InfoHub Logo

Toraıǵyr men Shoń — Arqadaǵy súıindik eliniń azýly bıleri, aıtýly shesheni bolǵan, HH ǵasyrda ómir keshken aǵaıyndy adamdar. Túıeniń eki  órkeshindeı aǵaıyndylardyń sheshendik dańqy, shonjar, shynjyrbalaq-shubartóstik ataqtary, bılik-bedelderi Orta júzge jaıylǵan eken.

Aǵaıyndy ekeýi birin-biri kúndep, bir atym nasybaıdaı nárseden ókpelesip, biriniń aldyna biri kishireıip, bas urýdy namys sanaǵandyqtan, ókpeleri ulǵaıyp ketedi.

Eline eki bıden mysyn asyrar, sózge alymdy eshkim bolmaǵandyqtan, aǵaıyn ara turyp, ekeýin tatýlastyrýǵa árekettengenmen betteri qaıtyp, taýlary shaǵylady.

Barlyqtan basy aınalyp, keýdeleri baılyqtyń býyna pisken, birine-biri kishireıse, ataq-dárejelerine nuqsan keletindeı kórinip, boılaryn  keselge, oılaryn astamshylyqqa jeńgizgen eki bıdiń kóńilderine jibimesteı toń baılanyp, múlde kórisip, bitispeýge aınalady. Shoń búıtip  qyrǵıqabaq kún keshkenshe, eline birjola ketpekke bekinipti. Ol úılerin jyǵyp, jurtyn tastap, kóshin bastap Baǵanaly-Naımandaǵy  naǵashysy Babyrǵa jetpek bop jolǵa shyǵady. Jurtynan qozykósh jer uzap shyqqanda Toraıǵyrdyń qoıyn jaıyp júrgen Tazsha bala Shońǵa  sálem berip, oǵan bylaı dep taqpaqtata jónelgen eken:

— Bul barǵannan bararsyń
Baǵanaly-Qulnıaz Babyrǵa.
Ózińde jeıtin bar bolsa,
Sybaǵańa tartady
Bir sydyrǵy qabyrǵa.
At-aıǵyryń kóp bolsa,
Barymtasyna jararsyń.
Qyz-qatynyń sulý bolsa,
Bozbalasyna jaǵarsyń.
El kóshkende túńligińe bir qararsyń,
Mundaǵy Toraıǵyr-SHoń degen,
Bul attan da aıyrylyp qalarsyń.

Balanyń sózi Shoń bıdiń kókeıine qona ketedi. Atynyń basyn tartyp, oıǵa qalǵan Shoń aǵaıyn arasyndaǵy ókpege bola týyp ósken el-jurtyn tastaǵanmen, jat elge baryp opa tappaıtynyna kózi jetip, kóshin qaıtarǵan deıdi.

Sóıtip, tapqyr balanyń tabyndy da tabandy sózine eshkimge ılikpegen áıgili bı eriksiz ıligip, qatesin moıyndap, raıynan qaıtypty. «Daý sózge toqtaıdy» degen osy bolsa kerek.

---