ءۇي جانۋارلارى
ءبىلىم بەرۋ سالاسى: «كوممۋنيكاسيا»، «الەۋمەتتىك ورتا»
ۇيىمداستىرىلعان وقۋ قىزمەتى: قاراپايىم ماتەماتيكالىق ۇعىمداردى قالىپتاستىرۋ، سويلەۋدى دامىتۋ، قورشاعان ورتا.
تاقىرىبى: «ءۇي جانۋارلارى»
ماقساتى: 1. بالالاردىڭ ءۇي جانۋارلارى تۋرالى تۇسىنىكتەرىن تەرەڭدەتۋ. ولاردىڭ تولدەرىن ءبىر - بىرىنەن اجىراتا بىلۋگە، زەيىن قويىپ تىڭداۋعا ۇيرەتۋ. ولاردىڭ بىزگە تيگىزەتىن پايداسى تۋرالى ايتۋ.
2. بالالارعا ءۇي جانۋارلارىنا بايلانىستى تاقپاق، جۇمباقتاردى قايتالاي وتىرىپ، سۇراق - جاۋاپ ارقىلى ءتىلىن دامىتۋ.
3. ءۇي جانۋارلارىن كۇتىپ باپتاۋعا، قورعاپ قومقور جاساۋعا تاربيەلەۋ.
سوزدىك جۇمىس: ءۇي جانۋارى، قورا، سيىر، تۇيە، جىلقى، قوي، ەشكى، تولدەر.
بيلينگۆالدى سىڭارى: دوماشنىي جيۆوتنىە، كوروۆا، ۆەربليۋد، لوششاد، باران، كوزا، تەلەنوك، ۆەربليۋجونوك، جەرەبەنوك، ياگنەنوك، كوزلەنوك.
زاتتىق دامىتۋ ورتاسى: دەمونستراسيالىق ماتەريالدار، سلايد، قۇرت، ايران، ءسۇت، قايماق، قاتىق.
موتيۆاسيالىق - قوزعاۋشىلىق:
جىلۋلىق شەڭبەرى
اتام مەنى، «قۇلىنىم»- دەيدى،
اجەم مەنى، «بوتام»- دەيدى.
اكەم مەنى، «شىراعىم»- دەيدى،
انام مەنى، «قوزىم»- دەيدى.
ال شىنىندا مەن كىممىن؟
مەن دارىندى بالامىن!
بالالار شەڭبەر بويىنا تۇرىپ ولەڭ جولدارىن ءبارى بىرگە قايتالايدى.
ۇيىمداستىرۋشىلىق - ىزدەنىستىك:
- بالالار، بۇگىن ءبىزدىڭ وقۋ قىزمەتىمىزگە كوپتەگەن قوناقتار كەلىپ وتىر ەكەن، كانە ءبىرىمىز قوناقتارمەن امانداسىپ الايىق
- سالەمەتسىزدەر مە!
ايداي جارقىراپ،
كۇندەي جادىراپ،
سۋداي ءمولدىر تازا كوڭىلمەن،
بۇگىنگى كۇنىمىزدى باستايىق.
- بالالار، ويىن ويناعىلارىڭ كەلە مە؟
ديداكتيكالىق ويىن: «عاجايىپ تەكشە»
شارتى: ويىن ارقىلى كۇز مەزگىلىنىڭ ەرەكشەلىگىن ايتۋ، تەكشەدەگى سۋرەتتەر ارقىلى اڭگىمە قۇراستىرۋ.
- بالالار، جاقىندا «التىن كۇز» مەرەكەسىن وتكىزدىك ەسىمىزدە بولسا، كىمنىڭ ەسىندە سول تاقپاقتار؟ (بالالار، وزدەرى بىلەتىن تاقپاقتارىن ايتادى).
