سۋ. سۋدىڭ قاسيەتى
ساباقتىڭ تاقىرىبى: سۋ. سۋدىڭ قاسيەتى
ساباقتىڭ ماقساتى:
بىلىمدىلىگى: وقۋشىلاردى سۋدىڭ قانداي بولاتىنىمەن تانىستىرۋ، پراكتيكالىق جۇمىس بارىسىندا باقىلاۋ، تالداۋ.
دامىتۋشىلىعى: وقۋشىلاردىڭ وي - ءورىسىن، سويلەۋ ءتىلىن، شىعارماشىلىق قابىلەتتەرىن دامىتۋ.
تاربيەلىگى: تابيعاتتى قورعاۋعا ونى سۇيە بىلۋگە باۋلۋ. تۋعان جەردىڭ ەكولوگياسىن قورعاۋعا ۇلەس قوسۋ.
كورنەكىلىگى: سۋرەتتەر، ديداكتيكالىق ماتەريالدار، كىتاپشا، مۋلتيمەديا ت. ب.
ءپانارالىق بايلانىس: انا ءتىلى
ساباقتىڭ ءادىسى: وي قوزعاۋ، سۇراق - جاۋاپ، توپتاستىرۋ، ءتۇسىندىرۋ.
ساباقتىڭ ءتۇرى: جاڭا ماتەريالدى مەڭگەرتۋ
ساباقتىڭ بارىسى:
I. ۇيىمداستىرۋ كەزەڭى:
قايىرلى كۇن دەپ ايتامىز،
كەشكە بىرگە قايتامىز،
وتباسىنىڭ گۇلىمىز،
بىرگە وتەر كۇنىمىز.
بور دا، دايىن تاقتادا،
سىنىبىمىز تاپ - تازا.
II. ءۇي تاپسىرماسىن تەكسەرۋ: اۋا. اۋانىڭ ماڭىزى.
III. بىلىمدەرىن تەكسەرۋ:
- اۋانى قالاي سەزەسىڭ؟
- اۋا قانداي؟ - جانۋ ءۇشىن نە كەرەك؟
- اۋانىڭ ماڭىزى قانداي؟
- اۋانىڭ پايداسى نەدە؟
- اۋانى قالاي تازا ۇستايمىز؟
IY. ماقسات قويۋ: سۋ. سۋدىڭ قاسيەتى.
Y. جاڭا ساباق:
سۋ تۋرالى تۇسىنىك بەرۋ.
ءتىرى اعزالار ءومىر ءسۇرۋ ءۇشىن اۋا قاجەت. اۋا قانداي قاجەت بولسا، سۋ دا سونداي قاجەت.
سۇراق: قاتتى قاپىرىق ىستىقتا شولدەگەن ادامعا نە كەرەك؟
تىرشىلىك قۇبىلىستارىنىڭ ءبارى سۋدىڭ قاتىسۋىمەن جۇرەدى. اعزالار دەنەسى 30 - دان 90 پايىزعا دەيىن سۋدان تۇرادى. ادام سۋ ىشپەي 6 - 7 كۇنگە شىداۋى مۇمكىن. سۋ ءتۇسسىز. سۋ بار جەردە تىرشىلىك بار. سۋ ىشىندە، بەتىندە، جاعالاۋىندا قانشاما وسىمدىك جانۋارلار بولادى. سۋدى پايدالانبايتىن بىردە - ءبىر تىرشىلىك يەسى جوق. ونى ۇنەمدەپ، تازا ۇستاۋ ءاربىر ادامداردىڭ مىندەتى.
تاقىرىپتى وقۋ: ىشتەي وقۋ، تىزبەكتەي وقۋ.
سۋ تۋرالى اسسوسياسيا.
- سۋ - سۇيىق زات.
- اسپاننان جاۋىن تۇرىندە تۇسەدى.
- كۇن سۋىتقان كەزدە سۋ قاتتى كۇيگە اينالادى.
- سۋ بۋعا اينالىپ، ۇشىپ كەتەدى.
- بۋ - ءمولدىر، ءتۇسسىز گاز.
