- 05 ناۋ. 2024 03:01
- 205
حالىقتىڭ ماقتانىشىنا اينالعان دومبىرا
ءپانى: مۋزىكا
ساباقتىڭ تاقىرىبى: حالىقتىڭ ماقتانىشىنا اينالعان دومبىرا
ساباقتىڭ ماقساتى: دومبىرا اسپابىنىڭ قۇرىلىسىمەن، شىعۋ تاريحىمەن تانىستىرا وتىرىپ، دومبىرانىڭ ءان - كۇي ونەرىندەگى الاتىن ورنىن ءتۇسىندىرۋ. وقۋشىلاردىڭ ءان - كۇي تىڭداۋ ارقىلى اۋەندىك سەزىمتالدىعىن ارتتىرۋ، ەستە ساقتاۋ، قيالداپ ويلاۋ قابىلەتتەرىن دامىتۋ. ونەر يەلەرىن قۇرمەتتەۋگە تاربيەلەۋ.
ساباقتىڭ كورنەكىلىگى: دومبىرا سۋرەتى، دومبىرا، ينتەربەلسەندى تاقتا، سلايد.
I. ۇيىمداستىرۋ كەزەڭى:
توپقا ءبولۋ.
- اساتاياق، سىبىزعى، دومبىرا سۋرەتتەرىن تاڭداپ الىپ وقۋشىلار ورىندارىنا وتىرادى.
پسيحولوگيالىق دايىندىق
كۇي تىڭدايمىز كۇمبىرلى
ءان ايتامىز سوزىلتىپ
بي بيلەيمىز ىرعاقتى
ءبىز باستايمىز ساباقتى.
II. نەگىزگى ءبولىم
ءۇي تاپسىرماسىن سۇراۋ.
- وقۋشىلار سىزدەر جاڭا اساتاياق، سازسىرناي، دومبىرانى تاڭداپ الدىڭىزدار. وسىلاي وتىرۋلارىڭىزدىڭ وزىندە ۇلكەن ماعىنا جاتىر. الدىمەن مىنا سۇراققا جاۋاپ بەرىڭىزدەر. اسپاپتار نەشەگە بولىنەدى؟ اسپاپتار ءۇش توپقا بولىنەدى.
- ۇرمالى اسپاپتار، ۇرمەلى اسپاپتار، ىشەكتى اسپاپتار.
- ەندەشە اساتاياقتى تاڭداعان توپ ۇرمالى اسپاپتار، سىبىزعىنى تاڭداعان توپ ۇرمەلى اسپاپتار جانە دومبىرانى تاڭداعان توپ ىشەكتى اسپاپتار توبى بولادى.
سۋرەت جۇمباق
الدىمەن سىزدەرگە اسپاپتاردىڭ سۋرەتتەرى كورسەتىلەدى. سىزدەر سول اسپاپتاردىڭ قانداي اسپاپ ەكەنىن تاباسىزدار.
- وسى اسپاپتاردى سىزدەر قايدان كورىپ جۇرسىزدەر؟
(بالالاردىڭ جاۋاپتارى تىڭدالادى)
III. جاڭا ساباق
كۇي تىڭداۋ. اداي كۇيى
- وقۋشىلار بۇل كۇيدى بۇرىن ەستىدىك پە؟ بۇل كۇي قالاي اتالادى؟ دۇرىس ايتاسىڭدار بۇل اداي كۇيى.
- بۇل كۇي قانداي اسپاپپەن ورىندالىپ وتىر؟(دومبىرامەن)
- كىمنىڭ ۇيىندە دومبىرا بار ەكەن؟
- ەندەشە وقۋشىلار ءبىزدىڭ بۇگىنگى وتەتىن تاقىرىبىمىز وسى دومبىرا اسپابى تۋرالى بولماق. (تاقىرىپتى سلايدتان شىعارۋ)
قازاقتىڭ دومبىرا اسپابى ءاربىر ءۇيدىڭ تورىندە ءىلۋلى تۇرعان. ونى ءاربىر قازاقتىڭ بالاسى ويناي بىلگەن. دومبىرانىڭ شىعۋ تاريحىنا كەلەر بولساق ەرتەدەن ءبىر اڭىز قالعان ەكەن.
