سوڭعى جاڭارتۋ

(وزگەرتىلگەن ۋاقىتى 4 اپتا بۇرىن)
سيقىرلى مونشاق ۇيىرمەسى (5 - 6 - 7 سىنىپ قىز بالالارىنا ارنالعان)
قاي ىستە دە ونەر قولدان،
ونەرلى ادام جەڭەر بولعان. (ج. بالاساعۇني)

مازمۇنى
ءى. تۇسىنىك حات....................................................... 4 - 5
ءىى. قاۋىپسىزدىك ەرەجەسى.......................................... 5 - 6
ءىى. باعدارلاما...................................................... 6 - 12
ا. باعدارلامانىڭ بازالىق مازمۇنى...... 12 - 13
ءىىى. ساباق جوسپارلارىنىڭ ۇلگىسى.................... 14 - 29
ا. سۋمونشاقتان جاسالاتىن بۇيىمداردى توقۋ جولدارى..... 30 - 35
IV. قورىتىندى.................................................... 36
V. قوسىمشا........................................................ 37 - 38
Vءى. پايدالانىلعان ادەبيەتتەر.......................... 39

تۇسىنىك حات
حالىق ومىرىمەن، تۇرمىسى تىرشىلىگىمەن بىتە قايناسقان ونەر شەبەرلەرىنىڭ قولىنان شىققان قولونەر تۋىندىلارىن حالىقتىڭ ومىرىنەن، تۇرمىسىنان ءبولىپ قاراۋ مۇمكىن ەمەس. قولونەر بۇيىمدارىنا سالىنعان ءتۇرلى - ءتۇستى ادامزات دۇنيەسىنىڭ تابيعاتپەن بىتە قايناسقان قارىم - قاتىناسىن، بولىنبەس بىرلىگىن كورۋگە بولادى. سوعان وراي ءار ەلدىڭ، ءار حالىقتىڭ تاريحي دامۋىنا، تۇرمىسىنا، تابيعات ەرەكشەلىگى مەن ەستەتيكالىق تالعامىنا بايلانىستى قولونەرى، وزىندىك ەرەكشەلىگى مەن ءار حالىقتىڭ ومىرىندە وشپەس ءىز قالدىرىپ وتىرعان. قازىرگى حالىق تالعامىنا ساي ۇلتتىق ناقىشتا جاسالعان قولونەر بۇيىمدارىن جۇرت كوڭىلىنەن شىعاتىن قولونەر تۋىندىلارىمەن تولىقتىرىپ، قامتاماسىز ەتىپ وتىرۋ - ۋاقىت تالابى. قازاق ۇلتتىق ونەرىن دامىتۋ قازىرگى كەزدەگى كۇن تارتىبىندەگى ءبىرىنشى ماسەلە. سوندىقتان، مەكتەپ وقۋشىلارىندا باستاۋىش سىنىپتان باستاپ ۇلتتىق بۇيىمداردى جاساۋعا دەگەن تالپىنىستى قالىپتاستىرۋ كەرەك.
ءبىزدىڭ ماقساتىمىز وقۋشىلارعا ەڭبەك ەتۋ ارقىلى ءوز قابىلەتىن دامىتىپ، اتا - باباسىنىڭ ۇلتتىق ءداستۇرى مەن ونەرىن ودان ءارى دامىتۋعا باعىت بەرۋ. سوعان بايلانىستى وقۋشىلاردى ۇيىرمەگە قاتىستىرۋ ارقىلى حالقىمىزدىڭ مادەني باي مۇراسىن قادىرلەپ، ءداستۇردى سىيلاۋعا، ءوز بەتىمەن جۇمىستانا وتىرىپ، ەستەتيكالىق تالعامدارىن قالىپتاستىرۋعا جول اشا وتىرىپ تاربيەلەۋ.
وسىنداي ۇلتتىق پەداگوگيكانى ناسيحاتتاۋ باعىتىندا «سيقىرلى مونشاق» ۇيىرمەسىنىڭ باعدارلاماسى قۇراستىرىلدى. بۇل 5 - 6 - 7 سىنىپ وقۋشىلارىنا ارنالىپ قۇراستىرىلعان 3جىلدىق باعدارلاما.
