايتپەسە انا مۋزىكانىڭ ءۇنىن وشىرەر ەدى. سەروگا كەلسىنشى، مۇنى دا ايتام. ول ورىستىڭ اۋەزدى ءانىن قويعىزادى. ءسوزسىز سويتەدى.
بالكىم، سەرگەيى ءقازىر ساياحات اۆتوبەكەتىنە كەلىپ العان شىعار، ءا؟! قولىندا ءبىر قۇشاق گ ۇلى بار ول ناتاشانى تاعاتسىزدانا كۇتىپ وتىرعان بولار.
سەروگانىڭ ناتاشاعا گۇل سىيلاماعان كۇندەرى سيرەك. ول كۇن قۇرعاتپاي سىيلىق جاسايتىن. تالعامى دا كەرەمەت ەدى عوي! ول سىيلاعان گۇلدەر قانداي ادەمى ەدى!
مەن بىلسەم، ءقازىر سەروگا قۇشاعىن گۇلگە تولتىرىپ ساياحاتتا تۇر. ناتاشا جۇگىرىپ بارىپ، ونىڭ كەۋدەسىنە قۇلايدى. ءسوزسىز سويتەدى. مىنا اۆتوبۋس شىركىننىڭ شابان اتتاي جۇرمەي قويعانىن قاراشى. باياعىدا سەرگەي ەكەۋى قالاعا اپ-ساتتە جەتۋشى ەدى عوي. سەرگەيدىڭ اڭگىمەسى ءبارىن، ءبارىن ۇمىتتىرىپ جىبەرەتىن. اينالاسىندا كىم بار، ولار نە ايتىپ وتىر، ولار نە ويلايدى، مۇنى قىزىقتىرمايتىن. و، ول كەزدە كۇمبىرلەگەن مىنانداي مۋزىكا ويناماۋشى ەدى. ەلدىڭ ءبارى ءبىر تىلدە سويلەيتىن، ءبىر تىلدە ءان ايتاتىن. اينالاسىنداعى ادامدار نە ايتىپ جاتقانىن تۇسىنەتىن، بىلەتىن. وزىنە جاقپايتىن، ۇنامايتىن ءسوز ەستىسە، شاپ ەتە تۇسەتىن. ەشكىم دە مۇنى سىرتقا تەپپەيتىن-دى. وسى اۆتوبۋستا ءوزى بي، ءوزى قوجا ەدى. ول سەرگەي باردا باقىتتى ەدى عوي، باقىتتى ەدى!..
ناتاشا تەرەزەدەن تۇسكەن كۇننىڭ ساۋلەسىن پەردەمەن كولەگەيلەپ وتىرعان جىگىتكە كوزى تۇسكەنى سول ەدى، جۇرەگى ءدىر ەتتى. قۇداي وڭدادى دەگەن وسى... مىناۋ مەنىڭ سەروگام عوي! ءدال ءوزى! ول ماعان نەگە قارامايدى؟ جوق الدە كورمەي تۇر ما؟ ناتاشا الگى جىگىتكە قاراي ۇمتىلىپ بارىپ توقتاي قالدى. سەرگەي ەمەس. دەنە تۇرپاتى، سىرتقى ءپىشىنى سەرگەيىنە ۇقساعانىمەن، مۇلدەم باسقا جىگىت ەكەن. جان دۇنيەسى تاعى دا قۇلازىپ سالا بەردى.
ەسكى كۇندەر تىزبەكتەلىپ كوز الدىنان ءوتىپ جاتىر.
