InfoHub Logo

Dramalyq poema

Qatynasýshylar

Han — 50-diń ishinde.
Qanikeı — Hannyń súıikti báıbishesi, 40-ta.
Aqqý — Hannyń jańa alǵany, sulý, 18-derde.
Bógde — saraı aqyny, 50-lerde.
Talap — Asqan sulý, arhıtektor (sheber) 25-te.
Qulqumyr.
Jasaýyl.
Gúlgúl, kútýshi áıelder, eriksizder, jasaýyldar.

BİRİNSHİ AKT
BİRİNSHİ KARTINA

Saraı ishi, han. Ońynda Qanikeı, solynda Aqqý. Bógde de bar. Jasaýyldar, nókerler, joryqqa attaný merekesiniń, ústinde.

Bógde
Eı,
Jortyp - jortyp almasa,
Jondy josyp shalmasa,
Jolbarys tynys alar ma?
Jaratyp júırik minbese,
Jasanǵan jaýǵa kirmese,
Batyr tynys alar ma?
Jelbiretip tý almaı,
Japannan atyn sýarmaı,
Jat jerdiń shóbin bastyrmaı,
Jat qaqpasyn ashtyrmaı,
Sadaqtyń oǵyn tartqyzbaı,
Saıysqandy jatqyzbaı,
Alysqandy qulatpaı,
Saýǵaǵa basyn suratpaı,
Han da tynys alar ma?
Jyrlaǵanda joryqty,
Jóneltkende óleńmen
Daýyldaı soqqan kóp topty,
Tógip - tógip ótpese,
Jyr qanaryn sókpese
Aqyn tynys alar ma?

Han súısinip ez kesesimen Bógdege sharap usynady.

Hor
Attansa qol, kól shaıqalyp tasqandaı,
Óńsheń batyr óktem-óktem basqandaı.
Tulparlardyń ekpininen jel esip,
Adam tursyn, taý men tas ta basqandaı.
Jeńbes batyr - er toqymyn jastanbaı,
Jeńbes batyr - umtylmasa jasqanbaı.
Madaqtaımyz júrektiler joryǵyn
Qamaldardy talqandap jol ashqandaı.
Júırikterdiń tuıaǵyna shań juqpaı,
Júrektiler qasiret tartpaı, qan jutpaı.
Tabysaıyq esen-aman shattyqpen
Kúı kúńirenbeı, ánniń daýysy qarlyqpaı.
Jasaýyl (qol qýsyryp)
Aldıar, taqsyr, aldıar,
At tumsyǵyn taqady.
Alystan kelgen bir sheber,
Aldynda tur saraıdyń
Ámir bolsa kiredi.

Han
Kirgizińder, toqtatpańdar (Qýanyp),
Sen basta áýel jyryńmen. (Bógdege).
(Sheber kirip, han aldynda bas ıedi.)

Bógde
Kelbeti kelgen sheberim,
Asa tússin óneriń.
Aldynda turǵan hanymnyń
Oryndaısyń degenin.
Álemnen asqan bir saraı
Saldyram dep oılaıdy,
Saldyrmaı sony qoımaıdy,
Tabasyń, izdep keregin.
Talaı sheber kelgen-di.
Talaıyn han kórgen-di
Serttesýge saı kelmeı
İzimen bárin qaıtardy.

Sheber hannyń óz lebizin estigisi kelgendeı til qatpaıdy.

Xan
Jarasar ózim desem jer táńirisi,
Talasar qudiretime qandaı kisi.
Tórt buryshyn dúnıeniń kernegendeı
Tasqyndaı áskerimniń alyp kúshi.
Oıymnan ketpeı júrgen bar armanym
Tetigi sol armannyń sende, janym.
Bolǵansha aqyr zaman qulamaıtyn
Soǵyp ber altyn kúmbez, - deıdi hanyń.
Ámirim sol - oryndaısyń han armanyn,
Aıama shashylar dep dúnıe, malym.
Sal saraı ataǵymdy asyrǵandaı
Aı, kúndeı bolsyn yrza eki jarym.
(Talap oıda)

Hor
Altyn saraı soǵylady,
Aı men kúndeı sulýlarǵa.
Asqan sheber, kóter basty,
Aýyr kórme, kóp oılanba.
Altyn saraı soǵylady,
Aı men kúndeı sulýlarǵa.
Asqan sheber, sózińdi ber,
Aldyńdaǵy uly hanǵa.
Júreksinbe, oıly jigit
Sheber soqpas múlik bar ma.
Sertti sózdi aıt bekinip
Han súıetin sulýlarǵa.
Han, ómiriń qıyn saýda
Tańmyn bilmeı, ne bolaryn,
Aıyp kórme, salma daýǵa
Mendeı jannyń oılanǵanyn.
Sulý saraı salǵan jaqsy,
Sulýlyqqa jetkize alsa,
Sum taǵdyrym ne bolmaqshy,
Soǵan kúshim jetpeı qalsa...
Sarǵaısam da, qan jutsam da,
Syr bermeske býdym beldi.
Sertim bireý aıtar munda
Jolymdy han bógemeıdi.
Aldymda tur nar táýekel,
Súıendim men soǵan endi.
Ia baqytym, ıa bolar sher,
Aıamaısyń járdemińdi.

Xan
Aspan kúırep, jer aýsa da,
Bitse saraı bolǵany,

Aqqý
Gúlgúl, beri kel,
Qurmeti úshin uly han,
Ýáde úshin aıtylǵan
Qonaqqa sharap alyp ber.
Gúl sharap usynady, quıǵan Aqqý, Talap tartyp jiberip qurmetpen tájim etedi.

