- 05 ناۋ. 2024 04:38
- 344
تۋعان جەر-تۇعىرىڭ
تۋعان جەر - تۇعىرىڭ
ۋا، داريعا، التىن بەسىك تۋعان جەر،
ءقادىرىڭدى كەلسەم بىلمەي، كەشە گور!
جازا الماس ەم توپىراعىڭدى تەبىرەنبەي
اقىن بولماي، تاسىڭ بولسام مەن ەگەر،-
دەپ كەزىندە بولاشاق ۇرپاققا مول ءارى اسا قۇندى مۇرا قالدىرعان قاسىم امانجولوۆ اقىن اتامىز تۋعان جەرىن وسىلايشا ولەڭ - جولدارىمەن ءسۇيىپ وتكەن ەكەن.
تۋعان جەر - ول ءبىزدىڭ التىن بەسىگىمىز، كىندىك قانىمىز تامعان جەر، انامىز. ادامزاتتا ەكى انا بولادى: جارىق دۇنيەگە اكەلگەن اناسى جانە دە وسى دۇنيەدە ءوز باۋىرىندا اۋناتىپ وسىرگەن جەر اناسى، تۋعان جەرى. ادام بالاسىنا تۋعان جەر، ەل، اتامەكەن، اتاجۇرت، وتان - دەگەن ۇعىمدار جۇرەگىنە جاقىن ۇعىمدار. اتامەكەن - تۋعان حالقىنىڭ، ۇلتىنىڭ مەكەن ەتكەن، اتا - باباسىنىڭ قونىس تەپكەن جەرى. تۋعان جەر - ءار ادامنىڭ دۇنيە ەسىگىن اشىپ، ومىرگە كەلگەن جەرى. ادام ومىرگە كەلىپ، ەس جيا باستاعان ساتتەن ءوز بولاشاعىنا، وتكەنىنە دەن قويا باستايدى. ادامنىڭ بولاشاعى دا، وتكەنى دە تۋعان جەرمەن تىعىز بايلانىستا بولادى. حالقىمىزدىڭ تۋعان جەردى ارداقتاۋ سەزىمى وتە تەرەڭ، ولار ءۇشىن تۋعان جەردى ءقادىر تۇتۋ - قانعا سىڭگەن مىنەز، ەجەلگى ءداستۇر. بۇل تانىم ءبىزدىڭ جانىمىزعا انا سۇتىمەن دارىعان."اتا مەكەن - التىن بەسىك"دەپ، اتا - بابامىز تەگىن ايتپاعان. ول ءوز پەرزەنتىنە بارىن، ءنارىن بەرەدى. توسىندە تەربەتىپ، ايالاپ الپەشتەيدى. ءار ادام ءوز تۋعان جەرىن ماقتانىش ەتەدى، ءقادىر تۇتادى. تۋعان جەرگە قىزمەت ەتۋ - ءاربىر ازاماتتىڭ يگى ارمانى، ماقسات - مۇددەسى."ۇلتاراقتاي بولسا دا، اتا - قونىس جەر قىمبات"- دەگەن ماقال ءار ادامنىڭ جۇرەگىنە تەرەڭ ىلتيپاتپەن الىناتىن ماقال. تۋعان جەردىڭ تابيعات دا ءبىر ەرەكشە! سارىارقانىڭ سارشا تامىزى، بۇلب ۇلى سايراعان كوكتەمى ادەمى عوي. سامايدان جەلكىلدەگەن كوشكىن جەلدە - ءبىر الىپ. اق مەرۋەرتتەي كومكەرىلگەن ءبىزدىڭ سارىسۋ سارىارقا وزەنى. بۇل ولكە ادامنىڭ كوزىنە كۇندىك جەردەن شالىنادى. كۇن ساسكەدەن جوعارى كوتەرىلە، سۋماڭداي اققان ءمولدىر تولقىندى ساعىم سارىسۋ الابىنا سىيماي، قازاندا قايناعان سۇتتەي اپپاق كۇمىس كوبىگىن كەڭ كەمەردەن كوپىرشىتە توگەدى. كوكتەمنىڭ كەزىندە كەڭ جايىلعان سارىارقانىڭ كەڭ دالاسى قاناتىن كەڭ جايلاپ، جىبەكتەي جۇمساق بولىپ، جەلمەن جارىسا جونەلەدى. ومىراۋىن سوناۋ شالعىنعا تىرەپ، شايقالىپ، شەشەك اتقان گۇلدەردەي قاناتىن كەڭ سەرمەيدى. قاراساڭ كوزىڭنىڭ ۇشى - قيىرى جەتەتىن تاۋدا ءبىر جاس بالاشا ارمان قيالىنا باسىن سەرمەپ تۇر. قاراي بەرسەڭ، بەتكەي جاعىنداعى الىپ جوتالاردا تولقىنداي تەڭسەلىپ، گۇل بەتىنە ورانىپ جاتىر. بۇل - مەنىڭ اۋىلىم، تۋعان جەرىم، اتا-مەكەنىم!