ناتاشا مەكتەپتى بىتىرگەن جىلى سەرگەيمەن وسى اۆتوبۋستا تانىستى. كەشكىسىن الماتىدان قايتقان بەتى بولاتىن. ساياحات اۆتوبەكەتىندە مۇنشالىق ادام كوپ بولار ما؟! الماتىدان ەسىك قالاسىنا قاتىنايتىن ەكى اۆتوبۋسقا سىيماي قالدى. قۇداي وڭداپ، ۇشىنشىسىنە اياق ءىلىندىردى. قاراقۇرىم حالىق اۆتوبۋسقا لاپ قويعان كەزدە بۇل دا ەلدەن قالماي العا ۇمتىلعان ەدى. مۇنى ءبىر جىگىت قولتىعىنان دەمەپ جىبەردى. ەگەر ول بولماعاندا ەلدىڭ تابانىنا تاپتالىپ قالار ەدى. يىنتىرەسكەن ادامداردىڭ اراسىندا قىسىلىپ ارەڭ تۇرعان ناتاشانىڭ قۇلاعىنىڭ تۇبىنەن بىرەۋ سىبىرلادى.
— سۇلۋ قىز قايدا بارادى ەكەن؟
ناتاشا جالت قارادى. ماناعى قولتىعىنان دەمەپ جىبەرگەن جىگىت. جيرەن شاشتى، كوك كوزدى، قىر مۇرىندى جىگىتتىڭ قاباعىنىڭ استىندا كىشكەنە عانا تىرتىعى بار كورىنەدى. «قاباقتاعى تىرتىعى بولماسا، سىمباتىندا ءمىن جوق ەكەن» دەپ ويلادى ناتاشا.
— تاباكسوۆحوزعا بارامىن.
ناتاشانىڭ ءۇنى ساڭق ەتە ءتۇستى.
— اقىرىن سويلەڭىز. مەن دە تاباكسوۆحوزعا بارامىن.
جىگىتتىڭ لەبى سونشالىق ىستىق بولار ما ەدى! ناتاشانىڭ بەتى ۇيالعاننان قىپ-قىزىل بولىپ قىزارىپ كەتتى. باعانادان بەرى قالاي بايقاماعان، قوياننىڭ كوجەگىندەي بولىپ بۇل الگى جىگىتتىڭ باۋىرىنا كىرىپ الىپتى.
— يۆانوۆ سەرگەي سەرگەيەۆيچپىن. جاي عانا سەروگا دەپ اتاي بەرىڭىز.
— ۆاسيليەۆا ناتاليا الەكساندروۆنا.
— ناتاشا دەسەم بولا ما؟
— ارينە...
ەكەۋى دە جىميدى.
ناتاشا ءدال سول كۇنى بۇل ومىرگە تەك سەروگا ءۇشىن كەلگەنىن ىشتەي ءتۇيسىنىپ ەدى. كورە سالىپ عاشىق بولىپ قالعانىنا تاڭعالدى. سەروگا سول جولى ناتاشانى ۇيىنە دەيىن شىعارىپ سالدى.
سەروگا بۇگىن امان-ەسەن كەلسە بولدى، ەندى ونى ەشقايدا جىبەرمەيمىن. ەشقايدا. ەگەر تاعى جولعا قامدانار بولسا، «مەنى دە وزىڭمەن الا كەت» دەيمىن. مەيلى، ماسكەۋگە بارسا دا ودان ءبىر ەلى قالمايمىن. ناتاشاعا مىنا قۇرىپ كەتكىر الماتىنىڭ قۇنى كوك تيىن! مۇنىڭ جۇماعى سەرگەيدىڭ قاسىندا. ول جەردىڭ قاي قيىرىنا كەتسە دە، بۇل سوندا بارادى. وسىدان ديپلومىن اكەلسىنشى...
اۆتوبۋس ساياحات اۆتوبەكەتىنە كەلىپ توقتادى. ناتاشا ىلعي دا سەرگەيدى الىپ ورىك اعاشىنىڭ تۇبىندە كۇتەتىن. ەگەر سەرگەي ەرتە كەلسە، ول دا عاشىعىن وسى جەردە توسۋشى ەدى.
سۇيىكتى سەروگاسى كەلمەپتى. ءالى كۇن ەرتە عوي. بۇگىن، بۇگىن كەش باتقانشا كەلىپ قالار...
