InfoHub Logo

Sabaqtyń maqsaty:
1) Abaıdyń uly kemeńger aqyn ekenin túsindirý, XIX ǵasyrdyń ekinshi jartysynda qazaq dalasyndaǵy ataqty ''dara'' aqyn bolǵanyn bilý, Abaıdyń óleń joldarynan ózindik oı túıindeýge baýlý.
2) Jaman qasıetter: ósek, ótirik, maqtanshaq, erinshek, beker malshashpaq ekenin uǵyndyrý. Birlesip jumys jasaı otyryp, oqýshynyń óz pikirin
bildirýge, ózgeniń oıyn tyńdaýǵa, oıyn dáleldeýge baýlý.
3) Adam boıyndaǵy jaqsy qasıetterge tárbıelep, jaman
qasıetterden aýlaq bolýǵa úıretý.
Sabaqtyń túri: Modýldik (qaıtalaý) sabaǵy
Sabaqtyń ádisteri: ‘‘Semınarlyq sabaq’’ oqyta úıretý oıyny, suraq - jaýap, toptastyrý.
Kórnekiligi: ınteraktıvti taqta, kitaptar, shyǵarmalar kórmesi, sýretter, prezentasıa.
Sabaqtyń barysy:
1. Uıymdastyrý kezeńi
Psıhologıalyq daıyndyq.
Uly Abaıdaı keń júrek
Aqyn bolǵym keledi.
Jetpis óner meńgergen
Daryn bolǵym keledi.
Búgingi kelgen qonaqtarǵa
Iilip sálem bergim keledi.
2. Toptastyrý ádisi (ınteraktıvti taqtada jumys júrgizý)

3. Kirispe sóz. Slaıdtar kórsetý.
«Abaı - dana, Abaı - dara qazaqta», «Dana» deıtin sebebimiz, ol el - jurttyń bolashaǵyn oılap, halyqty aýyr turmystan, azaptan qutylýdyń jolyn meńzep, oqý - bilimge shaqyrǵan. Adamnyń sol kezdegi jaman qasıetteriniń bárin sanap, atap kórsetip, sodan arylýǵa, jaqsylyqty ón boıyna jınaýǵa kóp kóńil bólgen. Ósek, ótirik, maqtanshaq, erinshek, beker malshashpaq sıaqty, rýlyq tartys, bitpeıtin daý - janjal eldiń sıqyn buzatynyn, esh maqsatsyz bos júrgen halyqty kórip qatty qynjylǵan. El ishine iritki salatyn, ótirikpen mal jıyp, baıyǵan moldasymaqtardy, bı - bolystardy óleńimen qatty shenegen.
Al «dara» degen sebebimiz sol zamanda kózi ashyq, kókiregi oıaý, túrli tildi meńgergen qalyń qazaq arasynda jalǵyz Abaıdyń bolýy. Sondyqtan kitapty teris oqyǵan moldalardy synaǵan. Bilimi taıaz qajy - moldalar Abaımen kezdesýge de qaımyqqan, qoryqqan. Aqyldy Abaı jastardy oqý - bilimge shaqyrǵan. Endi aqynnyń ómiri týraly semınarlyq sabaqqa habarlamany daıyndaǵan oqýshylarǵa sóz kezegin beremin.

4. Modýldik tehnologıadan «Semınarlyq sabaq» oqyta úıretý oıyny
Suraqtar: 1) Abaıdyń ómirine sholý,
2) Abaıdyń atasy,
3) Abaıdyń ákesi,
4) Abaıdyń sheshesi,
5) Hat tanýy,
6) Qaı kezde ómir súrse ataqty bı atanar edi?,
7) Qandaı tilderdi bildi?,
8) Abaıdyń biliktiligi,
9) Syqaq óleńderi
10) Ónerge bet burýyna sebepkerler kim?,
11) Abaı - aýdarmashy,
12) Oqýǵa shyǵarǵan qarjysy,
13) Abaıdyń qaıǵysy, sońǵy kúnderi,
14) Abaıdyń eli
15) Eliniń áseri,
16) Abaıdy taný,
17) Abaıdyń úgitteri,
18) Abaı - óz zamanynyń aınasy,
19) Abaı - óshpeıtin jaryq juldyz
Abaıdyń tuńǵysh óleńder jınaǵy 1909 jyly jaryq kórgen.
Bıyl 102 jyl - 1 ǵasyr 2 jyl
5. Qorytyndy jasaý, alǵys bildirý. Upaılaryn sanaý.
6. «Bir óleńin jatqa oqysań Abaıdyń» - jatqa oqý.
7. Maǵjan Jumabaev «Qaraǵym»- jatqa oqý. Eki aqynda oqýǵa, bilim alýǵa shaqyrǵan.
Sondyqtan da dana Abaıǵa óz jerlesimiz, babamyz Maǵjan Jumabaevtyń «Ataqty aqyn sózi altyn hakim Abaıǵa» óleńinen úzindi oqyp bereıin.
Júrgen jannyń artynda izi qalar,
Etikshi ólse, balǵa men bizi qalar.
Bir baı ólse, tórt túlik maly qalar,
Sheshen ólse, artynda sózi qalar!- demekshi Muhtar Áýezovtyń «Abaı joly» romany boıynsha úzindiden – sahnalyq kórinis.(Abaıdyń bilimge qushtarlyǵy) 8.
9. Sergitý sáti.
10. İİİ ortalyqqa bólý
İ ortalyq «Oqý ortalyǵy»
İİ ortalyq « Jazý ortalyǵy»
İİİ ortalyq «Shyǵarmashylyq ortalyq»
T a p s y r m a l a r
İ ortalyq (Óleńdi mánerlep oqý - Abaıdyń qara sózinen - 198 bet, taldaý)
İİ ortalyq (Bes asyl is, bes dushpandy sanamalap jazý, túsindirý - maqal – mátel jazý jáne qorǵaý)
Raqym - adamnyń ózge kisige jasaıtyn jaqsylyǵy. Qanaǵat - barǵa rıza bolý.
Beker mal shashý - qolda bar dúnıesin, aqshasyn, mal - múlkin durys paıdalana almaý. Ǵalym - oqymysty, ǵulama
İ İ İ ortalyq «Men qalaı jaqsy adam bolamyn» degen taqyrypqa
shyǵarma jazý jáne tapsyrmany birinshi oryndaǵandar avtorlyq oryndyqqa ıe bolyp, óz oıyn báriniń aldynda oqyp beredi.
Abaı atamyz aıtqan eken:
Úsh - aq nárse adamnyń qasıeti.
Ystyq qaırat, nurly aqyl, jyly júrek.
Ystyq qaırat - bul eńbek, eger kim kóp eńbek etse, sonyń qaıraty mol.
Nurly aqyl - seniń aqylyńnyń nurynan basqalar shýaq alý kerek.
Jyly júrek - bul qaıyrymdylyq
Biz osy qasıetterdi boıymyzǵa sińire bilsek, jaqsy adam bolamyz.

