Abaı men Ábish
Sabaqtyń taqyryby: Abaı men Ábish (el aýzynan)
Sabaqtyń maqsaty:
a) Bilimdilik: Qazaqtyń uly aqyny, búkil jan – tánimen, rýhymen, ishki sezim – kúıimen, aqyndyq oılaý, jazý ónerimen qazaqtyń ulttyq bolmysyn tanytqan Abaı Qunanbaevtyń ómiri men shyǵarmashylyǵyna tolyǵyraq toqtalý. Mátindi túsinip oqı otyryp, negizgi oıyn tabýǵa úıretý.
á) Tárbıelik: Oqýshylarǵa Abaı ómirin úlgi etý, uly aqynǵa degen qurmet sezimge tárbıeleý. Adamgershilikke, bilimdilikke, jaman qasıetterden aýlaq bolýǵa, áńgimeden úlgi alýǵa, úlkendi, ata - anany syılaýǵa tárbıeleý
b) Damytýshylyq: Oıyn tolyq jetkizip sóıleý daǵdylary men jazbasha tilderin jetildire otyryp oıyn qorytyp, sóılemdi durys qurýǵa daǵdylandyrý; túsindirip aıta bilý daǵdysyn damytý.
Sabaqtyń túri: jańa sabaq
Sabaqtyń tıpi: jańa bilimdi meńgertý.
Sabaqtyń ádisi: STO, «venn dıagramsy», «assososıa», «kýbızm», «RAFT», suraq - jaýap, bortty jýrnal shyǵarmashylyq jumys, oı qozǵaý, toppen jumys isteý ádisteri.
Aqparattyq qural: Interbelsendi taqta
Sabaqtyń kórnekiligi: Abaı týraly beıne rolık, slaıdtar, tapsyrmalar, kýb.
Pánaralyq baılanys: qazaq tili, eńbek, dúnıetaný.
Sabaqtyń barysy:
I. Uıymdastyrý kezeńi
Topqa bólý, ústel ústinen alynǵan sandar boıynsha 5 aýylǵa bólinip otyrady, óz aýyldaryn tanystyrady.
1 - Qunanbaı aýyly, 2 – Zere, 3 - Uljan, 4 - Abaı, 5 - Ábish aýyly.
Oı qozǵaý.
- Balalar sizderdiń aýyldaryńyzdyń esimi kimniń esimimen baılanysty?
- Bulaı atalýynyń sebebi nede dep oılaısyzdar?
- Demek búgingi sabaǵymyzǵa qatysty myna bir vıdeo - rolıkke nazar aýdaraıyq!
(Abaı týraly) Suraq jaýap, sabaq taqyryby:
Abaı men Ábish el aýzynan
Dápterge kúnniń jady sabaq taqyryby jazylady. «Bortty jýrnal» Dápterdi ekige bólip bir jaǵyn toltyramyz. Biz ne bilemiz jáne ne bilýim kerek?
Abaı Ábish týraly ne bilemiz?
III. Maǵynany ashý
Oqýlyqpen jumys: «Abaı men Ábish» mátindi oqý, taldaý..
Mátindi muǵalim oqıdy, oqýshylar tizbekteı oqıdy, túsiniksiz sózderdiń astyn syzyp otyrady.
Suraq: Balalar Ábish qalaı jaýap berýi múmkin? – Aq zat asyl ma? Qara zat asyl ma?
Qalaı oılaısyzdar? /balalardyń jaýaby tyńdalady/
Jalǵastyryp Ábishtiń jaýaby oqylady.
- Sózdikpen jumys
Qarymyn synaý - kúsh qýat, aqylyn baıqaý
Mátindi taldaý, toptar bir - birine suraq qoıady, jýan - jińishke suraqtar, basqa top jaýap beredi.
Dáptermen jumys: Bortty jýrnal kestesin toltyrady
Aq zatpen qara zatqa qatysty zat esim men syn esimnen jasalǵan sóz tirkesterin jaz
Mysalǵa:
- Endeshe, mátinde qozǵalǵan negizgi máselelerge toqtalaıyq.
- Ózderiń qalaı oılaısyńdar?
- Aq sózi asyl degendi taǵy qalaı dáleldeýge bolady?