- اڭىز اڭگىمە.
- مىنەكي وقۋشىلار دومبىرا وسىلايشا كوپتىڭ ءسۇيىپ تىڭدايتىن اسپابىنا اينالعان ەكەن.
- اڭىز اڭگىمەلەر تىڭداعان ۇناي ما؟
- اڭىز نە تۋرالى وقۋشىلار؟ ەندەشە دومبىرا تۋرالى ونىڭ قۇرىلىسى تۋرالى تەرەڭىرەك ءبىلۋ ءۇشىن ءبىز وقۋلىعىمىزدى اشايىق، داپتەرىمىزدى اشايىق، كۇننىڭ جادىن، بۇگىنگى وتەتىن تاقىرىبىمىزدى جازايىق.
وقۋلىقپەن جۇمىس. تاقىرىپتى وقۋشىلارعا تىزبەكتەپ وقىتۋ.
ءبىلىپ ال! دومبىرانىڭ قۇرىلىمى
دومبىرا نەگىزگى ۇلكەن ءۇش بولىكتەن تۇرادى:
شاناعى(كەۋدەسى)، موينى جانە باسى؛
- شاناقتا داۋىس شىعارۋعا ارنالعان ويىق، ۇلكەن تيەك جانە ىشەكتى تارتىپ
تۇراتىن تۇيمە ورنالاسقان؛
- مويىن پەرنەلەرگە بولىنگەن؛
- باسىندا ىشەكتى تارتىپ بۇراۋعا ارنالعان ەكى قۇلاق بار. قۇلاققا ەكى ىشەك تاعىلادى. قۇلاق دومبىرانىڭ كۇيىن كەلتىرۋشى رول اتقارادى.
قومىز - قىرعىز حالقىندا دومبىرا ءتارىزدى كەڭىنەن تارالعان اسپاپ. ءۇش ىشەكتى.
بالالايكا - ورىس حالقىنىڭ اسپابى. كوڭىلدى مەرەكەلەردە وسى اسپاپپەن ءان ايتىپ، بي بيلەيتىن بولعان. كونە اڭىزداردا ونىڭ اتاۋى «بالا» سوزىنەن شىققان دەيدى.
بەينەكورىنىس تاماشالاۋ.
- دومبىرا اسپابى قالاي جاسالادى ەكەن؟
- دومبىرانىڭ نەشە بولىگى بار ەكەن؟ قاي بولىگى ءبىرىنشى جاسالادى ەكەن؟
- ونى كىمدەر جاسايدى ەكەن؟ (شەبەرلەر)
- دومبىرانى قانداي اعاشتان جاسايدى ەكەن؟
- دومبىرا اسپابىندا كىمدەر وينايدى؟
- دۇرىس ايتاسىڭدار كۇيشىلەر وينايدى، حالىق انشىلەرى دومبىرامەن ءان شىرقايدى.
- بۇگىن بىزگە قوناققا اۋىلىمىزداعى ونەر جانە كاسىپكە باعدارلاۋ مەكتەبىنىڭ ءمۇعالىمى داۋلەتياروۆا ەلميرا اپاي كەلىپ وتىر ەكەن. اپايدى ورتامىزعا شاقىرامىز. اڭگىمەلەسۋ.
توپتىق جۇمىس.
- ءار توپقا اسپاپتار سۋرەتتەرىنىڭ قيىندىلارى بەرىلەدى. ءار توپ وزدەرىنە بەرىلگەن قيىندىلاردى جاپسىرۋ ارقىلى اسپاپتى شىعارىپ وعان قىسقاشا مالىمەت بەرەدى. ورتاعا شىعىپ قورعايدى.
كەرى بايلانىس ورناتۋ.
ماعان ۇنادى...............
مەن تىلەيمىن...........
ماعان........ قيىن بولدى؟
ءان: دومبىرا.
