تىرشىلىك يەسىنىڭ ءبارى – اناسىمەن باقىتتى
تاقىرىبى: تىرشىلىك يەسىنىڭ ءبارى – اناسىمەن باقىتتى
/4 سىنىپ اتا - انالارى اراسىندا ترەنينگ /
ماقساتى: بالا تاربيەسىنىڭ دامۋىنداعى باستى ءرول اتقارۋشى – وتباسى اتا - انانىڭ بالا كوڭىلىن تابا بىلۋىنە وي قوزعاۋ، ءوزىن - ءوزى تانۋىنا باعىت بەرۋ. تاربيە جايلى پىكىر ءبولىسۋ. اتا - انالاردى وزدەرىنىڭ بالالارىنىڭ جان – دۇنيەسىن تۇسىنۋگە شاقىرۋ. بالالاردى مەيىرىمدىلىككە، انالاردىڭ ولشەۋسىز ەڭبەگىن باعالاي بىلۋگە ۇيرەتۋ. اناسىن ءسۇيۋ ارقىلى ەلىنە جەرىنە دەگەن سۇيىسپەنشىلىگىن ارتتىرۋ. ۇلكەندى سىيلاۋعا، پاراساتتى، مەيىرىمدى بولۋعا تاربيەلەۋ.
بارىسى:
انا دەگەن – ادامزاتتىڭ داناسى،
انا دەگەن – سابيلەردىڭ پاناسى.
انا دەگەن – جارىق جۇلدىز شىراعىڭ،
انا دەگەن ومىردەگى قامقورىڭ - دەپ بۇگىنگى. « تىرشىلىك يەسىنىڭ ءبارى – اناسىمەن باقىتتى»اتتى ترەنينگىمىزدى باستاۋعا رۇقسات ەتىڭىزدەر.
ادامزات ەڭ الدىمەن انا الدىندا قارىزدار. انا قارىزى التىنعا بولەۋدى، اق وردا سالۋدى قالامايدى، انا بالاسىنىڭ ەر جەتىپ، ادام بولۋىن قالايدى. اناعا ودان ارتىق تارتۋدىڭ قاجەتى جوق.
قۇران كارىمدە:
“ءبىز ادامدارعا اتا - انالارىنا جاقسىلىق جاساۋدى بۇيىردىق”
“جۇماقتىڭ كىلتى – انانىڭ تابانىنىڭ استىندا”،- دەپ انانى اسا جوعارى باعالاسا،
ەلىمىزدىڭ اتا زاڭىندا:
“كامەلەتكە تولعان، ەڭبەككە قابىلەتتى بالالار - ەڭبەككە جارامسىز اتا - اناسىنا قامقورلىق جاساۋعا مىندەتتى” دەپ كورسەتىلگەن.
يا، جارىق دۇنيەگە اكەلىپ، ءومىر سىيلاعان اتا – انامىزعا قانداي جاقسىلىق جاساساق تا ارتىق بولماس ەدى.
ەلباسى نۇرسۇلتان ءابىش ۇلى بىلاي دەگەن: «شىعىس حالىقتارىنىڭ اراسىندا، جالپى مۇسىلمان الەمىندە ايەل زاتىن ەرەكشە باعالايتىن، قارىنداستى قاتتى قادىرلەيتىن حالىقتىڭ ءبىرى دە، بىرەگەيى دە ءبىزدىڭ قازاق». ولاي بولسا بۇگىنگى ترەنينگىمىزگە قاتىسۋشى انالارىمىزدى ورتاعا شاقىرايىق
ادامدىق نەگىزى – ول - ايەل”.
“انا – وتباسىنىڭ ۇيىتقىسى - دەپ بۇگىنگى ترەنينگىمىزدىڭ شارتىمەن تانىس بولىڭىزدار.
ءى. ەسىمدەر الليتەرياسى /تانىسۋ/
ماقساتى: توپ مۇشەلەرىن ءساتتى كوممۋنيكاتيۆتى مىنەز-قۇلقىنا جاتتىقتىرۋ.
نۇسقاۋ: ءار قاتىسۋشى بەرىلگەن اق پاراققا كوركەمدەپ وزدەرىن تولىعىمەن تانىستىرىپ وتەدى. مىسالى: جانۇياسىن، بالاسىن، جۇمىسىن، وتباسىنداعى ەڭ قىزىقتى قۋانىشتى ساتتەرى ت. ب.
