تەحنولوگيا ءپانىن يننوۆاسيالىق ادىسپەن وقىتۋ
تەحنولوگيا ءپانىن يننوۆاسيالىق ءادىس - تاسىلدەرمەن وقىتۋ
وقۋشىلاردىڭ تەحنولوگيا پانىنە دەگەن تانىمدىق قىزۋشىلىعىن ارتتىرۋدىڭ سان - الۋان تاسىلدەرى بار، ءمۇعالىمنىڭ ساباق بەرۋ شەبەرلىگىنە بايلانىستى ول تاسىلدەر وقۋشىلاردىڭ وقۋلىقپەن ونى پراكتيكادا ۇشتاستىرا وتىرىپ، ءىس - جۇزىندە ورىنداپ شىعۋمەن بىرگە وقۋشىنىڭ وي - ءورىسىن دامىتىپ، ءبىلىمدى تەرەڭىرەك مەڭگەرۋگە جاردەمدەسەدى.
ساباقتىڭ قىزىقتى دا تارتىمدى جانە ءتيىمدى ءوتۋى ءمۇعالىمنىڭ ءبىلىم دەڭگەيىنە، ساباق بەرۋ شەبەرلىگىنە تىكەلەي تاۋەلدى. وقۋ ۇردىسىندە ءارتۇرلى پەداگوگيكالىق تەحنولوگيالاردى قولدانۋ وقۋشىلاردىڭ پانگە دەگەن قىزىعۋشىلىعىن ارتتىراتىن وزىق وقىتۋ ادىستەرىنىڭ ءبىرى بولىپ تابىلادى. جاڭا تەحنولوگيانى پايدالانا وتىرىپ ساباق جۇرگىزۋ بۇل ءمۇعالىمنىڭ شەبەرلىگىنە، ىسكەرلىگىنە بايلانىستى. بولاشاق ۇرپاق ءۇشىن ءبىلىم بەرۋ مەن تاربيەلەۋدەگى ءتيىمدى ىزدەنىستەر جانە ءار ەلدىڭ وزىق تاجىريبەلەرىن جۇزەگە اسىرىپ، الەمدىك پەداگوگيكانىڭ وزىق ۇلگىلەرىن جاڭاشىلدىقپەن دامىتۋ ءار ۇستازدىڭ مىندەتى.
تەحنولوگيا ءپانىن وقىتۋدا - ەڭبەك ەتۋدىڭ العىشارتتارىن ۇيرەنۋ ارقىلى وقۋشىنى جەكە تۇلعا رەتىندە تاربيەلەۋ كوزدەلەدى. ەلباسى ن. نازاربايەۆتىڭ قازاقستان حالقىنا جولداۋىندا «نەگىزگى ماقساتىمىز – قازاقستاننىڭ الەمنىڭ ەلۋ دامىعان ەلدەرىنىڭ قاتارىنا ەنۋى» دەلىنگەن. سول سەبەپتى، ءار وقۋشىعا ونىڭ قابىلەتتەرىنە سايكەس كەلەتىن ءبىلىم بەرۋ ءورىسى قاجەت.
ادامعا ەڭ ءبىرىنشى ومىرلىك قاجەتتىلىك – ەڭبەك ەتۋ. ەڭبەك تاربيەسى – بارلىق تاربيەنىڭ قاينار كوزى. قول ونەر شەبەرلىگىنە مەڭگەرتۋ ارقىلى ۇرپاقتى ادامگەرشىلىك رۋحىندا تاربيەلەي الامىز. ويتكەنى وقۋشى العان تەوريالىق ءبىلىمىن ءىس جۇزىندە قولدانا وتىرىپ، ونى ومىرمەن، ءوزىنىڭ ءىس - ارەكەتىمەن بايلانىستىرا بىلگەندە عانا وزىنە دە پايداسىن تيگىزە الادى. تەحنولوگيا ساباعى ارقىلى وقۋشىنى ىسكەرلىككە، ۇقىپتىلىققا، ادەمىلىكتى سەزىپ، قابىلداۋعا ۇيرەتەمىز.
