Ana tili - júrek úni
Sabaq maqsaty: Oqýshylarǵa ananyń qoǵamdaǵy, ómirdegi, urpaq tárbıesindegi orny týraly túsinik berý.
Sabaqtyń mindetteri:
• Oqýshylarǵa álemdegi bar jaqsylyq pen ıgi isterdiń eń asyl sezim – ana mahabbatynan taraıtyndyǵyn túsindirý;
• Balalardyń júreginde anaǵa degen súıispenshilik, qadir - qurmet sezimderin lamytý;
• Adamzat balasynyń aldyndaǵy úlken paryz – anany súıýge, ana eńbegin aqtaı bilýge tárbıeleý;
Sabaq barysy:
1. Uıymdastyrý kezeńi.
Tynyshtyq sáti.
- Seniń bir jasyńda, anań seni emizdi, ústi - basyńdy jýyp, tazalady. Bunyń rahmetine sen túni boıy jyladyń.
- Sen eki jasqa tolǵanyńda, anań saǵan júrýdi úıretti. Al sen bolsań, anań shaqyrǵanda qashatyn ediń.
- Sen úsh jasqa tolǵanyńda, anań saǵan eń dámdi taǵamdar ázirledi. Al sen bolsań, tabaqtardy jerge laqtyrdyń.
- Sen tórt jasqa kelgenińde, qolyńa qalam berip, jazýdy úıretti. Al sen bolsań, dýaldardy shımaqtadyń.
- Bes jasqa tolǵanyńda, anań saǵan ádemi kıimder kıindirdi, bunyń rahmetine sen úıge kir - qojalaq bolyp oralar ediń.
- Alty jasqa tolǵanyńda, anań seni mektepke alyp bardy. Al sen bolsań, «oqymaımyn» dep, «baqyryp jylap» sabaqtan qashtyń.
- On jasqa tolǵanyńda, anań seni qushaqtaǵysy kelip mektepten qashan keler eken dep, sarǵaıa kútip otyrdy. Al sen bolsań dereý bólmeńe qaraı asyqtyń.
- Sen on segizge tolyp, er jetkenińde, anań balam «eseıdi» dep kózine jas aldy. Al sen bolsań men «mashına» mingim keledi dediń.
- Jasyń jıyrmaǵa tolǵanyńda, anań «balam birshama ýaqyt úıde otyrshy» dep ótindi, al sen bolsań, bar ýaqytyńdy dostaryńa bóldiń.
- Sen jıyrma beske kelgenińde, anań toı jasap seni úılendirdi. Al sen bolsań, «lajy bolsa úıden uzaq bolaıyn» dep anańdy tastap, áıelińmen birge enshińdi alyp kettiń.
- Jasyń otyzǵa tolyp bala - shaǵaly bolǵanyńda, anań «bala tárbıesinde» kómek bergisi keldi. Al sen bolsań, «meniń jeke basymnyń tirligine, jeke ómirime» aralaspa dediń.
- Sen otyz beske kelgenińde, anań seni «tamaqtanýǵa» úıine shaqyrdy. Al sen bolsań, «tyǵyz sharýalarym kóp, ýaqytym joq» dediń.
- Sen qyryqqa kelgenińde, anań saǵan telefon soǵyp «balam men naýqaspyn, seniń qolǵabysyńa muqtajbyn» degende, sen «ata - ananyń máseleleri balalaryn mazalaıdy» dediń.
- Kúnderdiń kúni «anań» o dúnıege attanady. Ananyń balaǵa degen mahabbaty ózimen birge ketedi.
Ananyń o dúnıege attanýymen, sen úshin «jánnat esikteriniń» biri jabylatyndyǵyn umytpa. Anańdy esh ýaqytta jalǵyz qaldyrma. Qolyńnan kelgenshe anańa jaqsylyq jasa. Ol qandaı sóz aıtsa da, anańdy baqytty qylýǵa tyrys. Esh ýaqytta anańa ashýlanýshy bolma. Onyń saǵan degen mahabbaty ornalasqan «júregin» jaralaıtyn aýyr sózder aıtýshy bolma. Seniń jalǵyz ǵana «anań» bar!
Úı tapsyrmasyn tekserý
3. Áńgimeleý (suhbat).
Suraqtarǵa jaýap berińder.
1. Ana ómir tiregi degendi qalaı túsinesińder?
2. Ananyń qoǵamdaǵy, otbasyndaǵy orny týraly ne aıtar edińder?
J. Dáýletbektiń «Ana - ómir tiregi» atty áńgimesin oqyńdar.
4. Shyǵarmashylyq jumys, toptyq jumys.
«Álemdi terbetken meıirim» taqyrybynda shyǵarma jazyńdar.
Qazir «Meniń kúnim» atty enerdjaızer ótkizemin.
Aldaryńyzda jatqan paraqqa kúnniń sýretin salyp, jan - jaǵyna shýaqtaryn salyńdar. Dál ortasyna «meniń anam» dep jazyp, sıpattap berińder.
Jalǵasyn tap.
Birde kóp balaly ana uldaryna bylaı depti:
– Balapandarym, men senderge bir jumbaq aıtaıyn, sender sony sheshińder. Senderdiń bárińdi toǵyz aı abaqtyǵa japsa, odan shyqqan soń aýzyńa ókpe tyqsa, arqandy aǵashqa tańsa sol adamǵa ne isteısińder? Osy suraq jóninde óz oılaryńdy ortaǵa salsańyzdar.
Tuńǵysh balasy: Onyń basyn baltamen shabar edim,- depti.
Ekinshi balasy: Ony men myltyqpen atyp tastar edim, – deıdi.
Al úshinshi balasy: Onyń keńsirigin buzar edim.
Al kenje balasy bylaı depti:
• Joq, ana myna úsheýiniń jasaıtyndary aqymaqtyń isi, al men bolsam, ol adamdy aıalap ólgenshe alaqanyma salyp baǵar edim, – depti.
• Ol meni jaratýshy, jaryq dúnıege ákelýshi adam. Siz bizdi toǵyz aı kóterdińiz, bizge jaryq dúnıe syıladyńyz. Qyrqymnan shyqqannan keıin taza jatsyn dep aǵash besikke bóledińiz, – depti.
Balalardyń analaryna degen kóz qarasy qandaı ekenin bilý úshin. «Ashyǵyn aıtsam» degen jattyǵýdy oryndaıyq. Aıaqtalmaǵan sóılemderdi aıaqtaımyz.
1. Ashyǵyn aıtsam, keıde anam maǵan urysa beredi, sebebi.............
2. Ashyǵyn aıtsam, men keıde ata - anamdy tyńdamaımyn, sebebi..........
3. Ashyǵyn aıtsam, men anamnyń ornynda bolsam.................
4. Ashyǵyn aıtsam, men anama kóp ótirik aıtamyn...............
5. Ashyǵyn aıtsam, anamdy tek qýantsam deımin..............
6. Ashyǵyn aıtsam, keıde anamdy renjitip alsam....................
7. Ashyǵyn aıtsam, anamnyń muńaıǵanyn kórsem........
8. Ashyǵyn aıtsam, anam aýyryp qalsa...................................
9. Ashyǵyn aıtsam, anama uzaq ýaqyt úıde bolmasa.....................
10. Ashyǵyn aıtsam, anam bir nárse búldirsem, meni qatty jazalaıdy.......
11. Ashyǵyn aıtsam, men anama renjimeımin..........................
12. Ashyǵyn aıtsam, keıde men anamdy túsinbeımin..........
Dáıeksóz.
Jer betindegi jaqsylyq, izgilik, qaıyrymdylyq ataýlynyń bári de ananyń aq sútinen taraıdy.
N. Nazarbaev
6. Úı tapsyrmasy.
Dápter toltyrý.
7. Sońǵy tynyshtyq sáti.
Yńǵaılanyp otyryp, kózińizdi jumyńyz. Kózderińdi jumsańdar da bolady. Aýany tereń jutyp, erkin tynys alyńdar. Ózderińniń tynys alýlaryńdy baqylap, baqytqa, shattyqqa, mahabbat pen tynyshtyqqa toly taza, shıpaly aýany tula boılaryńa tolǵanyn sezinińizder.
Al endi kózderińdi ashyńdar.
Sabaqtyń mindetteri:
• Oqýshylarǵa álemdegi bar jaqsylyq pen ıgi isterdiń eń asyl sezim – ana mahabbatynan taraıtyndyǵyn túsindirý;
• Balalardyń júreginde anaǵa degen súıispenshilik, qadir - qurmet sezimderin lamytý;
• Adamzat balasynyń aldyndaǵy úlken paryz – anany súıýge, ana eńbegin aqtaı bilýge tárbıeleý;
Sabaq barysy:
1. Uıymdastyrý kezeńi.
Tynyshtyq sáti.
- Seniń bir jasyńda, anań seni emizdi, ústi - basyńdy jýyp, tazalady. Bunyń rahmetine sen túni boıy jyladyń.
- Sen eki jasqa tolǵanyńda, anań saǵan júrýdi úıretti. Al sen bolsań, anań shaqyrǵanda qashatyn ediń.
- Sen úsh jasqa tolǵanyńda, anań saǵan eń dámdi taǵamdar ázirledi. Al sen bolsań, tabaqtardy jerge laqtyrdyń.
- Sen tórt jasqa kelgenińde, qolyńa qalam berip, jazýdy úıretti. Al sen bolsań, dýaldardy shımaqtadyń.
- Bes jasqa tolǵanyńda, anań saǵan ádemi kıimder kıindirdi, bunyń rahmetine sen úıge kir - qojalaq bolyp oralar ediń.
- Alty jasqa tolǵanyńda, anań seni mektepke alyp bardy. Al sen bolsań, «oqymaımyn» dep, «baqyryp jylap» sabaqtan qashtyń.
- On jasqa tolǵanyńda, anań seni qushaqtaǵysy kelip mektepten qashan keler eken dep, sarǵaıa kútip otyrdy. Al sen bolsań dereý bólmeńe qaraı asyqtyń.
- Sen on segizge tolyp, er jetkenińde, anań balam «eseıdi» dep kózine jas aldy. Al sen bolsań men «mashına» mingim keledi dediń.
- Jasyń jıyrmaǵa tolǵanyńda, anań «balam birshama ýaqyt úıde otyrshy» dep ótindi, al sen bolsań, bar ýaqytyńdy dostaryńa bóldiń.
- Sen jıyrma beske kelgenińde, anań toı jasap seni úılendirdi. Al sen bolsań, «lajy bolsa úıden uzaq bolaıyn» dep anańdy tastap, áıelińmen birge enshińdi alyp kettiń.
- Jasyń otyzǵa tolyp bala - shaǵaly bolǵanyńda, anań «bala tárbıesinde» kómek bergisi keldi. Al sen bolsań, «meniń jeke basymnyń tirligine, jeke ómirime» aralaspa dediń.
- Sen otyz beske kelgenińde, anań seni «tamaqtanýǵa» úıine shaqyrdy. Al sen bolsań, «tyǵyz sharýalarym kóp, ýaqytym joq» dediń.
- Sen qyryqqa kelgenińde, anań saǵan telefon soǵyp «balam men naýqaspyn, seniń qolǵabysyńa muqtajbyn» degende, sen «ata - ananyń máseleleri balalaryn mazalaıdy» dediń.
- Kúnderdiń kúni «anań» o dúnıege attanady. Ananyń balaǵa degen mahabbaty ózimen birge ketedi.
Ananyń o dúnıege attanýymen, sen úshin «jánnat esikteriniń» biri jabylatyndyǵyn umytpa. Anańdy esh ýaqytta jalǵyz qaldyrma. Qolyńnan kelgenshe anańa jaqsylyq jasa. Ol qandaı sóz aıtsa da, anańdy baqytty qylýǵa tyrys. Esh ýaqytta anańa ashýlanýshy bolma. Onyń saǵan degen mahabbaty ornalasqan «júregin» jaralaıtyn aýyr sózder aıtýshy bolma. Seniń jalǵyz ǵana «anań» bar!
Úı tapsyrmasyn tekserý
3. Áńgimeleý (suhbat).
Suraqtarǵa jaýap berińder.
1. Ana ómir tiregi degendi qalaı túsinesińder?
2. Ananyń qoǵamdaǵy, otbasyndaǵy orny týraly ne aıtar edińder?
J. Dáýletbektiń «Ana - ómir tiregi» atty áńgimesin oqyńdar.
4. Shyǵarmashylyq jumys, toptyq jumys.
«Álemdi terbetken meıirim» taqyrybynda shyǵarma jazyńdar.
Qazir «Meniń kúnim» atty enerdjaızer ótkizemin.
Aldaryńyzda jatqan paraqqa kúnniń sýretin salyp, jan - jaǵyna shýaqtaryn salyńdar. Dál ortasyna «meniń anam» dep jazyp, sıpattap berińder.
Jalǵasyn tap.
Birde kóp balaly ana uldaryna bylaı depti:
– Balapandarym, men senderge bir jumbaq aıtaıyn, sender sony sheshińder. Senderdiń bárińdi toǵyz aı abaqtyǵa japsa, odan shyqqan soń aýzyńa ókpe tyqsa, arqandy aǵashqa tańsa sol adamǵa ne isteısińder? Osy suraq jóninde óz oılaryńdy ortaǵa salsańyzdar.
Tuńǵysh balasy: Onyń basyn baltamen shabar edim,- depti.
Ekinshi balasy: Ony men myltyqpen atyp tastar edim, – deıdi.
Al úshinshi balasy: Onyń keńsirigin buzar edim.
Al kenje balasy bylaı depti:
• Joq, ana myna úsheýiniń jasaıtyndary aqymaqtyń isi, al men bolsam, ol adamdy aıalap ólgenshe alaqanyma salyp baǵar edim, – depti.
• Ol meni jaratýshy, jaryq dúnıege ákelýshi adam. Siz bizdi toǵyz aı kóterdińiz, bizge jaryq dúnıe syıladyńyz. Qyrqymnan shyqqannan keıin taza jatsyn dep aǵash besikke bóledińiz, – depti.
Balalardyń analaryna degen kóz qarasy qandaı ekenin bilý úshin. «Ashyǵyn aıtsam» degen jattyǵýdy oryndaıyq. Aıaqtalmaǵan sóılemderdi aıaqtaımyz.
1. Ashyǵyn aıtsam, keıde anam maǵan urysa beredi, sebebi.............
2. Ashyǵyn aıtsam, men keıde ata - anamdy tyńdamaımyn, sebebi..........
3. Ashyǵyn aıtsam, men anamnyń ornynda bolsam.................
4. Ashyǵyn aıtsam, men anama kóp ótirik aıtamyn...............
5. Ashyǵyn aıtsam, anamdy tek qýantsam deımin..............
6. Ashyǵyn aıtsam, keıde anamdy renjitip alsam....................
7. Ashyǵyn aıtsam, anamnyń muńaıǵanyn kórsem........
8. Ashyǵyn aıtsam, anam aýyryp qalsa...................................
9. Ashyǵyn aıtsam, anama uzaq ýaqyt úıde bolmasa.....................
10. Ashyǵyn aıtsam, anam bir nárse búldirsem, meni qatty jazalaıdy.......
11. Ashyǵyn aıtsam, men anama renjimeımin..........................
12. Ashyǵyn aıtsam, keıde men anamdy túsinbeımin..........
Dáıeksóz.
Jer betindegi jaqsylyq, izgilik, qaıyrymdylyq ataýlynyń bári de ananyń aq sútinen taraıdy.
N. Nazarbaev
6. Úı tapsyrmasy.
Dápter toltyrý.
7. Sońǵy tynyshtyq sáti.
Yńǵaılanyp otyryp, kózińizdi jumyńyz. Kózderińdi jumsańdar da bolady. Aýany tereń jutyp, erkin tynys alyńdar. Ózderińniń tynys alýlaryńdy baqylap, baqytqa, shattyqqa, mahabbat pen tynyshtyqqa toly taza, shıpaly aýany tula boılaryńa tolǵanyn sezinińizder.
Al endi kózderińdi ashyńdar.
You Might Also Like