باعدارلامانى وقىتۋداعى ماقساتى:
- وقۋشىلارعا بيسەر تۋرالى تولىق ماعلۇمات بەرۋ، وقۋشىلاردىڭ مونشاق توقۋداعى ءبىلىمىن جۇيەلەندىرۋ، شەبەرلىك دەڭگەيىن ارتتىرۋ ارقىلى اسەمدىك پەن سۇلۋلىقتىڭ باعالاي بىلۋگە ۇيرەتۋ؛
- وقۋشىلاردىڭ جۇمىستى ورىنداعانداعى ەرىكتىلىگىن دامىتۋ، العان بىلىمدەرىن ءوز بەتىنشە قولدانا ءبىلۋىن قاداعالاۋ، ەستەتيكالىق تالعامىن قالىپتاستىرۋ، ءوز بەتىنشە جۇمىس ىستەۋ داعدىسىن قالىپتاستىرىپ، شىعارماشىلىق قابىلەتىن دامىتۋ
- وقۋشىلاردى وسى ونەر تۇرىمەن قىزىقتىرۋ، ۇقىپتىلىققا، ەڭبەكسۇيگىشتىككە، سۇلۋلىقتى قابىلداۋ سەزىمىن وياتۋ، ەستەتيكالىق تالعامدىلىققا تاربيەلەۋ.
- وقۋشىلاردى توزىمدىلىككە، ادەمىلىككە تاربيەلەپ، ەستەتيكالىق تالعامىن ارتتىرۋ.
- بالالارعا حالقىمىزدىڭ قولونەر مادەنيەتى مەن ءتىل مادەنيەتى بايلىعىن، ەتنوگرافيالىق قازىنالارىمىزدىڭ ءداستۇرلى قورلارىن جيناپ، اتادان بالاعا جالعاپ، تاريحتا قالدىرۋ؛
باعدارلامانىڭ مىندەتى:
- ۇلتتىق قولونەر نەگىزىنە سۇيەنە وتىرىپ، وقۋشىلاردىڭ تەوريالىق بىلىمدەرىن شىعارماشىلىقپەن ۇشتاستىرۋ، ىسكەرلىك داعدىلارىن قالىپتاستىرۋ.
- زامان تالابىنا ساي ءبىلىم الا وتىرىپ، قولونەر بۇيىمدارىن جاساتىپ، ولاردىڭ قازىرگى الاتىن ورنىن كورسەتۋ.
- بالالاردى بايقاي بىلۋگە، ويلانا بىلۋگە، قيالداۋعا، زاتتىڭ ءپىشىمىن، قۇرىلىسىن الدىن الا جوبالاي بىلۋگە داعدىلاندىرۋ.
- وقۋشىنىڭ ەڭبەككە دەگەن شىعارماشىلىق كوزقاراسىن قالىپتاستىرۋ.
- حالىق دۇنيەسىن توپتاستىرىپ، زامان تالابىنا ساي تۇرلەندىرە وتىرىپ تۇتىنۋ.
5 - سىنىپتا وقۋشىلار سۋمونشاقتىڭ شىعۋ تاريحى قاجەتتى قۇرال - جابدىقتارمەن، توقۋ تۇرلەرىمەن، ادىستەرىمەن، سۋمونشاقتىڭ قولدانىلۋىمەن تانىسادى. سونىمەن قاتار سۋمونشاقتان شاعىن كادەسىي بۇيىمدارىن توقۋدى ۇيرەنەدى.
6 - سىنىپتا وقۋشىلار القا، براسلەتتىڭ جەڭىل تۇرلەرىن، كادەسىيلار توقۋدى مەڭگەرەدى.
7 - سىنىپتا وقۋشىلار كۇردەلى القا، براسلەت تۇرلەرىن، سۋمونشاقپەن كەستەلەۋدى، جاپسىرمالاۋدى، ءىرى مونشاقتاردان بۇيىمدار جاساۋدى مەڭگەرىپ شىعادى.
ۇيىرمە جۇمىسىنىڭ ساعات سانى وقۋ جوسپارىنا سايكەس 34 ساعات، اپتاسىنا 1 ساعات
جاڭاشىلدىعى:
وزگە حالىقتار سياقتى، قازاقتىڭ دا قولونەر شەبەرلىگىن ۇيرەتۋدە ەرتە زاماننان بەرى جيعان - تەرگەن مول تاجىريبەلەرى بار. ءوز ۇرپاعىنىڭ «سەگىز قىرلى، ءبىر سىرلى» ونەگەلى، ونەرلى بولىپ ءوسۋىن ماقسات ەتكەن اتا - انامىز ءوز بويىنداعى بار اسىل قاسيەتتەرىن الدەنەشە عاسىرلار بويى ۇرپاقتان ۇرپاققا جالعاستىرىپ، ناسيحاتتاپ ۇيرەتىپ كەلگەن. «سيقىرلى مونشاق» ۇيىرمەسى ارقىلى سول ونەردى جاس ۇرپاقتىڭ بويىنا دارىتۋدىڭ ماڭىزى زور.
