ۇيقى بەزىنىڭ ينسۋلين گورمونىنىڭ قانداعى گليۋكوزا مولشەرىن رەتتەۋدەگى ءرولى. قانتتى ديابەت
ساباقتىڭ ماقساتى:
بىلىمدىلىگى: ۇيقى بەزىنىڭ گورمونى ءينسۋليننىڭ قانداعى گليۋكوزا مولشەرىن رەتتەۋدەگى رولىمەن تانىسادى. ءينسۋليننىڭ جەتىسپەۋشىلىگىنەن بولاتىن قانتتى ديابەت اۋرۋىمەن تانىسادى.
دامىتۋشىلىعى: ۇيقى بەزى مەن ونىڭ گورمونىنىڭ قىزمەتىمەن تانىسا وتىرىپ، قانتتى ديابەت اۋرۋىنان ەمدەلۋدىڭ جولدارى تۋرالى بىلىمدەرىن دامىتادى.
تاربيەلىلىگى: وقۋشىلاردى سالاۋاتتى ءومىر سۇرۋگە، گيگيەنا ساقتاۋعا تاربيەلەۋ.
ساباقتىڭ ءتۇرى: جاڭا ساباق
ساباقتىڭ ءادىسى: بايانداۋ، پىكىر – تالاس، سۇراق - جاۋاپ
ساباقتىڭ كورنەكىلىگى:
ءپانارالىق بايلانىس: مەديسينا
ساباقتىڭ ءجۇرۋ بارىسى:
I. ۇيىمداستىرۋ.
II. ءۇي تاپسىرماسىن سۇراۋ. قىزىعۋشىلىقتى وياتۋ.
1. ۇقساستىق پەن دارالىق ستراتەگياسى.
مەكسيدەما --------------------- كرەتينيزم
ەندەميالىق زوب --------------- بازەدوۆ اۋرۋى
2. سۋرەت بويىنشا سويلەۋ.
III. جاڭا ساباقتى مەڭگەرتۋ. ماعىنانى تانۋ.
جوسپار:
1. ۇيقى بەزىنىڭ قۇرىلىسى مەن قىزمەتى.
2. ينسۋلين گورمونىنىڭ گليۋكوزا مولشەرىن رەتتەۋدەگى ءرولى.
3. قانتتى ديابەت اۋرۋى.
ۇيقىبەزدىڭ باسى، دەنەسى، قۇيرىعى بولادى جانە ەكى كىزمەت اتقارادى. ونىڭ جاسۋشالارىنىڭ ءبىر بولىگى فەرمەنتتەرى بار اس قورىتۋ ءسولىن تۇزەدى. اس قورىتۋ ءسولى ۇلتابارعا ءتۇسىپ، اس قورىتۋعا قاتىسادى، بۇل — ونىڭ سىرتقى سەكرەتورلىق قىزمەتى. سونىمەن قاتار بەزدە كومىرسۋ الماسۋىن رەتتەۋدە ماڭىزدى ءرول اتقاراتىن ينسۋلين جەنە گليۋكاگون گورموندارىڭ وندىرەتىن سەكرەتورلى جاسۋشالار جيناقتالعان. ينسۋلين ۇزدىكسىز تۇزىلەدى دە، از - ازدان قانعا تۇسەدى. ءينسۋليننىڭ جاڭا مولشەرىنىڭ (پورسيا) بولىنۋىنە ورگانيزمدە بيولوگيالىق وتىن ءرولىن اتقاراتىن قانتتىڭ، ءبىر ءتۇرى — گليۋكوزا اسەر ەتەدى. ينسۋلين اسەرىنەن دەنەنىڭ. بارلىق ۇلپالارىنىڭ گليۋكوزانى پايدالانۋى ارتادى. سونىمەن ءبىر مەزگىلدە گليۋكوزانىڭ ءبىر بولىگى باۋىر مەن بۇلشىق ەتتەردە جيناقتالاتىن قور زاتىنا اينالادى. ناتيجەسىندە گليۋكوزا مولشەرى قالىپتى مولشەرگە (نورما) دەيىن تومەندەيدى. ورگانيزمدە ينسۋلين تەز بۇزىلادى، سوندىقتان ول قانعا ۇنەمى ءتۇسىپ وتىرۋى ءتيىس. ينسۋلين ءوندىرىلۋىنىڭ تومەندەۋىنەن كومىرسۋلاردىڭ كوپ بولىگى ورگانيزمنەن زارمەن بىرگە شىعارىلادى. بۇل قانتتى ديابەتى سياقتى اۋرۋدىڭ دامۋىنا سەبەپشى بولادى.