***
كۇن ۇياسىنا باتىپ بارادى. سەرگەي تاعى دا ورالمادى. ونىڭ شىنىمەن ناتاشانى ۇمىتقانى ما؟ جوق الدە باسقا بىرەۋدى ءسۇيىپ قالدى ما؟ ناتاشادان دا ادەمى ءبىر قىز كەزىككەن شىعار. بۇ دۇنيەدە ءبارى دە مۇمكىن عوي. ەگەر باسقا بىرەۋى بولماسا، سەرگەي زارىقتىرماي كەلۋى كەرەك ەدى. جوق، سەرگەي ناتاشادان باسقا ەشكىمدى سۇيە المايدى. ول ناتاشانىڭ اق ادال ماحابباتىن لايلامايدى. ول ءتۇپتىڭ تۇبىندە ناتاشاعا ورالادى. ناتاشانىڭ ماۋقىن باسادى. قازىرگى اۋىر كۇندەردىڭ ءبارى ۇمىتىلادى. ناتاشا مەن سەرگەي شاڭىراق كوتەرەدى. بالالى بولادى.
سەرگەيدىڭ ارمانى دا اسقاق ەدى عوي.
«ناتاشا، مەن ديپلومىمدى اكەلگەن سوڭ، ەكەۋمىز ۇيلەنەمىز. سوسىن سەن شەكەسى تورسىقتاي ۇل تۋاسىڭ. ول ۇلدىڭ اتىن سەرگەي دەپ قويامىز. ءبىز ونى «كىشى سەروگا» دەپ اتايتىن بولامىز. ءوزىڭ ويلاشى، سەرگەيەۆ سەرگەي سەرگەيەۆيچ، كەرەمەت ەمەس پە؟
ناتاشا كۇلىپ جىبەردى.
«اي، اقىماعىم-اي، سەن الدىمەن زارىقتىرماي كەلشى. سوسىن قانشا بالا تۋىپ بەر دەسەڭ دە، مەن ماقۇلمىن».
— ساسىماي، كىشكەنە ارىراق تۇرشى!
اۆتوبۋستاعى ءبىر كەلىنشەك ناتاشانى يتەرىپ جىبەردى.
— ءوزىڭ ارى تۇر!
ناتاشا بار كۇشىمەن كەلىنشەكتى نۇقىپ قالدى. كەلىنشەك ناتاشادان الدىلەۋ ەكەن. ونىڭ نۇقىعانىن ماسا شاققان قۇرلى كورمەدى.
ىزاعا بۋلىققان ناتاشا «دۋرا» دەدى. كەلىنشەك تە قاراپ قالعان جوق، اۋزىنا تۇسكەن ۇياتتى ءسوزدى كولدەنەڭدەتە سالدى.
ناتاشا بۇرىن مۇنداي بەتىمەن كەتكەندەردى ءبىراۋىز سوزبەن جۋاسىتۋشى ەدى. بۇ قارا ادامدار نە بولىپ بارادى؟.. باياعىدا جاسقانشاقتاپ تۇرماۋشى ما ەدى؟! شىنىن ايتۋ قاجەت، ناتاشا قارا ادامداردى ۇناتپايدى. نەگە ەكەنىن قايدام، ولاردى ءيتتىڭ ەتىنەن جەك كورەدى. سەرگەي دە سونداي بولاتىن. ول بۇلاردى «قازاق» دەپ اتاۋعا قارسى ەدى. «ءبىز كازاكپىز، بۇلار ول اتتى يەمدەنۋگە
لايىق ەمەس، بۇلار — قارا ادامدار» دەپ كۇلەتىن. سول كۇننەن باستاپ ناتاشا دا جەرگىلىكتى حالىقتى «قارا ادامدار» دەپ اتاپ كەتتى. سەرگەي بىردە قاباعىن قارا ادامدارمەن توبەلەسىپ جارىپ العانىن ايتىپ بەرگەن. «سول قانىپەزەرلەر بولماعاندا» دەگەن ەدى ءتىسىن سىقىرلاتىپ...
ناتاشا كۇيىنىپ تۇر. ءقازىر سەرگەي قاسىندا بولسا، مىنا ايەل باسىنار ما ەدى. شىركىن، وتكەن كۇندەر قايتا ورالسا عوي، كوزدەرىنە كوك شىبىن ۇيمەلەتەر ەدىم.
