سۋرما، قالايى يوندارىن انىقتاۋ
شىمكەنت قالاسى
№2 «اۆيسەننا» كوپسالالى مەديسينالىق كوللەدجىنىڭ
فارم – 23 -18ق توپ ستۋدەنتى ءساتىم اقزادا تالعات قىزى
عىلىمي جەتەكشىسى: ايتەنوۆا نۇرگۋل ىدىرىس قىزى
Sb (III) يوندارى ءسىلتى جانە اممياك ەرىتىندىلەرىمەن مەتاسۋرما قىشقىلىنىڭ اق ءتۇستى تۇنباسىن تۇزەدى:
H3[SbCl6] + 6 NaOH → Sb(OH)3↓ +6 NaCl + 3 H2O
3 H+ + [SbCl6]3- + 6 OH- → Sb(OH)3↓ +6 Cl- + 3 H2O
تۇنبا سىلتىلەردىڭ ارتىق مولشەرىندە جانە كۇشتى قىشقىلدىردا ەريدى:
Sb(OH)3↓ + NaOH → Na[Sb(OH)4]
Sb(OH)3↓ + OH - → [Sb(OH)4]-
رەاكسيانىڭ ورىندالۋى.
سۋرما (ءىىى) تۇزى ەرىتىندىسىنىڭ 2-3 تامشىسىنا 1-2 تامشى ءسىلتى ەرىتىندىسىن قوسىپ، تۇنبا تۇزىلگەنىن بايقاۋ. تۇنبانى ەكىگە ءبولىپ HCl جانە NaOH ەرىتىندىلەرىندە ەرىتۋ قاجەت.
گيدروليز رەاكسياسى.
Sb(ءىىى) تۇزدارىنىڭ سۇيىتىلعان ەرىتىندىلەرى، اسىرەسە قىزدىران كەزدە گيدروليزدەنەدى. رەاكسيا ناتيجەسىندە اق ءتۇستى نەگىزدىك تۇز – سۋرمانىڭ(ءىىى)- وكسوحلوريدى SbOءسى تۇزىلەدى:
رەاكسيانىڭ ورىندالۋى.
SbCl3 + HOH ↔ SbOءسى ↓+ 2HCl
Sb3+ + Cl- + HOH ↔ SbOCl ↓ + 2 H+
Sbو+ ءبىر زاريادتى كاتيوننىڭ ءرولىن اتقارادى. تۇنبا تۇز قىشقىلىندا (اسىرەسە قىزدىرعاندا) ەريدى: SbOCl ↓ + 2 Hءسى+ Cl- ↔ SbCl4- + H2O .
سۋرما (ءىىى) تۇزى ەرىتىندىسىنىڭ 2-3 تامشىسىنا 5-6 تامشى ديستيلدەنگەن سۋ قوسىپ، بۋلاندىرعىشتا قىزدىرۋ قاجەت.
Na2S2O3 اسەرى
ءالسىز قىشقىل ورتادا سۋرما (ءىىى) تۇزدارى مەن ناتريي تيوسۋلفاتىن قىزدىرعان كەزدە قىزىل ءتۇستى سۋرما (ءىىى) وكسيدىنىڭ ءديسۋلفيدى تۇنباعا تۇسەدى.
رەاكسيانىڭ ورىندالۋى.
2 SbCl3 + 2 Na2S2O3 + 3 H2O → Sb2OS2↓ + 2 Na2SO4 + 6 HCl
2 Sb3+ + 2 S2O32- + 3 H2O → Sb2OS2↓ + 2 SO42- + 6 H+
سۋرما (ءىىى) تۇزى ەرىتىندىسىنىڭ 2-3 تامشىسىنا ءالسىز قىشقىلدىق ورتادا 2-3 تامشى Na2S2O3 ەرىتىندىسىن قوسىپ، بۋلاندىرعىشتا قىزدىرادى.
