ۇلتتىق تاربيە – ۇلاعات كوزى
ۇلتتىق تاربيە – ۇلاعات كوزى
ماقساتى:
وقۋشىلاردى اتا - بابامىزدىڭ ۇرپاقتان - ۇرپاققا جالعاسىپ كەيىنگى ۇرپاققا جەتكەن مۇراسىمەن تانىستىرۋ.
وقۋشىلاردى حالىقتىق سالت - داستۇردەن ءنار الىپ وسۋىنە يناباتتىلىققا، مەيىرىمدى، قايىرىمدى بولۋعا تاربيەلەۋ.
حالىقتىق سالت - ءداستۇرىمىزدى، ۇلتتىق مۇرامىزدى دامىتۋ
كورنەكىلىك: ناقىل سوزدەر، قابىرعا گازەتتەرى، بۋكلەتتەر
ساباقتىڭ بارىسى
ءى. كىرىسپە ءبولىم
ءىى. نەگىزى ءبولىم
1. تانىستىرۋ
2. كورىنىس
3. شەشەندىك سوزدەر، سالت - ءداستۇر، ىرىم، تىيىم سوزدەر
ءىىى. قورىتىندى ءبولىم
4. سۇراقتارعا جاۋاپ بەرۋ
ءى. كىرىسپە ءسوز.
قۇرمەتتى ۇستازدار بۇگىنگى «ۇلتتىق تاربيە – ۇلاعات كوزى» اتتى تاربيە ساعاتىنا قوش كەلىپسىزدەر!
بۇگىنگى «ۇلتتىق تاربيە – ۇلاعات كوزى» اتتى تاربيە ساعاتىندا اتا - بابامىزدان ۇرپاقتان - ۇرپاققا جالعاسىپ، كەيىنگى ۇرپاققا جەتكەن مۇراسىمەن تانىسامىز. اتامىز قازاق ءبىر اۋىز سوزبەن قۋانتىپ، ءبىر اىۋز سوزبەن جاۋىن ورنىنان تۇرعىزباي تاستاعان شەشەن، قايسار، كەڭپەيىل حالىق بولعان.
ىزەتىڭدى تۇيمە ەتىپ،
يمانىڭدى كۇيمە ەتىپ
ءجۇرشى بالام،
جاماندىقتى كۇيرەتىپ،
بالالار بابالارىمىزدىڭ جاقسى ءداستۇرىن بويلارىنا ءسىڭىرىپ، جالعاستىرىپ، جاماندىقتان اۋلاق، جانى تازا، ەلجاندى ۇرپاق بولىڭدار!
ءىى. نەگىزگى ءبولىم
1 – باستاۋشى
ارمىسىڭ، امانبىسىڭ اسىل حالقىم،
ءارقاشان ارتا بەرسىن سەنىڭ داڭقىڭ.
ۇمىتپاي قازاعىمنىڭ اتا - سالتىن
ءارقاشان ارات بەرسىن سەنىڭ داڭقىڭ.
2 - باستاۋشى
قاشاندا جاقسىلاردىڭ سوڭىنا ەرەم،
كوكەيدەن جىر نوسەرىن بۇگىن
بۇگىنگى «ۇلتتىق تاربيە - ۇلاعات كوزى» اتتى
تاربيە ساعاتىنا قوش كەلىپسىزدەر!
1 - باستاۋشى
مەن قازاقپىن، بيىكپىن بايتاق ەلمىن
قايتا تۋدىم، ومىرگە قايتا كەلدىم
مەن مىڭ دا ءبىر ءتىرىلدىم ماڭگى ولمەسكە
ايتا بەرگىم كەلەدى، ايتا بەرگىم.
— بالالار! ۇلتىمىزدان، بابامىزدان بىزگە نە قالعان.
1 - توپ شەشەندىك ءسوز ءنارى
2 - توپ سالت - ءداستۇر ءنارى
3 توپ ىرىم، تيىم سوزدەر
2 - باستاۋشى
جاڭارعانى سانانىڭ
ۇمىتادى مۇنى كىم؟
اتا - بابا ءداستۇرىن،
جايىپ سالار كەلدى كۇن.
ولاي بولسا، توپتاردىڭ تانىستىرۋ كەزەڭىنە ءسوز بەرەيىك، دايىنداعان قابىرعا گازەتتەرىن تانىستىرىپ وتەدى.
1 - توپ شەشەندىك ءسوز ءنارى
2 - توپ سالت - ءداستۇر ءنارى
3 توپ ىرىم، تيىم سوزدەر
1 - باستاۋشى:
اتادان ۇل تۋسا يگى،
اتا جولىن قۋسا يگى.