ناتاشانىڭ جانارى جاساۋراپ سالا بەردى.
***
ناتاشا كۇندەگى ادەتىمەن ساياحات اۆتوبەكەتىنە بارماقشى بولىپ جولعا شىقتى.
سەرگەيى، بالكىم، بۇگىن ورالار. ەگەر بۇگىن كەلمەسە بار عوي، ودان ءۇمىتىن ءبىرجولا ۇزەدى. نەسى بار، قارتايىپ تۇرعانى شامالى. بۇعان لايىق بىرەۋ جولىعار. جاسى بار بولعانى ون سەگىزدە ەمەس پە؟.. گۇلدەي قۇلپىرىپ تۇرعان ناتاشانى كەز كەلگەن جىگىت ۇناتىپ قالارى ءسوزسىز. ناتاشاداي سۇلۋ ايەلدى كىم ارمان ەتپەيدى دەيسىز. بۇل قانداي جىگىتتىڭ بولسىن باعىن اشادى. سەرگەيدىڭ ءوز وبالى وزىنە. ونى كۇتىپ، جاستىق شاعىن قور ەتۋگە بولمايدى عوي. شىدامنىڭ دا شەگى بار. سەرگەي ءوزىنىڭ باعىن باعالاي المادى. ەگەر باعالاسا، وسى ۋاقىتقا دەيىن كەلەر ەدى عوي.
ناتاشا كۇندەگى ادەتىمەن اۆتوبۋسقا مىنە بەرىپ ەدى، كوندۋكتور ونى ىشكە كىرگىزبەي قويدى.
— مۇنىڭ نە، ول دا ادام بالاسى ەمەس پە؟
اۆتوبۋستىڭ ىشىندە تۇرعان ساقالدى ادامنىڭ كەيىگەن داۋسى شىقتى. ناتاشا ونىڭ نە دەگەنىن تۇسىنبەسە دە، وزىنە جاناشىرلىق تانىتىپ تۇرعانىن جۇزىنەن اڭعاردى. وسى كەزدە كوندۋكتور دا قارا ادامداردىڭ تىلىندە اعىتىلىپ سويلەپ كەتتى.
— اتا، سەگىز جىلدان بەرى ەسىك پەن الماتىنىڭ اراسىندا جولاۋشى تاسىپ كۇن كورىپ ءجۇرمىن. سەگىز جىل بويى بۇل الماتىعا تەگىن بارىپ، تەگىن قايتادى.
ساقالدى شال دا قاراپ قالمادى.
— سەن «سەگىز جىلدان بەرى بۇل ايەلدى تەگىن تاسىپ ءجۇرمىن» دەيسىڭ. مەنىڭ بۇل اۋىلعا كوشىپ كەلگەنىمە قىرىق جىل بولدى. ول بايعۇس قىرىق جىلدان بەرى الماتى مەن تاباكسوۆحوزدىڭ اراسىندا سابىلىپ جۇرگەن جوق پا؟ ءمۇساپىر ادام عوي، اياساڭشى!
— مەن ونى مۇسىركەگەنمەن، ول مەنى جارىلقايدى ما؟ ول اۆتوبۋسقا كىرسە بولدى، سالوننىڭ ءىشى ساسىپ كەتەدى. ۇستىنەن ىلعي كۇلىمسى ءيىس مۇڭكىپ تۇرادى. كليەنتتەردى بەزدىرىپ ءبىتتى.
ناتاشا قارا ادامداردىڭ نە دەپ جاتقانىن تۇسىنگەن جوق. تۇسىنگىسى دە كەلمەيدى. سەرگەي امان كەلسىنشى، بۇلاردىڭ دا سازايىن بەرەمىن. ادامدى وسىلاي قورلاۋعا بولا ما ەكەن؟! بۇلار نەگە مەنىڭ تىلىمدە سويلەمەيدى؟.. مەن ولاردىڭ شۇلدىرلەگەن ءتىلىن بىلمەيمىن، ال بۇلار ورىسشانى شەمىشكەشە شاعادى عوي.