Jasaýyl
Aldıar, taqsyr, aldıar
Atqa qondy qalyń qol.
Joryq kúıi bastaldy,
Jortýylǵa jurt ázir,
Kútkenimiz siz ǵana.

Xan
Ákelińder qarýdy,
Aılap sapar shegemin
Qarsylasar el bolsa,
Qanyn sýdaı tógemin.
Uly naıza ushymen
Aldymnan jol salamyn.
Aq almastyń júzimen
Aıqasqandy shalamyn.
Baǵyndyryp, kóndirip
Qaıta oralyp kelemin,
Sheberimniń ónerin
Jeńip kelip kóremin.
(Qarý-jaraǵyn asyna bastaıdy).

Qanikeı
Joly bolsyn hanymnyń,
Bolsyn joly attanǵan.
Táńiri súıgen jarymdy
Tapsyramyn tek saǵan.
Asqan saraı kúmbezin
Kórsin kózim jylamaı,
Tabysaıyq shattyqpen
Tajyń bastan qulamaı.

Qurmet kórsetýshiler hanmen qosyla shyǵady. Álden keıin júregine mahabbat jalyny túsken Aqqý kiredi.

Aqqý
Adam ba, perishte me kózim kórgen,
Peri me mahabbattyń maǵan kelgen.
Jarq etip najaǵaıdaı kóz janary
Kúıdirdi ózegimdi kirgen jerden,
Óńim be, túsim be álde, bul netken jan,
Kórsem dep kózim taǵy qumarlanǵan.
Baqytymnyń jańa týǵan juldyzy ma
Sónbesteı júregimnen oryn alǵan.
(Jańa kirgen Bógdege).
Atanǵan oıshyl júırik aqyn
Bógde Adam joq syr aıtarlyq senen ózge.
Arnaýly mahabbattyń bulbulysyń,
Tartynbas top jarǵansyń, sóıler sózge.
Aıtaıyn aqyn Bógde jasyrmaıyn;
Dert bolyp kelgen sheber saldy ýaıym.
Kútemin suraǵyma jalǵyz jaýap
Soǵa ma Han saraıyn, jan saraıyn?

Bógde
Uǵamyn, sáýlem, Aqqýym (oılanyp).
Shaǵaıyn degen zaryńdy,
Burǵan eken júregiń
Kórip janǵan jalyndy.
Sen aqqýsyń, ol suńqar,
Sen aq bóken, ol tulpar,
Aıtsam oıda barymdy.
Oıladyń ba, shyraǵym,
Qahary qystaı hanyńdy.
Artyń tuıyq, aldyń jar,
Aıta almaımyn, shúbám bar
Ashylar dep baǵyndy.

Aqqý
Aqyn Bógde aıtty adal,
Artym buldyr, aldym jar.
Qýatym joq qutqarar,
Jolym názik, aqylym dal.
Aq júregim talpynar,
Aldymda úmit bar shyǵar.
Aýzymdy ashpaı tunshyqsam,
Kúıdirmeı me ishki zar...
Qabyl etse qarǵamaı
Qaıta serpý bolmasa - aý.
Bir kún lázzat tatqandaı,
Bolmas myń kún qur jasaý.

Bógde
Gúlge bulbul yntyǵar,
Mahabbatty ún shyǵar.
Súıem gúldi, bulbuldy,
Bar jazyǵym sol shyǵar.
Aıdynǵa qý yntyǵar,
Yntyǵýdan muń shyǵar.
Súıem kóldi, Aqqýdy,
Bar jazyǵym sol shyǵar.
Ańsaǵan jas yntyǵar,
Ashshy zardan til shyǵar.
Súıem jastyq júrekti,
Bar jazyǵym sol shyǵar.

Ekinshi akt

Tún. Saraıdyń basqa bir bólmesinde Talap qıalda.

Talap
Jatyrmyn jalǵyz oılanyp,
Jat jerde, jat han qolynda,
Jetem be elge aınalyp,
Jamandyq bar ma jolymda...
Jaıdary júz bir jan joq
Ia solymda, ońymda.
Járdem bolar medeý bop
Jaqynym joq sońymda.
Jaǵa qoısa saraıym,
Jatpaspyn han torynda.
Jaısyz shyqsa talaıym,
Jastaı kórer sorym da...
Joq. Nalýdan paıda ne,
Jaıymdy uǵar kim munda.
Jiger men oı ekeýle
Jabyrqatpaı jar bol da.

Aýyzǵy úıge Gúlgúldi ertip, perde jamylǵan Aqqý kelgen, batyp kire almaı qınalady.

Aqqý
O, jasaǵan bul ne ǵajap,
Qarsy alar ma, qor eter me.
Ushqaraq oı bolyp mazaq,
Qan jutqyzyp kúńirenter me.
Áıel úshin qandaı qıyn
Aıaǵynan izdep kelý...
Unatpasa alar syıym –
Qaıtý, qara jerdeı bolý.
Bul tún shesher taǵdyrymdy,
Aldym jumbaq, ál joq mende.
Ja túsiner, ja der jyndy
Kóndim - kóndim ne kórsem de (Kiredi).

Talap
Adam ba álde peri me
Betine perde jamylǵan.
Idim basty ámirińe
Buıyrasyz ne maǵan? (Basyn ıedi).

Aqqý
Sókpe, qurbym (qaltyrap)
Tún jamylyp keldi dep.
Sókpe, qurbym,
Qıalymdy bóldi dep..,

Talap
Oılamańyz ondaı oıdy,
Janym taza jat pikirden,
Kóterińiz perdeńizdi
Kún sıpatty júzińizden.

