21 aqpan - Halyqaralyq ana tili kúni
21 aqpan- Halyqaralyq ana tili kúni
Ár halyqtyń ana tili - bilimniń kilti
« Til – kóńildiń tilmashy» demekshi, árbir adamnyń óziniń ana tiline qarap, onyń mádenı dárejesi ǵana emes, sonymen birge azamattyq qasıeti jóninde de múltiksiz baǵa berýge bolady. Iaǵnı, til degenimiz - árbir adamnyń jany, táni, bar bolmys - bitimi. Sol sebepti óz ana tilimizdiń mártebesi bıik, mereıi ústem bolýy úshin bir adamdaı jumylyp, óz baılyǵymyzdy asqaqtatýǵa kúsh salýymyz kerek. Bizdiń asyl qazynamyz, sóz jetkisiz jaýhar qundylyǵymyz-ol tilimiz.
Qazaq tili - óziniń dalasyndaı keń pishilgen jaıdary da jalpaq til. Qazaq sózi qashanda dalanyń qońyr jelindeı ańqyldap erkin esip turady. Qazaq tiliniń bıazy maqamy – dombyranyń kúmbir qaqqan sazyndaı. Asqan áýezdiligi – shyrqap salar ándeı. Qazaq tili-damyǵan, jetilgen, baı til. Bul sózimizdiń rastyǵyn kezinde shyǵystanýshy, etnograf V.V. Radlovtyń sózine ańǵarýǵa bolady: «Qazaqtardyń tili jatyq ta sheshen, ári ótkir, kóbine ilip-qaǵyp suraqqa jaýap berýge kelgende, tańǵalarlyqtaı oralymdy sóıleıdi». Bul turǵyda kezinde uly Abaı da:
Ótkirdiń júzi, kesteniń bizi,
Órnegin sendeı sala almas,- dep ata tiline tańyrqap, joǵary baǵa bergen. Sol sebepti de óz ana tilimizdiń qadir-qasıetin baǵalaı otyryp, ony urpaqtan-urpaqqa qaımaǵy buzylmaǵan saf taza kúıinde jetkizý - barsha adamnyń paryzy.
Ana til týraly qanatty sózder:
Tilin bilmegen túbin bilmeıdi. Ondaı adam kúldirem dep kúıdiredi, súısindirem dep súrindiredi, bildirem dep búldiredi, qýantam dep qýartady, keltirem dep ketiredi, emirentem dep egiltedi, jubatam dep jylatady.
Ǵabıt Músirepov
Qazaqqa sóz daryǵan,
Bir sóz úshin semirip,
Bir sóz úshin aýyrǵan...
Asan Qaıǵy
Tilsizdi aıýan deıdi. Tili kedeı eldi mádenıetsiz, anaıy, nadan halyq dep sanaıdy. Til adam balasynyń negizgi qasıeti bolǵandyqtan, til baılyǵy - eldiń eldigin, jurtshylyǵyn, mádenıetin, jaýyngerlik dástúr - murasynyń qaı dárejede ekenin kórsetetin sózdiń dáleldi mólsheri.
Baýyrjan Momyshuly
Qazaq tiliniń baılyǵy-qazaq halqynyń, qazaq ultynyń baılyǵy. Osy baılyqty baǵalaı bilý kerek. Sonda ǵana bizdiń Qazaqstan kez kelgen jurtpen ıyq teńestire alatyn irgeli el bola alady.
S. Amanjolov
Qazaq halqy til ónerin joǵary baǵalaǵan. Ol ónerdiń ushar bıigi de, qonar jaısańy da bizdiń qazirgi ómirimiz.
M. Balaqaev
Til- ómirmen ózektes jandy qubylys.
Rabıǵa Syzdyqova, ǵalym
Túrki tilderiniń ishindegi eń sýretshil, obrazdy til-qazaq tili. Qazaqtar óziniń sheshendigimen, ásem aýyz ádebıetimen de dańqty.
S.E. Malov
Qazaq tili- túrki tilderiniń ishindegi eń taza ári baı tilge jatady. Qazaqtar-sheshen ári ádemi sóıleýdiń úlken sheberi. Qazaqtardyń halyq ádebıeti- asa baı ári jan-jaqty.
