Alúmını jáne onyń qosylystary
«№2Qashar orta mektebi»KMM
Hımıa páni muǵalim: Tabarıkova Tarbıa Isaevna
Hımıa 9 synyp
Sabaqtyń taqyryby: Alúmını jáne onyń qosylystary.
Sabaqtyń maqsaty: a) bilimdilik: oqýshylardyń alúmını jáne onyń qosylystary jónindegi bilimderin júıelep, tereńdetý, qorytyndylaý.
á) damytýshylyq: shyǵarmashylyqpen birigip jumys isteýge jáne óz bilimin tekserýge baýlý, pánge degen qyzyǵýshylyǵyn arttyrý
b) tárbıelilik: izdenimpazdyqqa, jaýapkershilikke, uıymshyldyqqa tárbıeleý, hımıa pánine degen kózqarastaryn jaqsartý.
Sabaqtyń túri: tanymdyq sabaq.
Oqytýdyń ádisi: synı turǵysynan oılaý, tirek – syzbalar, esepter shyǵarý
Sabaqtyń kórnekiligi: ınteraktıvti taqta, flıpchart, beınerolık, syzbanusqa.
Pánaralyq baılanys: geografıa, bıologıa, fızıka.
I. Sabaqtan kútiletin nátıje:
a) alúmını qosylysynyń ashylý tarıhyn ajyrata biledi.
á) alúmınıdiń óndirý tehnologıasyn sıpattaı alady.
b) fızıkalyq, hımıalyq qasıetterin jazady.
Sabaqtyń barysy:
1. Uıymdastyrý kezeńi oqýshylardyń sabaq bastalar aldyndaǵy psıhologıalyq daıyndyǵy. (Meniń búgingi sabaqtaǵy kóńil - kúıim)
2. Oqýshylardy 3 topqa bólý 1 top: Altyn 2 top: Kúmis 3 top: Mys Sabaqtyń urany: «İzdeseń - tabasyń, talaptansań – jetesiń, zeıin salsań – uǵasyń» degen uranmen búgingi sabaǵymyzdyń jospary qurylady.
II. Ótken taqyrypqa sholý. (suraqtarǵa jaýap)
III. Ne bilýimiz kerek? (qyzyǵýshylyqty oıatý )
«Alúmını – qanatty metaly» sıpattalady. Jumbaqtar jasyrý arqyly taqyrypty tabý
IV. a) Jańa sabaq Insert kestesin paıdalanyp, oqýshylarmen birge joba qurýdan bastalady. Tabıǵatta taralýy Qosylystary Qasıetteri Alúmını Alynýy
Qurylysy Ashylý tarıhy Qoldanylýy
á) Alúmınıdiń jalpy sıpattamasyna beıne sújet kórsetý, oqýshylar kesteni paıdalanyp ózderi izdenip toltyrady.
V. Ne bilemiz? Maǵynany ashý.
Alúmını
Fızıka Bıologıa Geografıa
1. Fızık. Alúmını – kúmis tústi, aq, jeńil metal, tyǵyzdyǵy – 2, 7 g/sm³ balqý temperatýrasy 660, 4 ⁰S, qaınaý temperatýrasy 2467 ⁰S. Óte ıilimdi, odan jińishke sym jasaýǵa jáne folgaǵa aınaldyryp taptaýǵa da bolady. Elektr ótkizgishtigi kúmis jáne mystan keıingi deńgeıde.
2. Geograf. Alúmını keńderiniń baı qorlary Qazaqstanda, Oralda, Hıbın taýlarynda, Bashkırıada, Sibirde kezdesedi. Boksıt - Al₂O₃- nH₂O Qazaqstanda boksıtterdiń belgili ken oryndary bar. Olar Qostanaı jáne Aqtóbe oblystarynda ornalasqan. Pavlodar alúmını zaýytynda metal kúıindegi alúmını óndiriledi.
3. Bıolog. Eresek adam kúnine alúmınıdiń 30 - 50 mg qajet etedi. Kúndelikti ómirde ony nan ónimderinen alamyz. Shaıdyń quramynda sýǵa qaraǵanda 20 - 200 ese kóp bolady. Alúmını sýdyń, aýanyń, dárilik preparattyń, ıis sýlardyń, alúmınıden jasalǵan ydystarda bolady. Sonymen qatar aǵzadaǵy kóp mólsheri qozǵalys belsendiliginiń tómendeýine, esinen tanýyna da áser etedi. Keıbir zertteýlerde alúmını mıdyń zaqymdanýyna da áser etedi.
VI. Ashylý tarıhy. a) ónerkásiptik ádispen (balqyma elektrolızi) alúmınıdi alǵash ret 1854 - 1856 jyly fransýz hımıgi Anrı Eten Sent - Kler Devıl aldy. 2007 jyldan bastap Qazaqstanda alúmını alatyn Pavlodar elektrolız zaýyty jumys isteı bastady. Alúmını oksıdiniń balqymasyna elektr toǵymen ydyratyp alady:
I. 2Al⁺³₂O⁻²₃=4Al ⁰+3O ⁰₂
VII. Keste toltyrý.
Alúmını qosylystarynyń ataýlary---------------Hımıalyq formýlasy
Alúmını oksıdi
Alúmını súlfaty
Alúmını gıdroksıdi
Alúmını hlorıdi
Alúmını nıtraty
Alúmını bromıdi
Tolyq nusqasyn júkteý
Hımıa páni muǵalim: Tabarıkova Tarbıa Isaevna
Hımıa 9 synyp
Sabaqtyń taqyryby: Alúmını jáne onyń qosylystary.
