تەلەفون – بايلانىس قۇرالى
ساباقتىڭ تاقىرىبى: تەلەفون – بايلانىس قۇرال
ساباقتىڭ ماقساتى: وقۋشىلار تەلەفوننىڭ شىعۋ تاريحىمەن تانىستىرا وتىرىپ، تەلەفون ارقىلى سويلەۋ مادەنيەتىن ۇيرەتۋ.
وتكەن تاقىرىپتاردى قايتالاۋ ارقىلى وقۋشىلارعا ءسوزجۇمباق شەشكىزىپ، وقۋشىلاردىڭ ويلاۋ قابىلەتىن دامىتۋ. جاڭا سوزدەر ارقىلى سوزدىك قورىن كەڭەيتۋگە ىقپال ەتۋ.
وقۋشىلاردى مادەنيەتتىلىككە، ادەپتىلىككە، قايىرىمدىلىققا باۋلۋ.
ساباقتىڭ ءتۇرى: اۋىزشا جۋرنال.
ساباقتىڭ ادىستەرى: سۇراق – جاۋاپ، ءتۇسىندىرۋ، تالداۋ - جيناقتاۋ، كورنەكىلىك.
كورنەكىلىكتەر: تەلەفون ءتارىزدى جۋرنال، تاپقىشبەكتىڭ سۋرەتى، ءسوزجۇمباق، سوزدەر، تەلەفوننىڭ سۋرەتى.
ساباقتىڭ بارىسى:
I. ۇيىمداستىرۋ كەزەڭى: امانداسۋ.
"ادەمى امانداسادى - ءۇي جانۋارى" امانداسۋ جاتتىعۋلارىن جۇرگىزۋ.
II. جاڭا ساباق:
كىرىسپە ءسوز: - بالالار، بۇگىن بىزدە ەرەكشە كۇن. سەبەبى، ساباعىمىزعا قوناقتار جانە كوپتەن بەرى بىزگە كەلمەي جۇرگەن تاپقىشبەك پەن بىلگىشگۇل قوناققا كەلىپ وتىر. ءبىز ۇيگە كەلگەن قوناققا نە دەيمىز: «قوش كەلدىڭىزدەر!» دەيمىز.
تاپقىشبەك پەن بىلگىشگۇل بىزگە تاپسىرمالار الىپ كەلىپتى تاپسىرما «ءسوزجۇمباق». كانە، ءبارىمىز زەر سالايىق. ءسوزجۇمباقتاعى ءسوزدى شەشۋ ءۇشىن بىزدەر مىناداي سۇراقتار مەن تاپسىرمالارعا جاۋاپ بەرۋىمىز كەرەك.
ءسوزجۇمباق:
1. كۇنىمەنەن كوشە كەزىپ زىرلايدى.
جولاۋشىعا قىزمەت ەتىپ، تىنبايدى. (ابتوبۋس)
2. انام مەنەن اكەمنىڭ،
اناسى بىزگە كىم بولار؟ (اجە)
3. باعدارشامنىڭ قانداي كوزى جانعاندا ماشينا توقتايدى. (قىزىل)
4. بۇل ۇيگە كوزسىز بوپ،
باسىڭدى سۇعاسىڭ.
بۇل ۇيدەن ءبىلىمدى بولىپ شىعاسىڭ. (مەكتەپ)
5. سۋدان شاشاق شومىلادى،
سۋ توقتاسا باسىلادى. (فونتان)
6. كىم كوپ بولسا جاۋ المايدى؟ (دوس)
7. ول ارداقتى اسىل اس،
اتتاماس ونى كارى – جاس.
اس داستارحان ۇستىندە،
قول جۋماي ونى ۇستاماس. (نان)
1. ا ۆ ت و ب ۋ س
2. ءا ج ە
3. ق ى ز ى ل
4. م ە ك ت ە پ
5. ف و ن ت ا ن
6. د و س
7. ن ا ن
ولاي بولسا، بۇگىن ساباقتا ءبىز نە تۋرالى پىكىرلەسەمىز؟
تەلەفون تۋرالى.
«تەلەفون – بايلانىس قۇرالى»
العاشقى تەلەفوندى ويلاپ تاپقان امەريكاندىق عالىم ا.ت.بەلل. ول قۇرىلعىنى 1876 جىلى ويلاپ تاپقان. سودان باستاپ ادامدار ونى بايلانىس قۇرالى رەتىندە پايدالانىلادى.