ەڭبەك تاربيەسى ارقىلى قول ونەر شەبەرلىگىن مەڭگەرۋ ارقىلى جاس ۇرپاقتى ادامگەرشىلىك رۋحىندا تاربيەلەۋدى باسشىلىققا الا وتىرىپ جۇمىستى جۇرگىزەمىز. وقۋشىلار ءار ءتۇرلى دايىن بۇيىمداردى زەرتتەي وتىرىپ، باعا بەرۋ مەن كەلەشەك كاسىبي ىسكە قاجەتتى ەستەتيكالىق، ۇلتتىق، ەتنيكالىق باعالى قاسيەتتەردى ءوز بويلارىنا قالىپتاستىرادى.
يننوۆاسيا - ونى جەكە ءتۇسىنىپ، وقۋ ۇردىسىنە ەنگىزۋ وقۋشىلاردىڭ ساپالى دا سانالى ءبىلىم الۋىنىڭ بىردەن - ءبىر شارتى. يننوۆاسيالىق ءادىس - تاسىلدەردى ەنگىزۋ جاڭا ءبىلىم بەرۋدىڭ بىردەن - ءبىر شارتى. تەحنولوگيا ءپانى – سىزۋ، بەينەلەۋ، ماتەماتيكا، تاريح پاندەرىمەن تىعىز بايلانىستى.
تەحنولوگيا ساباعىندا جوبالاۋ ءادىسىن قولدانۋ
جوبالاۋ ءادىسى - بەلگىلى ءبىر پروبلەمانى بولشەكتەپ وڭدەۋ ارقىلى ديداكتيكالىق ماقساتقا جەتۋدىڭ ءتاسىلى. جوبالاۋ ءادىسى ءاردايىم وقۋشىلاردىڭ ءوز بەتىمەن جۇمىستانۋىنا باعىتتالعان. ونى وقۋشىلار بەلگىلى ءبىر ۋاقىت ارالىعىندا جەكە، جۇپپەن، توپتا ورىنداۋى مۇمكىن.
جوبانىڭ بىرنەشە نۇسقاسى بولۋى مۇمكىن. مىسالى، وتە كۇردەلى جوبانى وقۋشىنىڭ ءوزى ورىنداۋى شارت ەمەس. سوندىقتان جوبانىڭ كەيبىر بولىگى دايىن كۇيدە بەرىلسە، كەيبىر بولىگىن وقۋشى ءمۇعالىمنىڭ، اتا - انانىڭ كومەگىمەن ورىنداي الادى.
جوبانىڭ تۇرلەرى:
• شىعارماشىلىق جوبا
• اقپاراتتىق جوبا
• تاجىريبەلى باعدارلانعان جوبا
• زەرتتەۋ جوباسى
جوبانى ورىنداۋ ءتارتىبى:
1. ىزدەنۋ كەزەڭى
2. جوبانىڭ تاقىرىبىن تاڭداۋ
3. جوبا تاقىرىبى تۋرالى اقپارات جيناۋ
4. جوبا يدەياسىن، تاقىرىبىن بەكىتۋ
جوبانىڭ نەگىزگى بولىكتەرى:
1. بەرىلگەن بۇيىم كىمگە ارنالعان
2. ارنالعان بۇيىمنىڭ قاجەتتىلىگى
3. بۇيىمنىڭ ماقسات، مىندەتتىلىگى
4. ەكونوميكالىق ەسەبى
5. بۇيىمدى باعالاۋ جانە بايقاۋ
جوبالاۋ ءادىسىنىڭ ناتيجەسى ماتەريالدىق راسىمدەلگەن بولۋى ءتيىس (ۆيدەوفيلم، البوم ت. ب.).