اح، سەروگا، سەروگا... مەنى قارا ادامداردىڭ تاباسىنا قالدىرماي ماسكەۋىڭە اكەتشى. مىنالاردىڭ ىشىندە ءجۇرۋ قانداي ءقاۋىپتى. ەرتەڭ بىرەۋى مەنى ءولتىرىپ كەتسە قايتەم؟.. جوق، جوق بۇلار ولتىرمەيدى. بۇلار — وتە جۋاس حالىق. ناتاشانىڭ اتاسى وسى تالعار وڭىرىنە قالاي كوشىپ كەلگەنىن جىر قىلىپ ايتاۋشى ەدى. ول كىسى: «ءوزىنىڭ جاۋى مەن دوسىن ايىرمايتىن مۇنداي حالىقتى كورسەم، كوزىم شىقسىن!» — دەپ وتىراتىن.
ناتاشانىڭ ەسىنە باياعى باقىتتى شاقتارى ءتۇستى.
سەرگەي ماسكەۋىن اۋزىنىڭ سۋى قۇرىپ ماقتاۋشى ەدى عوي. ول ىلعي دا: «ۇيلەنگەن سوڭ، رەسەيگە ءبىرجولا كەتەيىك. ول جاقتا ەكەۋمىزگە دە جۇمىس تابىلادى»، — دەيتىن. «سەروگا، مەن بۇرىن قالاي بايقاماعانمىن. سەن اۋليە ەكەنسىڭ عوي، اۋليە ەكەنسىڭ... ءتۇپتىڭ تۇبىندە بۇ جاقتىڭ ادامدارى وزگەرەتىنىن بىلگەن ەكەنسىڭ».
ناتاشا سەروگانىڭ «رەسەيگە كەتەيىك» دەگەن ويىمەن كەلىسپەگەن بولاتىن. «مىناۋ اسپانمەن تالاسقان تاۋلارى بار الماتىمدى، تالعارىمدى قيمايمىن» دەگەن. ونى بىلاي قويىپ، سەرگەيدىڭ: «ماسكەۋگە بارىپ قىدىرىپ قايتالىق. مەنىڭ ديپلوم الۋ كەشىمە قاتىس»، —دەگەنىنە دە كونبەپ ەدى. نەگىزى، ماسكەۋگە بارىپ كەلۋگە بولار ەدى، اكەسى عوي جىبەرمەي قويعان.
ناتاشا قۇلجا كۇرەجولىن جاعالاپ ءجۇرىپ كەتتى. تاباكسوۆحوزدىڭ شىعا بەرىسىندە ورىستاردىڭ مازارى بار. سول بەيىتتەردىڭ اراسىندا سۇيىكتى اكەسى مەن شەشەسىنىڭ مۇردەسى جاتىر. ناتاشا ءالى كۇنگە اكەسىن كىنالايدى. ءقازىر اتا-اناسىنا بارىپ، بارلىق مۇڭىن شاقپاق. ەگەر سەرگەيمەن بىرگە ماسكەۋگە قىدىرۋعا جىبەرسە، ءقازىر ءبارى باسقاشا بولار ما ەدى؟.. سونى ايتادى. اۆتوبۋسقا مىنگىزبەي قويعان كەلىنشەكتى دە جاماندايدى.
سول جولى سەروگا ماعان رەنجىپ كەتكەن بولار. ايتپەسە ونىڭ مەنەن جەريتىندەي ءجونى جوق قوي.
***
ناتاشا تاعى دا ساياحات اۆتوبەكەتىنە جول تارتتى.