ءىى. كۇلىمدە كۇن كۇلىمدە/ ولەڭدى وقۋ /
نۇسقاۋ: بەرىلگەن ولەڭ جولدارىن ءۇش نۇسقاۋدا ايتىپ ءوتۋ. كۇلىپ، اشۋلانىپ، ايقايلاپ. اتا - اناسى ءۇش نۇسقاۋدا تولىعىمەن ايتىپ، بالاسى بىرەۋىن تاڭداپ ايتادى.
اتا - انالارىنا بەرىلەتىن ولەڭ
قۇشاق اشسام – ۇشاسىڭ،
قۇشاقتايسىڭ، قۇشاسىڭ.
ساعىنعانىڭ ءبىلىنىپ،
موينىمنان قىساسىڭ.
بالالارىنا بەرىلەتىن ولەڭ
جۇزىمىزگە قاراڭىز،
ءبىز باقىتتى بالامىز.
بىزگە قىمبات قۇشاعىڭىز،
بىزگە قىمبات انامىز.
ءىىى. ونىڭ ەسەسىنە...... جاتتىعۋى
مەن بالامدى ۇرا المايمىن، ونىڭ ەسەسىنە --------------------------
مەن وتباسىمدى جامانداي المايمىن، ونىڭ ەسەسىنە ---------------------
مەن بالامنىڭ سىنىبىن جامانداي المايمىن، ونىڭ ەسەسىنە --------------
مەن ءان ايتا المايمىن، ونىڭ ەسەسىنە -------------------------------------------
مەن اپايىمىزدى جامانداعىم كەلەدى، ونىڭ ەسەسىنە ----------------
مەن ادەمى كۇلە المايمىن، ونىڭ ەسەسىنە ------------------
ءىۋ «مەيىرىمدىلىك الاڭى» جاتتىعۋى
ماقساتى: وتباسىنداعى مەيىرىمدىلىك، شىنايى سەزىمدەرىن ءبىلدىرۋ.
نۇسقاۋ: بارلىعىنا شار بەرىلەدى بالاسى شاردى ۇرلەي وتىرىپ، اناسى بالاسىنا دەگەن
ەركەلەتۋ سوزدەرىن ايتا باستايدى.
تالقىلاۋ:
1. كۇندەلىكتى وسى سوزدەردى قولداناسىز با؟
2. ەرەكشە سوزىڭىزگە ريزا بولدىم؟
3. ەركەلەتىپ ايتاتىن سوزدەر قيىنعا سوقتى ما؟
ۋ «مەن عاجايىپپىن» ويىنى
ماقساتى: مادەنيەتتى ادامدى ەرەكشەلەندىرەتىن نارسە. ونىڭ اينالاسىمەن ەركىن جانە جاعىمدى قارىم - قاتىناس جاساي الۋى.
نۇسقاۋ: سىزدەرگە ەكى قولدىڭ كومەگى ارقىلى ءىس - قيمىل جاسالادى. سول ءىس - قيمىلعا سوزدەر ايتا وتىراسىزدار.
راحمەت سىزدەرگە سيتۋاسيادان شىعا بىلدىڭىزدەر.
ءۋى. شاڭىراق شاتتىعى
نۇسقاۋ: ءاربىر قاتىسۋشى ترەنينگتەن العان اسەرىمەن ءبولىسۋ. «ءومىرىڭدى باعالا» ءانى ورىندالادى.
بالالار – بولاشاقتىڭ عاجايىپ جاندى بەينەسى. قاي ەلدە بولسىن، قاي كەزدە بولسىن اتا - انا بىتكەن بالانى ءوز ومىرلەرىنىڭ ەڭ قاستەرلى ماعىناسى دەپ تانىعان. س. ا. نازاربايەۆا
قورىتىندى:
انا ءومىردىڭ قۋانىشى تىرەگى
بالا ونىڭ جۇبانىشى جۇرەگى
انا الدىندا ەل جاۋى دا باس يگەن،
ولار ءدايىم تىنىشتىقتى تىلەدى - دەي كەلە بۇگىنگى «تىرشىلىك يەسىنىڭ ءبارى – اناسىمەن باقىتتى» اتتى ترەنينگىمىز اياقتالدى. سىزدەرگە بۇگىنگى ترەنينگىمىزدەن ەستەلىك رەتىندە تىلەك جازىلعان سۋرەتتەر تاراتىلادى.