P.M. Melıoranskıı
Ár halyqtyń ana tili - bilimniń kilti
« Til – kóńildiń tilmashy» demekshi, árbir adamnyń óziniń ana tiline qarap, onyń mádenı dárejesi ǵana emes, sonymen birge azamattyq qasıeti jóninde de múltiksiz baǵa berýge bolady. Iaǵnı, til degenimiz - árbir adamnyń jany, táni, bar bolmys - bitimi. Sol sebepti óz ana tilimizdiń mártebesi bıik, mereıi ústem bolýy úshin bir adamdaı jumylyp, óz baılyǵymyzdy asqaqtatýǵa kúsh salýymyz kerek. Bizdiń asyl qazynamyz, sóz jetkisiz jaýhar qundylyǵymyz-ol tilimiz.
Qazaq tili - óziniń dalasyndaı keń pishilgen jaıdary da jalpaq til. Qazaq sózi qashanda dalanyń qońyr jelindeı ańqyldap erkin esip turady. Qazaq tiliniń bıazy maqamy – dombyranyń kúmbir qaqqan sazyndaı. Asqan áýezdiligi – shyrqap salar ándeı. Qazaq tili-damyǵan, jetilgen, baı til. Bul sózimizdiń rastyǵyn kezinde shyǵystanýshy, etnograf V.V. Radlovtyń sózine ańǵarýǵa bolady: «Qazaqtardyń tili jatyq ta sheshen, ári ótkir, kóbine ilip-qaǵyp suraqqa jaýap berýge kelgende, tańǵalarlyqtaı oralymdy sóıleıdi». Bul turǵyda kezinde uly Abaı da:
Ótkirdiń júzi, kesteniń bizi,
Órnegin sendeı sala almas,- dep ata tiline tańyrqap, joǵary baǵa bergen. Sol sebepti de óz ana tilimizdiń qadir-qasıetin baǵalaı otyryp, ony urpaqtan-urpaqqa qaımaǵy buzylmaǵan saf taza kúıinde jetkizý - barsha adamnyń paryzy.
Ana til týraly qanatty sózder:
Tilin bilmegen túbin bilmeıdi. Ondaı adam kúldirem dep kúıdiredi, súısindirem dep súrindiredi, bildirem dep búldiredi, qýantam dep qýartady, keltirem dep ketiredi, emirentem dep egiltedi, jubatam dep jylatady.
Ǵabıt Músirepov
Qazaqqa sóz daryǵan,
Bir sóz úshin semirip,
Bir sóz úshin aýyrǵan...
Asan Qaıǵy
Tilsizdi aıýan deıdi. Tili kedeı eldi mádenıetsiz, anaıy, nadan halyq dep sanaıdy. Til adam balasynyń negizgi qasıeti bolǵandyqtan, til baılyǵy - eldiń eldigin, jurtshylyǵyn, mádenıetin, jaýyngerlik dástúr - murasynyń qaı dárejede ekenin kórsetetin sózdiń dáleldi mólsheri.
Baýyrjan Momyshuly
Qazaq tiliniń baılyǵy-qazaq halqynyń, qazaq ultynyń baılyǵy. Osy baılyqty baǵalaı bilý kerek. Sonda ǵana bizdiń Qazaqstan kez kelgen jurtpen ıyq teńestire alatyn irgeli el bola alady.
S. Amanjolov
Qazaq halqy til ónerin joǵary baǵalaǵan. Ol ónerdiń ushar bıigi de, qonar jaısańy da bizdiń qazirgi ómirimiz.
M. Balaqaev
Til- ómirmen ózektes jandy qubylys.
Rabıǵa Syzdyqova, ǵalym
Túrki tilderiniń ishindegi eń sýretshil, obrazdy til-qazaq tili. Qazaqtar óziniń sheshendigimen, ásem aýyz ádebıetimen de dańqty.
S.E. Malov
Qazaq tili- túrki tilderiniń ishindegi eń taza ári baı tilge jatady. Qazaqtar-sheshen ári ádemi sóıleýdiń úlken sheberi. Qazaqtardyń halyq ádebıeti- asa baı ári jan-jaqty.
P.M. Melıoranskıı
You Might Also Like
-
Qazaqstandaǵy qoǵam damýynyń qajettiligi, áleýmettik-ekonomıkalyq jáne saıasy ózgerister otandyq bilim berý júıesiniń, oqý oryndaryndaǵy oqý-tárbıe úrdisin uıymdastyrý ádisnamasy men tehnologıasynyń...
