بىرىككەن سوزدەر
سىنىبى:4 «ۆ»
ساباقتىڭ تاقىرىبى: بىرىككەن سوزدەر 38 - 43 جاتتىعۋ
ساباقتىڭ ماقساتى:
ا) بىلىمدىلىك: كەيبىر سوزدەر بىرنەشە تۇبىرلەردەن قۇرالىپ، بىرىگىپ جازىلاتىنىن مىسالدار ارقىلى ءتۇسىندىرۋ. جەر - سۋ اتتارىن بىلدىرەتىنىن بىرىككەن سوزدەردەگى قاتار كەلگەن ەكى داۋىستى دىبىس ساقتالىپ جازىلاتىنىن ايتۋ. ەكى سوزدەن تۇراتىن كىسى اتتارىنداعى قاتار كەلگەن ەكى داۋىستى دىبىستىڭ ءبىرى ءتۇسىرىلىپ جازىلاتىنىن ايتۋ.
ءا) دامىتۋشىلىق: اۋىزشا جانە جازباشا تىلدەرىن دامىتۋ، سوزدىك قورىن بايلانىستىرىپ سويلەۋىن، شىعارماشىلىق قابىلەتىن ارتتىرۋ. توپپەن شىعارماشىلىق جۇمىس ىستەۋگە ۇيرەتۋ.
ب) تاربيەلىلىك: وقۋشىلاردى ۇقىپتىلىققا، ىزدەنىمپازدىققا، جيناقىلىققا، ساۋاتتىلىققا ءارى كوركەم جازۋعا تاربيەلەۋ.
ساباقتىڭ ءتيپى: جاڭا ساباق
ساباقتىڭ ءتۇرى: جارىس ساباق
ساباقتىڭ ءادىسى: سۇراق - جاۋاپ، ءتۇسىندىرۋ، اڭگىمە، بايانداۋ،
ءپان ارالىق بايلانىس: ماتەماتيكا، دۇنيەتانۋ، بەينەلەۋ، انا ءتىلى.
ساباقتىڭ كورنەكىلىگى: ارناۋ ءسوز، ع. ءمۇستافيننىڭ پورترەتى، مازمۇندى سۋرەتتەر، پلاكات، ديداكتيكالىق ويىندار، ت. ب.
ساباق بارىسى:
ءى. ۇيىمداستىرۋ كەزەڭى.
وقۋشىلاردى تۇگەلدەۋ، وقۋ قۇرالدارىن الدىرۋ.
نازارىن ساباققا اۋدارۋ
ءىى. پسيحولوگيالىق دايىندىق
كۇلىمدەپ كۇن بۇگىن، (قولدارىن كوتەرەدى.)
قارادى ماعان دا! (قولدارىن كەۋدەلەرىنە قويادى.)
كۇلىمدەپ كۇن بۇگىن،
قارادى ساعان دا! (قاسىنداعى بالاعا قارايدى)
سالەم دەيمىن دوستارعا!
سالەم بارشا ۇستازعا!
تاتۋ بولىپ حالىقتار،
امان بولسىن بالالار!
ءىىى. ءۇي تاپسىرماسىن پىسىقتاۋ
36 – جاتتىعۋ
كوپ نۇكتەنىڭ ورنىنا ءتيىستى بىرىككەن سوزدەردى تاۋىپ جاز.
ءى - توپ ءىى - توپ
1. اڭدار -------- 3. وسىمدىكتەر -------------------
2. قۇستار ------- 4. جەر، سۋ اتتارى ----------------
ەرەجە سۇراۋ حورمەن وقۋشىلارعا وقىتۋ
كەيبىر سوزدەر ەكى تۇبىردەن قۇرالادى. ەكى تۇبىردەن جاسالعان ءسوز بىرىككەن ءسوز دەپ اتالادى. بىرىككەن ءسوزدى قۇرايتىن تۇبىرلەر بىرىگىپ جازىلادى. ويتكەنى ەكى تۇبىردەن قۇرالعانىمەن ءبىر عانا ماعىنانى بەرەدى، ءبىر عانا سۇراققا جاۋاپ بەرەدى.
ءىۋ جاڭا ساباق
ەپيگراف
بىلەم دەمە، بالام
بىلمەيتىنىڭ كوپ شىعار
بۇل دۇنيەدە ءسىرا،
ءبارىن بىلگەن جوق شىعار – دەگەندەي، ءبىزدىڭ بىلگەنىمىز – ءبىر توعىز، بىلمەيتىنىمىز – توقسان توعىز.
سوندىقتان بۇگىنگى ساباعىمىزدىڭ ماقساتى – ءبىلىمىمىزدى تەرەڭدەتۋ، جادىمىزدا ساقتاپ، پايدالانا، قولدانا ءبىلۋ. ساۋاتتى دا ادەمى جازۋ داعدىسىن قالىپتاستىرۋ.