/Oqýshylardyń jaýaby/
/ Qazaqta «aq» sózimen tyǵyz baılanysty uǵym óte kóp. «Aq jaýlyqty ana», «aq saqaldy qart», «aq sút» degendeı, aq sózimen baılanysqan uǵymy tereń sózder tazalyqty, páktikti aıǵaqtaıdy. Aq quıyp shyǵarý. Qazaq halqy urpaǵyn aqty jerge tókpeýge, aıaqpen baspaýǵa úıretedi.
Aq degenimiz ne? Bul – sút, aıran, qatyq, qymyz, shubat… Osynyń barlyǵy aqtyń quramyna kiredi.
Aq túsiniń maǵynalyq toptary
Tazalyqtyń belgisi ( aq bosaǵa, aq otaý, aq besik t. b.)
Sulýlyqtyń belgisi (aq tamaq, aq dıdar, aqsha bet t. b.)
Úlkendiktiń belgisi( aq saqal, aq bas, aq qas t. b.)
Qasıettiliktiń belgisi(aq sút, aq ana aq shash t. b.)
Qýanyshtyń belgisi (aq kún, «aq sarbas» t.. b)
Adaldyqtyń belgisi (aq jol, aq nıet, aq bata t. b.)
Sergitý mınýty: Abaıdyń «Kózimniń qarasy» óleńin tyńdaý jatqa qosylyp aıtý.
Qosymsha málimet: Ábish (Ábdirahman) Óskenbaev Abaıuly 1868 jyly dúnıege keldi.
1882 jyly Semeı qalasyndaǵy úzdik mektepke barady. 1886 – 1889 jyldary
Túmen qalasyndaǵy Aleksandrov realdyq ýchılıshesiniń 5, 6, 7 – klastaryn oqyp bitiredi.
1889 – 1892 jyldary Sankt - Peterbýrgte Mıhaılov atyndaǵy artılerıada 3 jyl oqyp bilim alady. 1892 jyly Tashkenttegi bekinis garnızonynyń artılerıasyna qyzmetke jiberiledi. Ókinishke oraı 1895 jyly 15 qarasha Ábdirahman dúnıe salady.
- Abaı balalarynyń bilimine úlken mán berdi. Olardyń kózqarasyn da udaıy synap otyrdy. - Demek Ábish qandaı adam bolǵan?
- Oıly, aqyldy.
Ábdirahmanǵa 1892 jyly berilgen minezdemede minez - qulqynyń óte jaqsy, ashyq - jarqyn ekeni, áskerı qyzmetine jaýapty qaraıtyny, tańdaýly ofıser bolǵaly turǵany, biraq densaýlyǵynyń nasharlap júrgendigi jazylady.
Shyǵarmashylyq tapsyrmalar:
Qunanbaı aýyly: Abaı men Ábishke venn dıagramsyn toltyrady.
Zere aýyly: RAFT
Uljan aýyly: 5 joldy óleń qurastyryp jazady.
Abaı aýyly: Mátindi sahnalaıdy
Ábish aýyly: Abaıdyń bir óleńin jatqa aıt, Ábishke minezdeme beredi.
Sabaqty bekitý: «Kýbızm» ádisi
1. Sýretteıdi
2. Salystyrady
3. Baılanystyrady (bul týraly ne oılaıdy elestetedi)
4. Taldaıdy (neden turady? Ne úshin?)
5. Qoldanyńyz (bunymen ne jasaýǵa bolady, budan qandaı qorytyndyǵa keldińiz?)
6. Dálelde (bul jaqsy ma? jaman ba)
Qorytyndy: Olaı bolsa, Aqyl jastan, asyl tastan». Ábishtiń óreli oı, túıindi sóz aıtqanyn bildik. Olaı bolsa, Abaı: «Bolmasań da uqsap baq, bir ǵalymdy kórseńiz, ondaı bolmaq qaıda dep, aıtpa ǵylym súıseńiz», - degendeı, ata - ananyń úmitin aqtaıtyn únemi aq kóńil, aq nıetti ul - qyzdary bolyp óseıik.
