Sońǵy jańartý

(Ózgertilgen ýaqyty 3 kún buryn)
Aldar kóseniń Baldyrǵan shaharyna saıahaty
Qyzylorda oblysy, Áıteke bı kenti,
№7 "Baldyrǵan" balabaqshasy
Mýzyka jetekshisi Marat Roza Maratqyzy

Taqyryby: «Aldar kóseniń «Baldyrǵan» shaharyna saıahaty»
1. Ertegishi: - Marat Roza /mýzyka jetekshisi/
2. Aldar kóse: - Baqyt Erbozova /tárbıeshi/
3. Báıbishe: - Samal Ámirjaeva /tárbıeshi/
4. Alasha baı: - Gúljazıra Jahanshaeva /tirbıeshi/
5. Taýsoǵar: - Venera Qalybaeva /tárbıeshi/
6. Saqqulaq: - Gúljanat Tashtıtova /tárbıeshi kómekshisi/
7. Kóltaýsar: - Mıramkúl Jumahanova /tárbıeshi/
8. Mystan kempir: Gúlnur Tólek /tárbıeshi/
9. Bir kózdi Daý: - Aıgerim Baısýıeýova /aǵylshyn, orys tili mamany/
10. Jelaıaq: - Láılá Orynbaeva /tárbıeshi/
11. Kúnekeı qyz: - Ásel Mámbetova /tárbıeshi/