عابيدەن مۇستافين قازاقتىڭ ايگىلى جازۋشىسى، قوعام قايراتكەرىنىڭ مىنا ءبىر ارناۋ سوزىنە نازار اۋدارايىق
مۇستافين عابيدەن (1902 - 1985) – قازاقتىڭ ايگىلى جازۋشىسى، قوعام قايراتكەرى
ارناۋ ءسوز
«مۇرالاردىڭ ەڭ قىمباتى – ءسوز. ءسوز كۇن شالماس قاراڭعى كوڭىلدى شالادى. كۇن جىلىتپاس سۋىق كوڭىلدى جىلىتادى. اسىلى ادام دا، نارسە دە توزادى، جوعالادى. ال اسىل ءسوز ماڭگى جاسايدى.»
(ع. مۇستافين)
ءمۇعالىم تۇسىندىرمەسى:
وتكەن ساباقتا ءبىز ەرتەدە «ءسوزستان» دەگەن ءبىر اقساقال ءومىر سۇرگەنىن ايتتىق. ەندى وسى اقساقالدىڭ ءتورت ۇلى بار ەكەن. ولاردىڭ اتتارى «كۇردەلى ءسوز»، «بىرىككەن ءسوز»، «قوس ءسوز» «قىسقارعان ءسوز». بىرىككەن ءسوز ىنتىماقتا، بىرلىكتە، تاتۋلىقتا ءومىر ءسۇرىپتى. بالالارى دا تاتۋ بولىپ، ءبىر - بىرىنەن اجىراماي، ۇيىمشىل بولعان ەكەن. ءبىز بۇگىن «كۇردەلى ءسوز» اقساقالدىڭ «بىرىككەن ءسوز» ۇلىنىڭ ءومىر تاريحىمەن تەرەڭدەتە تانىسامىز.
ساباقتىڭ تاقىرىبى: بىرىككەن سوزدەر 38 - 43 جاتتىعۋ
ساباقتىڭ ماقساتى:
ا) بىلىمدىلىك: كەيبىر سوزدەر بىرنەشە تۇبىرلەردەن قۇرالىپ، بىرىگىپ جازىلاتىنىن مىسالدار ارقىلى ءتۇسىندىرۋ. جەر - سۋ اتتارىن بىلدىرەتىنىن بىرىككەن سوزدەردەگى قاتار كەلگەن ەكى داۋىستى دىبىس ساقتالىپ جازىلاتىنىن ايتۋ. ەكى سوزدەن تۇراتىن كىسى اتتارىنداعى قاتار كەلگەن ەكى داۋىستى دىبىستىڭ ءبىرى ءتۇسىرىلىپ جازىلاتىنىن ايتۋ.
ءا) دامىتۋشىلىق: اۋىزشا جانە جازباشا تىلدەرىن دامىتۋ، سوزدىك قورىن بايلانىستىرىپ سويلەۋىن، شىعارماشىلىق قابىلەتىن ارتتىرۋ. توپپەن شىعارماشىلىق جۇمىس ىستەۋگە ۇيرەتۋ.
ب) تاربيەلىلىك: وقۋشىلاردى ۇقىپتىلىققا، ىزدەنىمپازدىققا، جيناقىلىققا، ساۋاتتىلىققا ءارى كوركەم جازۋعا تاربيەلەۋ.
ساباقتىڭ ءتيپى: جاڭا ساباق
ساباقتىڭ ءتۇرى: جارىس ساباق
ساباقتىڭ ءادىسى: سۇراق - جاۋاپ، ءتۇسىندىرۋ، اڭگىمە، بايانداۋ،
ءپان ارالىق بايلانىس: ماتەماتيكا، دۇنيەتانۋ، بەينەلەۋ، انا ءتىلى.
ساباقتىڭ كورنەكىلىگى: ارناۋ ءسوز، ع. ءمۇستافيننىڭ پورترەتى، مازمۇندى سۋرەتتەر، پلاكات، ديداكتيكالىق ويىندار، ت. ب.
ساباق بارىسى:
ءى. ۇيىمداستىرۋ كەزەڭى.
وقۋشىلاردى تۇگەلدەۋ، وقۋ قۇرالدارىن الدىرۋ.
نازارىن ساباققا اۋدارۋ
ءىى. پسيحولوگيالىق دايىندىق
كۇلىمدەپ كۇن بۇگىن، (قولدارىن كوتەرەدى.)
قارادى ماعان دا! (قولدارىن كەۋدەلەرىنە قويادى.)
كۇلىمدەپ كۇن بۇگىن،
قارادى ساعان دا! (قاسىنداعى بالاعا قارايدى)
سالەم دەيمىن دوستارعا!