ءبىراق ءبىز ونى ەرىككەننەن بىرەۋمەن ويناۋ ءۇشىن نەمەسە قورقىتۋ ءۇشىن پايدالانباۋىمىز كەرەك. تەلەفوندى بۇزاقىلىق جاساۋ ءۇشىن قولدانعان بىرنەشە بالا تۋرالى مەنىڭ قولىمداعى گازەتتە جازىلعان.
• ەگەر ۇيدە جالعىز قالىپ ءورت شىقسا، تەلەفوننىڭ قانداي ءنومىرىن تەرەسىڭ؟ (01)
• بۇزاقىلار، ۇرىلار مازاڭدى السا شە؟ (02)
• بوپەڭ نەمەسە اپاڭ اۋىرىپ قالسا شە؟ (03)
• ەگەر ۇيدە گازدىڭ ءيىسى شىعىپ تۇرسا شە؟ (04)
«كەل، سويلەسەيىك!» - دەيدى.
ەڭ العاش تەلەفون سوققاندا، تەلەفون سوعىپ تۇرعان ادام نە ىستەۋ كەرەك؟ (امانداسۋ كەرەك)
سوڭىنان شە؟ (قوشتاسىپ كەتۋ)
- ال ءبىز سويلەسە الامىز با؟ قانە سويلەسىپ كورەيىكشى.
- دارىگەرمەن.
- ءورت ءسوندىرۋشىمىن
- اپايمەن. (بالالاردى رولگە ەندىرىپ سويلەتۋ، سويلەتكەندەرىن تالداۋ. قانداي قاتە كەتتى؟)
تەلەفوندار الەمىنە ساياحات.
تەلەفوننىڭ ءار تۇرىمەن تانىستىرىپ كەتۋ
• ءقازىر كوپ پايدالانىپ جۇرگەنىمىز – ۇيالى تەلەفون.
ونىڭ زيانىن ايتىپ كەتۋ جانە دە ونى 15 جاستان كەيىن عانا پايدالانۋعا بولاتىنىن ءتۇسىندىرىپ كەتۋ.(تەلەفون تۇرلەرى تۋرالى مالىمەتتەر قوسۋعا بولادى.)
التىن اقىل:
1. 20 مينۋتتان ارتىق سويلەۋى ءجون ەمەس. بالكىم الدەكىمگە تىعىز شارۋامەن تەلەفون سوعۋ كەرەك شىعار.
2. ەگەر سەن ءنومىردى دۇرىس تەرمەسەڭ، كەشىرىم سۇرا.
3. سۇحباتتى ءبىرىنشى بولىپ تەلەفون سوققان ادام اياقتاۋى ءتيىس.
4. تاڭ اتپاي نەمەسە تۇنگە قاراي ەرەكشە ءبىر جاعداي بولماسا، تەلەفون شالعان دۇرىس ەمەس.
III. سەرگىتۋ ءساتى:
تەلەفون
ءاي، تەلەفون، تەلەفون،
ماماڭ كەلىپ بۇراسا.
كىم كەرەگىن سۇراسا،
تەز شاقىرىپ كەلەسىڭ،
ايتقانىنا كونەسىڭ،
ءاي، تەلەفون، تەلەفون،
ال مەن كەلىپ بۇراسام،
كىم كەرەگىن سۇراسام،
تىڭدامايسىڭ ءبىرىن دە،
گۋىلدەيسىڭ، مۇنىڭ نە؟
IV. قورىتىندى:
• بالالار، تەلەفون تۋرالى جۇمباق، تاقپاق بىلەسىڭدەر مە؟ (وقۋشىلارعا ءسوز بەرۋ)
• "ءبىزدىڭ ءۇي تەلەفونى" تاقىرىبىنا پوستەر قورعاتۋ
V. ۇيگە تاپسىرما:
• سويلەسىپ ۇيرەنۋ
• سويلەسۋ ديالوگىن قۇراستىرۋ
اقتوبە وبلىسى، ايتەكە بي اۋدانى،
ت. جۇرگەنوۆ اتىنداعى ورتا مەكتەبىنىڭ
باستاۋىش سىنىپ ءمۇعالىمى نۋرمانوۆا جادىرا فايزوللاكىزى
ساباقتىڭ ماقساتى: وقۋشىلار تەلەفوننىڭ شىعۋ تاريحىمەن تانىستىرا وتىرىپ، تەلەفون ارقىلى سويلەۋ مادەنيەتىن ۇيرەتۋ.