Sabaqtyń maqsaty: a) bilimdilik: oqýshylardyń alúmını jáne onyń qosylystary jónindegi bilimderin júıelep, tereńdetý, qorytyndylaý.
á) damytýshylyq: shyǵarmashylyqpen birigip jumys isteýge jáne óz bilimin tekserýge baýlý, pánge degen qyzyǵýshylyǵyn arttyrý
b) tárbıelilik: izdenimpazdyqqa, jaýapkershilikke, uıymshyldyqqa tárbıeleý, hımıa pánine degen kózqarastaryn jaqsartý.
Sabaqtyń túri: tanymdyq sabaq.
Oqytýdyń ádisi: synı turǵysynan oılaý, tirek – syzbalar, esepter shyǵarý
Sabaqtyń kórnekiligi: ınteraktıvti taqta, flıpchart, beınerolık, syzbanusqa.
Pánaralyq baılanys: geografıa, bıologıa, fızıka.
I. Sabaqtan kútiletin nátıje:
a) alúmını qosylysynyń ashylý tarıhyn ajyrata biledi.
á) alúmınıdiń óndirý tehnologıasyn sıpattaı alady.
b) fızıkalyq, hımıalyq qasıetterin jazady.
Sabaqtyń barysy:
1. Uıymdastyrý kezeńi oqýshylardyń sabaq bastalar aldyndaǵy psıhologıalyq daıyndyǵy. (Meniń búgingi sabaqtaǵy kóńil - kúıim)
2. Oqýshylardy 3 topqa bólý 1 top: Altyn 2 top: Kúmis 3 top: Mys Sabaqtyń urany: «İzdeseń - tabasyń, talaptansań – jetesiń, zeıin salsań – uǵasyń» degen uranmen búgingi sabaǵymyzdyń jospary qurylady.
II. Ótken taqyrypqa sholý. (suraqtarǵa jaýap)
III. Ne bilýimiz kerek? (qyzyǵýshylyqty oıatý )
«Alúmını – qanatty metaly» sıpattalady. Jumbaqtar jasyrý arqyly taqyrypty tabý
IV. a) Jańa sabaq Insert kestesin paıdalanyp, oqýshylarmen birge joba qurýdan bastalady. Tabıǵatta taralýy Qosylystary Qasıetteri Alúmını Alynýy
Qurylysy Ashylý tarıhy Qoldanylýy
á) Alúmınıdiń jalpy sıpattamasyna beıne sújet kórsetý, oqýshylar kesteni paıdalanyp ózderi izdenip toltyrady.
V. Ne bilemiz? Maǵynany ashý.
Alúmını
Fızıka Bıologıa Geografıa
1. Fızık. Alúmını – kúmis tústi, aq, jeńil metal, tyǵyzdyǵy – 2, 7 g/sm³ balqý temperatýrasy 660, 4 ⁰S, qaınaý temperatýrasy 2467 ⁰S. Óte ıilimdi, odan jińishke sym jasaýǵa jáne folgaǵa aınaldyryp taptaýǵa da bolady. Elektr ótkizgishtigi kúmis jáne mystan keıingi deńgeıde.
2. Geograf. Alúmını keńderiniń baı qorlary Qazaqstanda, Oralda, Hıbın taýlarynda, Bashkırıada, Sibirde kezdesedi. Boksıt - Al₂O₃- nH₂O Qazaqstanda boksıtterdiń belgili ken oryndary bar. Olar Qostanaı jáne Aqtóbe oblystarynda ornalasqan. Pavlodar alúmını zaýytynda metal kúıindegi alúmını óndiriledi.
3. Bıolog. Eresek adam kúnine alúmınıdiń 30 - 50 mg qajet etedi. Kúndelikti ómirde ony nan ónimderinen alamyz. Shaıdyń quramynda sýǵa qaraǵanda 20 - 200 ese kóp bolady. Alúmını sýdyń, aýanyń, dárilik preparattyń, ıis sýlardyń, alúmınıden jasalǵan ydystarda bolady. Sonymen qatar aǵzadaǵy kóp mólsheri qozǵalys belsendiliginiń tómendeýine, esinen tanýyna da áser etedi. Keıbir zertteýlerde alúmını mıdyń zaqymdanýyna da áser etedi.
VI. Ashylý tarıhy. a) ónerkásiptik ádispen (balqyma elektrolızi) alúmınıdi alǵash ret 1854 - 1856 jyly fransýz hımıgi Anrı Eten Sent - Kler Devıl aldy. 2007 jyldan bastap Qazaqstanda alúmını alatyn Pavlodar elektrolız zaýyty jumys isteı bastady. Alúmını oksıdiniń balqymasyna elektr toǵymen ydyratyp alady:
I. 2Al⁺³₂O⁻²₃=4Al ⁰+3O ⁰₂
VII. Keste toltyrý.
Alúmını qosylystarynyń ataýlary---------------Hımıalyq formýlasy
Alúmını oksıdi
Alúmını súlfaty
Alúmını gıdroksıdi
Alúmını hlorıdi
Alúmını nıtraty
Alúmını bromıdi
Tolyq nusqasyn júkteý
You Might Also Like
