- 04 جەل. 2018 00:00
- 292
توقتا
توقتا، توقتاي، توقتى (ت.ج.ب. - 1313 ج.) — باتۋ حاننىڭ شوبەرەسى. ول التىن وردا تاعىنا 1291 جىلى وتىردى. العاشقى بيلىك قۇرعان جىلدارى توقتا سۋداقتاعى «وكىل اكەسى» — نوعاي قولباسشىنىڭ ىقپالىندا بولدى. بۇل كەزدە نوعايدىڭ بەدەلى وتە جوعارى ەدى. ءتىپتى ورىس كنيازدەرىنىڭ كوپشىلىگى «كنياز» اتانۋ ءۇشىن التىن وردا حانىنا ەمەس، نوعايعا بارىپ، رۇقسات سۇرايتىن بولعان.
مۇنداي جاعداي توقتاعا ۇنامايدى. ول نوعايعا بىلدىرمەي، التىن وردانىڭ سەنىمدى ساربازدارىنان وزىنە اسكەر دايىنداپ، 1300 جىلى سۋداق شاھارىنا جورىققا اتتانادى. دنەپردە بولعان شايقاستا توقتا نوعايدى تاس-تالقان ەتىپ جەڭىپ، دۋنايدان ەدىلگە دەيىنگى ايماقتى وزىنە باعىندىرادى. نوعايدى تۇتقىنعا ءتۇسىرىپ، باسىن الادى.
توقتا ۆيزانتيا يمپەرياسىمەن دوستىق قارىم-قاتىناس ورناتىپ، يلحاندار ەلىمەن ەكى جاقتى ساۋدا-ساتتىقتى جاقسارتادى. يەلىگىندەگى ورىس كنيازدىكتەرىن ارالاپ قايتقىسى كەلگەن توقتا 1313 جىلى ەدىل بويىمەن جۇزگەن كەمە ۇستىندە وقىستان سىرقاتتانىپ قايتىس بولادى.