Sońǵy jańartý

(Ózgertilgen ýaqyty 2 kún buryn)
Informatıka pánin oqytýda oıyn tehnologıalaryn qoldaný
Informatıka pánin oqytýda oıyn tehnologıalaryn qoldaný

Qazirgi kezde memleketimizdiń aldynda bilimdi de isker, ǵylymǵa qabiletti zaman talabyna saı urpaq tárbıeleý máselesi tur. Elimizdiń bilim berý júıesiniń jańaryp, tolyǵa túsýi zaman talabynan týyndap otyr. Jas urpaq – elimizdiń tiregi, erteńimizdiń kepili. Sondyqtan olarǵa sanaly tárbıe men sapaly bilim berý muǵalimderdiń basty mindeti. Olar jan – jaqty jetilgen bilimdi ártúrli ádistemelerdi meńgergen, shyǵarmashylyqpen jumys jasaı alatyn sheberlik ıesi bolýǵa tıis. Ustaz kásibı bilimin únemi jetildirip otyrýy kerek. Qazirgi tańda elimiz daryndy balalar tárbıeleýde zor kóńil bólinip otyr. Sondyqtan oqytý men damytýdyń jańa mazmunyn qurýǵa, onyń ádistemelik júıesin izdestirý máselelerine mán berilýde. Balalardyń ıntellektýaldy qabiletterin anyqtaý jáne damytý úrdisi ortalyqtyń qurylymdyq bólimshelerinde árbireýinde biregeı bilim berý ortasyn qurý arqyly júzege asady. Oqýshylardyń ıntellektýaldyq qabiletterin anyqtap, ony odan ári damytýda damyta otyryp oqytý tehnologıasynyń mańyzy zor.

Informatıka páninde ıntellektýaldy oıyn elementterin qoldaný barysynda qazirgi ómir talabyna saı kompúterlik saýattylyqty jyldam damyta otyryp, pedagogıkalyq – psıhologıalyq ádistemelik bastapqy daıyndyqty qalyptastyrmaıynsha balalar óz bilim deńgeıin kótere almaıdy. Qoǵamdy aqparattandyrý jaǵdaıynda oqýshynyń jeke tulǵasyn qalyptastyryp, aqparattyq qoǵamda ómir súrýine, sonymen qatar onyń aqparat aǵymynda durys baǵdar jasap, tıimdi sheshim qabyldaýyna qajet jańa aqparattyq tehnologıalardy tańdap alý jáne ony qoldaný qabiletin qalyptastyrýda ınformatıka pániniń alatyn oryny zor ekeni belgili. Qazirgi sabaq – bul ózindik kórsetkishtermen erekshelenetin muǵalim men oqýshynyń birikken qyzmeti. Osyǵan súıene kele ınformatıka páninde ózindik ereksheligine qaraı oqýshylardyń teorıalyq bilimi jáne praktıkalyq jumys isteý daǵdylaryn bólip alýǵa bolady. Teorıalyq bilimdi tekserý úshin aýyzsha suraý, jazbasha baqylaý, testileý sıaqty dástúrli baqylaý túrlerin, al praktıkalyq daǵdyny baǵalaý úshin praktıkalyq jumysty qoldanýǵa bolady. Informatıkany oqytý barysynda oqýshylardyń bilimin baqylaý úshin osy dástúrli ádistermen qatar baqylaýdyń dástúrden tys túrleri, referattar, konkýrstyq jobalar, ártúrli tanymdyq oıyndar qoldanýǵa bolady.

Informatıka kýrsy boıynsha oqýshylardyń bilimin baqylaýǵa, jańa bilim berýge bolatyn paıdalanǵan oıyndardan mysal keltirsem;
1. 7 – 8 synyptar úshin; «Ne? Qaıda? Qashan?». Oıyn úsh kezeńnen turady. 1 – kezeńde oıynǵa qatysatyn 6 balany tańdap alý. Munda suraqtarǵa naqty ári tez jaýap beretin balalardy tańdaý kerek. 2 – kezeńde suraqtar logıkalyq esepter. 3 – kezeń kompúterlik tehnıka ınformatıkaǵa baılanysty suraqtar qoıý.

2. «Danalyq aǵashy». Oqýshylar mátindi jyldam ári muqıat oqyp shyǵýy kerek. Oqyǵan mátinge baılanysty oqýshylar suraqtar qurastyryp muǵalim aldyndaǵy qorapshaǵa salýy kerek. Mátindi qaıtadan muqıat oqyp shyǵyp qorapshadaǵy suraqtarǵa kezektense jaýap beredi. Qalǵan oqýshylar qurastyrylǵan suraqty jáne jaýapty baǵalaıdy. Muǵalim eń jaqsy jaýap pen utymdy qurastyrylǵan suraqty anyqtaıdy.
Osyndaı oıyn arqyly uıymdastyrylǵan sabaq balalarǵa jeńil ári tartymdy, ári túsinikti bolady. Oıyn sabaqtary oqýshylardyń ózdiginen jumys isteýge, oılaý qabiletin damytýǵa úıretedi. Oıyn kezinde balalardyń dostyq sezimin oıatyp, bir - birine qamqorlyǵy, ujymdyq birligi nyǵaıady. Balalardy jaqsylyqqa, qaıyrymdylyqqa, izgilikke, ádeptilikke tárbıeleýge bolady. Oıyn túrlerin sabaqta tıimdi paıdalana bilý muǵalimniń meńgertip otyrǵan bilimin yqylaspen tyńdap, bilimdi berik meńgerýine kómektesedi.