IV. ساباقتى بەكىتۋ. وي قوزعاۋ.
1. كەستە تولتىرۋ.
بەزدىڭ اتاۋى
اعزادا ورنالاسۋى
قىزمەتى
2. قانت اۋرۋى، ميكسەدەما، ادديسون، اكرومەگاليا اۋرۋلارى قانداي بەزدەردىڭ اسەرىنەن بولاتىنىن انىقتاپ، ءارقايسىسىنا تولىق سيپاتتاما جازىپ، تالداڭدار.
3. كىم جىلدام؟
1. ۇيقى بەز قانداي بەز، ونىڭ قۇرىلىسى، قىزمەتى.
2. ۇيقى بەزدىڭ قانداعى قانت مولشەرىن رەتتەيتىن گورمونى قالاي اتالادى؟
3. قانت اۋرۋى قانداي اۋرۋ، قاي كەزدە پايدا بولادى، ەمدەۋ جولى بار ما؟
4. ۇيقى بەز قايدا ورنالاسقان، ونىڭ سىرتقى جانە ىشكى سەكرەسيالىق قىزمەتىن اتاڭدار؟
V. وقۋشىلاردى باعالاۋ.
VI، ۇيگە تاپسىرما. قانت ديابەتى جايىندا رەفەرات جازۋ نەمەسە مالىمەت جيناۋ.
بىلىمدىلىگى: ۇيقى بەزىنىڭ گورمونى ءينسۋليننىڭ قانداعى گليۋكوزا مولشەرىن رەتتەۋدەگى رولىمەن تانىسادى. ءينسۋليننىڭ جەتىسپەۋشىلىگىنەن بولاتىن قانتتى ديابەت اۋرۋىمەن تانىسادى.
دامىتۋشىلىعى: ۇيقى بەزى مەن ونىڭ گورمونىنىڭ قىزمەتىمەن تانىسا وتىرىپ، قانتتى ديابەت اۋرۋىنان ەمدەلۋدىڭ جولدارى تۋرالى بىلىمدەرىن دامىتادى.
تاربيەلىلىگى: وقۋشىلاردى سالاۋاتتى ءومىر سۇرۋگە، گيگيەنا ساقتاۋعا تاربيەلەۋ.
ساباقتىڭ ءتۇرى: جاڭا ساباق
ساباقتىڭ ءادىسى: بايانداۋ، پىكىر – تالاس، سۇراق - جاۋاپ
ساباقتىڭ كورنەكىلىگى:
ءپانارالىق بايلانىس: مەديسينا
ساباقتىڭ ءجۇرۋ بارىسى:
I. ۇيىمداستىرۋ.
II. ءۇي تاپسىرماسىن سۇراۋ. قىزىعۋشىلىقتى وياتۋ.
1. ۇقساستىق پەن دارالىق ستراتەگياسى.
مەكسيدەما --------------------- كرەتينيزم
ەندەميالىق زوب --------------- بازەدوۆ اۋرۋى
2. سۋرەت بويىنشا سويلەۋ.
III. جاڭا ساباقتى مەڭگەرتۋ. ماعىنانى تانۋ.
جوسپار:
1. ۇيقى بەزىنىڭ قۇرىلىسى مەن قىزمەتى.
2. ينسۋلين گورمونىنىڭ گليۋكوزا مولشەرىن رەتتەۋدەگى ءرولى.