YI. پراكتيكالىق جۇمىس:№ 1
سۋ - ءمولدىر. ونى انىقتاپ كورەيىك. ەكى ستاقاننىڭ بىرەۋىنە ءسۇت، بىرەۋىنە سۋ قۇي. ولاردىڭ ىشىنە قاسىق سال. قايسىسىنداعى قاسىق انىق كورىنەدى. نەگە؟
بۇل تاجىريبەدەن سۋدىڭ قانداي قاسيەتىن بايقادىڭ؟ سۋدى يىسكەپ كور. ءيىسى جوق. ولاي بولسا، سۋ ءتۇسسىز، ءمولدىر، ءيىسسىز.
YII. پراكتيكالىق جۇمىس:№ 2
سەن بىرنەشە ىدىسقا: كەسەگە، شىنىعا، ستاقانعا سۋ قۇي. وسى ىدىستارداعى سۋدىڭ پىشىنىنە قارا. سۋ قانداي پىشىنگە يە بولدى؟ ءاربىر قۇيىلعان ىدىستىڭ ءدال وزىندەي ەمەس پە؟ ولاي بولسا، سۋدىڭ تۇراقتى ءپىشىنى بولمايدى. ول قۇيىلعان ىدىستىڭ ءپىشىنىن الادى ەكەن.
YIII. پراكتيكالىق جۇمىس:№ 3
سۋدى كەز - كەلگەن بەتى تەگىس نارسەگە قۇيىپ كور. ول جان - جاعىنا اعا باستايدى، سەبەبى ول سۇيىق. اققان سۋ تۇگەل جوق بولىپ كەتتى مە؟ ونىڭ ورنىندا دىمقىل، سۋلى ءىز قالدى. سۋ جۇعادى ەكەن. ءبىراق ارتىنشا ول دا جوق بولادى. كەۋىپ كەتەدى. كەز - كەلگەن زاتتى سۋعا مالىپ الساڭ ول سۋ - سۋ بولىپ شىعادى. جۋىلعان كيىمدى دالاعا جايادى. ول ءبىرازدان كەيىن كەبەدى. ونىڭ بويىنداعى سۋ قايدا كەتتى؟ كۇن كوزى جىلۋىنان سۋ بۋعا اينالدى. بۋ اۋاعا ارالاستى.
سەرگىتۋ ءساتى.
جۇمباق.
1. مۇلگىپ تۇرعان ب ا ق تىنىش،
ورانىپتى اق كۇمىس. (قار)
2. كوزگە كورىنگەنمەن، ۇستاساڭ قولعا ىلىنبەس.(بۋ)
3. جىلت - جىلت ەتەدى، جىلعادان وتەدى.(سۋ)
4. اياعى جوق، قولى جوق،
ءبىراق تىنىش تۇرمايدى.
ساقتاماساڭ - قورىن تەك،
بارشا تىرلىك قۋرايدى.(سۋ)
IX. تۇسىنگەندەرىن تەكسەرۋ:
سۋ قانداي زات؟
سۋدىڭ ءتۇسى قانداي؟
سۋ قاي جەرلەردە كەزدەسەدى؟
سۋدى ءۇي شارۋاسىندا قالاي پايدالاناسىڭ؟
قايناعان سۋ نەگە ازايادى؟
X. قورىتىندى:
*سۋدىڭ ناقتى ءپىشىنى بولمايدى.
*سۋدىڭ ءتۇسى بولمايدى. سۋ ءتۇسسىز.
*سۋ ءمولدىر.
*سۋ اعادى.
*سۋدىڭ ءدامى جوق، ءيىسى جوق.
مىنە، بۇلاردىڭ ءبارى سۋدىڭ وزىنە ءتان قاسيەتتەرى.
- سونىمەن، بالالار، سۋ تۋرالى كوپ ماعلۇمات الدىق. مىناداي ناقىل سوزدەر دە بار:
* سۋدى بوسقا توكپە!
*سۋمەن ويناما!
*بۇلاق كورسەڭ كوزىن اش!
*سۋداي تازا بول!
*سۋدان تازا سۇتتەن اق!
XI. ۇيگە تاپسىرما:
1) 1 - قاتار. جايىق وزەنى ەسسە جازىپ كەلۋ.
2) 2 - قاتار. "سۋ قالاي لاستانادى؟" ەسسە جازىپ كەلۋ.
3) 3 - قاتار. سۋ تىرشىلىك كوزى ەسسە جازىپ كەلۋ.