/4 سىنىپ اتا - انالارى اراسىندا ترەنينگ /
ماقساتى: بالا تاربيەسىنىڭ دامۋىنداعى باستى ءرول اتقارۋشى – وتباسى اتا - انانىڭ بالا كوڭىلىن تابا بىلۋىنە وي قوزعاۋ، ءوزىن - ءوزى تانۋىنا باعىت بەرۋ. تاربيە جايلى پىكىر ءبولىسۋ. اتا - انالاردى وزدەرىنىڭ بالالارىنىڭ جان – دۇنيەسىن تۇسىنۋگە شاقىرۋ. بالالاردى مەيىرىمدىلىككە، انالاردىڭ ولشەۋسىز ەڭبەگىن باعالاي بىلۋگە ۇيرەتۋ. اناسىن ءسۇيۋ ارقىلى ەلىنە جەرىنە دەگەن سۇيىسپەنشىلىگىن ارتتىرۋ. ۇلكەندى سىيلاۋعا، پاراساتتى، مەيىرىمدى بولۋعا تاربيەلەۋ.
بارىسى:
انا دەگەن – ادامزاتتىڭ داناسى،
انا دەگەن – سابيلەردىڭ پاناسى.
انا دەگەن – جارىق جۇلدىز شىراعىڭ،
انا دەگەن ومىردەگى قامقورىڭ - دەپ بۇگىنگى. « تىرشىلىك يەسىنىڭ ءبارى – اناسىمەن باقىتتى»اتتى ترەنينگىمىزدى باستاۋعا رۇقسات ەتىڭىزدەر.
ادامزات ەڭ الدىمەن انا الدىندا قارىزدار. انا قارىزى التىنعا بولەۋدى، اق وردا سالۋدى قالامايدى، انا بالاسىنىڭ ەر جەتىپ، ادام بولۋىن قالايدى. اناعا ودان ارتىق تارتۋدىڭ قاجەتى جوق.
قۇران كارىمدە:
“ءبىز ادامدارعا اتا - انالارىنا جاقسىلىق جاساۋدى بۇيىردىق”
“جۇماقتىڭ كىلتى – انانىڭ تابانىنىڭ استىندا”،- دەپ انانى اسا جوعارى باعالاسا،
ەلىمىزدىڭ اتا زاڭىندا:
“كامەلەتكە تولعان، ەڭبەككە قابىلەتتى بالالار - ەڭبەككە جارامسىز اتا - اناسىنا قامقورلىق جاساۋعا مىندەتتى” دەپ كورسەتىلگەن.
يا، جارىق دۇنيەگە اكەلىپ، ءومىر سىيلاعان اتا – انامىزعا قانداي جاقسىلىق جاساساق تا ارتىق بولماس ەدى.
ەلباسى نۇرسۇلتان ءابىش ۇلى بىلاي دەگەن: «شىعىس حالىقتارىنىڭ اراسىندا، جالپى مۇسىلمان الەمىندە ايەل زاتىن ەرەكشە باعالايتىن، قارىنداستى قاتتى قادىرلەيتىن حالىقتىڭ ءبىرى دە، بىرەگەيى دە ءبىزدىڭ قازاق». ولاي بولسا بۇگىنگى ترەنينگىمىزگە قاتىسۋشى انالارىمىزدى ورتاعا شاقىرايىق
ادامدىق نەگىزى – ول - ايەل”.
“انا – وتباسىنىڭ ۇيىتقىسى - دەپ بۇگىنگى ترەنينگىمىزدىڭ شارتىمەن تانىس بولىڭىزدار.
ءى. ەسىمدەر الليتەرياسى /تانىسۋ/
ماقساتى: توپ مۇشەلەرىن ءساتتى كوممۋنيكاتيۆتى مىنەز-قۇلقىنا جاتتىقتىرۋ.
نۇسقاۋ: ءار قاتىسۋشى بەرىلگەن اق پاراققا كوركەمدەپ وزدەرىن تولىعىمەن تانىستىرىپ وتەدى. مىسالى: جانۇياسىن، بالاسىن، جۇمىسىن، وتباسىنداعى ەڭ قىزىقتى قۋانىشتى ساتتەرى ت. ب.
