InfoHub Logo

Qyzylorda oblysy, Qazaly aýdany,
Áıteke bı kenti,
№7 «Baldyrǵan» sanatorıalyq – bóbekjaı balabaqshasy
Sadyqova Jadyra

Bilim berý salasy: Áleýmettik orta.
Uıymdastyrylǵan oqý is - áreketi: Qorshaǵan ortamen tanysý
Taqyryby: Ájeme qonaqqa keldim. (Kıiz úıge)
Maqsaty: Balalarǵa qazaq halqynyń ejelgi turaǵy kıiz úı týraly málimet berý, kıiz úı qurylysymen tanystyrý. Balalardyń júregine ulttyq sana - sezimdi uıalatý, ulttyq óner jaıly bilimin keńeıtý. Salt - dástúrlerin, qol - ónerin dáripteı otyryp, el jandylyqqa, bir – birin syılaýǵa, dostyqty qadirleýge tárbıeleý. Ulttar dostyǵy 1 mamyr merekesi týraly túsinik qalyptastyrý. Qazaq halqynyń dástúrlerine qyzyǵýshylyqty qoldaý jáne qurmetteýdi damytý.
Kórnekiligi: kıiz úı jasaýlary, kıiz úı maketi.
Ádis – tásilderi: Saıahattaý, suraq – jaýap, túsindirý, án – bı,
Aldyn – ala jumys: Áje týraly, dostyq týraly án jattaý.
Salalyq baılanys: Mýzyka, Kórkem ádebıet.
Qostildilik: Kıiz úı – ıýrta.
Sózdik jumys: Shańyraq, kerege, ýyq, syqyrlaýyq esik.
Motıvasıalyq qozǵaýshy
Orys jáne ózbek ult ókilderi ortaǵa shyǵady.
Balalar, biz qazir qazaq halqynyń ájesi men atasynyń kıiz úıine qonaqqa baramyz. (balalardy jartylaı qurylǵan kıiz úıge aparý)
Eki bala asyqpen oınap otyrady. Kele jatqan qonaqtardy kórip:
- Áje, ata bizge qonaqtar kele jatyr.
Ájesi men atasy qonaqtardy kútip alady.
Sálemetsizder me qonaqtar, qane joǵary shyǵyp jaıǵasyńyzdar.
Sizder bizdiń elimizge qosh kelińizder, jaqsy jetken bolarsyńdar. Bizdiń elimiz kóp ultty el, biz barlyq ult ókilderin qushaq jaıa qarsy alamyz. Ulttar yntymaqtastyǵy, dostyǵy merekesi de kep qaldy. Kelgenderińe kóp – kóp rahmet. Ózderińdi tanystyryp ótseńizder.
(qonaqtar ózderi týraly aıtady)
Al qane sender bos kelmegen bolarsyńdar, biz sizderden qonaq káde suraımyz.
Eki orys ókilinen kelgen bala taqpaq aıtady.
Raıan: Jaqsylyqqa baqytqa
Talpynǵan árýaqytta
Bala bitken dos baýyr
Bolmasyn esh tosqaýyl
Anel: Detı v sadıke jıvýt
Zdes ıgraıýt ı poıýt
Zdes drýzeı sebe nahodát
Na progýlký s nımı hodát
Hor: «Ájem meniń tamasha»
Uıymdastyrýshy izdenýshi.
Jaraısyńdar balalar, sender ájelerińniń qanadaı ekenin biledi ekensińder. Ájeleriń qolynan báride keledi. Myna otyrǵan kıiz úılerińniń bar jasaýyn men ózim jasap jatyrmyn. Qazir kóktem mezgiliniń sońǵy aıy, endi jaz mezgili de kelip qaldy. Sondyqtan kıiz úıdi tigetin kez keldi.
Kıiz úı - qazaq halqynyń erteden kele jatqan baspanasy. Ol kóship - qonǵanda tez jıyp, shapshań tigýge yńǵaıly.
Bizdiń qazaq halqy ertede qysta qystaýǵa, jazda jaılaýǵa kóship júrgen. Kóship qonýǵa yńǵaıly bolsyn dep osyndaı kıiz úıler daıyndaǵan. Bul kıiz úı qysta jyly, jazda salqyn bolǵan. Kıiz úı negizinen aǵashtan jasalyp, kıizben jabylǵan. Sondyqtan kıiz úı dep atalǵan. Qane aıtyp kórińdershi – kıiz úı.
Al orys qyzym senderde kıiz úıdi qalaı ataıdy?
Bizdiń orys tilinde - Iýrta dep ataıdy.
