Sońǵy jańartý

(Ózgertilgen ýaqyty 3 kún buryn)
Ana tilińdi qurmette
Atyraý qalasy,
Q. Smaǵýlov atyndaǵy orta mektebiniń
bastaýysh synyp muǵalimi Islámgalıeva Ardaq


Taqyryby: Ana tilińdi qurmette
Maqsaty: Oqýshylarǵa memlekettik tildiń órkendep, oıanýyna, memlekettik tilimizdi súıýge, memlekettik tildi aıaqqa baspaı, mártebesin bıik ustaý jóninde, ár ulttyń ózindik erekshelikteri, salt-dástúri, dini, til ereksheligi bolatynyn túsindirý.
Oqýshylardyń oı-órisin, dúnıe tanymyn keńeıtý, sózdik qoryn molaıtý, jurt aldynda erkin aýyz eki sóıleýge baýlý
Túri:Dástúrli
Ádisi:Eki top arasyndaǵy saıys
Kórnekiligi:Slaıdtar, taqyryp boıynsha plakattar
Kirispe bólim:
Muǵalimniń sózi: Til – árbir ulttyń zańy sezimniń, oıdyń jandy beınesi. Qazaq halqy – sózge sheshen, oıy ushqyr, maqaldap sóıleıtin halyq. Kez-kelgen daýdy ataqty bılerimiz bir aýyz sózben sheshe bilgen. Osynshama jyldar boıy jeńilmeı kele jatqan til. Endeshe ana tilimiz qazaq tiliniń mereıin kóterý bolashaq urpaq sizderdiń enshilerińizde. Tárbıe saǵatymyz oqýshylardyń ana tiline degen qurmetin, qazaq tiliniń meńgerýin baıqap, tiline degen patrıottyq sezimin arttyrý maqsatynda eki toptyń jarysy túrinde ótedi.

Jarys 6 saıystan turady:
1. Tanystyrý
2. Maqal – sózdiń máıegi
3. Óleń – sózdiń patshasy
4. Báıge
5. Daryn
6. Til - qymbat qazyna
Jarysqa tórelik etetin ádilqazylardy saılaý

- Ana tilim, dana tilim baqytym
Qazaq tilin bilý meniń paryzym
Tilim meniń umytylmas tirligim
Kim biledi tilimizdiń taǵdyryn.
Alańdatty til taǵdyry búginde
Sen bolmasań bolar erteń kúnim ne

Qazaq tilin súıemin men janymmen
Qazaq bolyp qalý úshin túbinde.
Qazaq tilim bas ıemin men saǵan
Tilge degen bolý kerek keń talǵam,
Memlekettik tilimizdi syılasaq,
Qazaq tili bizder úshin jaralǵan
Tilimizdiń tarıhy bar qol jetpes
Aıtsań onyń tarıhyna sóz jetpes, - demekshi Qazaqstan Respýblıkasynyń memlekettik tili - qazaq tili óte baı, ári kórkem. Ana tilin qurmettegen adam otanynda súıedi.
1. Tanystyrýdan bastaıyq. Sóz kezegin «Ulan» toby men «Jiger» tobyna beremiz
2 saıys. «Maqal –sózdiń máıegi» dep atalady. Birinshi top maqaldyń basyn aıtsa jalǵasyn ekinshi top aıtý kerek.

1. Til tas jarady, tas jarmasa...bas jarady.
2. Dálelsiz sóz...jelmen teń
3. Ine kózinen synady...sheshen sózinen synady
4. Pil kótermegendi...til kóteredi
5Sóz tapqanǵa ...qolqa joq
6. Jeti jurttyń tilin bil...jeti túrli ilim bil
7. Sheberdiń qoly ortaq...sheshenniń qoly ortaq
8. Qaqarly sóz.... qamal buzar
9. bas kespek bolsa da.... . til kespek joq
10. Aıtylǵan sóz ...atylǵan oqpen teń

2-top
1. bal tamǵan. tilden ...ý tamǵan
2. Taýdy, tasty jel buzar.... adamzatty sóz buzar
3. Jaqsy sóz.... jarym yrys
4. Jaqsy baıqap sóıler.... jaman shaıqap sóıler
5. Til qylyshtan...ótkir
6. Ana súti boı ósiredi, ana tili...boı ósiredi
7. jylannyń ýy tisinde.... adamnyń ýy tilinde
8. Kóre-kóre kósem bolarsyń.... sóıleı-sóıleı sheshen bolarsyń
9. Tilden artyq...qazyn joq
10 Súńgi jarasy biter...til jarasy bitpes

3-saıys «Óleń-sózdiń patshasy»dep atalatyn saıysta ár toptyń oqýshysy Ana tili jaıynda jazylǵan óleńdi jatqa aıtý kerek
1. S. Toraıǵyrov
Súıemin týǵan tildi –anam tilin,
Besikte jatqanymda-aq bergen bilim
Shyr etip jerge túsken mınýtymnan
Qulaǵyma sińirgen tanys únim
Eń birinshi sol tilimen syrtqa shyqty
Súıgenim, súısingenim, jek kórgenim

2. Týǵan tilim-babam tili-óz tilim
Týǵan tilim-anam tili –óz tilim
Týǵan tilim-dalam tili –óz tilim
Týǵan tilim –adam tili -óz tilim
Týǵan tilde syry tereń janym bar
Týǵan tilde ánim menen sánim bar
Týǵan tilim til bolýdan qalsa eger
Júregimdi sýyryp-aq alyńdar D. Ábilov

3. Taǵdyryńdy tamyrsyzdyq indetinen qalqala
Mazmun joqta mazmunsyzdyq shyǵa keler ortaǵa
Ár adamda óz anasynan basqa da
Ǵumyryna eter máńgi astana
Demep júrer, jebep júrer arqada
Bolý kerek qudiretti tórt ana
Týǵan jeri-túp qazyǵy aıbyny
Týǵan tili –máńgi ónege aıdyny
Jan baılyǵy, salt-dástúri-tiregi
Qadamyna shýaq shashar únemi
Jáne týǵan tarıhy M. Shahanov

4. Tilim meniń
Uly Abaı, Muhtardaı pirim meniń
Tunyǵym, Rýhanı jan azyǵym
Ol búlinse, meniń de búlingenim
Ana tilim, týǵan tilim bal tilim
Sen arqyly dúnıe tanyp talpyndym
Sen arqyly álemge aıan bar isim
Sen ómirde taýsylmaıtyn altynym Sh. Aıtmatov

4 «Báıge» saıysynda oqýshylardyń bilimderi synalady. suraq-jaýap saıysy
1. QR qashan táýelsizdik aldy 1991 j16 jeltoqsan
2. Kúı atasy kim
3. Qazaq tili qaı tilder tobyna jatady
4. Abaıdyń ájesi
5. Qandaı ulttyq taǵamdardy bilesiń
6. balalardy oqýǵa shaqyrǵan Ybyraı atamyzdyń óleńi qalaı bastalady
7. qazaqtyń tuńǵysh ǵaryshkeri kim
8. Til týraly zań qashan qabyldandy
9. Turaqty sóz tirkesiniń mánin ash (Jarǵaq qulaǵy jastyqqa tımeý - mazasyzdaný)
10. Tóbe shashy tik turdy - shoshydy

2-top
1. qazaq tili alǵash memlekettik mártebesin qaı jyly aldy 1989
2. Abaıdyń týǵan jyly 1845
3. aqyldy sóziniń túbiri
4. Qazaq alfavıtin jasaǵan ǵalym kim
5. Ulttyq kıimder ata
6. Betashar qaı kezde aıtylady
7. Qazaqsha «Kitap» oryssha .... aǵylshynsha...
8. Qas pen kózdiń arasy - lezde
9. qara qyldy qaq jarý - ádil
10. Kún tıgizbeı ósirgen - mápelep

5-saıys «Daryn» 1-top óleń shýmaǵynyń jalǵasyn aıaqtaı kerek. 2-top «Ana tili»
Taqyrybyna esse jazý kerek
1. Men uıyqtardy aıtady
Ertegisin, ánderin
............
2. Jaýdy jańbyr top –top
Shelek-shelek kóp-kóp
.........
3. Ana tildi súıip ótem,
Barlyq tilden bıik eken
.............
4. Netken sulý netken kórkem
Osy meniń týǵan ólkem
..........
2-top. Esse jazý «Ana tili degenimiz .......

6-saıys «Til-qymbat qazyna» Kórinis kórsetý
1-top Kórinis «Tóle bıdiń jumbaǵy»
2-top Kórinis «Sóz qadiri»

Saıysymyz aıaqtaldy.
Jarys zańy ejelden
Jeńimpazdy anyqtaý
Jeńimpaz bolý sharty sol
Eńbektený jalyqpaý
7. Marapattaý

Nazar aýdaryńyz! Jasyryn mátindi kórý úshin sizge saıtqa tirkelý qajet.

You Might Also Like

Jańalyqtar

Jarnama