وتكەن تاقىرىپتاردى قايتالاۋ ارقىلى وقۋشىلارعا ءسوزجۇمباق شەشكىزىپ، وقۋشىلاردىڭ ويلاۋ قابىلەتىن دامىتۋ. جاڭا سوزدەر ارقىلى سوزدىك قورىن كەڭەيتۋگە ىقپال ەتۋ.
وقۋشىلاردى مادەنيەتتىلىككە، ادەپتىلىككە، قايىرىمدىلىققا باۋلۋ.
ساباقتىڭ ءتۇرى: اۋىزشا جۋرنال.
ساباقتىڭ ادىستەرى: سۇراق – جاۋاپ، ءتۇسىندىرۋ، تالداۋ - جيناقتاۋ، كورنەكىلىك.
كورنەكىلىكتەر: تەلەفون ءتارىزدى جۋرنال، تاپقىشبەكتىڭ سۋرەتى، ءسوزجۇمباق، سوزدەر، تەلەفوننىڭ سۋرەتى.
ساباقتىڭ بارىسى:
I. ۇيىمداستىرۋ كەزەڭى: امانداسۋ.
"ادەمى امانداسادى - ءۇي جانۋارى" امانداسۋ جاتتىعۋلارىن جۇرگىزۋ.
II. جاڭا ساباق:
كىرىسپە ءسوز: - بالالار، بۇگىن بىزدە ەرەكشە كۇن. سەبەبى، ساباعىمىزعا قوناقتار جانە كوپتەن بەرى بىزگە كەلمەي جۇرگەن تاپقىشبەك پەن بىلگىشگۇل قوناققا كەلىپ وتىر. ءبىز ۇيگە كەلگەن قوناققا نە دەيمىز: «قوش كەلدىڭىزدەر!» دەيمىز.
تاپقىشبەك پەن بىلگىشگۇل بىزگە تاپسىرمالار الىپ كەلىپتى تاپسىرما «ءسوزجۇمباق». كانە، ءبارىمىز زەر سالايىق. ءسوزجۇمباقتاعى ءسوزدى شەشۋ ءۇشىن بىزدەر مىناداي سۇراقتار مەن تاپسىرمالارعا جاۋاپ بەرۋىمىز كەرەك.
ءسوزجۇمباق:
1. كۇنىمەنەن كوشە كەزىپ زىرلايدى.
جولاۋشىعا قىزمەت ەتىپ، تىنبايدى. (ابتوبۋس)
2. انام مەنەن اكەمنىڭ،
اناسى بىزگە كىم بولار؟ (اجە)
3. باعدارشامنىڭ قانداي كوزى جانعاندا ماشينا توقتايدى. (قىزىل)
4. بۇل ۇيگە كوزسىز بوپ،
باسىڭدى سۇعاسىڭ.
بۇل ۇيدەن ءبىلىمدى بولىپ شىعاسىڭ. (مەكتەپ)
5. سۋدان شاشاق شومىلادى،
سۋ توقتاسا باسىلادى. (فونتان)
6. كىم كوپ بولسا جاۋ المايدى؟ (دوس)
7. ول ارداقتى اسىل اس،
اتتاماس ونى كارى – جاس.
اس داستارحان ۇستىندە،
قول جۋماي ونى ۇستاماس. (نان)
1. ا ۆ ت و ب ۋ س
2. ءا ج ە
3. ق ى ز ى ل
4. م ە ك ت ە پ
5. ف و ن ت ا ن
6. د و س
7. ن ا ن
ولاي بولسا، بۇگىن ساباقتا ءبىز نە تۋرالى پىكىرلەسەمىز؟
تەلەفون تۋرالى.
«تەلەفون – بايلانىس قۇرالى»
العاشقى تەلەفوندى ويلاپ تاپقان امەريكاندىق عالىم ا.ت.بەلل. ول قۇرىلعىنى 1876 جىلى ويلاپ تاپقان. سودان باستاپ ادامدار ونى بايلانىس قۇرالى رەتىندە پايدالانىلادى.
