InfoHub Logo

Esikten atyla shyqqan Jeńis tabaldyryqta jatqan alamoınaqtyń aıaǵyn basyp ketti. Aýyrsynyp qalǵan ıt jasynan birge ósken ıesine bir ret qańq ete túskennen basqa shaǵym aıta almaı qala berdi. Jeńistiń aıaldaýǵa murshasy bolǵan joq. Júgirgen boıy Buqtyrma ózenin jaǵalap  kete berdi.

Artta ashyq qalǵan esikten tek ashýly ana sózderi estilip jatty.

— Toqtaı tur, kelersiń. Úıbaı-aý, on jyl boıy tabanynan taýsylyp oqyp, oqyp alyp, endi jumys istemeıtini ne. Jasynan jumysqa salyp qoısa biler ediń sonda, oqýdyń ne ekenin. Jaraıdy, ákesi jas kezinde oqý-toqýdyń ne ekenin de bilmedi. Áıteýir Sovet ókimeti ornap kózi ashyldy. Onyń esesine seni oqytyp, jetkizdi emes pe. Endi bolsa istep júrgeniń mynaý. Byltyr óziń sıaqty ana Esimbaıdyń balasy mektepti bitirisimen-aq oqýǵa ketip qaldy ǵoı. Taıqaqtaǵandy kórsetermin, ákeń kelsin, — dep sóılep júr Jeńistiń anasy Qalıma.

Shynynda da Jeńis ákesin óte syılaýshy edi. Aıtqanynan shyqpaıtyn. Biraq Jeńistiń ákesi qytymyr kisi emes, aýyr minezdi, ótkir sózdi adam. Jeńistiń ákemdeı bolsam, ákemdeı sóılesem dep arman etýi de osydan.

Bulqan-taqan bolyp otyrǵan Qalımany bir jaǵynan ashýlandyrǵan qyzy Álımanyń sózi boldy. Álıma Jeńistiń arasyna túsip júr.

— Esimbaıdyń uly deısiń, ol oqýǵa túse almaı qaıtyp kelgeni qaıda. Qalada júr ǵoı sandalyp. Jeńiske ákem tipti de uryspaıdy. Ánekúngi ózińniń kózińshe ne dep edi?

— Sen de qyryq jylǵyny umytpaıdy ekensiń, — dep ashýlanyp aıtqanymen de, qyzynyń sózi ony oılandyryp tastady. Ony sezgen Álıma batyldana sóıledi.

— Umyta qaldyń ba. Jeńis oılan. Bir-eki jyl menimen jylqy baq. Oqý qaıda keter deısiń demep pe edi. Al onjyldyqty bitirgen soń men de eki jyl jumys isteımin.

Sý jaǵalap kele jatqan Jeńis anasynyń sózin ózinshe salmaqtaýmen boldy. Onyń kóz aldyna besikke salyp terbetip otyrǵan ana beınesi keldi. Qanattyǵa qaqtyrmaı, tumsyqtyǵa shoqyttyrmaı on jeti jyl boıy tárbıelegen anasynyń sózderin qaıtip attap ketpek. Áı, ana-aı túsinbeısiń-aý, dep Jeńis aýyr kúrsinip, jar jıegine otyra ketti.

Endi bir sát onyń kóz aldyna klass jınalysy keldi. Óziniń eń birinshi bolyp týǵan aýylynda qalyp jumys isteımin dep komsomoldyq senim bergeni ana sózin qalqalaı berdi. Jumysqa qalamyn dep alyp, qalmaýym uıat is. Dostarymnyń, onyń ber jaǵynda muǵalimderdiń aldynda masqaralyq emes pe. Qoı ne bolsa da jumysqa qaldym, dep ishinen nyq túıdi. Anam qansha ashýlanar  deısiń. Endigi raıynan qaıtyp ta qalǵan shyǵar. Jeńis anasynyń túnereri bolsa da, jaýary joǵyn biletin.

Altaıdyń ejelgi samal jeli jylyp aqqan ózen betine shıyr sıaqty usaq tolqyndardy tósep jatyr. Óziniń týǵan jeriniń kórikti de sulý tabıǵatyna súısine qyzyqtap qaraýmen Jeńis úıine qaıtty. Taǵy da ursady-aý degen sezikti oımen ol esikti eptep ashyp, úıge kirdi. Biraq anasynyń ashýy basylyp qalǵan eken.

— Tamaǵyńdy ishpeı qaıda júrsiń, — dep sabyrmen qarsy aldy anasy. Ákesi de jylqydan kelgen eken. Talqyǵa óziniń endi túserin bilgen Jeńis bir shyny shaıdy áreń taýysty. Jeńis juldyzdy jigit boldy. Baǵyna ákesi úı ishinde bolǵan jaǵdaımen tanysyp úlgeripti. Ol ótkir kózin japqan qalyń qabaǵyn kere tústi de, balasyna:

— Úı ishi bolǵan soń ydys-aıaq syldyrlamaı turmaıdy, oqasy joq onyń. Oıyń durys balam. Óz eńbegińniń de dámin tatyp kór. Menimen  birge birer jyl jylqy baq, — dedi salmaqpen sóılep.

Shyn ba! Degendeı Jeńis jaýtańdap ákesine bir, anasyna bir qarady.

— Ákeń bolsa qartaıyp qaldy. Serik bolyp baǵam deseń, baq. Bul oıyńa men de qarsy emespin, túsindim. Keıin syrttan oqýǵa bararsyń...

Mundaı sózdi kútpegen Jeńis qýanǵanynan anasyn qapsyra qushyp súıe berdi, súıe berdi...

Jeńis ákesimen birge jylqy baqqanyna dál bir aı boldy. Ol búgin óte kóńildi kele jatyr úıine. Júregi lúpildep úıge tez jetýge asyq. Ony qýantqan tuńǵysh eńbek aqysy edi.

Ómirdiń dámin endi ǵana tatqandaı. Jas balasha qýanyshpen júgirgen boıy úıge endi. Anasynyń qolyna seksen somdy ustata berip:

— Mine, ana meniń adal eńbegimniń nátıjesi, — dedi. Anasy Qalıma onyń kúlimdegen júzine qarap:

— Balam, qaıyrymen bolsyn, erjetkenińdi endi bildirdiń. Azamat boldyń, — dep meıirlene ulynyń basynan sıpady. Osy sátte ana júreginiń balaǵa degen qýanyshy sheksiz edi...

1961 j.

---