InfoHub Logo

30 - ساباق.
ساباقتىڭ تاقىرىبى: «توپتىق مىنەز - قىلىق» جانۋارلار مىنەز قىلىعى تۋرالى ءبىلىمدى ءىس جۇزىندە پايدالانۋ. تەرميتتەر تىرشىلىگى تۋرالى نە بىلەمىز؟
ساباقتىڭ ماقساتى: 1.«توپتىق مىنەز – قىلىق» تۋرالى ۇعىمىن قالىپتاستىرۋ. تەرميتتەر تىرشىلىگىمەن تانىسۋ.
2. گەوگرافيالىق، بيولوگيالىق ءبىلىم بىلىكتىلىك داعدىلارىن ارى قاراي قالىپتاستىرۋ.
3. وقۋشىلاردى قورشاعان تابيعاتتى قورعاۋعا، تاربيەلەۋ.
ساباقتىڭ كورنەكىلىگى:
1. قوعامدىق جانۋارلار تۋرالى قوسىمشا ادەبيەتتەر
2. سلايدتار جانە فوتو سۋرەتتەر
3. وقۋشىنىڭ جۇمىس داپتەرلەرى
ساباقتىڭ ءتۇرى: ارالاس ساباق، جاڭا ۇعىمداردى مەڭگەرتۋ
ساباقتىڭ ءتيپى: مەڭگەرتۋ ساباعى

ساباقتىڭ بارىسى:
ءى كىرىكتىرىلگەن ءبولىم
باعدارلاۋ - موتيۆاسيالىق كەزەڭ.
قىزىعۋشىلىعىن وياتۋ
ءى تاپسىرما
توپتاسىپ تىرشىلىك ەتۋ قانداي جانۋارلارعا ءتان؟ (جىلقى)
تابىن، ءۇيىر بولىپ تىرشىلىك ەتەتىن قانداي ءۇي جانۋارلارىن بىلەسىڭدەر؟ (سيىر)
الىس جاققا توپتاسىپ ۇشاتىن قۇستاردىڭ اتىن اتاڭدار؟ (قاز)

قوعامدىق جاندىكتەرگە قانداي تۇرلەر جاتادى؟ (ارا، شىبىن، قۇمىرسقا)
قۇمىرسقا يلەۋىندەگى قىزمەت ءبولىنىسىن، ەڭبەك ءبولىنىسىن اتاڭدار؟

2 تاپسىرما. كەستەنى تولتىر. ءى بولىمدە بەرىلگەن جانۋارلاردى تىرشىلىك ەتۋلەرىنە قاراي توپقا ءبولىپ جاز.
ت و پ ت ا ر

وتار ------------- تۇقىمتوپ ---------- توپ ---------- ءۇيىر ---------- تابىن
قويلار --------------------------------- قازدار

1. قاسقىرلار
2. سويداق تىستىلەر
3. ارالار
4. ماي شاباق
5. جولاق اتتار
6. قۇمىرسقالار
7. قازدار
8. ارقان بالىق، البىرتتار
9. پينگۆيندەر
10. قۇلاندار
11. اق قۇمىرسقالار
12. تەڭىز مىسىقتارى
13. قويلار

ءىى. سارالانعان ءبولىم.
وپەراسيالىق ورىنداۋشىلىق كەزەڭ.
3 تاپسىرما. وقۋلىقپەن، قوسىمشا ادەبيەتتەر جانە ەلەكتروندىق وقۋلىقپەن جۇمىس. ا) سلايدتارداعى تەرميتتەر ۇياسىمەن ماتىنمەن تانىسىپ، سۇراقتارعا جاۋاپ بەرۋ.
1. تەرميتتەر قاي بەلدەۋلەردە تىرشىلىك ەتەدى؟
2. تەرميتتەردىڭ ۇيالارىنىڭ بيىكتىگى قانشا مەتر؟
3. ۇيالاردىڭ ىشكى قۇرىلىسى قانداي؟
4. تەرميتتەردىڭ كەلتىرەتىن زيانى قانداي؟
امازونكا وزەنى اڭعارلارىندا مەكەندەيتىن اق ءتۇستى قۇمىرسقالاردى تەرميتتەر دەپ اتايدى. تەرميتتەردىڭ ۇيالارىنىڭ بيىكتىگى 2 - 6مەتر، اۋماعىندا 2 مەترگە دەيىن قالىڭ بالشىقتان، قۇمنان بىرىكتىرىپ جاسايدى.
ىشكى بولىگىندە تاماق ساقتايتىن، جۇمىرتقالارىن قوياتىن جانە تەرميتتەردىڭ وزدەرى جاتاتىن بولمەلەرى بولادى؛ ءتىپتى اۋا جينايتىن بولمەسىن دە دايىنداپ قويادى. تەرميتتەردىڭ كوبىسىنىڭ اۋىز اپپاراتى وتكىر تىسپەن قارۋلانعان. ولار اعاشتان جاسالعان قۇرىلىستاردى، ۇيلەردىڭ جيھازدارىن، كيىم-كەشەكتەر ت. ب. زاتتاردى تەز ارادا كەسكىنىن بۇلدىرە الادى. ءبىر ءتۇننىڭ ءىش ىندە كەز كەلگەن زاتتى قىرقىپ جەپ، جوق قىلىپ جىبەرەدى.