ۋا، داريعا، التىن بەسىك تۋعان جەر،
ءقادىرىڭدى كەلسەم بىلمەي، كەشە گور!
جازا الماس ەم توپىراعىڭدى تەبىرەنبەي
اقىن بولماي، تاسىڭ بولسام مەن ەگەر،-
دەپ كەزىندە بولاشاق ۇرپاققا مول ءارى اسا قۇندى مۇرا قالدىرعان قاسىم امانجولوۆ اقىن اتامىز تۋعان جەرىن وسىلايشا ولەڭ - جولدارىمەن ءسۇيىپ وتكەن ەكەن.
تۋعان جەر - ول ءبىزدىڭ التىن بەسىگىمىز، كىندىك قانىمىز تامعان جەر، انامىز. ادامزاتتا ەكى انا بولادى: جارىق دۇنيەگە اكەلگەن اناسى جانە دە وسى دۇنيەدە ءوز باۋىرىندا اۋناتىپ وسىرگەن جەر اناسى، تۋعان جەرى. ادام بالاسىنا تۋعان جەر، ەل، اتامەكەن، اتاجۇرت، وتان - دەگەن ۇعىمدار جۇرەگىنە جاقىن ۇعىمدار. اتامەكەن - تۋعان حالقىنىڭ، ۇلتىنىڭ مەكەن ەتكەن، اتا - باباسىنىڭ قونىس تەپكەن جەرى. تۋعان جەر - ءار ادامنىڭ دۇنيە ەسىگىن اشىپ، ومىرگە كەلگەن جەرى. ادام ومىرگە كەلىپ، ەس جيا باستاعان ساتتەن ءوز بولاشاعىنا، وتكەنىنە دەن قويا باستايدى. ادامنىڭ بولاشاعى دا، وتكەنى دە تۋعان جەرمەن تىعىز بايلانىستا بولادى. حالقىمىزدىڭ تۋعان جەردى ارداقتاۋ سەزىمى وتە تەرەڭ، ولار ءۇشىن تۋعان جەردى ءقادىر تۇتۋ - قانعا سىڭگەن مىنەز، ەجەلگى ءداستۇر. بۇل تانىم ءبىزدىڭ جانىمىزعا انا سۇتىمەن دارىعان."اتا مەكەن - التىن بەسىك"دەپ، اتا - بابامىز تەگىن ايتپاعان. ول ءوز پەرزەنتىنە بارىن، ءنارىن بەرەدى. توسىندە تەربەتىپ، ايالاپ الپەشتەيدى. ءار ادام ءوز تۋعان جەرىن ماقتانىش ەتەدى، ءقادىر تۇتادى. تۋعان جەرگە قىزمەت ەتۋ - ءاربىر ازاماتتىڭ يگى ارمانى، ماقسات - مۇددەسى."ۇلتاراقتاي بولسا دا، اتا - قونىس جەر قىمبات"- دەگەن ماقال ءار ادامنىڭ جۇرەگىنە تەرەڭ ىلتيپاتپەن الىناتىن ماقال. تۋعان جەردىڭ تابيعات دا ءبىر ەرەكشە! سارىارقانىڭ سارشا تامىزى، بۇلب ۇلى سايراعان كوكتەمى ادەمى عوي. سامايدان جەلكىلدەگەن كوشكىن جەلدە - ءبىر الىپ. اق مەرۋەرتتەي كومكەرىلگەن ءبىزدىڭ سارىسۋ سارىارقا وزەنى. بۇل ولكە ادامنىڭ كوزىنە كۇندىك جەردەن شالىنادى. كۇن ساسكەدەن جوعارى كوتەرىلە، سۋماڭداي اققان ءمولدىر تولقىندى ساعىم سارىسۋ الابىنا سىيماي، قازاندا قايناعان سۇتتەي اپپاق كۇمىس كوبىگىن كەڭ كەمەردەن كوپىرشىتە توگەدى. كوكتەمنىڭ كەزىندە كەڭ جايىلعان سارىارقانىڭ كەڭ دالاسى قاناتىن كەڭ جايلاپ، جىبەكتەي جۇمساق بولىپ، جەلمەن جارىسا جونەلەدى. ومىراۋىن سوناۋ شالعىنعا تىرەپ، شايقالىپ، شەشەك اتقان گۇلدەردەي قاناتىن كەڭ سەرمەيدى. قاراساڭ كوزىڭنىڭ ۇشى - قيىرى جەتەتىن تاۋدا ءبىر جاس بالاشا ارمان قيالىنا باسىن سەرمەپ تۇر. قاراي بەرسەڭ، بەتكەي جاعىنداعى الىپ جوتالاردا تولقىنداي تەڭسەلىپ، گۇل بەتىنە ورانىپ جاتىر. بۇل - مەنىڭ اۋىلىم، تۋعان جەرىم، اتا-مەكەنىم!