Úıge tapsyrma. Mátindi oqyp mazmundaý, aq tús pen qara túske qatysty óz oıyńdy jaz. Aq jáne qara sózderine baılanysty aıtylǵan maqal, naqyl sózderdi jınaqtaý, maǵynasyn ashý
Baǵalaý: Oqýshylardyń birin - biri baǵalaýy
Sabaqtyń maqsaty:
a) Bilimdilik: Qazaqtyń uly aqyny, búkil jan – tánimen, rýhymen, ishki sezim – kúıimen, aqyndyq oılaý, jazý ónerimen qazaqtyń ulttyq bolmysyn tanytqan Abaı Qunanbaevtyń ómiri men shyǵarmashylyǵyna tolyǵyraq toqtalý. Mátindi túsinip oqı otyryp, negizgi oıyn tabýǵa úıretý.
á) Tárbıelik: Oqýshylarǵa Abaı ómirin úlgi etý, uly aqynǵa degen qurmet sezimge tárbıeleý. Adamgershilikke, bilimdilikke, jaman qasıetterden aýlaq bolýǵa, áńgimeden úlgi alýǵa, úlkendi, ata - anany syılaýǵa tárbıeleý
b) Damytýshylyq: Oıyn tolyq jetkizip sóıleý daǵdylary men jazbasha tilderin jetildire otyryp oıyn qorytyp, sóılemdi durys qurýǵa daǵdylandyrý; túsindirip aıta bilý daǵdysyn damytý.
Sabaqtyń túri: jańa sabaq
Sabaqtyń tıpi: jańa bilimdi meńgertý.
Sabaqtyń ádisi: STO, «venn dıagramsy», «assososıa», «kýbızm», «RAFT», suraq - jaýap, bortty jýrnal shyǵarmashylyq jumys, oı qozǵaý, toppen jumys isteý ádisteri.
Aqparattyq qural: Interbelsendi taqta
Sabaqtyń kórnekiligi: Abaı týraly beıne rolık, slaıdtar, tapsyrmalar, kýb.
Pánaralyq baılanys: qazaq tili, eńbek, dúnıetaný.
Sabaqtyń barysy:
I. Uıymdastyrý kezeńi
Topqa bólý, ústel ústinen alynǵan sandar boıynsha 5 aýylǵa bólinip otyrady, óz aýyldaryn tanystyrady.
1 - Qunanbaı aýyly, 2 – Zere, 3 - Uljan, 4 - Abaı, 5 - Ábish aýyly.
Oı qozǵaý.
- Balalar sizderdiń aýyldaryńyzdyń esimi kimniń esimimen baılanysty?
- Bulaı atalýynyń sebebi nede dep oılaısyzdar?
- Demek búgingi sabaǵymyzǵa qatysty myna bir vıdeo - rolıkke nazar aýdaraıyq!
(Abaı týraly) Suraq jaýap, sabaq taqyryby:
Abaı men Ábish el aýzynan
Dápterge kúnniń jady sabaq taqyryby jazylady. «Bortty jýrnal» Dápterdi ekige bólip bir jaǵyn toltyramyz. Biz ne bilemiz jáne ne bilýim kerek?
Abaı Ábish týraly ne bilemiz?
III. Maǵynany ashý
Oqýlyqpen jumys: «Abaı men Ábish» mátindi oqý, taldaý..
Mátindi muǵalim oqıdy, oqýshylar tizbekteı oqıdy, túsiniksiz sózderdiń astyn syzyp otyrady.
Suraq: Balalar Ábish qalaı jaýap berýi múmkin? – Aq zat asyl ma? Qara zat asyl ma?
Qalaı oılaısyzdar? /balalardyń jaýaby tyńdalady/
Jalǵastyryp Ábishtiń jaýaby oqylady.
- Sózdikpen jumys
Qarymyn synaý - kúsh qýat, aqylyn baıqaý
Mátindi taldaý, toptar bir - birine suraq qoıady, jýan - jińishke suraqtar, basqa top jaýap beredi.
Dáptermen jumys: Bortty jýrnal kestesin toltyrady
Aq zatpen qara zatqa qatysty zat esim men syn esimnen jasalǵan sóz tirkesterin jaz
Mysalǵa:
- Endeshe, mátinde qozǵalǵan negizgi máselelerge toqtalaıyq.
- Ózderiń qalaı oılaısyńdar?
- Aq sózi asyl degendi taǵy qalaı dáleldeýge bolady?