ءبىراق ءبىز ونى ەرىككەننەن بىرەۋمەن ويناۋ ءۇشىن نەمەسە قورقىتۋ ءۇشىن پايدالانباۋىمىز كەرەك. تەلەفوندى بۇزاقىلىق جاساۋ ءۇشىن قولدانعان بىرنەشە بالا تۋرالى مەنىڭ قولىمداعى گازەتتە جازىلعان.
• ەگەر ۇيدە جالعىز قالىپ ءورت شىقسا، تەلەفوننىڭ قانداي ءنومىرىن تەرەسىڭ؟ (01)
• بۇزاقىلار، ۇرىلار مازاڭدى السا شە؟ (02)
• بوپەڭ نەمەسە اپاڭ اۋىرىپ قالسا شە؟ (03)
• ەگەر ۇيدە گازدىڭ ءيىسى شىعىپ تۇرسا شە؟ (04)
«كەل، سويلەسەيىك!» - دەيدى.
ەڭ العاش تەلەفون سوققاندا، تەلەفون سوعىپ تۇرعان ادام نە ىستەۋ كەرەك؟ (امانداسۋ كەرەك)
سوڭىنان شە؟ (قوشتاسىپ كەتۋ)
- ال ءبىز سويلەسە الامىز با؟ قانە سويلەسىپ كورەيىكشى.
- دارىگەرمەن.
- ءورت ءسوندىرۋشىمىن
- اپايمەن. (بالالاردى رولگە ەندىرىپ سويلەتۋ، سويلەتكەندەرىن تالداۋ. قانداي قاتە كەتتى؟)
تەلەفوندار الەمىنە ساياحات.
تەلەفوننىڭ ءار تۇرىمەن تانىستىرىپ كەتۋ
• ءقازىر كوپ پايدالانىپ جۇرگەنىمىز – ۇيالى تەلەفون.
ونىڭ زيانىن ايتىپ كەتۋ جانە دە ونى 15 جاستان كەيىن عانا پايدالانۋعا بولاتىنىن ءتۇسىندىرىپ كەتۋ.(تەلەفون تۇرلەرى تۋرالى مالىمەتتەر قوسۋعا بولادى.)
التىن اقىل:
1. 20 مينۋتتان ارتىق سويلەۋى ءجون ەمەس. بالكىم الدەكىمگە تىعىز شارۋامەن تەلەفون سوعۋ كەرەك شىعار.
2. ەگەر سەن ءنومىردى دۇرىس تەرمەسەڭ، كەشىرىم سۇرا.
3. سۇحباتتى ءبىرىنشى بولىپ تەلەفون سوققان ادام اياقتاۋى ءتيىس.
4. تاڭ اتپاي نەمەسە تۇنگە قاراي ەرەكشە ءبىر جاعداي بولماسا، تەلەفون شالعان دۇرىس ەمەس.
III. سەرگىتۋ ءساتى:
تەلەفون
ءاي، تەلەفون، تەلەفون،
ماماڭ كەلىپ بۇراسا.
كىم كەرەگىن سۇراسا،
تەز شاقىرىپ كەلەسىڭ،
ايتقانىنا كونەسىڭ،
ءاي، تەلەفون، تەلەفون،
ال مەن كەلىپ بۇراسام،
كىم كەرەگىن سۇراسام،
تىڭدامايسىڭ ءبىرىن دە،
گۋىلدەيسىڭ، مۇنىڭ نە؟
IV. قورىتىندى:
• بالالار، تەلەفون تۋرالى جۇمباق، تاقپاق بىلەسىڭدەر مە؟ (وقۋشىلارعا ءسوز بەرۋ)
• "ءبىزدىڭ ءۇي تەلەفونى" تاقىرىبىنا پوستەر قورعاتۋ
V. ۇيگە تاپسىرما:
• سويلەسىپ ۇيرەنۋ
• سويلەسۋ ديالوگىن قۇراستىرۋ
اقتوبە وبلىسى، ايتەكە بي اۋدانى،
ت. جۇرگەنوۆ اتىنداعى ورتا مەكتەبىنىڭ
باستاۋىش سىنىپ ءمۇعالىمى نۋرمانوۆا جادىرا فايزوللاكىزى
You Might Also Like