تاۋشىق اۋىلى
باستاۋىش سىنىپ ءمۇعالىمى: ابدىروۆا ا.
ساباقتىڭ تاقىرىبى: حالىقتىڭ ماقتانىشىنا اينالعان دومبىرا
ساباقتىڭ ماقساتى: دومبىرا اسپابىنىڭ قۇرىلىسىمەن، شىعۋ تاريحىمەن تانىستىرا وتىرىپ، دومبىرانىڭ ءان - كۇي ونەرىندەگى الاتىن ورنىن ءتۇسىندىرۋ. وقۋشىلاردىڭ ءان - كۇي تىڭداۋ ارقىلى اۋەندىك سەزىمتالدىعىن ارتتىرۋ، ەستە ساقتاۋ، قيالداپ ويلاۋ قابىلەتتەرىن دامىتۋ. ونەر يەلەرىن قۇرمەتتەۋگە تاربيەلەۋ.
ساباقتىڭ كورنەكىلىگى: دومبىرا سۋرەتى، دومبىرا، ينتەربەلسەندى تاقتا، سلايد.
I. ۇيىمداستىرۋ كەزەڭى:
توپقا ءبولۋ.
- اساتاياق، سىبىزعى، دومبىرا سۋرەتتەرىن تاڭداپ الىپ وقۋشىلار ورىندارىنا وتىرادى.
پسيحولوگيالىق دايىندىق
كۇي تىڭدايمىز كۇمبىرلى
ءان ايتامىز سوزىلتىپ
بي بيلەيمىز ىرعاقتى
ءبىز باستايمىز ساباقتى.
II. نەگىزگى ءبولىم
ءۇي تاپسىرماسىن سۇراۋ.
- وقۋشىلار سىزدەر جاڭا اساتاياق، سازسىرناي، دومبىرانى تاڭداپ الدىڭىزدار. وسىلاي وتىرۋلارىڭىزدىڭ وزىندە ۇلكەن ماعىنا جاتىر. الدىمەن مىنا سۇراققا جاۋاپ بەرىڭىزدەر. اسپاپتار نەشەگە بولىنەدى؟ اسپاپتار ءۇش توپقا بولىنەدى.
- ۇرمالى اسپاپتار، ۇرمەلى اسپاپتار، ىشەكتى اسپاپتار.
- ەندەشە اساتاياقتى تاڭداعان توپ ۇرمالى اسپاپتار، سىبىزعىنى تاڭداعان توپ ۇرمەلى اسپاپتار جانە دومبىرانى تاڭداعان توپ ىشەكتى اسپاپتار توبى بولادى.
سۋرەت جۇمباق
الدىمەن سىزدەرگە اسپاپتاردىڭ سۋرەتتەرى كورسەتىلەدى. سىزدەر سول اسپاپتاردىڭ قانداي اسپاپ ەكەنىن تاباسىزدار.
- وسى اسپاپتاردى سىزدەر قايدان كورىپ جۇرسىزدەر؟
(بالالاردىڭ جاۋاپتارى تىڭدالادى)
III. جاڭا ساباق
كۇي تىڭداۋ. اداي كۇيى
- وقۋشىلار بۇل كۇيدى بۇرىن ەستىدىك پە؟ بۇل كۇي قالاي اتالادى؟ دۇرىس ايتاسىڭدار بۇل اداي كۇيى.
- بۇل كۇي قانداي اسپاپپەن ورىندالىپ وتىر؟(دومبىرامەن)
- كىمنىڭ ۇيىندە دومبىرا بار ەكەن؟
- ەندەشە وقۋشىلار ءبىزدىڭ بۇگىنگى وتەتىن تاقىرىبىمىز وسى دومبىرا اسپابى تۋرالى بولماق. (تاقىرىپتى سلايدتان شىعارۋ)
قازاقتىڭ دومبىرا اسپابى ءاربىر ءۇيدىڭ تورىندە ءىلۋلى تۇرعان. ونى ءاربىر قازاقتىڭ بالاسى ويناي بىلگەن. دومبىرانىڭ شىعۋ تاريحىنا كەلەر بولساق ەرتەدەن ءبىر اڭىز قالعان ەكەن.