جوبالاۋ ءادىسىنىڭ وقىتۋ ماقساتتارىنىڭ اۋقىمى وقۋشىلاردىڭ تانىمدىق، شىعارماشىلىق داعدىلارىن، ءوز بىلىمدەرىن ءوز بەتتەرىمەن قۇراستىرا ءبىلۋ ىسكەرلىگىن دامىتۋ، سىن تۇرعىدان ويلاۋىن دامىتۋ. وقۋشىلاردىڭ قىزىعۋشىلىعىن ىنتالاندىرۋ، العان بىلىمدەرىن تاجىريبە جۇزىندە قولدانا ءبىلۋ يكەمدىلىگىن، رەفلەكتورلىق ويلاۋدى دامىتۋ. ماسەلە ويدىڭ ماقساتىن بەلگىلەيدى، ول ماقسات ويلاۋدىڭ ءۇردىسىن باقىلايدى.
شىعارماشىلىق جوبانى راسىمدەۋ:
1. باستاپقى بەت
2. ماقساتى، مىندەتى، بولجامى
3. شىعۋ تاريحى
4. جالپى ەسكيز
5. نۇسقاۋ، كارتا
6. قاجەتتى قۇرال - سايماندار
7. ەكونوميكالىق ەسەپ
بارلىق پەداگوگيكالىق جۇيە قۇرام بولىكتەرىندە يننوۆاسيا ءۇردىسى ىسكە اسۋ ءۇشىن تومەندەگىدەي جۇمىستار ىستەلۋى شارت:
ءمۇعالىم مەن وقۋشى اراسىندا تۇلعا ارالىق قاتىناس بولۋ
سىيلاستىق پەن سەنىم
وقۋشىلاردى اشىق تۇردە پىكىر الىسۋ مادەنيەتىنە باۋلۋ
وقۋشىلاردىڭ قىزىعۋشىلىعىن ارتتىرۋ ءۇشىن ساباقتاردى تۇرلەندىرىپ وتكىزۋ قاجەت. ەڭ باستىسى وقۋشىلاردىڭ ساباق ۇستىندە شەت قالماۋى، بەرىلگەن تاپسىرمامەن اينالىسىپ وتىرۋىن قاداعالاۋ.
جاڭا تەحنولوگيا جۇيەسىندە پروبلەمالىق جانە ىسكەرلىك ويىن ارقىلى وقىتۋدىڭ دا ماڭىزى زور. مۇنداي ساباقتار وقۋشىلاردىڭ لوگيكالىق ويلاۋ قابىلەتىن دامىتادى، پانگە قىزىعۋشىلىعىن ارتتىرادى، ومىردە كەزدەسەتىن ءتۇرلى قيىندىقتاردى جەڭۋگە تاربيەلەيدى. ىسكەرلىك ويىن ساباقتارى ءۇش كەزەڭنەن تۇرادى:
1. قاجەتتى ماتەريالداردى جيناۋ
2. ويىن كەزەڭى
3. قورىتىندىلاۋ
مودۋلدىك وقىتۋ تەحنولوگياسى - بالالارعا جەڭىلدىك جاساپ، وقۋشى مەن ءمۇعالىم قارىم - قاتىناسىنا تەڭدىك جاساپ، وقۋشىلاردى قاتتى قىسپاي، ەركىن سويلەپ قىزىقتىرۋشى كورنەكىلىكپەن باۋلۋ.
ءار ءمۇعالىم جاڭا تەحنولوگيالاردى مەڭگەرىپ، ءپان ارالىق بايلانىستىرۋ، كىرىستىرۋ ساباقتارىن كەڭىنەن قولدانۋى قاجەت.
قولدانىلعان ادەبيەتتەر:
«مەكتەپتەگى تەحنولوگيا»، «شەبەردىڭ قولى ورتاق» ءتاجىمۇراتوۆ. د.
«قازاقستان رەسپۋبليكاسىندا ءبىلىم بەرۋدى دامىتۋدىڭ 2011 - 2020 جىلدارعا ارنالعان مەملەكەتتىك باعدارلاماسى»
«جوبالاۋ ءادىسى - جوبالى وقىتۋ قۇرالى» باعداۋلەت. ج.، پەداگوگيكا ماسەلەلەرى 2010ج.