سالەم بارشا ۇستازعا!
تاتۋ بولىپ حالىقتار،
امان بولسىن بالالار!
ءىىى. ءۇي تاپسىرماسىن پىسىقتاۋ
36 – جاتتىعۋ
كوپ نۇكتەنىڭ ورنىنا ءتيىستى بىرىككەن سوزدەردى تاۋىپ جاز.
ءى - توپ ءىى - توپ
1. اڭدار -------- 3. وسىمدىكتەر -------------------
2. قۇستار ------- 4. جەر، سۋ اتتارى ----------------
ەرەجە سۇراۋ حورمەن وقۋشىلارعا وقىتۋ
كەيبىر سوزدەر ەكى تۇبىردەن قۇرالادى. ەكى تۇبىردەن جاسالعان ءسوز بىرىككەن ءسوز دەپ اتالادى. بىرىككەن ءسوزدى قۇرايتىن تۇبىرلەر بىرىگىپ جازىلادى. ويتكەنى ەكى تۇبىردەن قۇرالعانىمەن ءبىر عانا ماعىنانى بەرەدى، ءبىر عانا سۇراققا جاۋاپ بەرەدى.
ءىۋ جاڭا ساباق
ەپيگراف
بىلەم دەمە، بالام
بىلمەيتىنىڭ كوپ شىعار
بۇل دۇنيەدە ءسىرا،
ءبارىن بىلگەن جوق شىعار – دەگەندەي، ءبىزدىڭ بىلگەنىمىز – ءبىر توعىز، بىلمەيتىنىمىز – توقسان توعىز.
سوندىقتان بۇگىنگى ساباعىمىزدىڭ ماقساتى – ءبىلىمىمىزدى تەرەڭدەتۋ، جادىمىزدا ساقتاپ، پايدالانا، قولدانا ءبىلۋ. ساۋاتتى دا ادەمى جازۋ داعدىسىن قالىپتاستىرۋ.
عابيدەن مۇستافين قازاقتىڭ ايگىلى جازۋشىسى، قوعام قايراتكەرىنىڭ مىنا ءبىر ارناۋ سوزىنە نازار اۋدارايىق
مۇستافين عابيدەن (1902 - 1985) – قازاقتىڭ ايگىلى جازۋشىسى، قوعام قايراتكەرى
ارناۋ ءسوز
«مۇرالاردىڭ ەڭ قىمباتى – ءسوز. ءسوز كۇن شالماس قاراڭعى كوڭىلدى شالادى. كۇن جىلىتپاس سۋىق كوڭىلدى جىلىتادى. اسىلى ادام دا، نارسە دە توزادى، جوعالادى. ال اسىل ءسوز ماڭگى جاسايدى.»
(ع. مۇستافين)
ءمۇعالىم تۇسىندىرمەسى:
وتكەن ساباقتا ءبىز ەرتەدە «ءسوزستان» دەگەن ءبىر اقساقال ءومىر سۇرگەنىن ايتتىق. ەندى وسى اقساقالدىڭ ءتورت ۇلى بار ەكەن. ولاردىڭ اتتارى «كۇردەلى ءسوز»، «بىرىككەن ءسوز»، «قوس ءسوز» «قىسقارعان ءسوز». بىرىككەن ءسوز ىنتىماقتا، بىرلىكتە، تاتۋلىقتا ءومىر ءسۇرىپتى. بالالارى دا تاتۋ بولىپ، ءبىر - بىرىنەن اجىراماي، ۇيىمشىل بولعان ەكەن. ءبىز بۇگىن «كۇردەلى ءسوز» اقساقالدىڭ «بىرىككەن ءسوز» ۇلىنىڭ ءومىر تاريحىمەن تەرەڭدەتە تانىسامىز.
نازار اۋدارىڭىز! جاسىرىن ءماتىندى كورۋ ءۇشىن سىزگە سايتقا تىركەلۋ قاجەت.
You Might Also Like
-
ساباقتىڭ تاقىرىبى: جىلۋ قوزعالتقىشتارى. جىلۋ قوزعالتقىشتارىنىڭ پاك-تى. جىلۋ قوزعالتقىشتارىن جەتىلدىرۋ جولدارى. توڭازىتقىش
-
شىعارماشىلىق قابىلەتتى دامىتۋ تۇلعالىق - دامىتۋشىلىق وقىتۋدىڭ ماقساتى. تۇلعالىق - دامىتۋشىلىق وقىتۋ تەورياسى بويىنشا ءبىلىم الۋ جەكە تۇلعانىڭ دامۋىمەن ۇشتاسىپ جاتۋى ءتيىس. كەز - كەلگەن وقىتۋ دامىتا ا...