وزەكتىلىگى:
بۇگىنگى جاسوسپىرىمدەرگە ءبىلىم بەرۋمەن قاتار، ۇلتتىق داستۇردە تاربيەلەۋ – باستى مىندەت. ونىڭ قاينار بۇلاعى – حالىقتىق پەداگوگيكاسى. ۇيىرمە ساباقتارىندا حالىقتىڭ باي تاريحي تاجىريبەسىنە سۇيەنە وتىرىپ، جەكە تۇلعانى ەڭبەككە، ەلىنىڭ ار - نامىسىن قورعاۋعا باۋلىپ ىزگى ادامگەرشىلىك قاسيەتتەردى بويىنا قالىپتاستىرۋ، ويلانۋ قابىلەتىن دامىتۋ، ەستەتيكالىق تاربيە بەرۋ ىسكە اسىرىلادى. حالىق پەداگوگيكاسى تاسىلدەرىن مەكتەپتەگى وقۋ - تاربيە پروسەسىندە جۇيەلى قولدانۋ – كەلەشەك ۇرپاقتى وتاندى سۇيۋگە، ادامگەرشىلىككە، يناباتتىلىققا، يماندىلىققا، ۇلتجاندىلىققا تاربيەلەۋدىڭ، عىلىم مەن مادەنيەتكە، ونەرگە باۋلۋدىڭ قاينار كوزى.
كۇتىلەتىن ناتيجە:
• قاسيەتتى حالىق تاربيەسىنىڭ ۇلكەن ىقپالى مەن پايداسى جانە ۇلتتىق ءتالىمنىڭ سىرى مەن ەرەكشەلىگى تۋرالى ماعلۇمات بەرۋ.
• حالىق قولونەرىن يگەرۋ ارقىلى وقۋشىنى ەڭبەكسۇيگىشتىككە، حالقىنىڭ تاريحىن ءبىلىپ، مادەني مۇراسىن قادىرلەپ، ءداستۇرىن جالعاستىرا بىلۋگە تاربيەلەۋ.
• وقۋشىلاردى ۇلتتىق قولونەر مەن سالت - داستۇرگە جانە جاڭاشىلدىققا باۋلۋ؛
• قازاق حالقىنىڭ مادەنيەتىن قاستەرلەۋگە، ءمان - ماعىناسىن تەرەڭ ءتۇسىنىپ، دۇرىس باعالاي بىلۋگە ۇيرەتۋ؛
• وقۋشىنىڭ قولونەر ساباعىنداعى شەبەرلىگىن شىڭداۋ، بولاشاق ومىرگە ۇيرەتۋ.
پراكتيكالىق جۇمىس كەزىندە ساقتالاتىن قاۋىپسىزدىك ەرەجەلەرى
1. قايشىنى جولداسىڭا ۇشكىر ۇشىمەن بەرمە
2. قايشىنى ارناۋلى قوبديشاعا ساقتاۋ كەرەك.
3. ينەنى جۇمىس ىستەگەندە ويماق كيگەن دۇرىس
4. ينەنى كيىمگە قىستىرۋعا بولمايدى.
5. ينەنى تىستەپ اۋىزعا سالۋعا بولمايدى.
6. توت باسقان ينەمەن جۇمىس جاساۋعا بولمايدى.
7. مونشاقتار شاشىلىپ كەتپەس ءۇشىن ولاردى بولەك جايپاق ىدىستاردا نەمەسە قوراپشالاردا ۇستاعان ءجون.
8. بيسەرمەن بۇيىم توقۋ كەزىندە بيسەرلەر دومالاپ شاشىلىپ كەتپەس ءۇشىن، بيسەردى تۇكتى ماتانىڭ ۇستىنە توككەن دۇرىس

«سيقىرلى مونشاق» ۇيىرمەسىنىڭ 2014 - 2015 وقۋ جىلىنا ارنالعان تاقىرىپتىق جوسپارى

«سيقىرلى مونشاق» ۇيىرمەسى
(5 - 6 - 7 سىنىپ قىز بالالارىنا ارنالعان)
ا. تايمانوۆ اتىنداعى №34 مەكتەپ - گيمنازياسىنىڭ
تەحنولوگيا ءپانى ءمۇعالىمى گۋسمانوۆا ءمولدىر ماكسيم قىزى

سيقىرلى مونشاق ۇيىرمەسى (5 - 6 - 7 سىنىپ قىز بالالارىنا ارنالعان). جۇكتەۋ

You Might Also Like

جاڭالىقتار

جارناما