وقۋشىلاردىڭ تەحنولوگيا پانىنە دەگەن تانىمدىق قىزۋشىلىعىن ارتتىرۋدىڭ سان - الۋان تاسىلدەرى بار، ءمۇعالىمنىڭ ساباق بەرۋ شەبەرلىگىنە بايلانىستى ول تاسىلدەر وقۋشىلاردىڭ وقۋلىقپەن ونى پراكتيكادا ۇشتاستىرا وتىرىپ، ءىس - جۇزىندە ورىنداپ شىعۋمەن بىرگە وقۋشىنىڭ وي - ءورىسىن دامىتىپ، ءبىلىمدى تەرەڭىرەك مەڭگەرۋگە جاردەمدەسەدى.
ساباقتىڭ قىزىقتى دا تارتىمدى جانە ءتيىمدى ءوتۋى ءمۇعالىمنىڭ ءبىلىم دەڭگەيىنە، ساباق بەرۋ شەبەرلىگىنە تىكەلەي تاۋەلدى. وقۋ ۇردىسىندە ءارتۇرلى پەداگوگيكالىق تەحنولوگيالاردى قولدانۋ وقۋشىلاردىڭ پانگە دەگەن قىزىعۋشىلىعىن ارتتىراتىن وزىق وقىتۋ ادىستەرىنىڭ ءبىرى بولىپ تابىلادى. جاڭا تەحنولوگيانى پايدالانا وتىرىپ ساباق جۇرگىزۋ بۇل ءمۇعالىمنىڭ شەبەرلىگىنە، ىسكەرلىگىنە بايلانىستى. بولاشاق ۇرپاق ءۇشىن ءبىلىم بەرۋ مەن تاربيەلەۋدەگى ءتيىمدى ىزدەنىستەر جانە ءار ەلدىڭ وزىق تاجىريبەلەرىن جۇزەگە اسىرىپ، الەمدىك پەداگوگيكانىڭ وزىق ۇلگىلەرىن جاڭاشىلدىقپەن دامىتۋ ءار ۇستازدىڭ مىندەتى.
تەحنولوگيا ءپانىن وقىتۋدا - ەڭبەك ەتۋدىڭ العىشارتتارىن ۇيرەنۋ ارقىلى وقۋشىنى جەكە تۇلعا رەتىندە تاربيەلەۋ كوزدەلەدى. ەلباسى ن. نازاربايەۆتىڭ قازاقستان حالقىنا جولداۋىندا «نەگىزگى ماقساتىمىز – قازاقستاننىڭ الەمنىڭ ەلۋ دامىعان ەلدەرىنىڭ قاتارىنا ەنۋى» دەلىنگەن. سول سەبەپتى، ءار وقۋشىعا ونىڭ قابىلەتتەرىنە سايكەس كەلەتىن ءبىلىم بەرۋ ءورىسى قاجەت.
ادامعا ەڭ ءبىرىنشى ومىرلىك قاجەتتىلىك – ەڭبەك ەتۋ. ەڭبەك تاربيەسى – بارلىق تاربيەنىڭ قاينار كوزى. قول ونەر شەبەرلىگىنە مەڭگەرتۋ ارقىلى ۇرپاقتى ادامگەرشىلىك رۋحىندا تاربيەلەي الامىز. ويتكەنى وقۋشى العان تەوريالىق ءبىلىمىن ءىس جۇزىندە قولدانا وتىرىپ، ونى ومىرمەن، ءوزىنىڭ ءىس - ارەكەتىمەن بايلانىستىرا بىلگەندە عانا وزىنە دە پايداسىن تيگىزە الادى. تەحنولوگيا ساباعى ارقىلى وقۋشىنى ىسكەرلىككە، ۇقىپتىلىققا، ادەمىلىكتى سەزىپ، قابىلداۋعا ۇيرەتەمىز.
