InfoHub Logo

شىمكەنت قالاسى
№2 «اۆيسەننا» كوپسالالى مەديسينالىق كوللەدجىنىڭ
اگ – 22 -18ق توپ ستۋدەنتى  ابدۋۆاحاپوۆا وزودا جانالييەۆنا
عىلىمي جەتەكشىسى: ايتەنوۆا نۇرگۋل ىدىرىس قىزى

PO₄^3- - انيوندارىنىڭ جەكە رەاكسيالارى

تىرشىلىك ءۇشىن فوسفوردىڭ ماڭىزى وتە زور، سەبەبى فوسفور نەرۆ بەلوگىنىڭ سۇيەك، ءتىس، مي بەلوكتارىنىڭ قۇرامىندا بولادى. سۇيەكتىڭ نەگىزىن Ca₃(PO₄)₂  – فوسفوريت، ءتىس نەگىزىن Ca₃F(PO₄)₃  اپپاتيت قۇرايدى. ادام ورگانيزىمىندە كالسيي فوسفاتىنىڭ ماسسالىق ۇلەسى 3%  قۇرايدى. قان، تكاندەر سۇيىعىندا  KH₂PO₄، Na₂HPO₄  جانە NaH₂PO₄  تۇزدارى بولادى،باسقا فوسفاتتار،گيدروفوسفاتتار (MeHPO₄) ورگانيزىمنىڭ زات الماسۋ پروسەسىن جاقسارتۋ ءۇشىن قولدانىلادى. فوسفاتتار  Me₃PO₄ مەن  گيدروفوسفاتتفردىڭ  (Me₂HPO₄) سۋداعى ەرىتىندىلەرى سىلتىلىك قاسيەت كورسەتەدى، (فوسفاتتار Me₃PO₄ ء-تىڭ  pH = 12،6، گيدروفوسفاتتار  pH = 9،7) ديگيدروفوسفاتتار قىشقىلدىق قاسيەت كورسەتەدى. (H₂PO₄^-  رن = 4،7) گيدروفوسفات پەن ديگيدروفوسفات قوسپاسى بۋفەرلى ەرىتىندى بولىپ تابىلادى،  ءتىرى ورگانيزىمدەر ءۇشىن ونىڭ ماڭىزى وتە زور.

باريي حلوريدىمەن ارەكەتتەسۋى.

BaCl₂ ناتريي گيدروفوسفاتىمەن اق ءتۇستى BaHPO₄  تۇنباسىن بەرەدى. اممياك قاتىسىندا باريي فوسفاتى پايدا بولادى.

BaCl₂ + 2NaH₂PO₄ + 2 NH₄OH → Ba₃(PO₄)₂ + 2NH₄Cl + 4NaOH

2 HPO₄^2- + 3Ba²⁺ + 2NH₃→ Ba₃(PO₄)₂  + 2NH₄⁺

Ba₃(PO₄)₂  مينەرالدى قىشقىلداردا ەريدى.

Ba₃(PO₄)₂  + 6HNO₃ → 3 Ba(NO₃)₂ + 2H₃PO₄

پروبيركاعا  Na₂HPO₄ ەرىتىندىسى مەن باريي ءحلوريدىنىڭ 5-10 تامشىلارىن الىپ، ارەكەتتەستىرۋ. تۇنبانىڭ ەرىگىشتىگىن تەكسەرۋ.

AgNO₃ ارەكەتتەسۋى:

كۇمىس نيتراتى فوسفاتتارمەن سارى ءتۇستى Ag₃PO₄  تۇنباسىن تۇزەدى. Ag₃PO₄ ازوت قىشقىلىندا، اممياك ەرىتىندىسىندە ەريدى.

رەاكسيانىڭ ورىندالۋى:

Na₂HPO₄ + 3AgNO₃→ Ag₃PO₄↓ + 3NaNO₃ + HNO₃

PO₄^3- + 3AgNO₃→ Ag₃PO₄

Ag₃PO₄↓ + 3H⁺→ 3Ag⁺ + H₃PO₄

پروبيركاعا H₃PO₄ پەن AgNO₃ ەرىتىندىلەرىنىڭ ءارقايسىسىنان 5-10 تامشىدان الىپ، سارى تۇنبانىڭ تۇزىلگەنىن بايقاۋ. تۇنبانىڭ HNO₃ پەن اممياك ەرىتىندىلەرىندەگى ەرىگىشتىگىن تەكسەرۋ.

ماگنەزيالىق قوسپامەن (MgCl₂ + NH₄Cl) ارەكەتتەسۋى. ماگنەزيالىق قوسپا ناتريي گيدروفوسفاتىمەن ارەكەتتەسىپ، اق ءتۇستى تۇنبا بەرەدى.

رەاكسيانىڭ ورىندالۋى:

MgCl₂ + NH₄Cl + Na₂HPO₄→ MgNH₄PO₄ + 2NaCl

HPO₄^2- + Mg²⁺ + NH₄⁺→ MgNH₄PO₄

پروبيركاعا 2-3 تامشىدان MgCl₂  مەن NH₄Cl الىپ، وعان Na₂HPO₄ قوسىپ، ارالاستىرىپ، 2-3 تامشى اممياك ەرىتىندىسىن قوسادى. ەرىتىندى لايلانادى.

اممونيي موليبداتىمەن ارەكەتتەسۋى.

كونسەنترلى  HNO₃ ەرىگەن اممونيي موليبداتى فوسفاتتارىمەن اممونيي فوسفورموليبداتىنىڭ سارى ءتۇستى كريستالدىق تۇنباسىن تۇزەدى:

رەاكسيانىڭ ورىندالۋى:

Na₃PO₄ + 3 NH₄Cl + 12(NH₄)₂MoO₄ + 24 HNO₃→

(NH₄)₃H₄[P(Mo₂O₇)₆] + 10 H₂O + 24 NH₄NO₃ + 3 NaCl

PO₄^3- + 3 NH₄⁺ + 12 MoO₄^2- + 24 H⁺→ (NH₄)₃H₄[P(Mo₂O₇)₆] + 10 H₂O

تۇنبا ءتۇسۋ ءۇشىن رەاگەنت ارتىق مولشەردە الىنۋى قاجەت، ەگەر دە فوسفات يوندارى جەتكىلىكسىز بولسا، تۇنبا تۇزىلمەيدى، ءبىراق ەرىتىندى سارى تۇسكە بويالادى. ەرىتىندىگە كريستالدىق NH₄NO₃  قوسىلسا، رەاكسيانىڭ سەزگىشتىگى ارتادى.

---