InfoHub Logo

Batys Qazaqstan oblysy,
Oral qalasy, Á.Moldaǵulova atyndaǵy №38 mektep-lıseıiniń
qazaq tili men ádebıeti páni muǵalimi
Muhtarova Gúldana Sársenǵalıqyzy

«Ana tiliń – aryń bul»atty Til merekesine arnalǵan keshtiń senarıi.

I - júrgizýshi:
Qaıyrly kún! Ana tilin ardaq tutar til janashyrlary!

II - júrgizýshi:
Armysyzdar, órli de, asqaq rýhty táýelsiz eldiń jas ulandary!
Qazaqstan Respýblıkasy halyqtarynyń tilder kúnine arnalǵan saltanatty jıyndy ashyq dep jarıalaımyz!

(Ánuran)

İ – júrgizýshi:
Qaıta týdy qazaǵymnyń aı – kúni,
Kúnnen – kúnge asar ma eken aıbyny?
Jetpis jylda ótti talaı keshýden,
Qatar kórip shattyq , tabys, qaıǵyny.

İİ – júrgizýshi:
Qazaqpyn men, qazaqtyń bólshegimin,
Qajeti ne basqanyń ólsheminiń.
Qazaq degen jalǵyz ult men bolamyn,
Endi mine jetedi kópke únim.

İ – júrgizýshi:
Ana tili - ár adamnyń óz ultynyń jan dúnıesi men mádenıetinen ǵasyrlar boıy jıǵan rýhanı azyǵynan nár alatyn kindik tamyry.

İİ – júrgizýshi:
Bizdiń ana tilimiz – qazaq tili. Ol tek otbasy , oshaq qasynyń ǵana tili emes, memlekettik til!

İ – júrgizýshi:
22 – qyrkúıek – Qazaqstan Respýblıkasy halyqtarynyń tilder merekesi. Bul – barsha elge ortaq, jalpy halyqtyq mereke, barlyq ult ókilderine kórsetilgen qurmet.

İİ – júrgizýshi:
Búginde Qazaqstan Respýblıkasynyń Til týraly Zańyna 20 jyl tolyp otyr.
(paýza jasalady).

İ – júrgizýshi:
Erlik, eldik, birlik, qaırat, baq - ardyń,
Jaýyz taǵdyr joıdy bárin ne bardyń.
Altyn kúnnen baǵasyz bir belgi bop,
Nurly juldyz, babam tili, sen qaldyń.

İİ – júrgizýshi:
Qazaq halqy bar tarıhyn kóship júrip ótkizse de, batpaqqa batyrmaı, qumǵa shashpaı, jurtyna qaldyrmaı, shabyndyǵa aldyrmaı, barlyq jınaǵan sóz baılyǵyn, kúıi men jyryn bizge jetkizdi.

...Tolǵaýy toqsan qyzyl til,
Sóıleımin deseń óziń bil... (daýys, fon)

Nurtýǵannyń termesi «qanekeı tilim sóıleshi»
1.Osy jerde terme oryndalady.
2.Termeni aıtqan adam Abyz keıpinde Tildi amanattaıdy.
Sahnalyq kórinis:
İ oqýshy: (sahna syrtynan daýys)
Men zamanymda qandaı edim? Men aqyn, sheshen, dilmar babalaryńnyń bulbuldaı saıraǵan tili edim. Móldir sýdaı taza edim. Jyrǵa soqqan tolqyndaı ekpindi edim. Men narkeskendeı ótkir edim.
Endi qandaımyn?
Kirlenip baramyn, bylǵanyp baramyn. Jasydym, muqaldym.
Men ne kórmedim?
Maǵan ákelip arab pen parsyny qosty. Bertin kele shúldirletip noǵaıdy, byldyrlatyp orysty aralastyrdy. Bir kúnderde meni múlde joq qylǵysy kelgenderde boldy. Ólide úshbaqy bolǵyr Abaıǵa ókpem joq. Tiride maǵan ara túsýshiler az boldy. Men jyly sózdi, aldymen aınalyp keteıin, osy kúngi Ahmet degen kisiden ǵana estidim.

Tóle bı:
Jasyma!
Ýa, halqym!
Kósile shabar jeriń bar!
Taý kótergen eliń bar,
Qol bastaıtyn eriń bar.
Atadan qalǵan sara jolyń bar,
Sóz qadirin bilińder!

İİ oqýshy: (sahna syrtynan daýys)
Tóńkeriske sheıin kórmegenim qalǵan joq. Tóńkeris bolmasa, beıshara qazaq menen aıyrylatyn da shyǵar dep edim.
Tóńkeris boldy. Qazaqtyń kózi ashyldy. Qazaqtyń kózi ashylǵan soń, meniń de kúnim týdy ǵoı dep qýanýshy edim. Moldalardyń tilmashtardyń qol jaýlyǵy bolýdan qutyldym ǵoı dep oılaýshy edim. Onyń ústine qazaq tili – memlekettik til bolsyn degen zań shyqty. Tóbem kókke tórt eli jetpedi. Biraq ne keregi bar, bosqa qýanǵan ekenmin...