Aqqý
Syzǵa shyqqan gúl edim (betin ashyp)
Sarǵaıýǵa jetip em.
Úmitsizdiń biri edim,
Talpynbasqa bekip em.
Kútpes jerden kún shyǵyp,
Kirdi qýat jańadan.
Ólme deseń tunshyǵyp,
Jaz janymdy jaradan.
Quıary joq kól edim,
Jaqyn edim kebýge,
Bekineıin dep edim
Bárine de kónýge.
Aǵyn ózen quıǵandaı
Qushaǵyma jańadan,
Kúrsindirmeı, qınamaı
Jaz janymdy jaradan.

Talap
Seneıin be, senbeıin be,
Buldyrlaǵan, kózim, saǵan,
Álde kórgen tús deıin be,
Tátti qıal aınymaǵan..,
Kózi nárkes, kózi keýser,
Názik daýsy qaltyraǵan,
Mahabbattyń táńirisi der
Kim de bolsa kórgen adam.
Álde jaryq Zýra juldyz
Tústi me eken arnap maǵan.
Álde túngi elespisiz,
Endi ne bar aıtylmaǵan...
Kórdim túnde janǵan jaryq,
Kóbelekteı ushty janym.
Jalynyńdy shyr aınalyp
Kúısin - kúısin qanattarym.

Aqqý basyn ıedi. Osy kezde ǵaıyptan mahabbat sulýlarynyń syqsyń salǵan ánderi estiledi.

Aqqý
Mahabbattyń sulýlary
Aınalyp júr tóbemizde.
Salǵan áni - tartýlary,
Shashqan shashý ekeýimizge.
(Betine qýanyp oınap, taǵy tyńdaıdy).

Talap
Mahabbattyń sulýlary
Ándetedi elep meni,
Jaqsylyqqa uıǵarǵany,
Tátti jyrdyń tógilgeni.

Taǵy da tyńdasady, jaqyndasa túsedi, hor syńsyp alystaı beredi. Eki jas birine-biri qushaq jaıyp jaqyndasa beredi, Terezeden tilin jalaqtatyp Qulqumyr qaraıdy.

Qulqumyr
Oı!
Kushaq jaıdy ekeýi de,
Kóz qadasty bir-birine.
Asyqpasyn zar qylarmyn
Erkin júrgen kúnderine.
Men bilgendi - jel biledi,
Jel bilgendi - el biledi.
Hanǵa jáne jetkizemin,
Qadirimdi ótkizemin.
Bular jylar, men kúlermin,
Jeter qolym baqqa tegin.

Qulqumyr joq bolyp ketedi. Eki jastyń qoldary aıqasyp uzaq súıisedi.
(Bógde kiredi).

Gúlgúl
Aqyn Bógde, jalynamyn toqtańyz!

Bógde
Neǵyp júrsiń sen munda?

Gúlgúl
Sheber ámir etip edi
Kirgizbe dep bóten jan.

Bógde
Aqqý sulý osynda ma?

Gúlgúl
Jo... joq aıta kórmeńiz.

Bógde
Bilem, Gúlgúl, jasyrma
Tileýlespin ózim de.

Gúlgúl
Aınalaıyn, áke jan,
Shyǵara kórme aýzyńnan.
(Eki jas uzaq súıisip bolǵan.)

Aqqý
Súıgenim, súıgizgenim, berilgenim,
Otyńa ǵashyqtyqtyń kómilgenim.
Tolqyǵan júrek baıǵus tynshý taýyp,
Armanym álsiregen aldy demin.
Aspan, aı, ant etemin senderdi atap,
Kúnásiz júregim pák, tilegim pák,
Aınymas aq nıetim - mahabbatym
Tursa da qan sorǵalar semser taqap.

Talap
İshtim men ómirimniń bal shárbatyn,
Taptym men kúıli kóńil saltanatyn.
Mahabbat mańdaıymnan ótti sıpap
Jaıyp kep jarylqaıtyn oń qanatyn.
Ant etem, kýám óziń jigit jasym,
Arman joq súıý úshin ketse basym.
Belgige keıingige qulamastaı
Soǵamyn ǵashyqtardyń munarasyn.

Gúlgúl
Qorqamyn, qaltyraımyn nege sasyp,
Jeter me muratyna eki ǵashyq
Bilse Han, qatýlanyp qahar etse,
Qarǵar kim sorlylardy qarsylasyp...
Áldekim alsa habar mynaý túnnen,
Toqtar da ósekshiler jetkizýden...
Jarasqan sulýlarǵa ne bolmaqshy
Jasaǵan, saqta - saqta ondaı kúnnen.

Bógde
Desem de kóp jyrlaıyn jazǵy sándi,
Jazǵy ómir kep jasamaı kúl bop jaqty.
Israfyl súrin úrip borandatyp,
Sarǵaıtyp soldyrady japyraqtardy.
Desem de kóp jyrlaıyn shat jandardy,
Kóremin jasaı almaı jasqanǵandy,
Shattyqty sharyqtaǵan qaıǵy jýyp,
Aıtamyn amalsyzdan jylaǵandy.

Ekinshi akt.
ÚSHİNSHİ KARTINA

Saraı aldy, áride salynyp jatqan jańa saraıdyń fony. Tas tasyǵan eriksizder otyryp demalysady.

1 – eriksiz
Soǵar emes aınalyp,
Sýdaı aǵyp ótken kún,
Solǵansha, til baılanyp
Sorly janda joq tynym...

2 – eriksiz
Túnde ǵana túsińe
Ózge dúnıe enedi.
Oıanǵan so alystap
Tumandana beredi.