Ertegishi: - Sálemetsińder me, balalar! Qosh keldińizder!
- Búgingi Kúlki merekesi qutty bolsyn! Júzderiń jarqyn bop árdaıym baqytqa bólene berińder. Jáne de bıylǵy Meshin jyly jegenderiń banan bolsyn, maımyldyń taldan - talǵa sekirgenindeı qýanyshtan qýanyshqa sekirip júre berińder.
- Osyndaı kóńildi sátte men senderdi meniń sıqyrly aınam arqyly bizdiń apaılarymyzdyń daıyndaǵan qoıylymyn tamashalaýǵa shaqyramyn.
- Sender Aldar kóseni tanısyńdar ma?
Balalar: - Iá, tanımyz.
Ertegishi: - Olaı bolsa buryn sender kórmegen «Aldar kóseniń «Baldyrǵan» shaharyna saıahaty» atty qoıylymdy usynamyn.
Erte zamanda úlken de, dáýleti tasqan «Baldyrǵan» shaharynda Alasha atty baı bolypty. Ol óte sarań, eshkimdi jaqtyrmaıdy eken. Kúnderdiń kúninde Alasha baı bar ónerpazdardy jınap ónerlerin tamashalamaqshy bop habar taratypty. Ol habar Aldar kósegede jetedi. Aldar habardy estip jolǵa shyǵady.
Aldar kele jatyp joldy bilmeı balalardan jón suraıdy.
Aldar kóse: - Balalar myna sýrettegi shahardy bilesińder me?
Ertegishi: - Balalar Aldar kósege jol siltep kórsetedi. Aldar kele jatsa aldynan taý men tasty bir - birine soqqan Taýsoǵarǵa kezdesedi:
Aldar kóse: - Assalaýmaǵaleıkým!
Taýsoǵar: - Aleıkýmassalam!
Aldar kóse: - Osy sen Taýsoǵarsyń - aý á?
Taýsoǵar: - Ia, ıa. Men Taýsoǵarmyn tas kóterip, kerek deseń taý
kóteretin kúshim bar. Sen kimsiń?
Aldar kóse: - Men Aldarmyn.
Taýsoǵar: - E - e, Qaıda jol tarttyń?
Aldar kóse: - Men «Baldyrǵan» shaharyna baramyn, onda bar ónerpazdardy jınap jatqan kórinedi. Mende ónerimdi kórsetpekpin.
Taýsoǵar: - Seniń qandaı ónerim bar aldaǵannan basqa, men bolsam durys myqtymyn.
Aldar kóse: - A - a - a sen myqtylyǵyńmen maqtanǵyń kele ma? Mende kótere alamyn.
Ertegishi: - Aldar kóse úrlengen shardy kóterip joǵary laqtyryp jibergende shar áýelep usha ketedi. Al Taýsoǵar aýzy ashylyp ańtarylyp qalady.
Aldar kóse: - Taýsoǵar sen myqty bolsań ana tasty túskende qaǵap alatyn bol.
Ertegishi: - Sóıtip Aldar Taýsoǵardyń aýzyn ańqıtyp ketedi. Kele jatsa aldarynan tyń tyńdap Saqqulaq kez bolady.
Saqqulaq: - Áı, sen kimsiń?
Aldar kóse: - Men Aldarmyn, óziń biletin sol Aldar.
Saqqulaq: - Qaıda jol tartyńyz?
Aldar kóse: - Men jol tartyn «Baldyrǵan» shaharyna baramyn. Onda ónerpazdar jınalyp jatqan kórinedi.
Saqqulaq: - Meni de ózińmen ala ketesiń be? Men aldyńdaǵy bolyp jatqandardy tyńdap aıtyp berip otyramyn.
Aldar kóse: - Tyń tyńdaǵannan basqa qandaı óneriń bar?
Saqqulaq: - Men jańyltpash aıta alamyn.
Aldar kóse: - Onda káne, maǵan aıtshy men kóreıin shamam kelgenshe.
Saqqulaq: - Kók serke kóp serkeni kóp izdeıdi,
Kóp serke kók serkeni múıiz deıdi.
Ertegishi: - Aldar jańyltpashty qaıtalap aıtqanymen durys aıta almaı balalardan kómek suraıdy. Balalar jańyltpashty birneshe qaıtalap aıtyp beredi.
Aldar kóse: - Kórdiń be, meniń kómekshilerim bar. Al qane, kettik shaharǵa qaraı.
Ertegishi: - Aldar men Saqqulaq dos bolyp birge «Baldyrǵan» shaharyna jol tartady. Saqqulaq tyń tyńdap kóredi.
Saqqulaq: - Bir sýdyń syldyry estiledi, aldymyzda kól me álde ózen ba eken?
Aldar kóse: - Onda júr júrińkireıik.