Qazybek bı:
Nalyma!
Biz qazaq degen mal baqqan elmiz. Biraq eshkimge soqtyqpaı, jaı jatqan elmiz. Elimizden qut bereke qashpasyn dep, jerimizdiń shetin jaý baspasyn dep, naızaǵa úki taqqan elmiz. Eshbir dushpan basynbaǵan elmiz. Basymyzdan sózdi asyrmaǵan elmiz!

İİİ oqýshy: (sahna syrtynan daýys)
Jannyń bári teńdik alyp jatqan keńes úkimetiniń tusynda meniń butymdy but, sanymdy san qylyp, kim kóringen sozǵylaı bastady. Ózgeni ne qylaıyn, otarshyldyq saıasatyn qoldanbas-aý deıtin bilim keńesi ekesh bilim keńesi de men aıamady.

Áıteke bı:
Tamyry sýda tursa da
Ýaqyty jetkende
Qýramaıtyn quraq joq.
Tek jaqsydan ólmeıtin sóz qalady.

3.8 – synyp oqýshysy «Qazaq tili týraly» óleń oqıdy.

İ – júrgizýshi:
Týǵan tilim! Tas bulaqtyń tunyǵy da sende!

İİ – júrgizýshi:
Týǵan tilim! Ana sútiniń juǵymy da sende!

İ – júrgizýshi:
Týǵan tilim! Raıhan gúldiń jupary da sende!

İİ – júrgizýshi:
Týǵan tilim! Májnún ǵashyqtyń ińkári de sende!

İ – júrgizýshi:
Týǵan tilim! Qyran qustyń janary da sende!
(Paýza jasalady.)

İ – júrgizýshi:
Qazaqstan – kóp ultty memleket. Kóp ultty memleket úshin memlekettik til óte qajet.

İİ – júrgizýshi:
Memlekettik til-kóp ultty eldiń barlyq halqyn saıası-mádenı birlikke uıymdastyrýdyń basty quraly.

İ – júrgizýshi:
Olaı bolsa, qazaq tilin jete bilý arqyly bizder óner men bilimniń, mádenıet pen ǵylymnyń bıigine jetip, óz halqymyzdyń ótken – ketkenin zerdelep, ony álemge tanyta alamyz. Óz tilimizdi qurmetteý arqyly basqa tildi de úırenip, mádenıetin qadirleımiz.

İİ – júrgizýshi:
Elimizde qazaq tiliniń mártebesin ósirip, memlekettik tildi qasterlep, memlekettik tildiń óz tuǵyryna qonýyna atsalysyp júrgen ózge ult ókilderi qanshama.

İ – júrgizýshi: (qonaqqa sóz beriledi)
Quttyqtaý sóz
Eremına Lúbov Feodorovna

1. orys,aǵylshyn tilinde óleń oqylady
2. án «Qus joly»
İ – júrgizýshi:
Biz – ejelden er degen dańqy shyqqan halyqpyz!

İİ – júrgizýshi:
Biz - el birligi jolynda árqashan namysyn bermegen halyqtyń ulanymyz!

İ – júrgizýshi:
Biz – altyn kún bederlengen kók baıraqty álem bıikterinde jelbiretken beıbitshil eldiń azamatymyz!

İİ – júrgizýshi:
Biz – keń baıtaq jerinde birligi jarasqan alýan ult ulystan turatyn bir tutas halyqpyz!

İ – júrgizýshi:
Biz – atadan muraǵa qalǵan qasıetti tilimizdi qadirleı biletin urpaqpyz!

İİ– júrgizýshi:
Ana tili – bizdiń ar-ojdan, adamgershiligimizdiń aınasy. Adam ana tilimen baqytty, ana tilimen asqaq .

İ – júrgizýshi:
Bul jandy til – meniń azat tilim,
Jadymda talmaı samǵar qanat tilim.
Jyry - qýat, sózi – ana ýyzyndaı,
Birge: Jasaı ber, Ana tilim – Qazaq tilim!

İİ– júrgizýshi:
Til merekesi aıasynda uıymdastyrylǵan sharalarǵa atsalysyp, qatysýlaryńyz suralady.
Josparmen tanystyryp shyǵý.

Án «Atameken»

İ – júrgizýshi:
Ana tilimizdiń mártebesi asqaqtaı bersin!

İİ– júrgizýshi:
Ana tilimiz tek bıikterden kórinip, órkendeı bersin!
Saltanatty jıyndy jabyq dep jarıalaımyz.