Eriksizder hory
Mylqaý, meńireý qara tastaı aınala,
Zar túsiner, uǵatyn jan bolar ma.
Ómir shirkin ótip máńgi aıdaýda
Qaıǵy ústine taǵy qaıǵy tolar ma.
Bel búgilgen, ter aǵady tamshylap,
Arqa jaýyr, del-sal dene qajyǵan.
Sharshaǵanda aıdap maldaı qamshylap
Tatyrmaıdy talǵan kezde túıir dán,
Ter men jasqa árbir tasy ılengen
Toqtar qashan altyn saraı jumysy.
Erkindikti arman etip kútemin
Biter me eken sorlylardyń tynysy...

Eki kútýshi men Qanikeı shyǵady. Ashýmen joǵarydan qaraıdy.

Qanikeı
Bul ne qylǵan otyrys,
Bul ne qylǵan erkindik.
Qabyldańdar, jalqaýlar.

(Qolyn kóteredi. Eriksizder ketedi.)

Qaraı-qaraı jolyńa kózim taldy,
Qaıtar kezi boldy ǵoı arystannyń,
Jetpeı jatyr qalaısha habar aldy
Baıandaıtyn jeńisin hanzadanyń,
Jeńispen armaı, ashpaı oınap-kúlip,
Jaırańdap jortýyldan qaıtsa
Hanym, Jolyna sadaqaǵa shashý qylyp,
Aýyzyn ashtyramyn qazynanyń.
Áli tús kórgen emen shoshynarlyq,
Demerim, súıenerim osy ǵana,
Ketpep pe Han kóńilin jat aýdaryp
Qolymnan besenemdi baıqap qara.
(Qyzdarǵa alaqanyn jaıady.)

1 - kútýshi
Júzińiz jarqyn,
Kóńilińiz tasqyn,
Oılary Hannyń siz ǵana.
(Qanikeı kúlim qaǵady.)

2 - kútýshi (qýlanyp qarap.)
Kórsem, - deıdi,
Súısem, - deıdi
Aqqýdy da az ǵana.
Qanikeı qolyn qaǵyp jiberdi. Bógde kiredi.

Bógde
Munsha nege keshikti eken
Hannyń qaıtqan habary...
Kútýshilerdi ısharatpen shyǵaryp jiberedi.

Qanikeı
Aqyn Bógde tilge sheshen,
Bar suraıtyn saýaldarym.
Saýalymdy kórmeı bóten,
Shynymenen ber jaýabyn.

Bógde (ıilip)
Aqylym jetse, aldıar.

Qanikeı
It qutyrsa,
Jantalassa,
Óz ıesin
Ózi qapsa,
Ne bolady jazasy?

Bógde
Júgirte bermeı
Kezbeni,
Qaptyra kórmeı
Ózgeni,
Qurtý bolar jazasy.

Qanikeı
Dos kórgeniń
Dushpan bolsa,
Aıaǵyńa qaqpan qursa,
Ne bolady jazasy?

Bógde
Asyrmaı turyp Aılasyn.
Darytpaı turyp Naızasyn,
Óltirý bolar jazasy.

Qanikeı
Hannyń súıgen
Jary bolsa,
Jat adamǵa
Kóńil bursa,
Ne bolady jazasy?

Bógde
(Bógde oılanyp qalady.)
Hannyń súıgen sulý jary,
O da súıgen bolsa Handy.
Múmkin emes ózgerýge,
Jar etýge jat adamdy.

Qanikeı
Aqyn Bógde, jaltaqtama, (ashýly túspen.)
Jar kezine shóp salǵan bar.
Jetpeı kóziń qur aqtama,
Handa bılik qalǵan shyǵar!

Bir top nókerler saraı aldyna júgirip keledi.

Top
Súıinshi, Hanym, súıinshi
Oraldy Han joryqtan.
Súıinshi, Hanym, súıinshi
Serpilsin oı qorqytqan.

Qanikeı qaltasynan ýystap kúmis shashady.

Qanikeı
Alaıyn qarsy kútip súıgen jardy,
Qushaıyn saǵyndyrǵan arystandy,
Jaıyńdar jibek kilem, jer baspasyn,
Shashyńdar qurmetine altyndardy.

Qanikeı, Bógde kútýge shyǵady.
Kilemder jaıylyp qalǵan.
Eki jaǵy kútýshiler,
Han báıbishesimen joǵary shyǵady.
Halyq joryqtan qaıtqan quraldy batyrlar.

Xan (kóterińki)
Tasımyn degen ózendi
Saǵasynan baıladym.
Tosamyn degen kezeńdi
Tosqan jerde jaıladym.
Qaısarmyn degen emendi
Daýyldaı soǵyp qulattym.
Qaıyspaımyn degendi
Qaltyrattym, jylattym.
Jaılaýyn jaýdyń shańdattym,
Shańdatpadym qandattym.
Ul men qyzyn zarlattym
Shubyrtyp malyn aıdattym!
Saraıymdy salýshy
(Salynǵan saraıǵa kúlimdep qaraı.)
Sheberim qaıda, dos-jaran?
Kóriseıin qurmettep
Shaqyr, Bógde, tez maǵan!
Kórinis. Bógde Talapty ertip kelgen.

Talap (kóńildi, tájim etedi)
Aldıar, túzden qaıtqan, jaý joryqtan,
Aldyńda tájim etip ıdim moıyn.
Asyryp ataǵyńdy barlyq jurttan
Erleriń sansyz jaýǵa salǵan oıyn.
Dańqyńa dál kelgendeı altyn saraı,
Soǵýǵa sertin bergen men sheberiń.
Qalyń el kiriskeli etti talaı,
Aǵyzyp ap mańdaıdan ystyq terin.
Mármárdan árbir tasyn tizdim terip,
Aıamaı oıda bardy, qolda bardy.
Aıtarsyz baǵańyzdy kózben kórip
Jalǵyz-aq aıly kúmbez bitpeı qaldy.

