InfoHub Logo

قازىرگى كەزدە ءبىلىم بەرۋ سالاسىندا الەمدىك ءبىلىم كەڭىستىگىنە باعىتتالعان قايتا قۇرۋ قالىپتاسۋدا. ءبىلىم بەرۋ جۇيەسى ءبىلىم مازمۇنىن ۇيىمداستىرۋدى، قارىم - قاتىناسىن جانە قۇرىلىمىن تۇبەگەيلى وزگەرتۋدى، جاڭارتۋدى تالاپ ەتۋدە.
ءبىلىم بەرۋ جۇيەسى جاڭاشا كوزقاراسپەن ىسكەرلىكپەن، اقپاراتتاردى قابىلداۋ مەن وڭدەۋ قابىلەتىن دامىتۋدى، ءبىلىم بەرۋ ماسەلەلەرىن شىعارماشىلىقپەن شەشۋدى، ءبىلىم باعدارلاماسىن دەربەس وزگەشەلىكتەرمەن تولىقتىرۋدى ۇسىنادى. مۇعالىمدەر سەزىندە ەلباسى ن. ءا. نازاربايەۆ «قازاقستاننىڭ بولاشاعى بۇگىنگى جاستار. سىزدەر ولارعا قالاي ءبىلىم بەرسەڭىزدەر، قازاقستان سول دەڭگەيدە بولادى» دەگەن ەدى. سوندىقتان، ولاردى قازىرگى زامان تالابىنا ساي جان - جاقتى ءبىلىمدى، ءوز بەتىمەن بىلۋگە تالپىناتىن، ءوزىنىڭ وي - تۇجىرىمى بار ەتىپ تاربيەلەۋ ءۇشىن، ساباق فورمالارى مەن ونىڭ قۇرىلىسىن جەتىلدىرۋ، وقىتۋدىڭ جاڭا ءارتۇرلى ءادىس - تاسىلدەردىڭ وزىعىن پايدالانۋ بۇگىنگى كۇن تالابىنا اينالىپ وتىر.

مەكتەپتەگى ءبىلىم ساپاسىن كوتەرەتىن ناقتى مەحانيزمدەر، ول - وقىتۋ پروسەسىندە جاڭا تەحنولوگيالاردى كەڭىنەن ەنگىزۋ. جاڭا تەحنولوگيالار بالانى دامىتۋعا باعىتتالعان وقۋ - تاربيە جۇمىستارىنىڭ جانە ءبىر - بىرىمەن تىعىز بايلانىسقان مۇعالىمدەردىڭ ساباقتارى، ءىس - ارەكەتى، ادىستەرى مەن ساباق تۇرلەرىنىڭ جيىنتىق جۇيەسى. ءاربىر ساباقتى جاڭا ۇردىسپەن وتكىزۋ وقۋشىلاردىڭ ءبىلىم ساپاسىن ارتتىرىپ قانا قويماي، شىعارماشىلىق جانە ويلاۋ قابىلەتتەرىن دامىتۋ - ۇستازداردىڭ كاسىبي شەبەرلىكتەرىنىڭ وسۋىنە جاردەمدەسەدى.

قاي تەحنولوگيانى المايىق، ولاردىڭ وقۋشىلاردى پانگە قىزىعۋشىلىعىن ارتتىراتىن، ىنتالاندىراتىن مۇمكىندىكتەرى كوپ.
ءوزىمنىڭ ۇستازدىق ءىس - تاجىريبەمدە حيميا - بيولوگيا ساباقتارىندا شاتالوۆتىڭ تىرەك - سىزبا تەحنولوگياسىن كەڭىنەن قولدانامىن. بۇل تەحنولوگيا قازىرگى ۋاقىتتاعى كەڭ تاراعان جانە بەلسەندى قولداناتىن تەحنولوگيالاردىڭ ءبىرى. ساباقتاعى وقۋشىلاردىڭ ءىس - ارەكەتى مۇعالىمدەردىڭ ساباقتى قۇرۋ تاسىلىنە، ءمۇعالىمنىڭ پايدالانعان تەحنولوگياسىنىڭ تۇرىنە بايلانىستى. قانداي ءادىس قولدانسام دا، الدىمەن بۇل ءادىس وقۋشىنى جالىقتىرماۋ جاعىن ۇنەمى ويلاستىرىپ وتىرامىن. بەلگىلى ءبىر ءادىس، بەلگىلى ءبىر كەزەڭ وتكەن سوڭ وزگە بەينەدە تۇرلەندىرىپ بەرىلسە، وندا وقۋشىلاردا قايتا قىزىعۋشىلىق پايدا بولىپ، ولاردى ىزدەنۋگە جەتەلەيدى.

تىرەك - سىزبانى ساباقتىڭ نەگىزگى قۇرام بولىكتەرى رەتىندە قولدانامىن. تىرەك - سىزبا – بۇل ايتىلاتىن ماتەريالدىڭ بەينەلى جوسپارى، بەلگىلى ءبىر ماعىنانى بىلدىرەتىن شارتتى بەلگىلەر، سوزدەر، سۋرەتتەر جانە باسقا دا ويعا تىرەك بولار بەلگىلەردىڭ جۇيەسى. قىسقا بەينەلى تۇردە بەرىلگەن حاباردى كەز - كەلگەن وقۋشى تۇجىرىمداپ، ءارى كەڭەيتىلگەن تۇردە ايتا الادى. تىرەك - سىزبا بالانىڭ ويىن قوزعايدى، ماتەريالدى بەرىك ەستە ساقتاۋعا نەگىز بولادى. تىرەك - سىزبانى ماتەريالدى تۇسىندىرۋگە، بەكىتۋگە، وقۋشى ءبىلىمىن تەكسەرۋگە، قايتالاۋ ساباقتارىندا قولدانامىن. جاڭا ماتەريالدى تۇسىندىرۋگە قولداناتىن بەلگىلەر - جەڭىل جازىلاتىن، سۋرەتتەر - وڭاي سالىناتىن بولۋى شارت.

مىسالى: ە - ەريدى، ەم - ەرىمەيدى، اە - از ەريدى، مە - مەتالدار، بەيمە - بەيمەتالدار، ق - قىشقىل، ن - نەگىز، ت - ءتۇسسىز، ي - ءيىسسىز، د - ءدامسىز.
وسىنداي شارتتى بەلگىلەردى پايدالانا وتىرىپ، نەگىزگى ۇعىمداردى ەستە ساقتاۋدى جەڭىلدەتۋگە، ءارى حيميا تىلىندە سويلەۋ مادەنيەتىن قالىپتاستىرامىن.
مىسالى، «بەيورگانيكالىق قىشقىلدار» تاقىرىبىن وتكەندە، قىشقىلدارعا ءتان جالپى حيميالىق قاسيەتتەردى مىناداي تىرەك - سىزبا نۇسقاسى تۇرىندە تۇسىندىرەمىن.