وزىڭە كەلەر ۇياتىن،
ءوزى ءبىلىپ تۇرسا يگى! – دەپ تولە بي ايتقان ەكەن. ولاي بولسا ەندىگى كەزەكتە اتا جولىن قۋىپ جۇرگەن «شەشەندىك ءسوز ءنارى» توبى دايىنداپ كەلگەن كورىنىستەرىن كورسەتەدى
1 - باستاۋشى:
التىن ۇياڭ – وتان قىمبات،
قۇت بەرەكەڭ – اتاڭ قىمبات،
ايمالايتىن اناڭ قىمبات.
اسقار تاۋىڭ — اكەڭ قىمبات،
تۋىپ — وسكەن جەرىڭ قىمبات،
ۇيات پەنەن ار قىمبات،
ءوزىڭ سۇيگەن جار قىمبات - دەپ قاز داۋىستى قازىبەك بي ايتقان ەكەن. كەلەسى كەزەكتى 2 - توپ «سالت - ءداستۇر» توبىنا بەرەمىز.
2 - باستاۋشى:
اشۋ دەگەن اعىن سۋ،
الدىن اشساڭ ارقىرار،
اقىل دەگەن داريا،
الدىن توسساڭ توقىرار،
كىسى بىرگە تۋىسپاۋ كەرەك،
تۋىسقان سوڭ ءسوز قۋىسپاۋ كەرەك،
ءسوز قۋعان بالەگە جولىعادى،
جول قۋعان ولجاعا جولىعادى، — دەپ ايتەكە بي ايتقان ەكەن. ولاي بولسا 3 - توپ «ىرىم، تيىم سوزدەرىنە» كەزەك بەرەمىز
1 - باستاۋشى.
جانىبەك حالىقتى جيىپ:
- ءۇش ارسىز، ءۇش عايىپ، ءۇش جەتىم بولادى، سونى كىم تابادى؟- دەپتى.
جينالعان حالىق كوپ داعدارىپ:
ءۇش ارسىز: ۇيقى ارسىز، كۇلكى ارسىز، تاماق ارسىز.
1 - باستاۋشى:
ءۇش عايىپ: قوناق عايىپ، نەسىبە عايىپ، اجال عايىپ دەپ شەشىپتى.
ءبىراق ءۇش جەتىمدى ەشكىم تابا الماپتى.
2 - باستاۋشى:
سوندا جانىبەك حان:
- ەلدە كەلمەگەن كىم قالدى؟ دەپ سۇراپتى.
- كەلمەگەن قاراباس شەشەن قالدى، - دەپتى حالىق.
جانىبەك حان قاراباس شەشەندى شاقىرىپ الىپ جاۋابىن سودان سۇراپتى.
1 - باستاۋشى:
سوندا قاراباس:
- جەتىم ۇشەۋ ەمەس، بەسەۋ ەدى عوي – دەپتى دە:
وتى جوق جەر جەتىم،
باسشىسى جوق ەل جەتىم،
ەلىنەن اۋعان ەر جەتىم،
تىڭداۋسىز قالعان ءسوز جەتىم،
جوقتاۋسىز قالعان قىز جەتىم، — دەپتى. قالاي تاۋىپ ايتىلعان شەشەندىك سوزدەر
ولاي بولسا «شەشەندىك ءسوز ءنارى» توبىنا كەزەك بەرەمىز.
2 - باستاۋشى
اتا - بابا ارداقتى،
جاماندىققا بارماپتى.
ارداق تۇتىپ ۇلكەندى،
اتا جولىن جالعاپتى.
2 - توپ « سالت - ءداستۇر ءنارى»
اتا - بابامىز كەيبىر سانداردى قاسيەتتى دەپ ەسەپتەگەن. ول ساندار 3، 5، 6، 7، 9 ت. ب.
• ءۇش بايلىق، - ءتورت مۇرات، - بەس قارۋ، - التى پارىز
1 - باستاۋشى:
اتا – سالتى ارداقتى،
ءاربىر ءسوزى سالماقتى،
سول سوزدەردى ۇقپاساڭ،
تىستەرسىڭ ءبىر كۇن بارماقتى.
3 - توپ «ىرىم، تيىم سوزدەر»
2 - باستاۋشى
ءتىلىم باردا قازاعىم بار، حالقىم بار،
ءداستۇرىم بار، اتا – جولى سالتىم بار.
كەڭ دالاداي جينالماعان شالعايى،
اڭقاۋ، اشىق مىنەزىم بار اڭقىلداق.
1 - باستاۋشى
كوك بايراعىم، ار - نامىسىم جىگەرىم،
ءانۇرانىم قايرات كۇشىم تىرەگىم.
ەلتاڭبا بۇكىل ەلدىڭ تاريحى،
تۇرمىس سالتىم، تاعى سوندا بىلەمىن
2 - باستاۋشى
دوستارىم تۇسىنىڭدەر ءسوزدىڭ نارقىن،
ءار كەزدە بولا بەرسە جۇزدەر جارقىن.
سالت - ءداستۇرىن بابامنىڭ ۇيرەنىڭدەر
باقىتقا بولەڭدەرشى قازاق حالقىن.
ءىىى. قورىتىندى ءبولىم
3 توپ وزدەرى ءبىر - بىرىنە سۇراقتار قويادى.
/ 1 - توپ 3 - توپقا، 2 - توپ 1 - توپقا، 3 - توپ 2 - توپقا /
ناقىل سوزدەرمەن جۇمىس.
مىنە، بالالار ءبىز تاربيە الاتىن ۇلتىمىزدىڭ اتا - بابامىزدان قالعان شەشەندىك سوزدەرى، سالت - ءداستۇرى، ىرىم، تيىم سوزدەرى وتە كوپ. ولاردىڭ بارلىعىن ءبىر تاربيە ساعاتىندا ايتىپ ءبىتىرۋ مۇمكىن ەمەس. ءالى دە وقىپ بىلمەگەنىمىزدى تولىقتىرامىز!
ءححى – عاسىر ازاماتىنىڭ بويىندا وركەنيەتتى ومىرگە تالپىناتىن، اتا - بابا ءداستۇرىن جالعاستىراتىن، كىندىك قامى تامعان تۋعان جەرىن، اسقاقتاعان كوك تۋلى وتانىن سۇيەتىن، ۇلكەن - كىشىگە مەيىرىمدى، ىزەتتى، تەكتى، دەنى ساۋ ازامات جانە ازاماتشا بولىپ وسۋلەرىنە تىلەكتەسپىن!
ۇلتتىق تاربيە – ۇلاعات كوزى. جۇكتەۋ
ماقساتى:
وقۋشىلاردى اتا - بابامىزدىڭ ۇرپاقتان - ۇرپاققا جالعاسىپ كەيىنگى ۇرپاققا جەتكەن مۇراسىمەن تانىستىرۋ.
وقۋشىلاردى حالىقتىق سالت - داستۇردەن ءنار الىپ وسۋىنە يناباتتىلىققا، مەيىرىمدى، قايىرىمدى بولۋعا تاربيەلەۋ.
حالىقتىق سالت - ءداستۇرىمىزدى، ۇلتتىق مۇرامىزدى دامىتۋ
كورنەكىلىك: ناقىل سوزدەر، قابىرعا گازەتتەرى، بۋكلەتتەر
ساباقتىڭ بارىسى
ءى. كىرىسپە ءبولىم
ءىى. نەگىزى ءبولىم
1. تانىستىرۋ
2. كورىنىس
3. شەشەندىك سوزدەر، سالت - ءداستۇر، ىرىم، تىيىم سوزدەر
ءىىى. قورىتىندى ءبولىم
4. سۇراقتارعا جاۋاپ بەرۋ
ءى. كىرىسپە ءسوز.
قۇرمەتتى ۇستازدار بۇگىنگى «ۇلتتىق تاربيە – ۇلاعات كوزى» اتتى تاربيە ساعاتىنا قوش كەلىپسىزدەر!
بۇگىنگى «ۇلتتىق تاربيە – ۇلاعات كوزى» اتتى تاربيە ساعاتىندا اتا - بابامىزدان ۇرپاقتان - ۇرپاققا جالعاسىپ، كەيىنگى ۇرپاققا جەتكەن مۇراسىمەن تانىسامىز. اتامىز قازاق ءبىر اۋىز سوزبەن قۋانتىپ، ءبىر اىۋز سوزبەن جاۋىن ورنىنان تۇرعىزباي تاستاعان شەشەن، قايسار، كەڭپەيىل حالىق بولعان.
ىزەتىڭدى تۇيمە ەتىپ،
يمانىڭدى كۇيمە ەتىپ
ءجۇرشى بالام،
جاماندىقتى كۇيرەتىپ،
بالالار بابالارىمىزدىڭ جاقسى ءداستۇرىن بويلارىنا ءسىڭىرىپ، جالعاستىرىپ، جاماندىقتان اۋلاق، جانى تازا، ەلجاندى ۇرپاق بولىڭدار!
ءىى. نەگىزگى ءبولىم
1 – باستاۋشى
ارمىسىڭ، امانبىسىڭ اسىل حالقىم،
ءارقاشان ارتا بەرسىن سەنىڭ داڭقىڭ.
ۇمىتپاي قازاعىمنىڭ اتا - سالتىن
ءارقاشان ارات بەرسىن سەنىڭ داڭقىڭ.
2 - باستاۋشى
قاشاندا جاقسىلاردىڭ سوڭىنا ەرەم،
كوكەيدەن جىر نوسەرىن بۇگىن
بۇگىنگى «ۇلتتىق تاربيە - ۇلاعات كوزى» اتتى
تاربيە ساعاتىنا قوش كەلىپسىزدەر!
1 - باستاۋشى
مەن قازاقپىن، بيىكپىن بايتاق ەلمىن
قايتا تۋدىم، ومىرگە قايتا كەلدىم
مەن مىڭ دا ءبىر ءتىرىلدىم ماڭگى ولمەسكە
ايتا بەرگىم كەلەدى، ايتا بەرگىم.
— بالالار! ۇلتىمىزدان، بابامىزدان بىزگە نە قالعان.
1 - توپ شەشەندىك ءسوز ءنارى
2 - توپ سالت - ءداستۇر ءنارى
3 توپ ىرىم، تيىم سوزدەر
2 - باستاۋشى
جاڭارعانى سانانىڭ
ۇمىتادى مۇنى كىم؟
اتا - بابا ءداستۇرىن،
جايىپ سالار كەلدى كۇن.
ولاي بولسا، توپتاردىڭ تانىستىرۋ كەزەڭىنە ءسوز بەرەيىك، دايىنداعان قابىرعا گازەتتەرىن تانىستىرىپ وتەدى.
1 - توپ شەشەندىك ءسوز ءنارى
2 - توپ سالت - ءداستۇر ءنارى
3 توپ ىرىم، تيىم سوزدەر
1 - باستاۋشى:
اتادان ۇل تۋسا يگى،
اتا جولىن قۋسا يگى.
وزىڭە كەلەر ۇياتىن،
ءوزى ءبىلىپ تۇرسا يگى! – دەپ تولە بي ايتقان ەكەن. ولاي بولسا ەندىگى كەزەكتە اتا جولىن قۋىپ جۇرگەن «شەشەندىك ءسوز ءنارى» توبى دايىنداپ كەلگەن كورىنىستەرىن كورسەتەدى
1 - باستاۋشى:
التىن ۇياڭ – وتان قىمبات،
قۇت بەرەكەڭ – اتاڭ قىمبات،
ايمالايتىن اناڭ قىمبات.
اسقار تاۋىڭ — اكەڭ قىمبات،
تۋىپ — وسكەن جەرىڭ قىمبات،
ۇيات پەنەن ار قىمبات،
ءوزىڭ سۇيگەن جار قىمبات - دەپ قاز داۋىستى قازىبەك بي ايتقان ەكەن. كەلەسى كەزەكتى 2 - توپ «سالت - ءداستۇر» توبىنا بەرەمىز.
2 - باستاۋشى:
اشۋ دەگەن اعىن سۋ،
الدىن اشساڭ ارقىرار،
اقىل دەگەن داريا،
الدىن توسساڭ توقىرار،
كىسى بىرگە تۋىسپاۋ كەرەك،
تۋىسقان سوڭ ءسوز قۋىسپاۋ كەرەك،
ءسوز قۋعان بالەگە جولىعادى،
جول قۋعان ولجاعا جولىعادى، — دەپ ايتەكە بي ايتقان ەكەن. ولاي بولسا 3 - توپ «ىرىم، تيىم سوزدەرىنە» كەزەك بەرەمىز
1 - باستاۋشى.
جانىبەك حالىقتى جيىپ:
- ءۇش ارسىز، ءۇش عايىپ، ءۇش جەتىم بولادى، سونى كىم تابادى؟- دەپتى.
جينالعان حالىق كوپ داعدارىپ:
ءۇش ارسىز: ۇيقى ارسىز، كۇلكى ارسىز، تاماق ارسىز.
1 - باستاۋشى:
ءۇش عايىپ: قوناق عايىپ، نەسىبە عايىپ، اجال عايىپ دەپ شەشىپتى.
ءبىراق ءۇش جەتىمدى ەشكىم تابا الماپتى.
2 - باستاۋشى:
سوندا جانىبەك حان:
- ەلدە كەلمەگەن كىم قالدى؟ دەپ سۇراپتى.
- كەلمەگەن قاراباس شەشەن قالدى، - دەپتى حالىق.
جانىبەك حان قاراباس شەشەندى شاقىرىپ الىپ جاۋابىن سودان سۇراپتى.
1 - باستاۋشى:
سوندا قاراباس:
- جەتىم ۇشەۋ ەمەس، بەسەۋ ەدى عوي – دەپتى دە:
وتى جوق جەر جەتىم،
باسشىسى جوق ەل جەتىم،
ەلىنەن اۋعان ەر جەتىم،
تىڭداۋسىز قالعان ءسوز جەتىم،
جوقتاۋسىز قالعان قىز جەتىم، — دەپتى. قالاي تاۋىپ ايتىلعان شەشەندىك سوزدەر
ولاي بولسا «شەشەندىك ءسوز ءنارى» توبىنا كەزەك بەرەمىز.
2 - باستاۋشى
اتا - بابا ارداقتى،
جاماندىققا بارماپتى.
ارداق تۇتىپ ۇلكەندى،
اتا جولىن جالعاپتى.
2 - توپ « سالت - ءداستۇر ءنارى»
اتا - بابامىز كەيبىر سانداردى قاسيەتتى دەپ ەسەپتەگەن. ول ساندار 3، 5، 6، 7، 9 ت. ب.
• ءۇش بايلىق، - ءتورت مۇرات، - بەس قارۋ، - التى پارىز
1 - باستاۋشى:
اتا – سالتى ارداقتى،
ءاربىر ءسوزى سالماقتى،
سول سوزدەردى ۇقپاساڭ،
تىستەرسىڭ ءبىر كۇن بارماقتى.
3 - توپ «ىرىم، تيىم سوزدەر»
2 - باستاۋشى
ءتىلىم باردا قازاعىم بار، حالقىم بار،
ءداستۇرىم بار، اتا – جولى سالتىم بار.
كەڭ دالاداي جينالماعان شالعايى،
اڭقاۋ، اشىق مىنەزىم بار اڭقىلداق.
1 - باستاۋشى
كوك بايراعىم، ار - نامىسىم جىگەرىم،
ءانۇرانىم قايرات كۇشىم تىرەگىم.
ەلتاڭبا بۇكىل ەلدىڭ تاريحى،
تۇرمىس سالتىم، تاعى سوندا بىلەمىن
2 - باستاۋشى
دوستارىم تۇسىنىڭدەر ءسوزدىڭ نارقىن،
ءار كەزدە بولا بەرسە جۇزدەر جارقىن.
سالت - ءداستۇرىن بابامنىڭ ۇيرەنىڭدەر
باقىتقا بولەڭدەرشى قازاق حالقىن.
ءىىى. قورىتىندى ءبولىم
3 توپ وزدەرى ءبىر - بىرىنە سۇراقتار قويادى.
/ 1 - توپ 3 - توپقا، 2 - توپ 1 - توپقا، 3 - توپ 2 - توپقا /
ناقىل سوزدەرمەن جۇمىس.
مىنە، بالالار ءبىز تاربيە الاتىن ۇلتىمىزدىڭ اتا - بابامىزدان قالعان شەشەندىك سوزدەرى، سالت - ءداستۇرى، ىرىم، تيىم سوزدەرى وتە كوپ. ولاردىڭ بارلىعىن ءبىر تاربيە ساعاتىندا ايتىپ ءبىتىرۋ مۇمكىن ەمەس. ءالى دە وقىپ بىلمەگەنىمىزدى تولىقتىرامىز!
ءححى – عاسىر ازاماتىنىڭ بويىندا وركەنيەتتى ومىرگە تالپىناتىن، اتا - بابا ءداستۇرىن جالعاستىراتىن، كىندىك قامى تامعان تۋعان جەرىن، اسقاقتاعان كوك تۋلى وتانىن سۇيەتىن، ۇلكەن - كىشىگە مەيىرىمدى، ىزەتتى، تەكتى، دەنى ساۋ ازامات جانە ازاماتشا بولىپ وسۋلەرىنە تىلەكتەسپىن!
ۇلتتىق تاربيە – ۇلاعات كوزى. جۇكتەۋ
You Might Also Like
-
ساباقتىڭ تاقىرىبى: وڭ جانە تەرىس ساندار. كوورديناتالىق ءتۇزۋ
