InfoHub Logo

Alashtyń Uly handar qatarynda aýyzǵa kóp ilinbeı, ultqa sińirgen uly isteri jete baǵalanbaı kele jatqan arda tulǵalardyń biregeıi Toǵym han ekendigi haq. Halqymyzdyń el bolyp qatarǵa qosylýy, búgingi qolymyz jetken egemendik pen órkendeýimizdiń kósh basy ult úshin jarǵaq qulaǵy jastyqqa tımeı ter tógip, Otan úshin ot keshken babalardan bastalady. Kıeli handar tarıhyn zertteýshi ǵalymdarǵa alǵys aıtýmen qatar, qaharmandarymyzdyń arýaqtaryna bas ıip, zıarat etý urpaqtyń qasıetti paryzy. Jastarǵa otansúıgishtikti boılaryna daryta bilsek - tárbıe, tálim bere bilgenimiz. Prezıdentimizdiń senimin aqtaǵandyq.

Avtor: Sálimbaev Tilekqalı Keńesqalıuly.

Qaıtpas qaısar Toǵym han.

Tekti ákeniń uldary jebe jonǵan
Qazaq halqy qaharman batyr bolǵan.
Tahırdan soń Toǵym han taq ıesi,
Kózsiz erlik kórsetken osy babań.
Qazaq jurtyn qoldaǵan táńir - qudaı,
Túkti júrek er beripti muzbalaqtaı.
Shynjyrbalaq shubartós Toǵym hannyń
Toǵyz uly aıbarly arystandaı.
Bytyraǵan qazaq - qyrǵyz basyn qosyp,
Halyqty uıystyrǵan ketken bosyp.
Qalmaq, moǵol, ózbektiń sherikterin,
El shetinen alastaıdy jolyn tosyp.
Ózi han, ózi batyr dara tulǵa,
Qazaq eli aınalypty mundaı uldan.
Taýǵa, tasqa salsa daǵy qaıtpaıdy eken,
Qoldy ózi bastasa jaýjúrek han.
Ata kegin bir sátke umytpaǵan,
Ózbektiń baskeseri Ubaıdolla han,
Moǵol hany Ábdiráshıdpen sóz baılasyp,
Qazaq elin joıýdy maqsat qoıǵan.
Jaý sherigi Ystyq - kóldi betke alady,
Qara bulttaı basady keń dalany.
San - Tashta suǵyna kirgen dushpan qolyn
Qaıtpas qaısar Toǵym han qarsy alady.
Ólispeı berispeýge tik shatqaldy,
Arqa súıep qazaq qoly tańdap aldy.
Azattyq - alǵy sharty bar halyqtyń,
Shúberekke túıip alyp shybyn jandy.
Tań azannan qyrǵyn maıdan bastalady,
Qazaq - qyrǵyz sherigin hannyń ózi basqarady.
Saılanǵan qalyń qolǵa shaǵyn ásker,
Kúsh teń kelmeı bar jasaq jer qabady.
Aıaýsyz táýlik boıy shaıqas bolǵan,
Qara túnek jamylǵan jer men aspan.
Toǵymnyń «Toǵyz sary» atanǵan toǵyz uly,
Sheıit bolǵan buǵan qosa qyryq sultan.

Bahadúrler - bozdaqtar, qaıran erler,
Topyraǵyna jerlengen týǵan jerdiń.
Alyptardyń alyby Toǵym handar,
Urpaǵyna úlgi bolar elimizdiń.
Túsinikteme: Mamash, Taıyr handar tusynda qazaq handyǵynyń saıası toqyraýǵa ushyraǵan zamanynynan keıin qan keship, otqa túsken Toǵym han shamaly ýaqyttyń ishinde ulttyń basyn biriktirýge 1535 - 1537 jyldary eren eńbek sińirgen alashtyń erjúrek tulǵalarynyń biri, Ábilhaıyr hannyń túbine jetetin Kókjal Baraq, Alash Orda kósemi Álıhan Bókeıhanovtyń babalary.