(Han raqymdy túspen kelip Talaptyń arqasynan qaǵady.)

Han
Rahmet, saǵan sheberim,
Rahmet uly hanyńnan.
Seni ulyma teńedim,
Berdim oryn janymnan.
(Qasyna otyrǵyzady.)

Hor
Jaıratyp, jaıpap syrttan jaýdy,
Táńirdeı hat ashty: maıdan.
Jolbarys syndy batyrlardy,
Jýsatyp han ashty maıdan.
Jalyndaı janǵan ór Temirdiń,
Temirdeı berik qalyń qoly.
Tartyp sherý, bastaǵan erdiń
Japannan salǵan jatyr joly.
Maıdannan qaıtsa naqyshty saraı,
Tildesedi kóktegi kúnge.
Asyrǵan sheber maqtaýǵa saı,
Kórsetken óner han Temirge.
Alǵys, ataq sheberge tógip
Beremiz, súıip shyn júrekten.
Ómirli bolsyn ónerli jigit
Ólmeıtin máńgi is kórsetken.

Qanikeı (kúlimdegen bop).
Tynyqsyn han, dem alsyn
Tarańdar, halqym, ázirge.

Jurt tarap ketedi. Qanikeı men Han ǵana qalǵan. Qanikeı qýanyshty hanyna erkeleı jaqyndap.
Egeskendi jeńgende,
At arytyp kelgende,
Saǵynysyp kórgende
Sýyq habar sóılesem,
Ashý etpe, súıgenim

XAN (shoshyna)
He deısiń, aıtshy shynyń ba?

Qanikeı
Shynym, shynym, jubaıym.

XAN
Álde kúnim sóndi me,
Sulý Aqqý óldi me?

Qanikeı
Ataǵyńdy bylǵaıtyn,
Bylǵamasa tynbaıtyn,
Betińe shirkeý bolatyn,
Etińe daq salatyn
Ordańda bir qaıǵy bar.
(Han úreılenedi.)
Súıdim degen sulýyn,
Artyq kórgen Aqqýyn
Ólgenmenen bara - bar.
Jarasypty shebermen
Júregin soǵan beripti,
Kúniń týdy aırylar.
(Temir ań-tań, kúıinedi.)

Han (shoshyp)
Tyńda meni, Qanikeı,
Súıgenimniń biri sen.
Aq bolmasa aıtqanyń.
Sýyq semser sermesem,
Suramaısyń keshirim.

Qanikeı (qaıtpaı)
Oılamasam qamyńdy,
Qorǵamasam aryńdy.
Baıla ajaldyń oǵyna.
Tasta tamuq shoǵyna,
Suramaımyn keshirim.

Xan
(Sylq etip otyra ketken)
Jiber munda sum sulýdy...

Qanikeı ketken, janynda jalyn oınaǵan Temir jalǵyz, tunshyǵýly.

Ras pa, men shaqyrttym nege sumdy,
Kúndestik pe, qyzǵanysh aınytpaly.
Joq, Qanikeı shyn, - deıdi, moıynsundy
Qandy sýyq qanjardaı qaımyqpady.
Shyn ba, shyn ba, shyn bolat shart synar ma?
Qan men jas aralasyp tógiler me?
Ystyq kúnim sóner me, sýynar ma?
Jer táńirisi Temir de jeńiler me?„
Joq, joq, jalǵan - ótirik esitkenim,
Janǵa balar Aqqýym perishtemdeı.
Qudiretime qorqynysh salmaı meniń,
Jetshi, sáýlem. Keshiktiń nege kelmeı.

Kúndeı kórikti Aqqý shyǵady. Kishilikpen kelip Hanyń aldyna bas ıedi. Han bárin umytqandaı Aqqýdyń ekeýinen kezek-kezek súıedi. Qaıtadan esin jınaǵan.

Túzde júrgen hanyńdy,
Qarǵaǵanyń ras pa?
Kip shalmaǵan arymdy
Bylǵaǵanyń ras pa?
(Jalynǵandaı.)
Júrektegi jalynnyń
Sónetini ras pa?
İshten shyqqan jaýymnyń
Jeńetini ras pa?

Aqqý
Kemitpeımin basyńyzdy,
Siz aıbarly - ataıman han.
Taıyp qular kezdesse quz
Ózin qorǵa, bolyp panam.
Sený, senbeý sizde qaldy,
Bolar mende qandaı shara,
Ámirińizdiń jeter áli
Salam dese janǵa jara.

Osy kezde tún sulýlarynyń syńsý ánderi estiledi. Han tunjyraıdy. Aqqý elige tyńdaıdy.
Daýys syńǵyrlap uzaı beredi. Aqqý qumarlyqpen daýys jaqqa umtylǵandaı, al han ústinen jaı túskendeı shógip qalady.

Shymyldyq;

Úshinshi akt
TÓRTİNSHİ KARTINA

Saraı ishi birinshi kartınadaǵydaı. On jaqta ishki esik Úı sypyrǵan Qulqumyr jumysyn aıaqtaǵan, kóterińki.