- جارايسىڭدار بالالار! بالالار ادامداردىڭ كۇندەلىكتى تىرشىلىك ەتىپ ءومىر سۇرەتىن باسپاناسىن قالاي اتايمىز؟ (ءۇي)
- ءۇي قانداي بولىكتەردەن تۇرادى؟ (ءۇيدىڭ شاتىرى، ەسىگى، تەرەزەسى، قابىرعالارى بولادى). وسى ءۇي بولىكتەرى قانداي پىشىندەرگە ۇقسايدى؟ (شاتىرى - ءۇشبۇرىشقا، قابىرعالارى - ءتورتبۇرىشقا، تەرەزەسى، ەسىگى - شارشىعا ۇقسايدى )
- جارايسىڭدار بالالار! دۇرىس ايتاسىڭدار، مىنا تۇرعان ءۇيدىڭ نەشە تەرەزەسى بار؟ (5) دۇرىس، وسى ءار تەرەزەدە جۇمباقتار بار، مەن سەندەرگە وقىپ بەرەيىن سەندەر شەشىمىن (جاۋابىن) تابىڭدار.
جۇمباق.
1. قامىس قۇلاق،
توستاعان تۇياق.
مىنسەڭ قانات،
ءسۇتى ءدارى، ەتى تاماق. (جىلقى - لوشاد)
2. كەزىكتى ءبىر جانۋار،
ۇستىندە ەكى تاۋى بار. (تۇيە - ۆەربليۋد)
3. كىشكەنە عانا بويى بار،
اينالدىرىپ كيگەن تونى بار. (قوي - وۆەس)
4. ءوزى كۇشتى، ءمۇيىزى مىقتى،
ءتورت بۇلاعى ءسۇت،
باعا بىلسەڭ قۇت. (سيىر - كوروۆا)
5. سەكەڭ - سەكەڭ ەتەدى،
تاۋمەن تاسقا جەتەدى. (ەشكى - كوزا)
- مىنە، قىزىق بالالار، جۇمباقتاردىڭ جاۋابىن دۇرىس تاپتىڭدار. ءۇيدىڭ ءار تەرەزەسىنەن شەشىلگەن جۇمباق جاۋاپتارىنان جانۋارلار شىقتى.
- بالالار، نەلىكتەن بۇل جانۋارلار ءۇي ىشىنەن شىقتى؟ (ويتكەنى ولار ءۇي جانۋارلارى)
- ال، جابايى جانۋارلار قايدا مەكەندەيدى؟ (ورماندا)
سەرگىتۋ جاتتىعۋى (بالالار ۆيدەوعا قاراپ بي قيمىلدارىن جاساپ، بويلارىن سەرگىتەدى).
- بالالار، مەن سەندەرگە ءۇي جانۋارلارى تۋرالى كىشكەنە ماعۇلمات بەرەيىن، سەندەر مۇقيات تىڭداڭدار.
1. جىلقى اتاسى - قامبار اتا.
2. سيىر اتاسى - زەڭگى بابا.
3. تۇيە اتاسى - ويسىل قارا.
4. قوي اتاسى - شوپان اتا.
5. ەشكى اتاسى - سەكسەك اتا.
- ءۇي جانۋارلارىن ءتورت تۇلىك دەپ اتايدى. بالالار، ءۇي جانۋارلارىنىڭ تولدەرىن اتاپ بەرىڭدەرشى؟ (بۇزاۋ، قۇلىن، بوتا، قوزى، لاق).
ديداكتيكالىق ويىن: «اداسپاي تاپ»
شارتى: تولدەردى ءوز ەنەلەرىنە بىرىكتىرۋ، قورشاۋ ىشىنە سالۋ.
- بالالار، وسى ءۇي جانۋارلارىنىڭ دىبىستارىن اجىراتا بىلەسىڭدەر مە؟
- قوي قالاي دىبىستايدى؟ قويلاردى سۋاراردى قالاي شاقىرادى؟ (قوي ماڭىرايدى. ءما - ءما - ءما. پۇشايت - پۇشايت).
- دۇرىس ايتاسىڭدار، قويدىڭ ءسۇتى پايدالى، ەتىن جەيدى، ءجۇنىن تۇرمىستا پايدالانادى.
- ەشكى قالاي دىبىستايدى، جانە ونى قالاي شاقىرادى؟ (شورە - شورە)
- ەشكى ءسۇتى قۇنارلى، ەم بولىپ كەلەدى. ەشكى جۇنىنەن توقىمالار توقيدى.
- جىلقى قالاي دىبىستايدى جانە قالاي شاقىرادى؟ (قىراۋ - قىراۋ)
- جىلقىنىڭ ءسۇتىن ساۋمال دەپ اتايدى، ونى اشىتىپ قىمىز جاسايدى. جىلقىنىڭ ساۋمالى، قىمىزى، ەتى ادام اعزاسىنا وتە پايدالى.
- ال، تۇيە قالاي دىبىستايدى جانە ونى قالاي شاقىرادى؟ (كوس - كوس)
- تۇيەنىڭ ءسۇتىن قىمىران دەپ اتايدى، قىمىراندى اشىتىپ شۇبات دايىندايدى. تۇيەنىڭ ەتىن جەيدى، جۇنىنەن توقىما توقيدى.
- سيىر قالاي دىبىستايدى جانە ونى قالاي شاقىرادى؟ (اۋحا - اۋحا)
- بالالار، سيىر ءسۇتى وتە پايدالى، سۇتتەن ايران ۇيىتادى، قايماق، ماي، قاتىق، ىرىمشىك جاسايدى، ەتىن جەيمىز.
- سونىمەن بالالار، بۇل ءۇي جانۋارلارىنىڭ بىزگە تيگىزەتىن پايداسى وتە كوپ ەكەن. سوندىقتان ءبىز ولاردى كۇتىپ، باعۋىمىز كەرەك.
- بالالار، وسى جانۋارلاردىڭ ىشىنەن مەن سەندەرگە سيىر تۋرالى تولىعىراق ايتىپ جانە تاجىريبە كورسەتكىم كەلىپ وتىر.
- سيىر سۇتىنەن ودان شىعاتىن تاعامدارعا تاجىريبە جاسايمىز.
- مىنە ءسۇت، سۇتتەن قايماق، ايران الامىز. ايراننان سۇزبە الامىز، سۇزبە ەكىگە بولىنەدى سۇزبە (تۆورگ) جانە قۇرتقا ارنالعان سۇزبە.
- بالالار، ەندى مۇندا نازارلارىڭدى اۋدارىڭدار، مۇندا قۇرتقا ارنالعان سۇزبە وعان تۇز قوسىپ ودان قۇرت جاسايمىز.
ءبىرىنشى كيىمىمىز بىلعانباۋ ءۇشىن الجاپقىشتى كيەمىز، ەكىنشى قولعا قولعاپ كيەمىز. بالالارعا قۇرت جاساۋ ءتاسىلىن كورسەتۋ.
سۇراق - جاۋاپ:
- بالالار، سەندەرگە بۇگىنگى وقۋ قىزمەتى ۇنادى ما؟
- سەندەر قانداي ءۇي جانۋارلارىمەن تانىستىڭدار؟
- نەگە تاجىريبە جاسادىڭدار؟
- بالالار، مەن سەندەرگە كوڭىلدى، كوڭىلسىز سمايليكتەر دايىندادىم. سەندەر بۇگىنگى وقۋ قىزمەتى ۇناعان، ۇناماعاندارىن وسى سمايليكتەر ارقىلى بىلدىرىڭدەر.
- وسىمەن ءبىزدىڭ بۇگىنگى وقۋ قىزمەتىمىز اياقتالدى. قوناقتارمەن قوشتاسايىق.
- ساۋ بولىڭىزدار!
تاراز قالاسى №13 بوبەكجاي - باقشاسى
تاربيەشى ميرزاحمەدوۆا گۋلسۋن ابدۋحاكيموۆنا
ۇيىمداستىرىلعان وقۋ قىزمەتى: قاراپايىم ماتەماتيكالىق ۇعىمداردى قالىپتاستىرۋ، سويلەۋدى دامىتۋ، قورشاعان ورتا.
تاقىرىبى: «ءۇي جانۋارلارى»
ماقساتى: 1. بالالاردىڭ ءۇي جانۋارلارى تۋرالى تۇسىنىكتەرىن تەرەڭدەتۋ. ولاردىڭ تولدەرىن ءبىر - بىرىنەن اجىراتا بىلۋگە، زەيىن قويىپ تىڭداۋعا ۇيرەتۋ. ولاردىڭ بىزگە تيگىزەتىن پايداسى تۋرالى ايتۋ.
2. بالالارعا ءۇي جانۋارلارىنا بايلانىستى تاقپاق، جۇمباقتاردى قايتالاي وتىرىپ، سۇراق - جاۋاپ ارقىلى ءتىلىن دامىتۋ.
3. ءۇي جانۋارلارىن كۇتىپ باپتاۋعا، قورعاپ قومقور جاساۋعا تاربيەلەۋ.
سوزدىك جۇمىس: ءۇي جانۋارى، قورا، سيىر، تۇيە، جىلقى، قوي، ەشكى، تولدەر.
بيلينگۆالدى سىڭارى: دوماشنىي جيۆوتنىە، كوروۆا، ۆەربليۋد، لوششاد، باران، كوزا، تەلەنوك، ۆەربليۋجونوك، جەرەبەنوك، ياگنەنوك، كوزلەنوك.
زاتتىق دامىتۋ ورتاسى: دەمونستراسيالىق ماتەريالدار، سلايد، قۇرت، ايران، ءسۇت، قايماق، قاتىق.
موتيۆاسيالىق - قوزعاۋشىلىق:
جىلۋلىق شەڭبەرى
اتام مەنى، «قۇلىنىم»- دەيدى،
اجەم مەنى، «بوتام»- دەيدى.
اكەم مەنى، «شىراعىم»- دەيدى،
انام مەنى، «قوزىم»- دەيدى.
ال شىنىندا مەن كىممىن؟
مەن دارىندى بالامىن!
بالالار شەڭبەر بويىنا تۇرىپ ولەڭ جولدارىن ءبارى بىرگە قايتالايدى.
ۇيىمداستىرۋشىلىق - ىزدەنىستىك:
- بالالار، بۇگىن ءبىزدىڭ وقۋ قىزمەتىمىزگە كوپتەگەن قوناقتار كەلىپ وتىر ەكەن، كانە ءبىرىمىز قوناقتارمەن امانداسىپ الايىق
- سالەمەتسىزدەر مە!
ايداي جارقىراپ،
كۇندەي جادىراپ،
سۋداي ءمولدىر تازا كوڭىلمەن،
بۇگىنگى كۇنىمىزدى باستايىق.
- بالالار، ويىن ويناعىلارىڭ كەلە مە؟
ديداكتيكالىق ويىن: «عاجايىپ تەكشە»
شارتى: ويىن ارقىلى كۇز مەزگىلىنىڭ ەرەكشەلىگىن ايتۋ، تەكشەدەگى سۋرەتتەر ارقىلى اڭگىمە قۇراستىرۋ.
- بالالار، جاقىندا «التىن كۇز» مەرەكەسىن وتكىزدىك ەسىمىزدە بولسا، كىمنىڭ ەسىندە سول تاقپاقتار؟ (بالالار، وزدەرى بىلەتىن تاقپاقتارىن ايتادى).
- جارايسىڭدار بالالار! بالالار ادامداردىڭ كۇندەلىكتى تىرشىلىك ەتىپ ءومىر سۇرەتىن باسپاناسىن قالاي اتايمىز؟ (ءۇي)
- ءۇي قانداي بولىكتەردەن تۇرادى؟ (ءۇيدىڭ شاتىرى، ەسىگى، تەرەزەسى، قابىرعالارى بولادى). وسى ءۇي بولىكتەرى قانداي پىشىندەرگە ۇقسايدى؟ (شاتىرى - ءۇشبۇرىشقا، قابىرعالارى - ءتورتبۇرىشقا، تەرەزەسى، ەسىگى - شارشىعا ۇقسايدى )
- جارايسىڭدار بالالار! دۇرىس ايتاسىڭدار، مىنا تۇرعان ءۇيدىڭ نەشە تەرەزەسى بار؟ (5) دۇرىس، وسى ءار تەرەزەدە جۇمباقتار بار، مەن سەندەرگە وقىپ بەرەيىن سەندەر شەشىمىن (جاۋابىن) تابىڭدار.
جۇمباق.
1. قامىس قۇلاق،
توستاعان تۇياق.
مىنسەڭ قانات،
ءسۇتى ءدارى، ەتى تاماق. (جىلقى - لوشاد)
2. كەزىكتى ءبىر جانۋار،
ۇستىندە ەكى تاۋى بار. (تۇيە - ۆەربليۋد)
3. كىشكەنە عانا بويى بار،
اينالدىرىپ كيگەن تونى بار. (قوي - وۆەس)
4. ءوزى كۇشتى، ءمۇيىزى مىقتى،
ءتورت بۇلاعى ءسۇت،
باعا بىلسەڭ قۇت. (سيىر - كوروۆا)
5. سەكەڭ - سەكەڭ ەتەدى،
تاۋمەن تاسقا جەتەدى. (ەشكى - كوزا)
- مىنە، قىزىق بالالار، جۇمباقتاردىڭ جاۋابىن دۇرىس تاپتىڭدار. ءۇيدىڭ ءار تەرەزەسىنەن شەشىلگەن جۇمباق جاۋاپتارىنان جانۋارلار شىقتى.
- بالالار، نەلىكتەن بۇل جانۋارلار ءۇي ىشىنەن شىقتى؟ (ويتكەنى ولار ءۇي جانۋارلارى)
- ال، جابايى جانۋارلار قايدا مەكەندەيدى؟ (ورماندا)
سەرگىتۋ جاتتىعۋى (بالالار ۆيدەوعا قاراپ بي قيمىلدارىن جاساپ، بويلارىن سەرگىتەدى).
- بالالار، مەن سەندەرگە ءۇي جانۋارلارى تۋرالى كىشكەنە ماعۇلمات بەرەيىن، سەندەر مۇقيات تىڭداڭدار.
1. جىلقى اتاسى - قامبار اتا.
2. سيىر اتاسى - زەڭگى بابا.
3. تۇيە اتاسى - ويسىل قارا.
4. قوي اتاسى - شوپان اتا.
5. ەشكى اتاسى - سەكسەك اتا.
- ءۇي جانۋارلارىن ءتورت تۇلىك دەپ اتايدى. بالالار، ءۇي جانۋارلارىنىڭ تولدەرىن اتاپ بەرىڭدەرشى؟ (بۇزاۋ، قۇلىن، بوتا، قوزى، لاق).
ديداكتيكالىق ويىن: «اداسپاي تاپ»
شارتى: تولدەردى ءوز ەنەلەرىنە بىرىكتىرۋ، قورشاۋ ىشىنە سالۋ.
- بالالار، وسى ءۇي جانۋارلارىنىڭ دىبىستارىن اجىراتا بىلەسىڭدەر مە؟
- قوي قالاي دىبىستايدى؟ قويلاردى سۋاراردى قالاي شاقىرادى؟ (قوي ماڭىرايدى. ءما - ءما - ءما. پۇشايت - پۇشايت).
- دۇرىس ايتاسىڭدار، قويدىڭ ءسۇتى پايدالى، ەتىن جەيدى، ءجۇنىن تۇرمىستا پايدالانادى.
- ەشكى قالاي دىبىستايدى، جانە ونى قالاي شاقىرادى؟ (شورە - شورە)
- ەشكى ءسۇتى قۇنارلى، ەم بولىپ كەلەدى. ەشكى جۇنىنەن توقىمالار توقيدى.
- جىلقى قالاي دىبىستايدى جانە قالاي شاقىرادى؟ (قىراۋ - قىراۋ)
- جىلقىنىڭ ءسۇتىن ساۋمال دەپ اتايدى، ونى اشىتىپ قىمىز جاسايدى. جىلقىنىڭ ساۋمالى، قىمىزى، ەتى ادام اعزاسىنا وتە پايدالى.
- ال، تۇيە قالاي دىبىستايدى جانە ونى قالاي شاقىرادى؟ (كوس - كوس)
- تۇيەنىڭ ءسۇتىن قىمىران دەپ اتايدى، قىمىراندى اشىتىپ شۇبات دايىندايدى. تۇيەنىڭ ەتىن جەيدى، جۇنىنەن توقىما توقيدى.
- سيىر قالاي دىبىستايدى جانە ونى قالاي شاقىرادى؟ (اۋحا - اۋحا)
- بالالار، سيىر ءسۇتى وتە پايدالى، سۇتتەن ايران ۇيىتادى، قايماق، ماي، قاتىق، ىرىمشىك جاسايدى، ەتىن جەيمىز.
- سونىمەن بالالار، بۇل ءۇي جانۋارلارىنىڭ بىزگە تيگىزەتىن پايداسى وتە كوپ ەكەن. سوندىقتان ءبىز ولاردى كۇتىپ، باعۋىمىز كەرەك.
- بالالار، وسى جانۋارلاردىڭ ىشىنەن مەن سەندەرگە سيىر تۋرالى تولىعىراق ايتىپ جانە تاجىريبە كورسەتكىم كەلىپ وتىر.
- سيىر سۇتىنەن ودان شىعاتىن تاعامدارعا تاجىريبە جاسايمىز.
- مىنە ءسۇت، سۇتتەن قايماق، ايران الامىز. ايراننان سۇزبە الامىز، سۇزبە ەكىگە بولىنەدى سۇزبە (تۆورگ) جانە قۇرتقا ارنالعان سۇزبە.
- بالالار، ەندى مۇندا نازارلارىڭدى اۋدارىڭدار، مۇندا قۇرتقا ارنالعان سۇزبە وعان تۇز قوسىپ ودان قۇرت جاسايمىز.
ءبىرىنشى كيىمىمىز بىلعانباۋ ءۇشىن الجاپقىشتى كيەمىز، ەكىنشى قولعا قولعاپ كيەمىز. بالالارعا قۇرت جاساۋ ءتاسىلىن كورسەتۋ.
سۇراق - جاۋاپ:
- بالالار، سەندەرگە بۇگىنگى وقۋ قىزمەتى ۇنادى ما؟
- سەندەر قانداي ءۇي جانۋارلارىمەن تانىستىڭدار؟
- نەگە تاجىريبە جاسادىڭدار؟
- بالالار، مەن سەندەرگە كوڭىلدى، كوڭىلسىز سمايليكتەر دايىندادىم. سەندەر بۇگىنگى وقۋ قىزمەتى ۇناعان، ۇناماعاندارىن وسى سمايليكتەر ارقىلى بىلدىرىڭدەر.
- وسىمەن ءبىزدىڭ بۇگىنگى وقۋ قىزمەتىمىز اياقتالدى. قوناقتارمەن قوشتاسايىق.
- ساۋ بولىڭىزدار!
تاراز قالاسى №13 بوبەكجاي - باقشاسى
تاربيەشى ميرزاحمەدوۆا گۋلسۋن ابدۋحاكيموۆنا
You Might Also Like
