InfoHub Logo

Ana - tili tirligimniń aıǵaǵy (poezıa keshi)
Tárbıe saǵaty
Maqsaty: Kópshilik oqyrmanǵa ana tilimizdiń qadir - qasıetin darytý, týǵan tilimizdiń tuǵyrynyń myqty bolýyna negiz qalaǵan babalarymyzdyń aıtqan oı - tolǵaýlaryn oqyp úırený, aqıyq aqyndarymyzdyń til jaıynda tolǵaǵan óleń - jyrlaryn oqyp, tanysyp, tálim - tárbıe berý.

Júrgizýshi: Qurmetti oqyrman qaýym!
Ár adamnyń azamattyq qasıeti men mádenıeti óz halqyn, óz atamekenin qalaı súıýimen óz ana tilin qalaı bilýimen ólshenbeıdi. Ananyń aq sútine ýyzyna jaryǵan adam qashanda otanshyl, ultjandy bolady. Árkimniń óz tiline degen qurmetin óz anasyna, óz ultyna degen qurmet dep bilý kerek. Olaı bolsa qara qyldy qaq jarǵan týǵan tilimizdiń búgin týǵan kúni. Osy aıtýly, mereıli mereke kúnine oraılastyrylyp ótkizgeli otyrǵan «Ana - tili tirligimniń aıǵaǵy» atty poezıa keshine qosh keldińizder!

1 - oqyrman:
Ananyń aq sútindeı ana tilim,
Qudiretińmen kóterdiń dala týyn.
Sara tilgen álemdi sen bolmasań,
Kúni qarań tirshilik sanatynyń.
Til muratym, armanǵa ulasar kep,
Til bolmasa bul qazaq qyr asar ma ed?!
Til baılyǵy bar elde kedeılik joq,
Alshańdaıdy at ustap «tilashar» dep.
Ózim tegim dep bilem tildiń tegin,
Tilim, sennen otalǵan bir bilteńmin.
Tilim senimen jandyryp ótkenimdi

Sózden ólgen ákemdi tiriltkenmin, — dep aqyn Báıtik Dúısenbaev jyrlaǵandaı bar baılyǵymyz, moınymyzdaǵy qasıetti tumarymyzdaı qasterli ana tilimiz týǵan tilimiz jaıynda aqyn óleńderine kezek bereıik.

2 - oqyrman: Til halqymnyń qazynasy baǵa jetpes baılyǵy desek - osy qazyna baılyqty Qarasazdan ushqan asqaq aqyn Muqaǵalı Maqataev bylaısha jyrlaǵan eken.

«Úsh baqytym»
Eń birinshi baqytym - halqym meniń,
Soǵan berem oıymnyń altyn kenin.
Ol bar bolsa, men barmyn, qor bolmaımyn,
Qymbattyraq altynnan narqym meniń.
Al ekinshi baqytym - Tilim meniń,
Tas júrekti tilimmen tilimdedim.
Keı - keıde dúnıeden túńilsem de,
Qasıetti tilimnen túńilmedim.
Baqytym bar úshinshi – Otan degen,
Qudaı degen kim dese, Otan der em.
…Oty sóngen jalǵanda jan barsyń ba!
Oılanbaı - aq kel daǵy ot al menen.

(B. Tileýhannyń «Elim meniń» áni hormen oryndalady)

3 - oqyrman: «Til - ulttyq belgi halyqtyń mura, dúnıetanym quraly». Halyqtyń tarıhta qalýy tiline baılanysty. Til - halyqtyń jany, sáni, tutastaı keskin - kelbeti, bolmysy. Adamnyń muratqa jetkizetin ana tili men ata dástúri. Olaı bolsa qazir sizderge til janashyry, aqyn Muhtar Shahanovtyń «Rýh pen til» óleńin oqyp bereıin.
Tabıǵattyń ózgermeıtin zańyna bur betińdi,
Qaı kezde de týǵan tiliń týǵan anań sekildi.
Babalardyń armany bar myna qyzyl gúlderde,
Olar elin, tilin qorǵap janyn qıǵan bul jerde.
Adam qansha bolǵanymen daryndy ári tabandy,
Týǵan jerin súımeı turyp súımek emes ǵalamdy.
Ózge atanyń mazmunyna, mereıine tor qurar,
Aldymen óz anasyn súıe almaǵan sorlylar.
Naryq - ǵasyr bárin satyp jibere me, altynǵa,
Kim qalady sol altynǵa satylmaıtyn qalpynda.
Jalǵandyq bar ultsyzdardyń bedeli men dańqynda,
Ana tilin syılamaǵan syılamaıdy halqynda.
Ultsyzdaný zamanynda,
Tiliń naryq tabanynda,
Kónbistik bar qadamyńda,
Rýhyńdy basyp ketti qaryn.
Tilińdi joǵaltsań,
Dinińdi joǵaltsań,
Joǵaltasyń bárin.

4 - oqyrman: Ana tili - ar ólshemi. Olaı bolsa, tildi shubarlaý - ardy shubarlaý, kóńil tunyǵyn laılaý. Osy tusta aqyn Ábdilda Tájibaevtyń:
Týǵan tilim – tirligimniń aıǵaǵy,
Tilim barda aıtylar sóz oıdaǵy.
Ósse tilim, men de birge ósemin,
Óshse tilim, men de birge óshemin,- degen tamasha jyr joldary oıǵa oraldy. Endeshe kelesi kezekte aqyn Orazaqyn Asqardyń «Qazaq tili - ǵarysh tili» óleńin oqıyn.

Keldi otyz jyl kútken kezeń,
Arman jetken alysta edi.
Batyr Toqtar óz ultynyń,
Boldy tuńǵysh ǵaryshkeri.
- Aman oral – bolsyn - dep jol,
Shattyq bılep kúlimdedim.
Kúlli álemge ǵaryshtan ol,
Qaıtty qazaq tilinde ún.
Jer men ǵarysh aralyqtyń,
Buıym bolmaı alystyǵy.
Kókesindeı jańalyqtyń,
Tilim boldy ǵarysh tili.
Ana - tili tirligimniń aıǵaǵy júkteý