Ertegishi: - Olar kele jatsa aldaryńnan kól jıeginde otyrǵan Kóltaýsardy kóredi. Kóltaýsardan jón surasyp, ónerlerin ortaǵa salady.
Kóltaýsar: - Neǵyp júrgen jansyńdar?
Aldar kóse: - Men Aldarmyn, al mynaý meniń dosym Saqqulaq. Biz «Baldyrǵan» shaharyna baramyz, onda ónerpazdar jınalyp jatqan kórinedi.
Kóltaýsar: - Sender ne óner kórsetpeksińder? Men ǵoı bir kóldi ózim taýysamyn. Sen men sıaqty eń bolmasa myna shelektegi sýdy ishe alasyń ba?
Aldar kóse: - Men osy shelektiń ishinde sý qaldyrmasam boldy ma?
Kóltaýsar: - Árıne.
Aldar kóse: - Onda mynda qara.
Ertegishi: - Aldar shelekti qolyna alyp balalarǵa qaraı shashyp jibergende, onyń ishinen kámpıtter shashýy shashylady.
Kóltaýsar: - Aldar dese Aldar ekensiń, sen meniń kishkentaı Kóltaýsarlarymdy kór.
Ertegishi: - Kóltaýsar balalar ishinen oıynǵa shyǵaryp
«Kim jyldam» oıynyn júrgizedi.
- Olar birge ári qaraı jolǵa shyǵady. Kele jatsa aldarynan bılep turǵan úıshikti kóredi.
Aldar kóse: - Astapyralla, mynaý ne boldy?
Mystan kempir: - Ha - ha - ha - ha, hı - hı - hı - hı. Men senderdi qorqyttym ba?
- Kimsińder ózi a?
Aldar kóse: - Men Aldarmyn, al mynalar meniń dostarym Saqqulaq pen Kóltaýsar.
Mystan kempir: - Aldar, sen sonda menen myqtymyn deısiń be? Menen eshkim asqan emes. Myqty bolsań aldap kórshi meni?
Ertegishi: - Aldar ári oılanyp, beri oılanyp, renjigen syńaı kórsetip:
Aldar kóse: - Men aldaımyn dep oılamappyn, áıtpese úıdegi aldaıtyn sıqyrly taıaǵymdy ala shyǵar edim. Sen bylaı qyl maǵan sypyrǵyshyńdy bere tur alyp keleıin?
Ertegishi: - Aldar Mystan kempirdiń sypyrǵyshyn alyp dostaryn artyna otyrǵyzyp qasha jóneledi. Al Mystan kempir bolsa san soǵyp aldanyp kalady. Aldar dostarymen júre beredi, «Baldyrǵan» shaharyna jol álide alys edi. Aldarynan ekige aırylǵan jol shyǵady. Qarasa joldy kese kóldeneń jaýyp bir kózdi Dáý jatyr eken.
Aldar kóse: - Myna joldy suraý úshin Dáýdi oıatý kerek?
Saqqulaq pen Kóltaýsar: - Jo - joq olaı deme. Aıta kórme, ol bizdi ońdyrmaıdy.
Aldar kóse: - Nede bolsa kóreıik táýekel.
Ertegishi: - Olar oılana kele bir kózdi Dáýdi oıatady.
Dáý: - Kim boldy meni uıqymnan oıatqan a?
Aldar kóse: - Dáý aǵa biz senen jol suramaq boldyq. Kómektesshi bizge?
Dáý: - Sender aldymen meniń shartymdy oryndańdar?
Ertegishi: Aldar kóse dostarymen bir kózdi Dáýdiń shartyn oryndamaqshy bolyp kelisedi.
Dáý kórermen balalar men apaılaryna arnalǵan oıyn oınatady.
Aldar kóse: - Dáýeke biz shartyńdy oryndadyq, sen endi «Baldyrǵan» shaharyna aparar joldy kórset bizge?
Ertegishi: - Dáý olarǵa jol silteıdi. Olar kele jatyp bir burqyraǵan shańdy kóredi.
Saqqulaq: - Apyraı bul ne boldy a? Quıyn desem oǵan kelmeıdi?
Ertegishi: - Jelaıaqtyń shańynan kóre almaı, Kóltaýsar sý shashyp ony toqtatyp alady.
Aldar kóse: - Aý, ózińdi áreń toqtattyq qoı, kimsiń óziń?
Jelaıaq: - Men Jelaıaqpyn.
Kóltaýsar: - Jelaıaq ekenińdi qalaı dáleldeısiń?
Aldar kóse: - Ónerińdi kórsetshi bizge?
Ertegishi: - Olar osylaı jón surasyp Jelaıaqtyń oıynyn tamashalaıdy. Balalarǵa arnalǵan oıyn oınalady.
Sóıtip olar jolǵa shyǵady. Kele jatyp Saqqulaq aldarynan bir dybystyń estiletinin aıtyp habarlaıdy.
Aldar kóse: - Bul kim boldy jylaǵan balanyń daýsy ma?
