InfoHub Logo

Tomas Edıson elektr shamyn oılap tapqan adamzat tarıhynyń eń uly ónertapqyshtarynyń biri. Tomas Edıson 1847 jyly, 11 aqpanda Ogaıo shtatyndaǵy Mılan qalasynda dúnıege kelgen. Jeti jasynda barǵan mektebinde úsh aıǵa jetpeı «Úlgerimi nashar» degen sebeppen mektepten shyǵarylady. Kishkentaı kemeńgerdi ustazdary túsine almaǵan bolatyn. Tomas Alva Edıson ol kúni sabaqtan úıge kelgeninde qolyndaǵy qaǵazdy anasyna berip, «Bul qaǵazdy ustazym berdi jáne tek qana sizge berýimdi eskertti» deıdi. Anasy mektepten jiberilgen qaǵazdy oqyp otyryp, kózjastaryna erik beredi. Keıin balasyna bul hatty daýystap oqyp berdi: «Balańyz óte danyshpan. Bul mektep ol úshin kishkentaı jáne ony jetildiretindeı dárejede muǵalimderimiz joq. Ótinish ony ózińiz oqytyńyz...»  

Anasy ony mektepten shyǵaryp aldy jáne úıde ózi oqyta bastady. Aınalasyndaǵy dostarynan járdem aldy. Arnaıy muǵalim jaldady jáne fızıka, hımıa pánderine qyzyǵýshylyǵy artqan balasyn jigerlendirip otyrdy. Tipti úıde labaratorıa qurýyna múmkindik berdi. Jáne anasynyń bul eńbekteri jemisin berdi.

Aradan uzaq jyldar ótedi. Edıson anasy qaıtys bolǵanda sol dáýirdiń eń danyshpan, eń bedeldi ǵalymdarynyń birine aınalǵan bolatyn. Bir kúni eski zattardy rettep otyryp tartpanyń buryshynda búkteýli jatqan qaǵazdy alyp oqıdy. Bul álgi mektep muǵaliminiń anasyna jibergen haty bolatyn. Qaǵazda «Balańyzdyń aqyly kemis. Onyń mektebimizde oqýyna ruqsat bere almaımyz» dep jazylǵan edi. Tomas Edıson saǵattap jylap, birshama ýaqyttan soń kúndeligine myna mátinderdi jazdy: «Tomas Edıson qaharman anasy tarapynan, júz jyldyń danyshpanyna aınalǵan aqyly kemis bala edi...» 

---