- اڭىز اڭگىمە.
- مىنەكي وقۋشىلار دومبىرا وسىلايشا كوپتىڭ ءسۇيىپ تىڭدايتىن اسپابىنا اينالعان ەكەن.
- اڭىز اڭگىمەلەر تىڭداعان ۇناي ما؟
- اڭىز نە تۋرالى وقۋشىلار؟ ەندەشە دومبىرا تۋرالى ونىڭ قۇرىلىسى تۋرالى تەرەڭىرەك ءبىلۋ ءۇشىن ءبىز وقۋلىعىمىزدى اشايىق، داپتەرىمىزدى اشايىق، كۇننىڭ جادىن، بۇگىنگى وتەتىن تاقىرىبىمىزدى جازايىق.
وقۋلىقپەن جۇمىس. تاقىرىپتى وقۋشىلارعا تىزبەكتەپ وقىتۋ.
ءبىلىپ ال! دومبىرانىڭ قۇرىلىمى
دومبىرا نەگىزگى ۇلكەن ءۇش بولىكتەن تۇرادى:
شاناعى(كەۋدەسى)، موينى جانە باسى؛
- شاناقتا داۋىس شىعارۋعا ارنالعان ويىق، ۇلكەن تيەك جانە ىشەكتى تارتىپ
تۇراتىن تۇيمە ورنالاسقان؛
- مويىن پەرنەلەرگە بولىنگەن؛
- باسىندا ىشەكتى تارتىپ بۇراۋعا ارنالعان ەكى قۇلاق بار. قۇلاققا ەكى ىشەك تاعىلادى. قۇلاق دومبىرانىڭ كۇيىن كەلتىرۋشى رول اتقارادى.
قومىز - قىرعىز حالقىندا دومبىرا ءتارىزدى كەڭىنەن تارالعان اسپاپ. ءۇش ىشەكتى.
بالالايكا - ورىس حالقىنىڭ اسپابى. كوڭىلدى مەرەكەلەردە وسى اسپاپپەن ءان ايتىپ، بي بيلەيتىن بولعان. كونە اڭىزداردا ونىڭ اتاۋى «بالا» سوزىنەن شىققان دەيدى.
بەينەكورىنىس تاماشالاۋ.
- دومبىرا اسپابى قالاي جاسالادى ەكەن؟
- دومبىرانىڭ نەشە بولىگى بار ەكەن؟ قاي بولىگى ءبىرىنشى جاسالادى ەكەن؟
- ونى كىمدەر جاسايدى ەكەن؟ (شەبەرلەر)
- دومبىرانى قانداي اعاشتان جاسايدى ەكەن؟
- دومبىرا اسپابىندا كىمدەر وينايدى؟
- دۇرىس ايتاسىڭدار كۇيشىلەر وينايدى، حالىق انشىلەرى دومبىرامەن ءان شىرقايدى.
- بۇگىن بىزگە قوناققا اۋىلىمىزداعى ونەر جانە كاسىپكە باعدارلاۋ مەكتەبىنىڭ ءمۇعالىمى داۋلەتياروۆا ەلميرا اپاي كەلىپ وتىر ەكەن. اپايدى ورتامىزعا شاقىرامىز. اڭگىمەلەسۋ.
توپتىق جۇمىس.
- ءار توپقا اسپاپتار سۋرەتتەرىنىڭ قيىندىلارى بەرىلەدى. ءار توپ وزدەرىنە بەرىلگەن قيىندىلاردى جاپسىرۋ ارقىلى اسپاپتى شىعارىپ وعان قىسقاشا مالىمەت بەرەدى. ورتاعا شىعىپ قورعايدى.
كەرى بايلانىس ورناتۋ.
ماعان ۇنادى...............
مەن تىلەيمىن...........
ماعان........ قيىن بولدى؟
ءان: دومبىرا.
تاۋشىق اۋىلى
باستاۋىش سىنىپ ءمۇعالىمى: ابدىروۆا ا.