Oıynǵa qoıylatyn ádistemelik talaptar:
- Oıynǵa kiriser aldynda onyń júrgizilý tártibin oqýshylarǵa ábden túsindirý.
- Oıynǵa synyptaǵy oqýshylardyń túgel qatysýyn qamtamasyz etý.
- Oıyn ústinde sheshim qabyldaı bilýine, oılana bilýine jeteleý.
- Oıyn túrlerin baǵdarlamaǵa saı iriktep alý.
- Oıyndy balanyń jas ereksheligine qaraı túrlendirip paıdalaný.
- Qarapaıym oıynnan qıyn oıynǵa kóshý.
- Mindetti túrde oıynnyń qorytyndysyn jarıalaý qajet
Synyptan tys sharalar oqýshylardyń oılaý qabiletin, tanymdyq qyzmetin jáne pánge degen qyzyǵýshylyǵyn, yntalaryn arttyrady. Sonymen qosa bilim sapasynyń artýyna da kómegin tıgizedi.
7 – 8 synyptar arasynda ótkizilgen «Aqparat álemi» atty synyptan tys sharasy osyndaı sharanyń biri dep esepteımin.

Júrý barysy: Uıymdastyrý.
Oqýshylardy topqa bólý. Ótý barysy túsindiriledi.
Saıys túrinde ótedi
Qanatty sóz: «Kimde – kim kóp aqparatqa ıe bolsa, sol álemdi bıleıdi».

1 – týr. Shapshań, durys jaýap berý kerek. Ár suraq 3 upaı.

Suraqtary: 1. Dybys tolqyndaryn qabyldaǵysh qalaı atalady? (mıkrofon)
2. Telefon jelisi arqyly basqa kompúterlerge málimet almasýǵa qajetti qurylǵy? (modem)
3. Mátindik jáne grafıkalyq aqparatty kompúterge engizý qurylǵysy.(skaner)
4. Kýrsordyń oń jaǵyndaǵy sımvoldardy óshirý pernesi (DELETTE)
5. Eń birinshi EVM qaı jyly, kimniń basshylyǵymen jasaldy? (1947 - 48 j. j. S: A: Lebedov)
6. Bebbıdj mamshınasyna alǵashqy programma jazǵan kim?(Ada Lavleıs)
7. Joldar men baǵandardyń qıylysýy. (keste)
8. Microsoft fırmasynyń avtory (Bıll Geıts)
9. « Kompúterdiń atasy» dep kimdi ataǵan? (Ch. Bebbıdj)
10. Syrtqy jady (vınchester, dısket, kompakt dısk)
11. Monıtor, júıelik blok, perne taqta kompúterdiń... qurylǵysy? (negizgi)
12. Pernetaqtada neshe perne bolady? (102 - 104 perne)

2 – týr. «Aqparatty tabý».
Jumbaqtardyń sheshýin tabý. 1upaı.
Ádette únsiz turamyn Bir nársege jetik
Belgi berseń uǵamyn. Mıy kúshti tetik
Jazýy bar qaǵazdyń Ol arqyly sóılesip
Quraly bolyp shyǵamyn.( prınter) Ketesiń shetelge de ótip
(ınternet)

Kompúterdiń aınasy
Baǵdaryńdy tańdashy
Sýret sózin kórsetip
Tıer saǵan paıdasy (monıtor)

Barlyq sýret, mátindi
Kompúterge engizgen
Kerek emes jerinde
Kompúterde óshirgen (skaner)

Qansha tetik tizilgen
Saýsaǵyńdy sezingen
Barlyq seniń oıyńdy
Kompúterge engizgen. (pernetaqta)

3 – týr. « Aqparat ázilderi».
Keldi kezeń ınternetpen jumysqa
Álemdegi jańalyqtar, tabysta.
Internettiń tilin eger bilseńiz
Qıyn bolmas ozýyńyz jarysta – dep ınformatıka týraly ár top ózderiniń úı tapsyrmalaryn, ıaǵnı ázilderin usynady. 5 upaı.