Qulqumyr
Ha, ha, ha, ha, ha, ha,
Keshe rahat, marhabat,
Kúlý súıý, mahabbat.
Ha, ha, ha....
Búgin jylaý, qaıǵyrý,
Qanatynan qaırylý.
Ha, ha, ha....
Kózdi bergen kórýge,
Kórip habar berýge
Kúnám qansha.
Ha, ha, ha.
Qýanyshtan - qaıǵyrý,
Súıý jáne aırylý
Qansha qyzyq.
Ha, ha, ha.

Sypyrǵyshymen shyǵyp ketedi. Túpki esikten, qarańǵy bólmeden Aqqý shyǵady. Qasynda qos kúzetshi áıel.

Aqqý
Aıańdarshy, qurbylar,
Az ǵana dem alaıyn,
Terezeden qaraıyn,
Kóreıin jan saraıyn.
(Aıańdap kep terezeden jaryq dúnıege qaraıdy.)
Kún, jaryq kún sáýleń qandaı,
Jarqyraısyń keń álemde,
Jaryǵyńa meırim qanbaı
Jylaı-jylaı etemin be...
Kún, jaryq kún sáýleń qandaı,
Jer nuryńa bólenýde,
Jylýyńnan sep ala almaı
Jylaı-jylaı ólemin be.
Mahabbattyń anasy sen,
Meıirimińnen shetke qaqpa,
Urpaǵyńdy esker, sheshem,
Qurǵat jasyn, kóp zarlatpa.

Syrttan dybys estiledi, kúzetshiler Aqqýdy ishke ákete bastaıdy.

Qarańǵyǵa kettim jańa,
Qosh jaryq kún kórgenimiz,
Muń shaǵarmyn saǵan ǵana
Qara jerge kirgenimshe.

(Olar kirip ketedi.)

Kórinis

Han (qaharmen)
Qolynan qalaı kelmepti,
Kúmbezi me eken qıyny.
Altyn saraı saldyryp,
Álemge túgel jar qylyp,
Bolam ba eken masqara,
Bitire almaı aıaqtap.
Bitirmeseń saraıdy,
Qan basyńdy alady,
Júregińdi jarady.
Dedińder me sheberge?
Aıtqanyń bar ma osylaı!

Jasaýyl
Aldıar taqsyr, aldıar,
Aıtqanda qandaı, aldıar...
Seskenýdi bilmeıdi.
«Qolymnan endi kelmeıdi
Aıta bar», - deıdi hanyńa.

Han
Sen sóıleshi, Bógde aqyn,
Bul qorlyqtyń emi ne?
Bitpeı saraı qala ma,
Armanym qarań bola ma?
Tabarmysyń aqylyn.

Bógde
Álemge dańqy jaıylǵan
Saraıyń sániń, sultanym,
İstelmeı qalsa kúmbezi
Kesirinen ustanyń,
Aıaqsyz sózi qaldy dep
Kúlki qylar dushpanyń.
Osynyń bárin oılanyp,
Bolar ma denmin orynsyz
Sheberge salǵan qyspaǵyń.
Shaqyrtyp kázir al deımin,
Aryzyna qulaq sal deımin,
Aıtqanyna kón deımin,
Qondyrtam deseń kúmbezdi
Keńesime sen deımin.

Xan
Keltirińder osynda. (Oılanyp.)

(Adam ketedi. Han ózine-ózi.)

Kórmeıin dep em dıdaryn
Amalym bar ma, ne shara...
Jaıaýmen jalǵyz arbasyp
Bolǵanym ba bıshara..,

(Talapty keltirgen. Betpe-bet tur.)
Soǵam dep saraıymdy keldiń, sheber,
Aldymda ýádeńdi berdiń, sheber.
Bas tartyp altyn kúmbez qondyrýdan
Qasaryp qandaı kúshke sendiń, sheber...
(Zárlene).
Sezdiń be buǵan ońaı kónbesimdi,
Sózińe beker aıtqan senbesimdi.
Kelgendeı Hanǵa qarsy, tireskendeı
Egeser taptyń qandaı teńdesińdi!

Talap
Ónerimniń órnegi
Súıem men de saraıdy.
Qor bolýyn eńbegi
Qandaı sheber qalaıdy.
Qara tuman kózimdi
Kóleńkelep jabady.
Qaıǵyly dert ózimdi
Qaljyratyp barady.
Aljasyppyn, aqylym dal,
Qınalamyn, boıym zil,
Jón tabarlyq joq amal,
Ne qylsań da óziń bil.

Xan
Olaı bolsa, altyn kúmbez ornyna
Qoıaıyn kesip basyńdy.

Han semserimen shap bergende, Bógde ara túsedi.

Bógde
Sabyr taqsyr, sabyr - dy.

Talap
Tapsa semser emimdi
Tapjylmaıyn, kóneıin.
Jaza almasa sherimdi,
Jasyram ba, ne deıin.

Bógde
Aldıar han, aldıar
Ashýyńdy suraıyn,
Aqylǵa moıyn buraıyn,
Sheberdiń boıyn meńdegen
Sheberdiń oıyn kernegen
Qandaı aýyr dert eken.
Qandaı jalyn ert eken?
Aıtsyn, tyńdap qaraıyq.
Tabylsa emin tabaıyq.

Han
Oılanǵan, ózgelerge shyǵýǵa ısharat etedi.
Aıtsyn káne aryzyn,
Taǵy da tyńdap kóreıik. (Qınalady)

Talap
Aýrýymnyń emi sizde
Aıtpaýymnyń jóni qansha.
Bári málim ózińizge
Tek, tilegim qabyldansa...
Perishtedeı Aqqý sulý (han úreılenedi)
Kún jaryǵyn jatyr kórmeı.
Bir men úshin soldy sulý
Qınap azap soqqan seńdeı.
Bosaǵansha Aqqý tordan,
Kóz aldymda júrmeıinshe,
Basqa jumys kelmes qoldan
Jer qoınyna kirgenimshe... (Bas ıedi).