تۇندە تۇسىنە سەرگەي كىرىپتى. باياعى باقىتتى كۇندەرى قايتا ورالعان ەكەن. ەكەۋى قول ۇستاسىپ الىپ شىمبۇلاققا قاراي كەتىپ بارا جاتىر. «نەگە سونشاما كۇتتىردىڭ؟» — دەيدى بۇل. «سەنىڭ مەنى مۇنشالىقتى شىن سۇيەتىنىڭدى بىلمەپپىن»، — دەيدى ول. «سەن وسىعان دەيىن قايدا بولدىڭ؟» — دەدى ناتاشا. «قايدا بولعانى نەسى، تاباكسوۆحوزدامىن عوي»، — دەيدى سەرگەي. ءبىر قاراسا، سەرگەي مەن ناتاشا مازارلاردىڭ اراسىندا ءجۇر. «ناتاشا، سەن ۇيگە كەتە بەر، مەن سەنى وسى جەردە كۇتە تۇرامىن»، — دەدى سەرگەي. سول-اق ەكەن، ول كوزدەن عايىپ بولدى. ناتاشا «سەروگا، سەروگا، سەن قايداسىڭ؟ تاعى دا مەنى تاستاپ كەتكەنىڭ بە؟» دەپ جىلاپ جاتىپ ويانىپ كەتتى.
بۇگىن كۇن دە ەرەكشە نۇرلانىپ تۇرعان سياقتى. سەرگەيدى تۇسىندە كورگەندىكتەن بە، ناتاشانىڭ ساعىنىشى ءسال بەسەڭدەگەندەي.
قۇلجا كۇرەجولىنىڭ بويىندا نەگە ادامدار كوبەيىپ كەتكەن؟ نە بولعان مۇندا؟ جولدىڭ ورتاسىندا ءبىر ماشينا تۇر. ونىڭ الدىندا ەتبەتتەپ ءاپپاق كويلەكتى ءبىر جىگىت جاتىر. كويلەگى قان-قان.
«ويباي، قۇرىدىم، مىناۋ سەروگا عوي!».
انە، بىردەڭەدەن قۇر قالعانداي ماي كولىگى مەن جەدەل جاردەمنىڭ ماشيناسى ازىناپ كەلەدى.
ناتاشا دا ەكى وكپەسىن قولىنا الىپ جۇگىرە جونەلدى. جۇرەگى اتقاقتاپ، كەۋدەسىن جارىپ شىعاتىنداي سوعۋىن قاراشى. «باسە، تۇندەگى ءتۇسى بەكەر ەمەس». كەلدى دە، جەردە جاتقان جىگىتتى قۇشاقتاي الىپ جىلاي باستادى.
«سەروگا، سەروگا، تۇرشى... ويانشى، كۇنىم. سەن بۇلاي ولمەۋىڭ كەرەك. سەن مەنى قالاي تاستاپ كەتەسىڭ، قالاي؟ سەروگا، تىم قۇرىسا بەتىڭنەن ءبىر رەت سۇيگىزشى، اقتىق رەت...».
ول زىڭگىتتەي جىگىتتى اۋدارىپ كەپ جىبەردى. جەردە جاتقان سەرگەي ەمەس، قازاق ەكەنىن كورىپ، ورنىنان اتىپ تۇردى. قۋانىپ كەتكەنى سونشالىق — سىقىلىقتاپ كۇلىپ جىبەردى.
— ءول، ومە قاپ، مەن سەنى سەرگەي ەكەن دەپ قالسام، قارا ادام ەكەنسىڭ عوي. ساعان سول كەرەك! سەندەر عوي سەرگەيدىڭ قاباعىن جارعان. سەندەرسىڭدەر...
ناتاشانىڭ بۇل سوزدەرىنە ەشكىم كوڭىل اۋدارعان جوق. مۇردەنىڭ قاسىنداعى ادامدار ونى مۇسىركەپ تۇر.
