InfoHub Logo

Álemdegi kóptegen óner týyndylary men arhıtektýra jaýharlary bizge bala kezimizden tanys. Biraq eger olardyń árqaısyn tolyq zertteıtin bolsaq, olar jaıly kóptegen beımálim jáne qupıa derekter ashylady.

Eıfel munarasynyń joǵarǵy qabatyndaǵy páter

^{© wikipedia   © realclear}

Munarany qurastyrýshy Gýstav Eıfel onyń joǵarǵy qabatynda ózine páter salyp alǵan. Ol ony qonaqtardy qabyldaý úshin jáne demalý úshin paıdalanǵan. Birde ol sonda Tomas Edısonmen uzaq áńgimelesken.

Páterde as bólmesi, jýyný bólmesi, eki jatyn bólme, qonaq bólmesi jáne árıne, terezesinen tamasha kórinis ashylady. Qazirgi ýaqytta onda Eıfel men Edısonnyń balaýyzdan istelgen fıgýralary ornalasqan.

 

Bostandyq músininiń aıaǵyndaǵy úzilgen shynjyr

^{© publicdomainpictures}

Bostandyq músinin Amerıkaǵa fransýz azamattary tóńkeristiń júz jyldyǵyna oraı syıǵa tartqan. Ol erkindikti, demokratıany jáne quldyqtan tazarýdy sıpattaıdy. Dál sol sebepti músinniń aıaǵynda úzilgen shynjyr jatyr. Ol týrıserge kórine bermeıdi.

 

Aızelýorttyq Mona Lıza

^{© wikimedia   © wikimedia}

«Mona Lızany» kóptegen sýretshiler qaıta salyp kórgeni bárine málim, biraq ǵalymdar da Vınchıdiń ózimen salynǵan taǵy bir Djokonda bar degendi aıtady. Jáne de kenep Lývrda ornalasqan sýrettiń kóshirmesi emes.

Bir qyzyǵy, ekinshi sýret 3D-effekt isteı alatyn qurylymǵa ıe. Bálkim, onyń kıimi men tabıǵat kórinisin basqa sýretshi nemese birneshe sýretshi salǵan bolar. Ǵalymdardyń aıtýynsha bul Djokondanyń odan da erterekte salynǵan sýreti.

 

Rashmor taýyndaǵy ýaqyt kapsýlasy

^{© youtube   © wikimedia} 

Eskertkish turǵyzý kezinde arhıtektor Gýtzon Borglým Zal Hronık jartasynyń ishinde qupıa bólme salǵysy kelgen. Ol onda bolashaq urpaqqa amanat retinde AQSH-tyń tarıhyna qatysty qujattar men derekterdi ornalastyrmaq bolǵan. Ol úshin ol jartastaǵy Avraam Lınkolnnyń basynyń artyna úńgir jasaǵan. Biraq ýaqyt óte kele Borglým qaıtys bolyp, jumys aıaqtalmaı qalǵan.

1998 jyly, onyń óliminen keıin 50 jyldan soń mańyzdy qujattardyń kóshirmesi men prezıdentterdiń jazbalary qurylysy bitpegen bólmege ornalastyryldy jáne qazirde ýaqyt kapsýlasyna aınaldy.

 

Úlken Sfınkstiń bastapqy túri

^{© pius99/   © depositphotos   © cheops}

Úlken sfınks – álemdegi eń kóne músin. Bastapqyda ol ashyq boıaýmen boıalǵan bolatyn, onyń keıbir bólshekteri ǵana bizdiń zamanymyzǵa jetti. Sonymen qatar sfınkstiń murny men saltanatty japsyrmaly saqaly bolatyn. Onyń bólshekterin Brıtan jáne Kaır murajaılarynan kórýge bolady.

Bastapqyda sfınkste arystannyń basy bolǵan degen boljam bar, al adamnyń basy oǵan keıinirek qashalǵan, sebebi alyp dene men basynyń proporsıasy kelispeıtindigi aıtylady.

 

Pızan munarasynyń qurylysy

^{© caasco}

Qulap bara jatqan tanymal munara kóptegen qupıaǵa toly. Negizinde munaranyń bir jaqqa qısaıyp turǵanyn bári biledi. Biraq Pıza qalasynyń soboryna arnalǵan shirkeý munarasyn kim turǵyzǵanyn eshkim bilmeıdi. Onyń bir sebebi, munaranyń 200 jyl boıy salynýynda. Tarıhshylar qurylysshy Bonanno Pızano dep eseptep keldi, alaıda qurylystyń negizin salǵan Dıotısal bolý múmkin ekeni qazirgi tańda jıi aıtylady. Ol munaranyń janyndaǵy baptıserııdi jobalaǵan, ári bul munaramen bir stılde salynǵan.

 

Ulybrıtanıanyń eń tanymal kórneki ornynyń ataýy

^{© prima}

«Bıg Ben» ataýy munaranyń ózine emes, ishindegi úlken qońyraýǵa tıesili. 2012 jyldyń qyrkúıegine deıin qońyraýhananyń resmı ataýy «Vestmınısterlik saraıdyń saǵat munarasy» boldy. Qazirde qońyraýhana resmı túrde «Elızaveta munarasy» dep atalady.

Bıg Ben degen ataýdyń neden shyqqany kúni búginge deıin belgisiz. Keıbiri qońyraýdy quıýmen aınalysqan «Úlken Ben» degen aty bar iri adamnyń qurmetine atalǵan deıdi. Ekinshi tujyrym boıynsha eń iri salmaqtaǵy boks chempıony Bendjamın Kaýnttyń qurmetine atalǵan.

 

«Altyn Qaqpa» kópiriniń túsi

^{© flickriver}

«Altyn Qaqpa» kópiri – álemdegi eń kóp sýretke túsiriletin nysan. Onyń qurylysy AQSH-tyń Teńiz áskerı kúshimen uzaq talqylandy. Qurylysqa kelisim alynǵan soń kópir tumanda da kórinip turý úshin Teńiz áskerı kúshi ony qara-sary túske boıaýdy usyndy. Nátıjesinde kópirdiń arhıtektory Irvıng Morroý kópirdi qoıý sary túske boıaıyq dep áskerılerdi kóndiredi. Bul kópirdi kez kelgen aýa raıynda jáne ádemi kórinip turýyna yqpal etti.

 

«Aıqaı» sýretindegi aspan

^{© wikimedia}

Edvard Mýnktyń ańyzǵa aınalǵan «Aıqaı» kartınasynyń bastapqy ataýy «Tabıǵat aıqaıy» bolǵan. Sýretshi óz kúndeliginde bylaı jazady:

«... bir kezde aspan qan-qyzyl bolyp ketti, men álsirep kidirip qaldym, qashaǵa súıenip, kók-qara ford pen qalanyń qan men alaý tilderine qarap turdym...»

2003 jyly bir top astronomdar sýretshini tańǵaldyrǵan aspannyń ashyq alqyzyl túske boıalýy 1883 jylǵy Krakataý výlkanynyń atqylaýynan bolǵan dep topshylady. Atmosferaǵa kóp mólsherde janartaý kúli tastaldy. Sonyń áserinen kelesi birneshe jyl boıy álem boıynsha qyp-qyzyl, alaýly kún batýlar baıqaldy.

---