Dostary: - Ia solaı sıaqty.
Ertegishi: - Olar tal túbinde jylap otyrǵan Kúnekeı qyzdy kóredi.
Aldar kóse: - Áı, sulý qyz, sen nege jylap otyrsyń a? Munyń ne?
Kúnekeı qyz: - Meniń ysqynym jaman, meni Kúnekeı – dep beker qoımapty. Men kúnge qatty kúıip ketkenmin.
Aldar kóse: - Qoı sen jylama, qarashy dostarym qandaı ádemi, sulý qyz. Men saǵan sıqyrly aına beremin, sen qarap kórshi káne?
Ertegishi: - Kúnekeı qyz Aldardyń sıqyrly aınasynan ózin kórip, qýanyp ketedi. Aldar oǵan unaǵanyn bilip syıǵa tartady.
Kúnekeı qyz: - Aldar aǵa, sen maǵan kóterińki kóńil - kúı syıladyń, endi mende senderge, kishkentaı dostaryma kóterińki kóńil – kúı syılaǵym keledi.
Ertegishi: - Kúnekeı qyz balalarǵa arnalǵan óziniń oıynyn júrgizip oınatady. Olar barlyǵy dos bolyp jol sapardy jalǵastyrady. Júre, júre «Baldyrǵan» shaharyna da keledi. Olardy Alasha baıdyń báıbishesi kóredi.
Báıbishe: - Myna jaqtan kóp qonaqtar kórinedi, Baıeke qarashy?
Ertegishi: - Aldar kóse báıbisheniń jaqtyrmasyn bilip, ony maqtap sulýlarǵa teńeı bastaıdy.
Aldar kóse: - Netken sulý jan edińiz, kóz dese kózi, kelbeti qandaı deseńshi. Ajaryna saı minezi bolar ma edi? Jomart pa edi qolyda?
Ertegishi: - Oǵan qýanǵan báıbishe maqtaýǵa masaırap qolyndaǵy úlken júzigin Aldarǵa bere salady.
Alasha baı: - Mynaý kim boldy, meniń báıbishem sulý bolmaǵanda kim bolar deısiń sirá?
Aldar kóse: - Assalaýmaǵaleıkým, qal – jaǵdaıyńyz qalaı Baıeke?
Sizdi bar ónerpazdardy jınap jatyr degen soń, mende dostarymmen kelip qaldym.
Báıbishe: - Sen osy Aldar boldyń ǵoı, meniń ajarymdy kórgen kóziń úshin, janǵa jaıla sóziń úshin men qazanǵa et salaıyn?
Alasha baı: - Iá, ıá búgin myna qonaqtarǵa as bereıik. Jáne bizdiń ulttyq oıynymyz «Arqan tartysqa» shaqyramyn.
Ertegishi: - Barlyq ónerpazdar, Alasha baı, bir kózdi Dáý men Taýsoǵar barlyǵy oıynǵa jınalady. Olar «Arqan tartys» oıynyn oınap, Dáý men Taýsoǵardy bir jaqqa, qalǵandary bir jaqqa bólinip arqandy arly - berli tartyp Dáý men Taýsoǵardy jeńip ketedi. Osylaı toı jalǵasyn bımen jalǵastyrady.
«Aldar kóse» ánimen barlyq ónerpazdar ortaǵa bıleıdi.
- Alasha baı bar ónerpazdarǵa rıza bolyp alǵysyn bildirip, baılyǵynan taratyp beredi.
Aldar kóse: - Baıeke, men bıyl sizge ózimniń bir eńbegimdi usynǵym keledi. Egin eger ýaqytta men bir qap altyn egip, odan on qap altyn shyǵaryp bersem deımin. Eger siz qalasańyz.
Báıbishe: - Ber, ber baıeke, ber bir qap emes, eki – úsh qap bereıik.
Baıeke: - Olaı bolsa rahmet, men saǵan eki qap altyn beremin, sen maǵan jıyrma qap etip shyǵaryp ber.
Ertegishi: - Aldanǵan Baıekeń Aldarǵa sengeninen bir qap emes eki qap altyn berip jiberedi. Olardy aldap soqqan Aldar kóse ánin aıtyp qosh aıtysyp kete beredi.
Aldar kóse: - Men Aldarmyn, Aldarmyn,
Saqalym bolsa taldarmyn.
Saqal túgil murtta joq,
Mendeı óner jurtta joq.
Ertegishi: - Mine Aldardyń «Baldyrǵan» shaharyna saıahaty osylaı ótipti. Endi toıdan bazarlyq bolsyn alyńyzdar?
/balalarǵa syılyqtar men shar taratyp beredi de, balalardy ortaǵa bıge alyp shyǵady/.

Uıymdastyrýshy / mýzyka jetekshisi: Marat Roza Maratqyzy.

You Might Also Like

Jańalyqtar

Jarnama