ناتاشا اۆتوبۋسقا ءمىنىپ، ساياحاتقا ءجۇرىپ كەتتى. كۇندەگى ادەتىمەن كۇبىرلەپ سويلەسكەن قارا ادامداردىڭ سوزدەرىنە قۇلاق قويدى. وسىلاردىڭ ءتىلى دە قىزىق. اراسىندا ورىستىڭ دا سوزدەرى بار. شىركىن، تۇسىنسە عوي. ولار نە ايتادى ەكەن؟ بالكىم، مەنى جامانداپ جاتقان شىعار. جوق الدە مەنىڭ ادەمىلىگىمدى ايتىپ، اۋىزدارىنىڭ سۋى قۇرىپ، تامسانىپ وتىر ما؟
— وسى كەمپىردى ءجيى كورەمىن. اقىل-ەسى ءتۇزۋ ەمەس-اۋ.
— ءوي، اقىرىن سويلە، قازاقشا تۇسىنەتىن شىعار.
— تۇسىنبەيدى. ەرنىن قاراشى، قىپ-قىزىل ەتىپ بوياپ الىپتى. پسيح بولۋى كەرەك.
— جوعەي، پسيح ەمەس. جىندى بولسا، ەلدىڭ بەرەكەسىن الار ەدى عوي. كستاتي، مەن وسى كەمپىر جايلى ءبىر اڭگىمە ەستىگەنمىن.
— قالاعا جەتكەنشە ايتىپ بەرسەڭشى...
— وي، ۆاششە-تو، نيەۆاجنىي اڭگىمە. مەنى بىلەسىڭ، ءسوزۋار ەمەسپىن. كەز كەلگەن اڭگىمەنى ەكى اۋىز سوزبەن بىتىرە سالامىن.
— سوندا دا تىڭدايىق.
— بۇل جاس كەزىندە وتە ادەمى قىز بولىپتى.
— كورىنىپ تۇر، مولدىرەگەن كوزىن قارامايسىڭ با؟
— قاراماي-اق قويدىم ونىڭ كوزىنە. مۇنىڭ ماسكەۋدە وقىعان، ينتەلليگەنتنىي جىگىتى بار ەكەن. ەندى ۇيلەنەمىز دەپ جۇرگەندە سول جىگىتى كولىك اپاتىنا ءتۇسىپ، كوز جۇمىپتى.
— قوي-ەي، راس پا؟
— ە، مەن قايدان بىلەم؟! وسى اۆتوبۋستا كەلە جاتىپ ەستىگەن اڭگىمەم. جىگىتىنىڭ مۇردەسى تاباكسوۆحوزداعى ورىستار بەيىتىنە جەرلەنىپتى. بۇل قايعى اۋىر تيەر دەپ اتا-اناسى قىزعا ءتىس جارماپتى.
— سوعان بولا ادام اقىل-ەستەن ايىرىلمايتىن شىعار.
— ە، كىم ءبىلسىن، ايتەۋىر كۇندە ساياحاتقا بارىپ، سۇيىكتىسىن كۇتىپ جۇرەتىن كورىنەدى.
ناتاشا تەرەزەدەن سىرتقا قارادى. قالاي بايقاماعان، اينالا قىزعالداققا تولىپ كەتىپتى. جەر بەتى قۇلپىرىپ تۇر. سەرگەي ەكەۋى ءدال وسى مەزگىلدە تانىسىپ ەدى عوي... ءيا، سويتكەن... سول باقىتتى كۇندەر ءالى-اق ورالادى.
كور دە تۇر، ناتاشا سەرگەيدىڭ ەتەگىنەن ۇستاپ ماسكەۋگە كەتەدى. ماس-كەۋ-گە...
You Might Also Like
-
قىلدىرىقتاي بەلى قىز كۇنىن ساعىندىرماعان اق كەلىنشەك كۇل توگە شىققاندا، كورشى ۇيدەن ەكى كوز ەرە شىقتى. كەلىنشەكتىڭ بويىن بۋعان اۋەلگى سەكەم ءىزىم-عايىم...
-
قۇلاعىنا قونعان شىبىندى مازاسىزدانا سىلكىپ قويىپ كولەڭكەدە جاتقان. «بۇل ارسىز شىبىنداردىڭ مارجاننىڭ جۋىلماي قالعان قازانىنان باستاپ قونباعان جەرلەرى جوق، مەنىڭ قۇلاعىما كەلىپ قونباسا قاناتى ت...