ەڭبەك تاربيەسى ارقىلى قول ونەر شەبەرلىگىن مەڭگەرۋ ارقىلى جاس ۇرپاقتى ادامگەرشىلىك رۋحىندا تاربيەلەۋدى باسشىلىققا الا وتىرىپ جۇمىستى جۇرگىزەمىز. وقۋشىلار ءار ءتۇرلى دايىن بۇيىمداردى زەرتتەي وتىرىپ، باعا بەرۋ مەن كەلەشەك كاسىبي ىسكە قاجەتتى ەستەتيكالىق، ۇلتتىق، ەتنيكالىق باعالى قاسيەتتەردى ءوز بويلارىنا قالىپتاستىرادى.
يننوۆاسيا - ونى جەكە ءتۇسىنىپ، وقۋ ۇردىسىنە ەنگىزۋ وقۋشىلاردىڭ ساپالى دا سانالى ءبىلىم الۋىنىڭ بىردەن - ءبىر شارتى. يننوۆاسيالىق ءادىس - تاسىلدەردى ەنگىزۋ جاڭا ءبىلىم بەرۋدىڭ بىردەن - ءبىر شارتى. تەحنولوگيا ءپانى – سىزۋ، بەينەلەۋ، ماتەماتيكا، تاريح پاندەرىمەن تىعىز بايلانىستى.
تەحنولوگيا ساباعىندا جوبالاۋ ءادىسىن قولدانۋ
جوبالاۋ ءادىسى - بەلگىلى ءبىر پروبلەمانى بولشەكتەپ وڭدەۋ ارقىلى ديداكتيكالىق ماقساتقا جەتۋدىڭ ءتاسىلى. جوبالاۋ ءادىسى ءاردايىم وقۋشىلاردىڭ ءوز بەتىمەن جۇمىستانۋىنا باعىتتالعان. ونى وقۋشىلار بەلگىلى ءبىر ۋاقىت ارالىعىندا جەكە، جۇپپەن، توپتا ورىنداۋى مۇمكىن.
جوبانىڭ بىرنەشە نۇسقاسى بولۋى مۇمكىن. مىسالى، وتە كۇردەلى جوبانى وقۋشىنىڭ ءوزى ورىنداۋى شارت ەمەس. سوندىقتان جوبانىڭ كەيبىر بولىگى دايىن كۇيدە بەرىلسە، كەيبىر بولىگىن وقۋشى ءمۇعالىمنىڭ، اتا - انانىڭ كومەگىمەن ورىنداي الادى.
جوبانىڭ تۇرلەرى:
• شىعارماشىلىق جوبا
• اقپاراتتىق جوبا
• تاجىريبەلى باعدارلانعان جوبا
• زەرتتەۋ جوباسى
جوبانى ورىنداۋ ءتارتىبى:
1. ىزدەنۋ كەزەڭى
2. جوبانىڭ تاقىرىبىن تاڭداۋ
3. جوبا تاقىرىبى تۋرالى اقپارات جيناۋ
4. جوبا يدەياسىن، تاقىرىبىن بەكىتۋ
جوبانىڭ نەگىزگى بولىكتەرى:
1. بەرىلگەن بۇيىم كىمگە ارنالعان
2. ارنالعان بۇيىمنىڭ قاجەتتىلىگى
3. بۇيىمنىڭ ماقسات، مىندەتتىلىگى
4. ەكونوميكالىق ەسەبى
5. بۇيىمدى باعالاۋ جانە بايقاۋ
جوبالاۋ ءادىسىنىڭ ناتيجەسى ماتەريالدىق راسىمدەلگەن بولۋى ءتيىس (ۆيدەوفيلم، البوم ت. ب.).