4) وقۋلىقتىڭ 27 - بەتىن وقۋ، اڭگىمەلەۋ.
باعالاۋ.
ساباقتىڭ ماقساتى:
بىلىمدىلىگى: وقۋشىلاردى سۋدىڭ قانداي بولاتىنىمەن تانىستىرۋ، پراكتيكالىق جۇمىس بارىسىندا باقىلاۋ، تالداۋ.
دامىتۋشىلىعى: وقۋشىلاردىڭ وي - ءورىسىن، سويلەۋ ءتىلىن، شىعارماشىلىق قابىلەتتەرىن دامىتۋ.
تاربيەلىگى: تابيعاتتى قورعاۋعا ونى سۇيە بىلۋگە باۋلۋ. تۋعان جەردىڭ ەكولوگياسىن قورعاۋعا ۇلەس قوسۋ.
كورنەكىلىگى: سۋرەتتەر، ديداكتيكالىق ماتەريالدار، كىتاپشا، مۋلتيمەديا ت. ب.
ءپانارالىق بايلانىس: انا ءتىلى
ساباقتىڭ ءادىسى: وي قوزعاۋ، سۇراق - جاۋاپ، توپتاستىرۋ، ءتۇسىندىرۋ.
ساباقتىڭ ءتۇرى: جاڭا ماتەريالدى مەڭگەرتۋ
ساباقتىڭ بارىسى:
I. ۇيىمداستىرۋ كەزەڭى:
قايىرلى كۇن دەپ ايتامىز،
كەشكە بىرگە قايتامىز،
وتباسىنىڭ گۇلىمىز،
بىرگە وتەر كۇنىمىز.
بور دا، دايىن تاقتادا،
سىنىبىمىز تاپ - تازا.
II. ءۇي تاپسىرماسىن تەكسەرۋ: اۋا. اۋانىڭ ماڭىزى.
III. بىلىمدەرىن تەكسەرۋ:
- اۋانى قالاي سەزەسىڭ؟
- اۋا قانداي؟ - جانۋ ءۇشىن نە كەرەك؟
- اۋانىڭ ماڭىزى قانداي؟
- اۋانىڭ پايداسى نەدە؟
- اۋانى قالاي تازا ۇستايمىز؟
IY. ماقسات قويۋ: سۋ. سۋدىڭ قاسيەتى.
Y. جاڭا ساباق:
سۋ تۋرالى تۇسىنىك بەرۋ.
ءتىرى اعزالار ءومىر ءسۇرۋ ءۇشىن اۋا قاجەت. اۋا قانداي قاجەت بولسا، سۋ دا سونداي قاجەت.
سۇراق: قاتتى قاپىرىق ىستىقتا شولدەگەن ادامعا نە كەرەك؟
تىرشىلىك قۇبىلىستارىنىڭ ءبارى سۋدىڭ قاتىسۋىمەن جۇرەدى. اعزالار دەنەسى 30 - دان 90 پايىزعا دەيىن سۋدان تۇرادى. ادام سۋ ىشپەي 6 - 7 كۇنگە شىداۋى مۇمكىن. سۋ ءتۇسسىز. سۋ بار جەردە تىرشىلىك بار. سۋ ىشىندە، بەتىندە، جاعالاۋىندا قانشاما وسىمدىك جانۋارلار بولادى. سۋدى پايدالانبايتىن بىردە - ءبىر تىرشىلىك يەسى جوق. ونى ۇنەمدەپ، تازا ۇستاۋ ءاربىر ادامداردىڭ مىندەتى.
تاقىرىپتى وقۋ: ىشتەي وقۋ، تىزبەكتەي وقۋ.
سۋ تۋرالى اسسوسياسيا.
- سۋ - سۇيىق زات.
- اسپاننان جاۋىن تۇرىندە تۇسەدى.
- كۇن سۋىتقان كەزدە سۋ قاتتى كۇيگە اينالادى.
- سۋ بۋعا اينالىپ، ۇشىپ كەتەدى.
- بۋ - ءمولدىر، ءتۇسسىز گاز.