Qane balalar ıýrta dep aıtyp kóreıikshi
Jaraısyńdar balalar, kıiz úı negizi tórt bólikten turady.
Kerege, ýyq, shańyraq jáne esigi syqyrlaýyq degen bólikterden turady eken.
Qazaqta keregeń keń bolsyn, shańyraǵyń bıik bolsyn, ýyqtaı kóp bolyńdar, esigiń dostaryńa árqashan ashyq bolsyn degen osy. Qane qaıtalap aıtyp kóreıik:
Kerege, Ýyq, Shańyraq, esigi syqyrlaýyq
Balalar, bizdiń qazaq eliniń óz rámizderi bar ekenin sender bilesińder, qane maǵan rámizderdi aıtyp berińdershi.
- Tý, Eltańba, Ánuran.
Durys aıtasyńdar, al endi sender bilseńder ma, shańyraq beınesi bizdiń qandaı rámizimizde beınelengen?
- Eltańbada
Durys aıtasyńdar, bizdiń eltańbamyzda osy shańyraq beınesi beınelengen. Bizdiń elimiz
diń shańyraǵynyń bıik ekenin kórsetip tur.
Balalar, kıiz úıdi ásemdep, ádemileý úshin ártúrli qazaqtyń qol óner buıymdarymen, baý – basqurlarymen bezendiremiz. Bul buıymdar kıiz úıge sán berip turady. Bul buıymdardy men ózim jasap, kıiz úıdi
bezendiremin.(kıiz úı jabdyqtaryn kórsetý)
Balalar qoldaryna ustap kóredi.
Al balalarym men senderge kıiz úı týraly aıtyp berdim, sender meniń kóńilimdi bir kóterip berseńder qalaı bolady.
Árıne áje siz bizge kóp maǵlumat berdińiz, qazir biz sizderge bı bılep bereıik
Oryssha, ózbekshe, qazaqsha papýrı bı bıleıdi.
Refleksıvti korreksıalaýshy
Al endi maǵan aıtyńdarshy, búgin sender qaıda keldińder?
Atamyz ben ájemizdiń úıine.
Ájeleriń senderge ne týraly aıtty?
Kıiz úı týraly
Kıiz úıdiń qandaı bólikteri bar eken?
Keregesi, ýyǵy, shańyraǵy, syqyrlaýyq esigi
Qane keregesin kim kórsetedi? (shańyraǵyn, ýyǵyn, esigi syqyrlaýyqty kórsetý)
Jaraısyńdar balalarym, ájelerińniń aıtqanyn uǵyp alǵan ekensińder.
Al endi balalar, qane bárimiz ortaǵa shyǵaıyq, biz búgin kıiz úımen tanystyq. Qazir biz osy kıiz úıdi ózimiz jasaımyz. Atalaryń shańyraqty kóteredi, al biz ýyqtardy tigip, kerege bolamyz. Ol úshin ár qaısymyz bir – bir ýyqty alyp jaqsy bir tilek sózder aıtamyz. Sol kezde bizdiń ádemi kıiz úıimizdi jasaımyz.
Elimiz tynysh bolsyn.
Aspanymyz ashyq bolsyn.
Shańyraǵymyz bıik bolsyn.
Keregemiz keń bolsyn.
Meıirimdi ájeler kóp bolsyn.
Atamyz aýyrmasyn.
Papa – mamamyz aman bolsyn, yntymaǵymyz arta bersin, júzimiz jarqyn bolsyn t. b tilekter aıtady.
(balalar shańyraqqa baılanǵan lentalardy alyp, tilek sózder aıtyp shyǵady)
Tilekteriń oryndala bersin. Biz kóp ultty elmiz, barlyq eldermen tatýmyz. Alda kele jatqan dostyq, birlik kúni merekesi oraı, bizge orys, ózbek, tatar ókilderi qonaqqa keldi. Bizdiń úıimizge kelgen qonaqtarǵa úlken rahmet aıtamyz.
Birligimiz jarasyp, yntymaǵymyz arta bersin.
Qane bárimiz birigip «Dos bolaıyq bárimiz ánin» aıtaıyq.
Hor: «Dos bolaıyq bárimiz» áni.
Kútiletin nátıje:
Bilýi: Balalar qazaq halqynyń ejelgi turaǵy kıiz úı týraly jalpy málimet biledi.
Meńgerýi: Ulttar dostyǵy merekesin, merekelik kóńil kúımen qarsy alaýdy.
Igerýi: Qazaq halqynyń salt – dástúrlerin, qol ónerlerin dáripteýdi.