Han esin jınap aqyl tapqandaı, raqym kórsetkendeı.

Xan
Bar tileriń sol bolsa
Qabyl aldym onyńdy.
Bitiresiń saraıdy
Baılamaısyń jolymdy,
Jumsa, sheber, qolyńdy.
(Bógdege burylyp.)
Keltir, Bógde, Aqqýdy.

Aqqýdy alyp shyǵady,
Sulý qorqa basyp keledi.
Qata bolǵan eken, Aqqý,
Qaıttym - qaıttym ashýymnan.
Toqtamasyn kúlki men shý
Arylyńdar aýyr muńnan.

Aqqý
(Hannyń aıaǵyn qushyp)
Aınalaıyn izińnen
Qaıyrymy keń uly jan.
Járdem kútsem ózińnen
Qorǵanarlyq bol panam.
Han mańdaıynan sıpaıyn, - deıdi.
Qoly kúıgendeı tartyp alady.
Ákem deıin baýyrlas
Qyzyńdaı kór uly Han.
Qıyn kúnde tóksem jas
Jubatarlyq bol panam.
Talap, Aqqý
Jas tilekti jarylqap,
Aıaǵanǵa biz yrza.
Tabysqanǵa mahabbat
Barlyq ul men qyz yrza (bas ıedi).

Aqqý
Mahabbattyń sulýlary
Qaıdasyńdar, kelseńdershi?
Jadyrasqan jas jandardy
Kúle qarap kórseńdershi.
Mahabbattyń sulýlary
Qaǵyp kanat keler qashan?
Jadyrasqan jas jarlardyń
Baıǵazysyn berer qashan?

Nurlanǵan qýanyshty jastar shyǵa beredi. Han syrtymen súısingendeı edi. Barlyǵy shyǵyp ketken soń, jalǵyz qutyrǵandaı alasurady. Barlyq yzasy qaınaıdy.

Xan
Shyqqyr kózim ne kórdiń?
Shynyńmen - aq kórdiń be?
Júregimdi qolymnan
Jaýǵa julyp berdim be?
Jutyp jalyn, tunshyǵyp,
Jer bolýǵa kóndim be?
(Esin jınaǵandaı.)
Kók ıesi men ezim,
Jer ıesi men ózim,
Tastan qatty Temir men.
Qaharym qystyń qaryndaı
Zaharym janǵan jalyndaı,
Jasýym teń ólimmen.
Joq! Bolmaıdy kónbeımin,
Oryndalar degenim
Bitken kúni saraıym,
Uryǵyn ajal sebemin.
Darǵa tartyp, qosaqtap,
Qalyń eldiń aldynda
(Bógdege qarap.)
Qandaryn sýdaı tógemin
Kýám sensiń, aqynym!
Kýám sensiń, táńirim.
(Kókke qaraıdy.)

BESİNSHİ KARTINA

Aıly tún, tipti ǵajaıyp Aınakóldiń jaǵasy. Eki jaǵy jasyl orman. Kól betinde aqqýlar. Talap qandaı shamdardyń, jaryǵymen áldeqandaı tamasha úıdiń úlgisin (maketin) istep jatyr. Ol dem alyp kól betindegi aqqýlarǵa qyzyǵa, kúlimsireı qaraıdy.

Talap
Aqqýlar móldir kólde erkin júzip,
Qalqyp júr sýǵa túsken aı nuryndaı.
Qalasa qanat jaıyp qatar túzep,
Ketedi erkin ushyp munda turmaı.
Suńqyldap sybyzǵydaı daýystary
Qaıǵysyz aıdyn kelde kúı shertedi.
Saǵynǵan erkindikti sorlylardy
Kóterip qashan qustar áketedi...
Eı, qustar, kóterýdi kórseń aýyr
Jaı berip kók pen jerdiń arasynan.
Jalynam jetkiz sálem, tastama qur
Sarǵaıǵan sorly anaǵa balasynan,
Talap oılanyp turǵanda
Gúlgúldi ertip Aqqý kelgen.

Talap
Keldiń be, sáýlem, Aqqýym. (Qushaqtaıdy.)

Aqqý
Sensiz jerde kóz nurym
Sýsyz qalǵan balyqpyn.
Bergeı - aq ta tilegin
Men sıaqty ǵaryptyń. (Súıisedi.)

Talap
Men úshin júdep taryǵyp,
Men úshin jalǵyz zaryǵyp,
Sarǵaıma janym, juldyzym.

Aqqý
Sen úshin ómirimniń bar qyzyǵy
Sen ǵana júregimniń súıenishi.
Tursa da kók almastyń tónip júzi
Júrektiń senen alǵan qaıtpas kúshi.
Júginbes er mahabbat qulshylyqqa
Jón izder aspan, jerdiń arasynan.
Jaryq kún júz jasyryp kirse bultqa
Kózińniń nár alarmyn qarasynan.
Ekeýi
(Qushaqtasqan, úmitpen)
Jarqyrap atsa tań
Jer kórsek jaınaǵan.
Jadyrap jasasaq
Jazyqsyz eki jan.
Kókoraı shalǵynnan
Kúmbezdi úı saldyrǵan
Sarǵaımaı jasasaq
Jazyqsyz eki jan.
Jan bolmaı qaıǵyrǵan,
Jar bolmaı aırylǵan.
Júz jyldar jasasaq
Jarasqan eki jan.

Bógde
Qos perzentim, kesh jaryq. (Jaıdary.)