4 – týr. «Aqparatty sáıkestendirý».
Informatıka páninen suraqtar berilip soǵan sáıkestikterin tabý kerek. 1upaı.
1. Adamdardy ózine baǵyndyrǵan áljýaz (Informatıka kabıneti).
2. Bar qurylǵyny basqaratyn, keýdesin kóterip qasqaıatyn mı. (Júıelik blok)
3. Ózinen zıandy sáýle shashatyn, adam kózin qurtatyn jalmaýyz. (Monıtor)
4. Saýsaqtardy bıletetin, ekranǵa mátindi syı etetin, joq dep múdde aıta almaıtyn, ıá - ni qoldap qaıtalaıtyn (Pernetaqta).
5. Perneden jasqanatyn, adam kómegimen basqarylatyn, qorqaq kompúterdiń kenje balasy. (Tyshqan)
6. Tyshqannyń eń jaqyntýysy. (Djostık)
7. Prınterden asyp túsetin mesheı. (Skaner)
8. Pernetaqtanyń balalary. (Peneler)

5 - týr. «Aqparatty óńdeý». Aqparatty maqal – máteldermen sáıkestendirip óńdeıdi. Tolyq jaýapqa
2 upaı, kómek suraǵanǵa 1 upaı.
1. Jigitti kompúterge qarap, baǵala. (Jigitti dosyna qarap, baǵala).
2. Baıt bıtten quralady. (Teńge tıynnan quralady).
3. Vırýstan qoryqqan, ınternetke shyqpas. (Shegirtkeden qoryqqan, egiń ekpes).
4. Kompúterdiń jumysy ıesine málim. (Attyń syry ıesine málám).
5. Veb – dezaınshynyń óz erki, saıtty qalaı jasasada. (Qazanshynyń óz erki, qulaǵyn qaıdan shyǵarsa da).
6. Bilmeseń «anyqtamadan» sura. (Bilmeseń bilgennen sura).
7. Bir ıadro prosesor jaqsy, eki ıadroly odan da jaqsy. (Ózińmen óziń bolǵan jaqsy, dosyńmen bolǵan odan da jaqsy).
8. Antıvırýsy kúshtini – Vırýs ala almaıdy. (Dosy jaqsyny – jaý almaıdy).
9. Kúlseń eski kompúterge kúl. (Kúlseń kárige kúl).
10. Kompúterde eki kolonka, daýysy jer jarady. (Aıdaǵany bes eshki, ysqyryǵy jer jarady).

6 – týr. «Aqparatty jetkizý»
O, mahabbat segiz árip, bir arman
Barlyq adam sol armannan jaralǵan – dep aqyn aǵamyz M. Maqataevtyń «Poezıasy» - nan, kompúterge degen óz sezimimizdi bildiremiz.

1 – top.
Kompúter
Menimen egiz be ediń
Sen meni sezesiń be, nege izdedim?
Informatıka kabınetinen seni izdedim.
Mýltımedıadan, fızıkadan seni izdedim.
Seni izdedim ustazdardan,
Mekteptegi kabınetten, partalardan,
Dúkenderden, fabrıkadan, zaýyttardan
Seni izdedim joǵalǵan zamandardan.
Seni izdedim ınternetten, agentterden,
E - mail - dan izdedim, poshtalardan,
Seni izdedim
İzdeımin shydam bar ma?
Seni maǵan egiz ǵyp jaratqan ba.

2 - top
« Kompúterge ǵashyqpyn»
Men aqymaq kompúterge ǵashyqpyn,
Úıden shyqsam mekteptegi kompúterge asyqtym
Kúni – túni kóz aldymnan ketpes beıne,
Sezimimniń tolqyndaryn tasyttym.
Men ǵashyqpyn, kompúterge ǵashyqpyn,
Sezimimdi bildire almaı diril qaǵyp,
Mahabbattyń shyńdarynan asyppyn.

Qorytyndy. «Bilim marapatqa jetý úshin emes, parasatqa jetý úshin kerek» degen keremet sózdi esimizge berik ustap, saıysymyzdy aıaqtaımyz.
Jeńimpaz topqa, belsen qatysqan oqýshylarǵa «sertıfıkattar» berilip, dıplom tabystaldy.

Joǵaryda baıandalǵan jaǵdaılardan túıindegenim:
1. Oıyn barysynda oqýshylar ózara pikir almasady, oqý materıaldaryn jyldam jáne jaqsyraq ıgeredi, qıyndyqtardy birge sheshedi. Mundaı jaǵdaıda, barlyq balalar alǵa jyljıdy, bilimderi tereń balalardyń tejelmeýin, bilimi tómen balalardyń alǵa umtylýyna múmkindik beredi. Ásirese oqýshylar árbir jańa taqyryptan keıin «Sen – maǵan, men – saǵan» oıynyn oınaǵandy unatady. Bul oıynda oqýshy ózi daıyndap kelgen suraǵyn joldasyna qoıady, eger joldasy durys jaýap bere almasa jaýabyn ózi aıtyp, qosymsha upaı alady.

2. Ózara qatynasý, sóılesý adam tulǵasyn, aqyl - oıyn damytýdyń mańyzdy faktory ekenin óz tájirıbemnen kórip otyrmyn. Alǵashqy kezde nemquraıly, taqtadan kóshirip qana otyrǵan keıbir oqýshylar qazirgi jaǵdaıda sabaqqa yntaly qatysatyn boldy. Dástúrli uıymdastyrylǵan oqý prosesine qaraǵanda oıynǵa qatysa otyryp neǵurlym az sharshaıdy, óz qyzmetinen jaǵymdy emosıalar alady.

You Might Also Like

Jańalyqtar

Jarnama