ءىى. كۇلىمدە كۇن كۇلىمدە/ ولەڭدى وقۋ /
نۇسقاۋ: بەرىلگەن ولەڭ جولدارىن ءۇش نۇسقاۋدا ايتىپ ءوتۋ. كۇلىپ، اشۋلانىپ، ايقايلاپ. اتا - اناسى ءۇش نۇسقاۋدا تولىعىمەن ايتىپ، بالاسى بىرەۋىن تاڭداپ ايتادى.
اتا - انالارىنا بەرىلەتىن ولەڭ
قۇشاق اشسام – ۇشاسىڭ،
قۇشاقتايسىڭ، قۇشاسىڭ.
ساعىنعانىڭ ءبىلىنىپ،
موينىمنان قىساسىڭ.
بالالارىنا بەرىلەتىن ولەڭ
جۇزىمىزگە قاراڭىز،
ءبىز باقىتتى بالامىز.
بىزگە قىمبات قۇشاعىڭىز،
بىزگە قىمبات انامىز.
ءىىى. ونىڭ ەسەسىنە...... جاتتىعۋى
مەن بالامدى ۇرا المايمىن، ونىڭ ەسەسىنە --------------------------
مەن وتباسىمدى جامانداي المايمىن، ونىڭ ەسەسىنە ---------------------
مەن بالامنىڭ سىنىبىن جامانداي المايمىن، ونىڭ ەسەسىنە --------------
مەن ءان ايتا المايمىن، ونىڭ ەسەسىنە -------------------------------------------
مەن اپايىمىزدى جامانداعىم كەلەدى، ونىڭ ەسەسىنە ----------------
مەن ادەمى كۇلە المايمىن، ونىڭ ەسەسىنە ------------------
ءىۋ «مەيىرىمدىلىك الاڭى» جاتتىعۋى
ماقساتى: وتباسىنداعى مەيىرىمدىلىك، شىنايى سەزىمدەرىن ءبىلدىرۋ.
نۇسقاۋ: بارلىعىنا شار بەرىلەدى بالاسى شاردى ۇرلەي وتىرىپ، اناسى بالاسىنا دەگەن
ەركەلەتۋ سوزدەرىن ايتا باستايدى.
تالقىلاۋ:
1. كۇندەلىكتى وسى سوزدەردى قولداناسىز با؟
2. ەرەكشە سوزىڭىزگە ريزا بولدىم؟
3. ەركەلەتىپ ايتاتىن سوزدەر قيىنعا سوقتى ما؟
ۋ «مەن عاجايىپپىن» ويىنى
ماقساتى: مادەنيەتتى ادامدى ەرەكشەلەندىرەتىن نارسە. ونىڭ اينالاسىمەن ەركىن جانە جاعىمدى قارىم - قاتىناس جاساي الۋى.
نۇسقاۋ: سىزدەرگە ەكى قولدىڭ كومەگى ارقىلى ءىس - قيمىل جاسالادى. سول ءىس - قيمىلعا سوزدەر ايتا وتىراسىزدار.
راحمەت سىزدەرگە سيتۋاسيادان شىعا بىلدىڭىزدەر.
ءۋى. شاڭىراق شاتتىعى
نۇسقاۋ: ءاربىر قاتىسۋشى ترەنينگتەن العان اسەرىمەن ءبولىسۋ. «ءومىرىڭدى باعالا» ءانى ورىندالادى.
بالالار – بولاشاقتىڭ عاجايىپ جاندى بەينەسى. قاي ەلدە بولسىن، قاي كەزدە بولسىن اتا - انا بىتكەن بالانى ءوز ومىرلەرىنىڭ ەڭ قاستەرلى ماعىناسى دەپ تانىعان. س. ا. نازاربايەۆا
قورىتىندى:
انا ءومىردىڭ قۋانىشى تىرەگى
بالا ونىڭ جۇبانىشى جۇرەگى
انا الدىندا ەل جاۋى دا باس يگەن،
ولار ءدايىم تىنىشتىقتى تىلەدى - دەي كەلە بۇگىنگى «تىرشىلىك يەسىنىڭ ءبارى – اناسىمەن باقىتتى» اتتى ترەنينگىمىز اياقتالدى. سىزدەرگە بۇگىنگى ترەنينگىمىزدەن ەستەلىك رەتىندە تىلەك جازىلعان سۋرەتتەر تاراتىلادى.