Aqqý
(Júgirip kep onyń moınyna asylady).
Dosymyz Bógde siz ǵana,

Bógde (qushaqtap)
Ul men qyzym ekeýiń
Tura almaımyn kelmesem,
Jata almaımyn kórmesem.

Talap
Han yzǵary qatty ma?
Aıtatyn qandaı aqylyń bar?

Bógde
Kún bar deme tún keler
Túnnen de bar qorqynysh.
Jaz bar deme qys keler,
Qystan da bar qorqynysh,
Han bar deme qaırymdy
Hannan da bar qorqynysh.
Jadyrańdar, kúlińder,
Qaterdi de bilińder,
Saqtyq ete júrińder.

Talap
Ákejan, senen bir tilek
Myna kóldiń basynda,
Jalyndaǵan jyryńmen
Nekemizdi óziń qı.

Aqqý
Toıymyz bolsyn sulý tún
Men de sony tileımin.

Bógde
(Ekeýin qarsy aldyna otyrǵyzyp, aǵyza jóneledi.)
Bolsyn, bolsyn shyraqtar, (otyrady)
Jyrla deseń jyrlaıyn,
Jyrymdy nege buldaıyn.
Aldymda turǵan eki jas
Ulym menen qyzdaıyn,
Ekeýine tileýles
Jyr tógetin til daıyn.
Aı men kúndeı egizdiń
Ajaryn qaıǵy shalmasyn,
Basyna saýda salmasyn,
Jerde júrse egizim,
Aıaqtan bále almasyn.
Kókte júrse egizim
Qanattary talmasyn
Qastyq etem degender
Qataryna barmasyn.
İshkenderi bal bolsyn,
Jegenderi jal bolsyn,
Baqyty ottaı parlasyn.
Urpaǵy jerdi kernesin.
Baqyttan basqa kórmesin.
Qartaımasyn, ólmesin,
Janǵan oty sónbesin,
Armanǵa jetpeı qalmasyn.

Úsheýi
Sekildi dúnıe teńiz tolqyndatqan,
Úmit er tolqyndarǵa qarsy shapqan.
Alystan batyr baqyt shaqyrady
Kim eken sol baqytty izdep tapqan.
Kúızelmeı kóńil qaıtyp qıanattan,
Ór keýde izdegen jol shartaraptan.
İshinde ot pen sýdyń oınap kúlsek
Esitken dostar úshin bolar maqtan.
Ádemi aıly túnniń shatyrynda
Jasap toı ımedik bas qaıǵy, muńǵa,
Aqqýlar kel sulýy jınalyńdar,
Shyrqańdar mahabbatty qosyp jyrǵa.

Bógde jastarmen jyly qoshtasyp ketedi, tátti súıisi ken jas jandar. Olardyń arman etken, shaqyrǵan aqqýlary, sý sulýlary qorshap alyp izet kórsetedi. Bı kórkem tabıǵatty, jastyqty, mahabbatty, dostyqty dáripteıdi. Qanat qaǵýǵa, erkindiktiń rahat dúnıesine, qıaldan ketpeıtin, qysylǵanda jan kókseıtin keń álemge shaqyrǵandaı. Qanatty sulýlar qanattarymen sıpap ótip, shyn músirkep mártebeleıdi. Áldeqandaı ǵajap gúlder tartady. Mahabbattyń rahatyna bólengen jastar qumarlyqtyń ystyq bulaýyna shomylǵandaı. Sý sulýlary eki jasty qorshaýlaryna alyp sahnadan shyǵa beredi.

Qulumyr (ekinshi jaqtan ortaǵa kelgen)
Ha, ha, ha, ha, ha, ha, ha, ha,
Búgin rahat, marhabat.
Kúlý, súıý, mahabbat.
Ha, ha, ha,
Erteń jylaý, qaıǵyrý,
Qanatynan qaırylý,
Ha, ha, ha,
Kózdi bergen kórýge
Kórip habar berýge.
Kúnám qansha.
Ha, ha, ha
Qýanyshtan qaıǵyrý,
Súıý jáne aırylý.
Qansha qyzyq ha, ha, ha,
Ha-ha, ha-ha-ha-ha-ha-ha-ha

Shymyldyq

TÓRTİNSHİ AKT

Bitken jańa saraı. Bıik, jarqyraǵan kúmbez. Hannyń kelý qurmetine jınalǵan jurt kútýde, ishinde Bógde de bar. Talap kúmbezge altyn aıshyq ornatyp jatyr.

Hor
Er júrekti asqan sheber,
Soǵyp boldy altyn saraı.
Qaldy keıin aýyr kúnder
Azap, beınet kergen talaı.
Qaısar jigit jeńilmedi,
Ónerimen ozdy dara.
Ezgen salmaq jeńildendi.
Sheber bizge boldy pana.
Altyn saraı qurmetine
Bosatar Han endi bizdi.
Rahmet sheber ónerine,
Alyp berer erkimizdi.

Jasaýyl
Eı jurt, shegin - shegin keıin,
Han keledi bas ıinder.

Jurt sheginisken. Qasynda Qanikeı, ajary sýyq Han Saraı aldyndaǵy taqqa otyrady.

Bógde
(Han aldynda tize búgip)
Aldıar, taqsyr, aldıar,
Sheberiń anaý aldyrǵan,
Saraıyń mynaý saldyrǵan.
Tildesip kókke kúmbezi
Kóz mereıin qandyrǵan
Árbir tasyn altyndap
Naqyshtaǵan oıdyrǵan,
Túnde jaryq bolsyn dep
Jaýhardan sham qoıdyrