ءتورت تۇلىك تۋرالى جىرلار
ادەبيەتتىك وقۋ 3 سىنىپ
ساباقتىڭ تاقىرىبى: ءتورت تۇلىك تۋرالى جىرلار
ساباقتىڭ ماقساتى: اۋىز ادەبيەتى تۇرلەرىنىڭ ءبىرى - ءتورت تۇلىك جىرلارى تۋرالى تۇسىنىكتەرىن كەڭەيتۋ. وقۋشىلاردىڭ سىني تۇرعىدان ويلاۋ قابىلەتتەرىن دامىتۋ. ۇجىممەن ىنتىماقتاسا بىرلەسە جۇمىس ىستەۋگە تاربيەلەۋ. دارىندى بالالاردى انىقتاۋ.
وقۋشىلار ءۇشىن وقۋ ناتيجەلەرى تاپسىرمالارمەن جۇمىس جاساۋعا، تالداۋعا ۇيرەنەدى. ۇيىمشىل بولۋعا، سىني تۇرعىدان ويلاۋعا ۇيرەنەدى. ءوز بەتتەرىنشە ىزدەنۋ ارقىلى بەلسەندىلىگى ارتادى، ءبىرىن - ءبىرى باعالاۋدى ۇيرەنەدى.
نەگىزگى ماقسات: سارقىلماس قازىنا تاراۋىن اكت - نى پايدالانا وتىرىپ، سىني كوزقاراسىن قالىپتاستىرۋ. وقۋشىنىڭ جاس ەرەكشەلىگىنە قاراي تاپسىرمالار بەرە وتىرىپ، دارىندى وقۋشىلاردى انىقتاۋ.
كورنەكىلىكتەر: ينتەربەلسەندى تاقتا، سۋرەتەر. پوستەر، ماركەر
ساباقتىڭ ءتۇرى: ارالاس
ءادىس - تاسىلدەر: ستو (سايكەستەندىرۋ، ءسوزجۇمباق، تىكەلەي ەفير)، پوستەرمەن جۇمىس «كونستانتينوپول» ءادىسى، التەرناتيۆتى تەست.
وقۋشىلارعا پسيحولوگيالىق احۋال تۋعىزۋ
(5 مين) 1. ىنتىماقتاستىق اتموسفەراسىن قالىپتاستىرۋ. وقۋشىلار ءوز ەسىمىنىڭ باس ارپىنەن باستالاتىن جاقسى قاسيەت ايتۋى ءتيىس. ءبىر - بىرىنە ساتتىلىك تىلەيدى. مىس: مەن جاقسىلىققا جانىقۇمار جۇلدىزبىن.
اسىقتاردىڭ تۇسىنە بايلانىستى توپقا ءبولۋ.
جۇمباق شەشۋ
1. ەكى ايناسى بار، ەكى نايزاسى بار.
ءتورت جىلتىرماعى بار،
ءبىر شىبىرتقىسى بار.(سيىر)
2. قامىس قۇلاق، توستاعان تۇياق،
مىنسەڭ قانات، ءسۇتى ءدارى، ەتى تاماق (جىلقى)
3. باسىندا تاياعى
ءتورت اياعى بار. سەگىز تۇياعى بار،
يەگىندە ساقالى بار. (ەشكى)
4. كىشكەنتاي عانا بويى بار.
اينالدىرىپ كيگەن تونى بار. (قوي)
5. كەزەكتى ءبىر جانۋار،
ۇستىندە ەكى تاۋ بار. (تۇيە)
باعالاۋ ءادىسى تۋرالى تۇسىنىك بەرۋ.
«5» - وتە جاقسى
«4» - جاقسى
«3» ورتاشا
تىرشىلىككە ءنار بەرگەن
ومىرىنە ءسان بەرگەن.
تۇيە، سيىر، جىلقى، قوي
قاسيەتتى ءتورت تۇلىك
قاستەرلەپ ونى قازاعىم.
«مال جانىڭ امان بولسىن» - دەپ ساباعىمىزدى جالعاستىرايىق.
قىزىعۋشىلىقتى وياتۋ
(10 مين) ال، ەندى، بالالار ءۇي تاپسىرماسىن ەسكە تۇسىرەيىك. «تىكەلەي ەفير»
1. بەسىك جىرىنىڭ تاربيەلىك ءمانى نەدە؟
2. بەسىكتىڭ قانداي پايداسى بار؟
3. بەسىك جىرىنان ءۇزىندى ايتىپ بەر.
التەرناتيۆتى تەست
1. بەسىك تازالىق كەپىلى
2. بەسىككە بالانى وڭ جاقتان بولەيدى
3. بەسىكتى اشىق قالدىرمايدى
4. بەسىك بارشا قازاقتىڭ قۇندىلىعى.
ميعا شابۋىل ءسوزجۇمباق شەشۋ ارقىلى ساباقتىڭ تاقىرىبىن اشۋ.
ماعىنانى تانۋ (25مين)
ءتورت تۇلىك جىرلارى.
«مال باققانعا بىتەدى» دەيدى حالقىمىز. اتا كاسىبى مالعا مۇرا. قازاق ەجەلدەن مال شارۋاشىلىعىمەن اينالىسقان حالىق. عاسىرلار بويى قالىپتاسقان باي تاجىريبەسى بويىنشا ولار مالدىڭ ءورىسىن، تىرشىلىك تابيعاتىن، ءقادىر - قاسيەتىن ابدەن زەرتتەپ بىلگەن. كەڭ دالانى مالسىز ەلەستەتۋ مۇمكىن بولماعان. قازاق جەرى مال وسىرۋگە اسا قولايلى. «مالىم جانىمنىڭ ساداعى، جانىم - ارىمنىڭ ساداعاسى» دەگەن اتا - بابامىز.
ەندەشە 1 - تاپسىرما:
- ءتورت تۇلىك جايلى نە بىلەتىنىمىز
جونىندە، وي قوزعاپ كورەيىك.
ءتورت تۇلىك + تولىمەن
ءتورت تۇلىك + پىرىمەن
ءقازىر «ءتولىن تاپ»، «ءپىرىن تاپ» ويىنىن وينايىق.
• جىلقى ءتولىن قالاي اتايمىز؟ تۇيە ءتولى.....، قوي ءتولى...، سيىر ءتولى...
«داۋىسىنان اجىرات» ويىنىن وينايىق.
• بالالار بۇل نەنىڭ داۋىسى؟ تىڭداپ كورەيىكشى.
• جاقسى ( كىسىنەيدى، بوزدايدى، ماڭىرايدى، موڭىرەيدى).
• بۇل نەنىڭ داۋىسى ەكەن، تۇيەنىڭ داۋىسىن ەستىپ كورىپپە ەدىڭدەر؟ بۇل ەرەكشە داۋىس تۇيەنىڭ بوزداعانى ەكەن.
سايكەستەندىرۋ «ءتورت تۇلىكتى قالاي شاقىرامىز»
وقۋلىقپەن جۇمىس: 2 – تاپسىرما
ال ەندى، وقۋلىقتارىڭدى اشىپ، 1 - توپ «تورى قۇلىن» ولەڭىن، 2 - توپ «سيىر» ولەڭىن تىزبەكتەي وقىپ شىعىڭدار. بالالار سەندەرگە تۇسىنىكسىز سوزدەر كەزدەسسە قارىنداشپەن ءتۇرتىپ قويىڭدار. 1 مين ۋاقىت بەرىلەدى.
ءار توپتان ءبىر وقۋشى تۇرىپ، مانەرلەپ وقىپ بەرسىن.
- كانە 1 - توپتان كىم وقيدى؟ بالالار، سەندەرگە قانداي تۇسىنىكسىز سوزدەر كەزدەستى. (جۇپ - جۇمىر، بۇلتيىپ)
1 - توپ: جۇپ - جۇمىر - تىپ - تىعىز، تىعىرشىقتاي تەرىسى تارتىلىپ تۇر، ارتىق ەشتەڭەسى جوق، سىمباتتى، سۇلۋ.
بۇلتيىپ - ەركەلەگەن بالا سياقتى، تومپيىپ، بۇرتيىپ تۇرعان تۇرىسىن ايتادى.
2 - توپ، سەندەرگە قانداي تۇسىنىكسىز سوزدەر كەزدەستى؟
سەرگىتۋ ءساتى
(وقىرا، سايگەل، موڭكىگەن، جوڭكىگەن دەگەن قانداي سوزدەر؟)
- بۇل سوزدەردىڭ ماعىناسىن بىلەتىن بالالار بار ما؟ كانە كىم بىلەدى؟
سوزدىك جۇمىسى:(رەپورتاج مال دارىگەرىمەن)
سايگەل، وقىرا - جازدىڭ ىستىق كۇندەرىندە سيىر مالىنا تيەتىن سونا ءتارىزدى جاندىك.
سايگەل - قۋعان سيىرلاردا ەس جوق، قۇيرىقتارىن شوشايتا، كوزدەرىن شاتىناتا تىم - تىراقاي قاشا بەرەدى، موڭكيدى، جوڭكيدى، اشۋلانشاق بولادى.
وقىرا - سيىر تەرىسىنىڭ استىندا ءوسىپ جەتىلەتىن قۇرت جانە وسى قۇرتتان پايدا بولاتىن سايگەل. ىستىق - سۋىققا بىردەي شىدامى جوق سيىرلار دالادان وقىرا قۋىپ كەلسە، اۋىلدا دا تىنىشتىق تابا المايدى.
موڭكۋ - تۋلاعىش، اشۋلانشاق، باسىن تومەنگە جىبەرىپ، ارتقى اياقتارىن جوعارى كوتەرىپ تەبىنۋىن موڭكۋ دەپ ايتادى.
جوڭكۋ - ۇرىككەن مال، جوسۋ، جۇيتكۋ، جەكەلەنۋ، كەڭ دالاعا سىيماي كەتۋ. داپتەرگە وسى سوزدەردى جازامىز.
3 – تاپسىرما «مازمۇندى سىزبامەن جۇمىس»
• ءقازىر مەن بەس توپقا تاپسىرما بەرەمىن. ال ەندى بالالار، 1 - توپ جىلقى مالىن سيپاتتاۋ. جىلقى مالىنان الىناتىن ونىمدەر. جىلقىنىڭ ەتىنەن ازىرلەنەتىن تاعامدار. قىمىز جانە ونىڭ تۇرلەرى.
قازى جال – قۇيرىق (قىل)- ارقان ءجىپ، سۇزگى توقۋ، تۇزاق ەسۋ ۋىز قىمىز - بيە باۋ
قارتا قوبىز شەگى بال قىمىز، بەستى قىمىز،
شىرتىلداق - ەتتىڭ سارى مايى تايتۇياق اسپابى، اساتاياق دونەن، جۋاس، قۇنان قىمىز
تومىرتقا - ەتتىڭ سورپاسى جىلقى قىلىن تەرىمەن قاپتاپ - كوپشىك، بوستەك قىسىرىق، تۋ قىمىز،
قارىن تۇياعى - ءدارى الىنادى قىسىر، سارى قىمىز
جال - جايا بىلعارى - ءاميان، سومكە، ەتىك... سىرگە جيار قىمىز، تۇنەمە قىمىز
•قىمىز دەرەك كوزدەرىنەن – قىمىزدىڭ جاسالۋى جانە پايدالى قاسيەتتەرى (ۆيدەو)
• جالپى كۇش بەرەتىن سۋسىن
• قۇرامىندا ا، ۆ، س، ە دارۋمەنى بار.