جوبالاۋ ءادىسىنىڭ وقىتۋ ماقساتتارىنىڭ اۋقىمى وقۋشىلاردىڭ تانىمدىق، شىعارماشىلىق داعدىلارىن، ءوز بىلىمدەرىن ءوز بەتتەرىمەن قۇراستىرا ءبىلۋ ىسكەرلىگىن دامىتۋ، سىن تۇرعىدان ويلاۋىن دامىتۋ. وقۋشىلاردىڭ قىزىعۋشىلىعىن ىنتالاندىرۋ، العان بىلىمدەرىن تاجىريبە جۇزىندە قولدانا ءبىلۋ يكەمدىلىگىن، رەفلەكتورلىق ويلاۋدى دامىتۋ. ماسەلە ويدىڭ ماقساتىن بەلگىلەيدى، ول ماقسات ويلاۋدىڭ ءۇردىسىن باقىلايدى.
شىعارماشىلىق جوبانى راسىمدەۋ:
1. باستاپقى بەت
2. ماقساتى، مىندەتى، بولجامى
3. شىعۋ تاريحى
4. جالپى ەسكيز
5. نۇسقاۋ، كارتا
6. قاجەتتى قۇرال - سايماندار
7. ەكونوميكالىق ەسەپ
بارلىق پەداگوگيكالىق جۇيە قۇرام بولىكتەرىندە يننوۆاسيا ءۇردىسى ىسكە اسۋ ءۇشىن تومەندەگىدەي جۇمىستار ىستەلۋى شارت:
ءمۇعالىم مەن وقۋشى اراسىندا تۇلعا ارالىق قاتىناس بولۋ
سىيلاستىق پەن سەنىم
وقۋشىلاردى اشىق تۇردە پىكىر الىسۋ مادەنيەتىنە باۋلۋ
وقۋشىلاردىڭ قىزىعۋشىلىعىن ارتتىرۋ ءۇشىن ساباقتاردى تۇرلەندىرىپ وتكىزۋ قاجەت. ەڭ باستىسى وقۋشىلاردىڭ ساباق ۇستىندە شەت قالماۋى، بەرىلگەن تاپسىرمامەن اينالىسىپ وتىرۋىن قاداعالاۋ.
جاڭا تەحنولوگيا جۇيەسىندە پروبلەمالىق جانە ىسكەرلىك ويىن ارقىلى وقىتۋدىڭ دا ماڭىزى زور. مۇنداي ساباقتار وقۋشىلاردىڭ لوگيكالىق ويلاۋ قابىلەتىن دامىتادى، پانگە قىزىعۋشىلىعىن ارتتىرادى، ومىردە كەزدەسەتىن ءتۇرلى قيىندىقتاردى جەڭۋگە تاربيەلەيدى. ىسكەرلىك ويىن ساباقتارى ءۇش كەزەڭنەن تۇرادى:
1. قاجەتتى ماتەريالداردى جيناۋ
2. ويىن كەزەڭى
3. قورىتىندىلاۋ
مودۋلدىك وقىتۋ تەحنولوگياسى - بالالارعا جەڭىلدىك جاساپ، وقۋشى مەن ءمۇعالىم قارىم - قاتىناسىنا تەڭدىك جاساپ، وقۋشىلاردى قاتتى قىسپاي، ەركىن سويلەپ قىزىقتىرۋشى كورنەكىلىكپەن باۋلۋ.
ءار ءمۇعالىم جاڭا تەحنولوگيالاردى مەڭگەرىپ، ءپان ارالىق بايلانىستىرۋ، كىرىستىرۋ ساباقتارىن كەڭىنەن قولدانۋى قاجەت.
قولدانىلعان ادەبيەتتەر:
«مەكتەپتەگى تەحنولوگيا»، «شەبەردىڭ قولى ورتاق» ءتاجىمۇراتوۆ. د.
«قازاقستان رەسپۋبليكاسىندا ءبىلىم بەرۋدى دامىتۋدىڭ 2011 - 2020 جىلدارعا ارنالعان مەملەكەتتىك باعدارلاماسى»
«جوبالاۋ ءادىسى - جوبالى وقىتۋ قۇرالى» باعداۋلەت. ج.، پەداگوگيكا ماسەلەلەرى 2010ج.