11. Suraqtarǵa jaýap berý. Qara sózder aıtý.
1. Bala tárbıesin qadaǵalaıtyn meıirimdi jan - Ana
2. Atanyń balasy bolma...- Adamnyń balasy bol
3. Úsh qýanysh ne? (Alǵys alý, ózińdi kóptiń izdeýi, isiniń óshpeýi)
4. Ádepti bala - arly bala..- Ádepsiz bala sorly bala
5. Jeti qazyna ne? (Er jigit, sulý áıel, beren myltyq, aqyl - bilim, júırik at, qyran búrkit, júırik tazy)
6. Balapan uıada ne kórse...- ushqanda sony iledi
7. Bes anyq ne? (Til, din, dástúr, tarıh, atameken)
8. Úsh paryz ne? (Ata - ana aldyndaǵy, ustaz aldyndaǵy, kórshi aldyndaǵy)
12. Interaktıvti taqtada jazý

(Men qandaı adam bolýym kerek?)- Deni saý, kishipeıil, salt - dástúrdi biletin, eńbekqor, ózgelerge syıly, sanaly, mádenıetti, meıirimdi, bilimdi, únemshil, shynshyl, ádepti, eljandy, ádemi, namysty, adamgershiligi mol.
13. Qorytyndylaý
Abaı Qunanbaev óziniń óleńderinde, qara sózderinde balalardy jamandyqtan jırendirip, jaqsylyqqa úıretip otyrǵan. Abaı shyǵarmalarynyń tárbıelik potensıaly búgingi kúnge deıin óz kúshin joıǵan joq. Balalardyń ásemdikke, sulýlyqqa degen kózqarasyn qalyptastyrýda Abaı óleńderiniń róli erekshe. «Qýatty oıdan bas qurap, erkelenip asyǵar sóz»- dep uly aqynnyń ózi aıtqandaı onyń óleńderi týǵan jerdiń sulý tabıǵaty, qazaq aýylynyń kórinisteri, adamdardyń kóńil - kúıi san alýan sezimderimen ulasyp, mýzyka únindeı estiledi. Aqyn shyǵarmalarynyń negizi - adamgershilik pen ımandylyqqa tárbıeleý. Uly Abaı «bireýge kómektesý - ishki zor qýat pen tereń aqyl jáne ystyq seziminiń isi» dep biledi. Mine, osyndaı qasıetter túgeldeı adam boıynda bolǵanda ǵana, ol salıqalyqpen bireýge janashyr bola alady deıdi. Sol sıaqty Abaı balany ádildikke tárbıeleýdiń mániniń zor ekenin «dushpanyńa da ádil bol»,- dep bildirse «óziń úshin úırenseń, jamandyqtan jırenseń, ashylarsyń jylma jyl» degen sózderimen asha túsedi.
Júrekten - júrekke. Júreksheni bir - birine bere otyryp, óz synyptastary qandaı adam bolý kerektigin bildirip, tilek aıtý.
14. Oqýshylardy baǵalaý. Interaktıvti taqtada qorytyndy baǵalaýyn shyǵarý.
15. Úıge: Unaǵan óleń shýmaqtaryn jattaý, maqal - mátel jazý, Abaıdyń qara sózderin oqý.
16. Qulaqtan kirip boıdy alar,
Ásem án men tátti kúı
Kóńilge túrli oı salar
Ándi súıseń, menshe súı, – dep Abaı atamyz aıtqandaı barlyq oqýshylar ortaǵa shyǵyp, «Jelsiz túnde jaryq - aı» ánin aıtyp, sabaqty aıaqtaımyn.
Nazarlaryńyzǵa rahmet!