H2S اسەرى
كۇكىرتتى سۋتەك قىشقىلدىق ورتادا سۋرما (ءىىى) يوندارىمەن اشىق قىزعىلت سارى ءتۇستى امورفتى تۇنبا تۇزەدى.
رەاكسيانىڭ ورىندالۋى.
2 SbCl3 + 3 H2S → Sb2S3 ↓ + 6 HCl
2 Sb 3+ + 3 H2S → Sb2S3 ↓ + 6 H+
سۇيىتىلعان بەيتاراپ ەرىتىندىلەردەن ءتۇستى كوللويدتى ەرىتىندى Sb2S3 تۇزىلەدى. سۋرما (ءىىى) ءسۋلفيدى Na2S، (NH4)2S ، (NH4)2S2 ، NaOH ەرىتىندىلەرىمەن تيوتۇزدار بەرەدى:
رەاكسيانىڭ ورىندالۋى.
Sb2S3 +3 (NH4)2S → 2 (NH4)3Sb2S3
Sb2S3 +3 (NH4)2S2 → 2 (NH4)3SbS4 + S
تيوتۇزدار تۇراقسىز قوسىلىستار، ولار تۇز قىشقىلدارىنىڭ اسەرىنەن بۇزىلادى دا، سۋلفيد تۇنباعا تۇسەدى:
رەاكسيانىڭ ورىندالۋى.
2 (NH4)3SbS3 + 6 HCl → Sb2S3 ↓ + 3 H2S ↑ + 6 NH4Cl
سۋرما (ءىىى) ءسۋلفيدى 6 ن. تۇز قىشقىلى ەرىتىندىسىندە ەريدى (As2S3، As2As5 ەرىمەيدى).
رەاكسيانىڭ ورىندالۋى.
Sb2S3 + 6 HCl → 2 SbCl3 + 3 H2S ↑
ازوت قىشقىلىمەن ناشار ەريتىن اق ءتۇستى HSbو3 تۇزەدى:
رەاكسيانىڭ ورىندالۋى.
3 Sb2S3 + 10 HNO3 → 6 HSbو3 ↓+ 9 S + 10 NO + 2 H2O
نەمەسە:
Sb2S3 + 28 HNO3 → 2 HSbو3 ↓+ 3 H2SO4 + 28 NO2 + 10 H2O
Sb2S3 + 18 H2O – 28 e- → 2 HSbو3 + 3 SO42- + 34 H+ 1
NO3- + 2 H + + 1 e- → NO2 + H2O 28
__________________________________________________
Sb2S3 + 28 NO3- + 22 H+ → 2 HSbو3 + SO42- + 28 NO2 + 10 H2O
Sb2S3، NH4OH جانە (NH4)2CO3 ەرىتىندىلەرىندە ەرىمەيدى (مىشياك سۋلفيدتەرىنەن ايىرماشىلىعى).
رەاكسيانىڭ ورىندالۋى.
سۋرما (ءىىى) تۇزى ەرىتىندىسىنىڭ 4-5 تامشىسىنا 1-2 تامشى 2 ن. HCl ەرىتىندىسىن قوسىپ كۇكىرتتى سۋتەك جىبەرۋ قاجەت. (رەاكسيا سورعىش شكافتا ورىندالادى).
دەربەس مەتالدارمەن توتىقسىزداندىرۋ
كەرنەۋ قاتارىندا سۋرماعا دەيىن ورنالاسقان مەتالدار ونى بوس كۇيگە دەيىن توتىقسىزداندىرادى:
رەاكسيانىڭ ورىندالۋى.
2 H3[SbCl6] + 3 Sn → 2 Sb ↓ + 3 H2[SbCl4]
2 H3[SbCl6] + 3 Fe → 2 Sb ↓ + 3 FeCl2 +6 HCl
سۋرما (ءىىى)- ءحلوريدى ەرىتىندىسىنە ءبىر تۇيىرشىك مىرىش (نە تەمىر شەگەسىن) سالىپ بوس سۋرمانىڭ قارا تۇنباسىنىڭ تۇزىلگەنىن بايقاۋعا بولادى.