YI. پراكتيكالىق جۇمىس:№ 1
سۋ - ءمولدىر. ونى انىقتاپ كورەيىك. ەكى ستاقاننىڭ بىرەۋىنە ءسۇت، بىرەۋىنە سۋ قۇي. ولاردىڭ ىشىنە قاسىق سال. قايسىسىنداعى قاسىق انىق كورىنەدى. نەگە؟
بۇل تاجىريبەدەن سۋدىڭ قانداي قاسيەتىن بايقادىڭ؟ سۋدى يىسكەپ كور. ءيىسى جوق. ولاي بولسا، سۋ ءتۇسسىز، ءمولدىر، ءيىسسىز.
YII. پراكتيكالىق جۇمىس:№ 2
سەن بىرنەشە ىدىسقا: كەسەگە، شىنىعا، ستاقانعا سۋ قۇي. وسى ىدىستارداعى سۋدىڭ پىشىنىنە قارا. سۋ قانداي پىشىنگە يە بولدى؟ ءاربىر قۇيىلعان ىدىستىڭ ءدال وزىندەي ەمەس پە؟ ولاي بولسا، سۋدىڭ تۇراقتى ءپىشىنى بولمايدى. ول قۇيىلعان ىدىستىڭ ءپىشىنىن الادى ەكەن.
YIII. پراكتيكالىق جۇمىس:№ 3
سۋدى كەز - كەلگەن بەتى تەگىس نارسەگە قۇيىپ كور. ول جان - جاعىنا اعا باستايدى، سەبەبى ول سۇيىق. اققان سۋ تۇگەل جوق بولىپ كەتتى مە؟ ونىڭ ورنىندا دىمقىل، سۋلى ءىز قالدى. سۋ جۇعادى ەكەن. ءبىراق ارتىنشا ول دا جوق بولادى. كەۋىپ كەتەدى. كەز - كەلگەن زاتتى سۋعا مالىپ الساڭ ول سۋ - سۋ بولىپ شىعادى. جۋىلعان كيىمدى دالاعا جايادى. ول ءبىرازدان كەيىن كەبەدى. ونىڭ بويىنداعى سۋ قايدا كەتتى؟ كۇن كوزى جىلۋىنان سۋ بۋعا اينالدى. بۋ اۋاعا ارالاستى.
سەرگىتۋ ءساتى.
جۇمباق.
1. مۇلگىپ تۇرعان ب ا ق تىنىش،
ورانىپتى اق كۇمىس. (قار)
2. كوزگە كورىنگەنمەن، ۇستاساڭ قولعا ىلىنبەس.(بۋ)
3. جىلت - جىلت ەتەدى، جىلعادان وتەدى.(سۋ)
4. اياعى جوق، قولى جوق،
ءبىراق تىنىش تۇرمايدى.
ساقتاماساڭ - قورىن تەك،
بارشا تىرلىك قۋرايدى.(سۋ)
IX. تۇسىنگەندەرىن تەكسەرۋ:
سۋ قانداي زات؟
سۋدىڭ ءتۇسى قانداي؟
سۋ قاي جەرلەردە كەزدەسەدى؟
سۋدى ءۇي شارۋاسىندا قالاي پايدالاناسىڭ؟
قايناعان سۋ نەگە ازايادى؟
X. قورىتىندى:
*سۋدىڭ ناقتى ءپىشىنى بولمايدى.
*سۋدىڭ ءتۇسى بولمايدى. سۋ ءتۇسسىز.
*سۋ ءمولدىر.
*سۋ اعادى.
*سۋدىڭ ءدامى جوق، ءيىسى جوق.
مىنە، بۇلاردىڭ ءبارى سۋدىڭ وزىنە ءتان قاسيەتتەرى.
- سونىمەن، بالالار، سۋ تۋرالى كوپ ماعلۇمات الدىق. مىناداي ناقىل سوزدەر دە بار:
* سۋدى بوسقا توكپە!
*سۋمەن ويناما!
*بۇلاق كورسەڭ كوزىن اش!
*سۋداي تازا بول!
*سۋدان تازا سۇتتەن اق!
XI. ۇيگە تاپسىرما:
1) 1 - قاتار. جايىق وزەنى ەسسە جازىپ كەلۋ.
2) 2 - قاتار. "سۋ قالاي لاستانادى؟" ەسسە جازىپ كەلۋ.
3) 3 - قاتار. سۋ تىرشىلىك كوزى ەسسە جازىپ كەلۋ.
4) وقۋلىقتىڭ 27 - بەتىن وقۋ، اڭگىمەلەۋ.
باعالاۋ.