ءىىى. كىرىكتىرىلگەن ءبولىم.
رەفلەكسيالىق - باعالاۋ كەزەڭ.
4 تاپسىرما.
1. قوعامداسىپ تىرشىلىك ەتەتىن جانۋارلاردى توپتاستىر. بيولوگيا.
2. كەسكىن كارتامەن جۇمىس. كەسكىن كارتاعا تەرميتتەردىڭ كەزدەسەتىن ايماقتارىن ءتۇسىرۋ. گەوگرافيا
● وڭتۇستىك امەريكا(امازونكا وزەنىنىڭ اڭعارى)
● باتىس افريكا
● اۋستراليا (كۆينسلەند)
● شري - لانكا ارالى
● تۇركمەنيا (اشحاباد ماڭايى)
5 تاپسىرما. وقۋلىقپەن جۇمىس. §51 ءماتىنىن پايدالانىپ، سىزبانى تولتىرىڭدار.
جانۋارلار مىنەز - قىلىعى تۋرالى ءبىلىمدى ءىس جۇزىندە پايدالانۋ.
↓
قۇستار دىبىستارىن قولدايتىن؟ باقشانى قورعاۋ
قۇستاردىڭ ۇشاقپەن سوقتىعىسپاۋى
قۇستاردى ۇركىتۋ (راديولاكاتور)
اڭ اۋلاۋ مەرزىمىن ءبىلۋ
بالىق ءوسىرۋ
اڭ – قۇس شارۋاشىلىعى

6 تاپسىرما. «اداسقان ارىپتەر» ويىنى.
كەستەدەگى ارىپتەردەن كولدەنەڭنەن بيولوگيالىق جانە گەوگرافيالىق تەرميندەر قۇراستىرۋ.
پاندەر ------------------------ تاپسىرمالار
بيولوگيا ------ ش ----- ا ---- ۋ ---- س ---- ا ----- ج
-------------------- ر ----- ي ---- م ---- ت ---- ە ----- ت
-------------------- ر ----- ا ----- ب ---- ا ---- ا ---- ل
گەوگرافيا ----- ب ----- و ---- ل ----- س ---- ۋ ---- گ
-------------------- س ----- پ ---- ا ----- ك ----- و ---- م
-------------------- ق ----- و ---- ي ----- ب ----- ى ---- ل

دۇرىس جاۋاپتارى: جاسۋشا، تەرميت، بالارا، گلوبۋس، كومپاس، بويلىق
العان بىلىمنەن قورىتىندى جاسا: جانۋارلار مەن وسىمدىكتەردىڭ ءبىر تۇتاستىعىن بىرلەستىكتە تىرشىلىك ەتەدى. « تابيعي بىرلەستىكتە وسىمدىكتەر – وندىرۋشىلەر، جانۋارلار – تۇتىنۋشىلار، ال باكتەريالار، قۇرتتار – ىدىراتۋشىلار» بولىپ تابىلادى.
7 تاپسىرما. تەست
1. قوعامدىق جانۋارلار - بۇل......
ا) ورمەكشىلەر ءا) قۇمىرسقالار ب) قولتىراۋىندار
2. ارىستاننىڭ تۇقىم توبى قالاي اتالادى؟
ا) وتار ءا) ءۇيىر ب) توپ
3. تەرميتتەردىڭ ۇيالارىنىڭ بيىكتىگى قانشا؟
ا) 4م ءا) 2م ب) توپ
4. تەرميتتەردىڭ كۇشتى جەتىلگەن اۋىز اپپاراتىندا بولادى؟
ا) جەتىلمەگەن تىستەرى بار
ءا) وتكىر تىستەرى بار
ب) تىستەرى بولمايدى
5. قۇمىرسقالاردىڭ قاۋىمداسىپ تىرشىلىك ەتۋىنىڭ كۇردەلى ارەكەتىنىڭ نەگىزى؟
ا) رەفلەكس
ءا) تىتىركەنگىشتىك
ب) ينستينكت
6. قاي قۇستىڭ قورازى جۇمىرتقانى 2 اي باسادى؟
ا) تاۋىقتىڭ
ءا) تۇيەقۇستىڭ
ب) دۋاداقتىڭ
تەست جاۋابى
1 - ءا 4 - ءا
2 - ب 5 - ب
3 - ءا 6 - ءا

ءىۇ. ءوزىن – ءوزى باعالاۋ پاراعى.
باعالاۋ كريتەرييى: 48 - 50ۇپاي «5»، 23 - 47 ۇپاي «4»، 0 - 22 ۇپاي «3»
V. ءۇي تاپسىرماسى. 50، 51كەستە. مەكتەپ ماڭىنداعى قۇمىرسقا يلەۋلەرىن قامقورلىققا الۋ.