InfoHub Logo

قازاق حالقىنىڭ بايىرعى زاماننان باستاپ كەلە جاتقان سالت-داستۇرلەرىنىڭ ءبىرى – جەتى اتاعا دەيىنگى جانمەن نەكە قۇرۋعا تىيىم سالۋ. بۇل ءداستۇر كەڭەس ۇكىمەتىنىڭ زامانىندا دا، قازىرگى زاماندا دا ساقتالىپ كەلەدى. قازىرگى قازاق جاستارى ءوزىنىڭ تۋىسقانىنا ۇيلەنۋ جايلى ويىنا دا المايدى. سەبەبى، بۇل - ولاردىڭ قاندارىنا وتە قاتتى ءسىڭىسىپ كەتكەن ادەت-عۇرىپتاردىڭ ءبىرى. تۋىسقاندار ۇيلەنسە، ولاردىڭ بالالارى اۋرۋ نەمەسە تولىققاندى ەمەس بولىپ تۋىلادى دەگەن سىبىستار بارشىلىق.

قازىرگى كەزدە اۋىل تۇرعىندارىنىڭ اراسىندا قىزداردىڭ ستاندارتتى تۇرمىسقا شىعۋ ۋاقىتى – 17-19 جاس ارالىعى، ال ەر ادامداردىكى – 20-25 جاس ارالىعى بولىپ تابىلادى. ەندى قالا تۇرعىندارىنا كەلەتىن بولساق... ولار ءۇشىن قىز بالالاردىڭ ستاندارتتى تۇرمىسقا شىعۋ ۋاقىتى – 20-25 جاس ارالىعى، ال ەر ادامدار ءۇشىن – 23-27 جاس ارالىعى بولىپ سانالادى ەكەن. اۋىل تۇرعىندارى نەلىكتەن جاستاردىڭ ەرتە ءۇي بولعانىن قالايدى؟ ويتكەنى، ولار وزدەرىنىڭ نەمەرەلەرىن، سونىمەن بىرگە شوبەرەلەرىن كورىپ وتكىسى كەلەدى. ال قالا ادامدارى، كەرىسىنشە، جاستاردىڭ ءبىلىم الىپ، ءوز ءىسىنىڭ مامانى بولعانىن قالايدى. بۇل، اسىرەسە، ەر جىگىتتەرگە بايلانىستى. ۇلكەندەردىڭ كەڭەسى بويىنشا، ەر ازامات ۇيلەنۋگە ەرتەرەك دايىندالىپ، ءوز جاعدايىن ىڭعايلاستىرا باستاۋ كەرەك ەكەن.

حالقىمىزدىڭ اراسىندا مىناداي داعدى قالىپتاسقان. ەر ازامات باسقا ۇلتتىڭ قىزىن السا، جاقسى. الايدا، قىز بالاسىنا باسقا ۇلتتىڭ ەر ادامىنا تۇرمىسقا شىعۋعا كەڭەس بەرمەيدى. سەبەبى، جاس كەلىنشەك بەلگىلى ءبىر ۇلتتىڭ وتباسىنا كەلىن بولىپ تۇسكەندە، سول وتباسىنىڭ تەگىن، ءسالت-داستۇرىن، ادەت-عۇرپىن، كەي جاعدايدا ءدىنىن قابىلدايدى. جانە وسىلايشا ول سول وتباسىنىڭ، سول ۇلتتىڭ ۇرپاعىن جالعاستىرادى. ارينە، ءاربىر ۇلت ءۇشىن، ولاردىڭ ادام سانى كوبەيۋى جانە دە وتباسىنىڭ كەڭەيۋى جاقسى. ۇلتارالىق نەكەلەر قازىرگى زاماننان قاراعاندا، كەڭەس ۇكىمەتىنىڭ كەزىندە كوبىرەك بولعان دەسەدى.

جالپى ايتقاندا، وتباسىلى بولعاندا دا ءوزىمىزدىڭ ۇلتتىعىمىزدى جوعالتپاي، قازاقيلىعىمىزدى ناسيحاتتاپ جۇرەيىك.

ايارۋ داۋلەت

---