/Oqýshylardyń jaýaby/
/ Qazaqta «aq» sózimen tyǵyz baılanysty uǵym óte kóp. «Aq jaýlyqty ana», «aq saqaldy qart», «aq sút» degendeı, aq sózimen baılanysqan uǵymy tereń sózder tazalyqty, páktikti aıǵaqtaıdy. Aq quıyp shyǵarý. Qazaq halqy urpaǵyn aqty jerge tókpeýge, aıaqpen baspaýǵa úıretedi.
Aq degenimiz ne? Bul – sút, aıran, qatyq, qymyz, shubat… Osynyń barlyǵy aqtyń quramyna kiredi.
Aq túsiniń maǵynalyq toptary
Tazalyqtyń belgisi ( aq bosaǵa, aq otaý, aq besik t. b.)
Sulýlyqtyń belgisi (aq tamaq, aq dıdar, aqsha bet t. b.)
Úlkendiktiń belgisi( aq saqal, aq bas, aq qas t. b.)
Qasıettiliktiń belgisi(aq sút, aq ana aq shash t. b.)
Qýanyshtyń belgisi (aq kún, «aq sarbas» t.. b)
Adaldyqtyń belgisi (aq jol, aq nıet, aq bata t. b.)
Sergitý mınýty: Abaıdyń «Kózimniń qarasy» óleńin tyńdaý jatqa qosylyp aıtý.
Qosymsha málimet: Ábish (Ábdirahman) Óskenbaev Abaıuly 1868 jyly dúnıege keldi.
1882 jyly Semeı qalasyndaǵy úzdik mektepke barady. 1886 – 1889 jyldary
Túmen qalasyndaǵy Aleksandrov realdyq ýchılıshesiniń 5, 6, 7 – klastaryn oqyp bitiredi.
1889 – 1892 jyldary Sankt - Peterbýrgte Mıhaılov atyndaǵy artılerıada 3 jyl oqyp bilim alady. 1892 jyly Tashkenttegi bekinis garnızonynyń artılerıasyna qyzmetke jiberiledi. Ókinishke oraı 1895 jyly 15 qarasha Ábdirahman dúnıe salady.
- Abaı balalarynyń bilimine úlken mán berdi. Olardyń kózqarasyn da udaıy synap otyrdy. - Demek Ábish qandaı adam bolǵan?
- Oıly, aqyldy.
Ábdirahmanǵa 1892 jyly berilgen minezdemede minez - qulqynyń óte jaqsy, ashyq - jarqyn ekeni, áskerı qyzmetine jaýapty qaraıtyny, tańdaýly ofıser bolǵaly turǵany, biraq densaýlyǵynyń nasharlap júrgendigi jazylady.
Shyǵarmashylyq tapsyrmalar:
Qunanbaı aýyly: Abaı men Ábishke venn dıagramsyn toltyrady.
Zere aýyly: RAFT
Uljan aýyly: 5 joldy óleń qurastyryp jazady.
Abaı aýyly: Mátindi sahnalaıdy
Ábish aýyly: Abaıdyń bir óleńin jatqa aıt, Ábishke minezdeme beredi.
Sabaqty bekitý: «Kýbızm» ádisi
1. Sýretteıdi
2. Salystyrady
3. Baılanystyrady (bul týraly ne oılaıdy elestetedi)
4. Taldaıdy (neden turady? Ne úshin?)
5. Qoldanyńyz (bunymen ne jasaýǵa bolady, budan qandaı qorytyndyǵa keldińiz?)
6. Dálelde (bul jaqsy ma? jaman ba)
Qorytyndy: Olaı bolsa, Aqyl jastan, asyl tastan». Ábishtiń óreli oı, túıindi sóz aıtqanyn bildik. Olaı bolsa, Abaı: «Bolmasań da uqsap baq, bir ǵalymdy kórseńiz, ondaı bolmaq qaıda dep, aıtpa ǵylym súıseńiz», - degendeı, ata - ananyń úmitin aqtaıtyn únemi aq kóńil, aq nıetti ul - qyzdary bolyp óseıik.
Úıge tapsyrma. Mátindi oqyp mazmundaý, aq tús pen qara túske qatysty óz oıyńdy jaz. Aq jáne qara sózderine baılanysty aıtylǵan maqal, naqyl sózderdi jınaqtaý, maǵynasyn ashý
Baǵalaý: Oqýshylardyń birin - biri baǵalaýy
You Might Also Like
-
Sabaq taqyryby: N. Álimqulov «Báısheshek» N. Aıtov « Jaýqazyn»