• قىمىز بيە سۇتىنەن(ساۋمالدان) جاسالادى
• قىمىز تۋرالى العاش رەت ءبىزدىڭ داۋىرىمىزگە دەيىنگى 4 - عاسىردا ايتىلعان
• سكيفتەردىڭ سۇيىكتى سۋسىنى
• قىمىز دايىنداۋ تەحنولوگياسى 21 - عاسىردا دا ساقتالىپ وتىر
• الدىمەن ساۋمال جينالادى
• 1 – ساۋۋ 200 مل - گە تەڭ(ءجيى - ءجيى ساۋادى)
• بيە كۇنىنە 4 – 6 رەت ساۋىلادى
• ساۋمال. اعاش ىدىس بوتەن ءيىس پەن دامنەن قورعايدى • قور تۇنەمەل
• ءپىسۋى: 1 – ساعات، 20 - گرادۋستىق جىلىلىقتا
• قىمىز جىلى ورىندا وزدىگىنەن اشيدى
• اشۋى: ءسۇتتى – قىشقىلدى
• كۇشتىلىگى: ساقتالۋ ۇزاقتىعىنا بايلانىستى
• 1 – تاۋلىكتە ءسال قىشقىل، 2 - تاۋلىكتە قىشقىل جانە اششى
• 3 – تاۋلىكتە وتە قىشقىل
• قىمىزدىڭ 100 مل - ءى 40 كيلوكالورياعا تەڭ كەلەدى
• المادا 70 كيلو كالوريا
• قىمىز تەز سىڭەدى
• زارارسىزداندىراتىن قاسيەتى بار
• قان اينالىمىن جاقسارتادى
• اس قورىتۋدى قالپىنا كەلتىرەدى
• قىمىز – قۇنارلى سۋسىن
2 - توپ ال سەندەردىڭ تاپسىرمالارىڭ سۋرەتكە قاراي وتىرىپ، سيىر مالىن سيپاتتاۋ. سيىر مالىنان الىناتىن ونىمدەر. سيىردىڭ ەتىنەن ازىرلەنەتىن تاعامدار. سيىردىڭ سۇتىنەن ازىرلەنەتىن تاعامدار.
قايماق، ايران ءماسى، كەبىس، ەتىك، شالبار، بەلدىك قيماي، شۇجىق
قۇرت، ىرىمشىك قالقان، تورسىق، سابا بەسبارماق، ماي، كىلەگەي تۇلىپ، ىشىك، تون، سۇزبە دابىل، تاسپا، قايىس، قاپشىق قۋىرداق، قاتىق شىدەر، جۇگەن، ايىل، قورجىن بورشا، سارى سۋ توقىم، ەرتۇرمان، كوپشىك، وراما، تۇشپارا، مانتى.
3 - توپ تۇيە مالىن سيپاتتاۋ.
4 - توپ قوي مالىن سيپاتتاۋ الىناتىن ونىمدەرى.
5 - توپ ەشكى مالىن سيپاتتاۋ. قانداي پايداسى بار؟
4 - تاپسىرما «كونستانتينوپول» ءادىسى بويىنشا «جانۋارلار» سوزىنەن بىرنەشە سوزدەر تابۋ.
ءتورت تۇلىككە بايلانىستى ماقال - ماتەل ايتۋ
1. قۇتتى قوناق كەلسە، قوي ەگىز تابادى.
2. قويدىڭ ءسۇتى قورعاسىن، قويدى سوققان وڭباسىن.
3. سيىرلىنىڭ ءۇيى ايران
4. سيىردى تەپپەيدى، ءسۇتتى توكپەيدى.
5. جىلقى - جانىم، قىمىز - قىمىرانىم.
6. ات ادامنىڭ قاناتى.
7. تۇيە اتاسى - نار، اعاش اتاسى – شىنار.
ءتورت تۇلىككە بايلانىستى تيىم سوزدەر.
1. قوي قىرقاتىن قىرىقتىقتى يەسىنە بوس قايتارمايدى. جۇنگە وراپ بەرەدى.
2. مالدىڭ الدىنان بوس ىدىسپەن شىعۋعا بولمايدى.
3. جاس مالدىڭ تىستەرىن سانامايدى.
4. تۇندە مال سانامايدى، ەشكىمگە مال بەرمەيدى.
5. مالدى بىرەۋگە سىيلاعاندى ياكي ساتقاندا نوقتا – جۇگەن باس ءجىبىن بەرىلمەيدى.
6. جاس بوتانى بىردەن كوزگە تۇسىرمەيدى. ول ءبىر اي شىمىلدىقتىڭ نە شي قورشاۋدىڭ ىشىندە ساقتالادى.
«قاينازار اۋىلىنداعا №1 ورتا مەكتەپ»
باستاۋىش سىنىپ ءمۇعالىمى
كۋرمانگالييەۆا جۋلدىز تالعات قىزى
تولىق نۇسقاسىن جۇكتەۋ
ساباقتىڭ تاقىرىبى: ءتورت تۇلىك تۋرالى جىرلار
ساباقتىڭ ماقساتى: اۋىز ادەبيەتى تۇرلەرىنىڭ ءبىرى - ءتورت تۇلىك جىرلارى تۋرالى تۇسىنىكتەرىن كەڭەيتۋ. وقۋشىلاردىڭ سىني تۇرعىدان ويلاۋ قابىلەتتەرىن دامىتۋ. ۇجىممەن ىنتىماقتاسا بىرلەسە جۇمىس ىستەۋگە تاربيەلەۋ. دارىندى بالالاردى انىقتاۋ.
وقۋشىلار ءۇشىن وقۋ ناتيجەلەرى تاپسىرمالارمەن جۇمىس جاساۋعا، تالداۋعا ۇيرەنەدى. ۇيىمشىل بولۋعا، سىني تۇرعىدان ويلاۋعا ۇيرەنەدى. ءوز بەتتەرىنشە ىزدەنۋ ارقىلى بەلسەندىلىگى ارتادى، ءبىرىن - ءبىرى باعالاۋدى ۇيرەنەدى.
نەگىزگى ماقسات: سارقىلماس قازىنا تاراۋىن اكت - نى پايدالانا وتىرىپ، سىني كوزقاراسىن قالىپتاستىرۋ. وقۋشىنىڭ جاس ەرەكشەلىگىنە قاراي تاپسىرمالار بەرە وتىرىپ، دارىندى وقۋشىلاردى انىقتاۋ.
كورنەكىلىكتەر: ينتەربەلسەندى تاقتا، سۋرەتەر. پوستەر، ماركەر
ساباقتىڭ ءتۇرى: ارالاس
ءادىس - تاسىلدەر: ستو (سايكەستەندىرۋ، ءسوزجۇمباق، تىكەلەي ەفير)، پوستەرمەن جۇمىس «كونستانتينوپول» ءادىسى، التەرناتيۆتى تەست.
وقۋشىلارعا پسيحولوگيالىق احۋال تۋعىزۋ
(5 مين) 1. ىنتىماقتاستىق اتموسفەراسىن قالىپتاستىرۋ. وقۋشىلار ءوز ەسىمىنىڭ باس ارپىنەن باستالاتىن جاقسى قاسيەت ايتۋى ءتيىس. ءبىر - بىرىنە ساتتىلىك تىلەيدى. مىس: مەن جاقسىلىققا جانىقۇمار جۇلدىزبىن.
اسىقتاردىڭ تۇسىنە بايلانىستى توپقا ءبولۋ.
جۇمباق شەشۋ
1. ەكى ايناسى بار، ەكى نايزاسى بار.
ءتورت جىلتىرماعى بار،
ءبىر شىبىرتقىسى بار.(سيىر)
2. قامىس قۇلاق، توستاعان تۇياق،
مىنسەڭ قانات، ءسۇتى ءدارى، ەتى تاماق (جىلقى)
3. باسىندا تاياعى
ءتورت اياعى بار. سەگىز تۇياعى بار،
يەگىندە ساقالى بار. (ەشكى)
4. كىشكەنتاي عانا بويى بار.
اينالدىرىپ كيگەن تونى بار. (قوي)
5. كەزەكتى ءبىر جانۋار،
ۇستىندە ەكى تاۋ بار. (تۇيە)
باعالاۋ ءادىسى تۋرالى تۇسىنىك بەرۋ.
«5» - وتە جاقسى
«4» - جاقسى
«3» ورتاشا
تىرشىلىككە ءنار بەرگەن
ومىرىنە ءسان بەرگەن.
تۇيە، سيىر، جىلقى، قوي
قاسيەتتى ءتورت تۇلىك
قاستەرلەپ ونى قازاعىم.
«مال جانىڭ امان بولسىن» - دەپ ساباعىمىزدى جالعاستىرايىق.
قىزىعۋشىلىقتى وياتۋ
(10 مين) ال، ەندى، بالالار ءۇي تاپسىرماسىن ەسكە تۇسىرەيىك. «تىكەلەي ەفير»
1. بەسىك جىرىنىڭ تاربيەلىك ءمانى نەدە؟
2. بەسىكتىڭ قانداي پايداسى بار؟
3. بەسىك جىرىنان ءۇزىندى ايتىپ بەر.
التەرناتيۆتى تەست
1. بەسىك تازالىق كەپىلى
2. بەسىككە بالانى وڭ جاقتان بولەيدى
3. بەسىكتى اشىق قالدىرمايدى
4. بەسىك بارشا قازاقتىڭ قۇندىلىعى.
ميعا شابۋىل ءسوزجۇمباق شەشۋ ارقىلى ساباقتىڭ تاقىرىبىن اشۋ.
ماعىنانى تانۋ (25مين)
ءتورت تۇلىك جىرلارى.
«مال باققانعا بىتەدى» دەيدى حالقىمىز. اتا كاسىبى مالعا مۇرا. قازاق ەجەلدەن مال شارۋاشىلىعىمەن اينالىسقان حالىق. عاسىرلار بويى قالىپتاسقان باي تاجىريبەسى بويىنشا ولار مالدىڭ ءورىسىن، تىرشىلىك تابيعاتىن، ءقادىر - قاسيەتىن ابدەن زەرتتەپ بىلگەن. كەڭ دالانى مالسىز ەلەستەتۋ مۇمكىن بولماعان. قازاق جەرى مال وسىرۋگە اسا قولايلى. «مالىم جانىمنىڭ ساداعى، جانىم - ارىمنىڭ ساداعاسى» دەگەن اتا - بابامىز.
ەندەشە 1 - تاپسىرما:
- ءتورت تۇلىك جايلى نە بىلەتىنىمىز
جونىندە، وي قوزعاپ كورەيىك.
ءتورت تۇلىك + تولىمەن
ءتورت تۇلىك + پىرىمەن
ءقازىر «ءتولىن تاپ»، «ءپىرىن تاپ» ويىنىن وينايىق.
• جىلقى ءتولىن قالاي اتايمىز؟ تۇيە ءتولى.....، قوي ءتولى...، سيىر ءتولى...
«داۋىسىنان اجىرات» ويىنىن وينايىق.
• بالالار بۇل نەنىڭ داۋىسى؟ تىڭداپ كورەيىكشى.
• جاقسى ( كىسىنەيدى، بوزدايدى، ماڭىرايدى، موڭىرەيدى).
• بۇل نەنىڭ داۋىسى ەكەن، تۇيەنىڭ داۋىسىن ەستىپ كورىپپە ەدىڭدەر؟ بۇل ەرەكشە داۋىس تۇيەنىڭ بوزداعانى ەكەن.
سايكەستەندىرۋ «ءتورت تۇلىكتى قالاي شاقىرامىز»
وقۋلىقپەن جۇمىس: 2 – تاپسىرما
ال ەندى، وقۋلىقتارىڭدى اشىپ، 1 - توپ «تورى قۇلىن» ولەڭىن، 2 - توپ «سيىر» ولەڭىن تىزبەكتەي وقىپ شىعىڭدار. بالالار سەندەرگە تۇسىنىكسىز سوزدەر كەزدەسسە قارىنداشپەن ءتۇرتىپ قويىڭدار. 1 مين ۋاقىت بەرىلەدى.
ءار توپتان ءبىر وقۋشى تۇرىپ، مانەرلەپ وقىپ بەرسىن.
- كانە 1 - توپتان كىم وقيدى؟ بالالار، سەندەرگە قانداي تۇسىنىكسىز سوزدەر كەزدەستى. (جۇپ - جۇمىر، بۇلتيىپ)
1 - توپ: جۇپ - جۇمىر - تىپ - تىعىز، تىعىرشىقتاي تەرىسى تارتىلىپ تۇر، ارتىق ەشتەڭەسى جوق، سىمباتتى، سۇلۋ.
بۇلتيىپ - ەركەلەگەن بالا سياقتى، تومپيىپ، بۇرتيىپ تۇرعان تۇرىسىن ايتادى.
2 - توپ، سەندەرگە قانداي تۇسىنىكسىز سوزدەر كەزدەستى؟
سەرگىتۋ ءساتى
(وقىرا، سايگەل، موڭكىگەن، جوڭكىگەن دەگەن قانداي سوزدەر؟)
- بۇل سوزدەردىڭ ماعىناسىن بىلەتىن بالالار بار ما؟ كانە كىم بىلەدى؟
سوزدىك جۇمىسى:(رەپورتاج مال دارىگەرىمەن)
سايگەل، وقىرا - جازدىڭ ىستىق كۇندەرىندە سيىر مالىنا تيەتىن سونا ءتارىزدى جاندىك.
سايگەل - قۋعان سيىرلاردا ەس جوق، قۇيرىقتارىن شوشايتا، كوزدەرىن شاتىناتا تىم - تىراقاي قاشا بەرەدى، موڭكيدى، جوڭكيدى، اشۋلانشاق بولادى.
وقىرا - سيىر تەرىسىنىڭ استىندا ءوسىپ جەتىلەتىن قۇرت جانە وسى قۇرتتان پايدا بولاتىن سايگەل. ىستىق - سۋىققا بىردەي شىدامى جوق سيىرلار دالادان وقىرا قۋىپ كەلسە، اۋىلدا دا تىنىشتىق تابا المايدى.
موڭكۋ - تۋلاعىش، اشۋلانشاق، باسىن تومەنگە جىبەرىپ، ارتقى اياقتارىن جوعارى كوتەرىپ تەبىنۋىن موڭكۋ دەپ ايتادى.
جوڭكۋ - ۇرىككەن مال، جوسۋ، جۇيتكۋ، جەكەلەنۋ، كەڭ دالاعا سىيماي كەتۋ. داپتەرگە وسى سوزدەردى جازامىز.
3 – تاپسىرما «مازمۇندى سىزبامەن جۇمىس»
• ءقازىر مەن بەس توپقا تاپسىرما بەرەمىن. ال ەندى بالالار، 1 - توپ جىلقى مالىن سيپاتتاۋ. جىلقى مالىنان الىناتىن ونىمدەر. جىلقىنىڭ ەتىنەن ازىرلەنەتىن تاعامدار. قىمىز جانە ونىڭ تۇرلەرى.
قازى جال – قۇيرىق (قىل)- ارقان ءجىپ، سۇزگى توقۋ، تۇزاق ەسۋ ۋىز قىمىز - بيە باۋ
قارتا قوبىز شەگى بال قىمىز، بەستى قىمىز،
شىرتىلداق - ەتتىڭ سارى مايى تايتۇياق اسپابى، اساتاياق دونەن، جۋاس، قۇنان قىمىز
تومىرتقا - ەتتىڭ سورپاسى جىلقى قىلىن تەرىمەن قاپتاپ - كوپشىك، بوستەك قىسىرىق، تۋ قىمىز،
قارىن تۇياعى - ءدارى الىنادى قىسىر، سارى قىمىز
جال - جايا بىلعارى - ءاميان، سومكە، ەتىك... سىرگە جيار قىمىز، تۇنەمە قىمىز
•قىمىز دەرەك كوزدەرىنەن – قىمىزدىڭ جاسالۋى جانە پايدالى قاسيەتتەرى (ۆيدەو)
• جالپى كۇش بەرەتىن سۋسىن
• قۇرامىندا ا، ۆ، س، ە دارۋمەنى بار.
• قىمىز بيە سۇتىنەن(ساۋمالدان) جاسالادى
• قىمىز تۋرالى العاش رەت ءبىزدىڭ داۋىرىمىزگە دەيىنگى 4 - عاسىردا ايتىلعان
• سكيفتەردىڭ سۇيىكتى سۋسىنى
• قىمىز دايىنداۋ تەحنولوگياسى 21 - عاسىردا دا ساقتالىپ وتىر
• الدىمەن ساۋمال جينالادى
• 1 – ساۋۋ 200 مل - گە تەڭ(ءجيى - ءجيى ساۋادى)
• بيە كۇنىنە 4 – 6 رەت ساۋىلادى
• ساۋمال. اعاش ىدىس بوتەن ءيىس پەن دامنەن قورعايدى • قور تۇنەمەل
• ءپىسۋى: 1 – ساعات، 20 - گرادۋستىق جىلىلىقتا
• قىمىز جىلى ورىندا وزدىگىنەن اشيدى
• اشۋى: ءسۇتتى – قىشقىلدى
• كۇشتىلىگى: ساقتالۋ ۇزاقتىعىنا بايلانىستى
• 1 – تاۋلىكتە ءسال قىشقىل، 2 - تاۋلىكتە قىشقىل جانە اششى
• 3 – تاۋلىكتە وتە قىشقىل
• قىمىزدىڭ 100 مل - ءى 40 كيلوكالورياعا تەڭ كەلەدى
• المادا 70 كيلو كالوريا
• قىمىز تەز سىڭەدى
• زارارسىزداندىراتىن قاسيەتى بار
• قان اينالىمىن جاقسارتادى
• اس قورىتۋدى قالپىنا كەلتىرەدى
• قىمىز – قۇنارلى سۋسىن
2 - توپ ال سەندەردىڭ تاپسىرمالارىڭ سۋرەتكە قاراي وتىرىپ، سيىر مالىن سيپاتتاۋ. سيىر مالىنان الىناتىن ونىمدەر. سيىردىڭ ەتىنەن ازىرلەنەتىن تاعامدار. سيىردىڭ سۇتىنەن ازىرلەنەتىن تاعامدار.
قايماق، ايران ءماسى، كەبىس، ەتىك، شالبار، بەلدىك قيماي، شۇجىق
قۇرت، ىرىمشىك قالقان، تورسىق، سابا بەسبارماق، ماي، كىلەگەي تۇلىپ، ىشىك، تون، سۇزبە دابىل، تاسپا، قايىس، قاپشىق قۋىرداق، قاتىق شىدەر، جۇگەن، ايىل، قورجىن بورشا، سارى سۋ توقىم، ەرتۇرمان، كوپشىك، وراما، تۇشپارا، مانتى.
3 - توپ تۇيە مالىن سيپاتتاۋ.
4 - توپ قوي مالىن سيپاتتاۋ الىناتىن ونىمدەرى.
5 - توپ ەشكى مالىن سيپاتتاۋ. قانداي پايداسى بار؟
4 - تاپسىرما «كونستانتينوپول» ءادىسى بويىنشا «جانۋارلار» سوزىنەن بىرنەشە سوزدەر تابۋ.
ءتورت تۇلىككە بايلانىستى ماقال - ماتەل ايتۋ
1. قۇتتى قوناق كەلسە، قوي ەگىز تابادى.
2. قويدىڭ ءسۇتى قورعاسىن، قويدى سوققان وڭباسىن.
3. سيىرلىنىڭ ءۇيى ايران
4. سيىردى تەپپەيدى، ءسۇتتى توكپەيدى.
5. جىلقى - جانىم، قىمىز - قىمىرانىم.
6. ات ادامنىڭ قاناتى.
7. تۇيە اتاسى - نار، اعاش اتاسى – شىنار.
ءتورت تۇلىككە بايلانىستى تيىم سوزدەر.
1. قوي قىرقاتىن قىرىقتىقتى يەسىنە بوس قايتارمايدى. جۇنگە وراپ بەرەدى.
2. مالدىڭ الدىنان بوس ىدىسپەن شىعۋعا بولمايدى.
3. جاس مالدىڭ تىستەرىن سانامايدى.
4. تۇندە مال سانامايدى، ەشكىمگە مال بەرمەيدى.
5. مالدى بىرەۋگە سىيلاعاندى ياكي ساتقاندا نوقتا – جۇگەن باس ءجىبىن بەرىلمەيدى.
6. جاس بوتانى بىردەن كوزگە تۇسىرمەيدى. ول ءبىر اي شىمىلدىقتىڭ نە شي قورشاۋدىڭ ىشىندە ساقتالادى.
«قاينازار اۋىلىنداعا №1 ورتا مەكتەپ»
باستاۋىش سىنىپ ءمۇعالىمى
كۋرمانگالييەۆا جۋلدىز تالعات قىزى
تولىق نۇسقاسىن جۇكتەۋ
You Might Also Like
-
ۇزاق مەرزىمدى جوسپاردىڭ تاراۋى:«تاۋەلسىزدىك - قاسيەت تۇنعان ۇلى ۇعىم»مەكتەپ:№3 ق. قوشمامبەتوۆ ات ومكۇنى: ءمۇعالىم: دۋرجانوۆا بسىنىپ: 6ءپانى: قازاق ادەبيەتى ...
-
اعىلشىن ءتىلى – XXI عاسىردىڭ ءتىلى. اعىلشىن ءتىلى قازىرگى تاڭدا حالىقارالىق قارىم - قاتىناس ءتىلى جانە دە دۇنيە جۇزىنە كەڭ تارالعان ءتىل بولىپ تانىلادى. بۇل ءتىل قازاقتى دۇنيەگە تانىتاتىن، الەمدىك دەڭگەي...