3. قانتتى ديابەت اۋرۋى.
ۇيقىبەزدىڭ باسى، دەنەسى، قۇيرىعى بولادى جانە ەكى كىزمەت اتقارادى. ونىڭ جاسۋشالارىنىڭ ءبىر بولىگى فەرمەنتتەرى بار اس قورىتۋ ءسولىن تۇزەدى. اس قورىتۋ ءسولى ۇلتابارعا ءتۇسىپ، اس قورىتۋعا قاتىسادى، بۇل — ونىڭ سىرتقى سەكرەتورلىق قىزمەتى. سونىمەن قاتار بەزدە كومىرسۋ الماسۋىن رەتتەۋدە ماڭىزدى ءرول اتقاراتىن ينسۋلين جەنە گليۋكاگون گورموندارىڭ وندىرەتىن سەكرەتورلى جاسۋشالار جيناقتالعان. ينسۋلين ۇزدىكسىز تۇزىلەدى دە، از - ازدان قانعا تۇسەدى. ءينسۋليننىڭ جاڭا مولشەرىنىڭ (پورسيا) بولىنۋىنە ورگانيزمدە بيولوگيالىق وتىن ءرولىن اتقاراتىن قانتتىڭ، ءبىر ءتۇرى — گليۋكوزا اسەر ەتەدى. ينسۋلين اسەرىنەن دەنەنىڭ. بارلىق ۇلپالارىنىڭ گليۋكوزانى پايدالانۋى ارتادى. سونىمەن ءبىر مەزگىلدە گليۋكوزانىڭ ءبىر بولىگى باۋىر مەن بۇلشىق ەتتەردە جيناقتالاتىن قور زاتىنا اينالادى. ناتيجەسىندە گليۋكوزا مولشەرى قالىپتى مولشەرگە (نورما) دەيىن تومەندەيدى. ورگانيزمدە ينسۋلين تەز بۇزىلادى، سوندىقتان ول قانعا ۇنەمى ءتۇسىپ وتىرۋى ءتيىس. ينسۋلين ءوندىرىلۋىنىڭ تومەندەۋىنەن كومىرسۋلاردىڭ كوپ بولىگى ورگانيزمنەن زارمەن بىرگە شىعارىلادى. بۇل قانتتى ديابەتى سياقتى اۋرۋدىڭ دامۋىنا سەبەپشى بولادى.
IV. ساباقتى بەكىتۋ. وي قوزعاۋ.
1. كەستە تولتىرۋ.
بەزدىڭ اتاۋى
اعزادا ورنالاسۋى
قىزمەتى
2. قانت اۋرۋى، ميكسەدەما، ادديسون، اكرومەگاليا اۋرۋلارى قانداي بەزدەردىڭ اسەرىنەن بولاتىنىن انىقتاپ، ءارقايسىسىنا تولىق سيپاتتاما جازىپ، تالداڭدار.
3. كىم جىلدام؟
1. ۇيقى بەز قانداي بەز، ونىڭ قۇرىلىسى، قىزمەتى.
2. ۇيقى بەزدىڭ قانداعى قانت مولشەرىن رەتتەيتىن گورمونى قالاي اتالادى؟
3. قانت اۋرۋى قانداي اۋرۋ، قاي كەزدە پايدا بولادى، ەمدەۋ جولى بار ما؟
4. ۇيقى بەز قايدا ورنالاسقان، ونىڭ سىرتقى جانە ىشكى سەكرەسيالىق قىزمەتىن اتاڭدار؟
V. وقۋشىلاردى باعالاۋ.
VI، ۇيگە تاپسىرما. قانت ديابەتى جايىندا رەفەرات جازۋ نەمەسە مالىمەت جيناۋ.
You Might Also Like
-
ساباق تاقىرىبى: جاسۋشا مەمبراناسى جانە پلازمالەممانىڭ قۇرىلىسى. (پرەزەنتاسياسىمەن)
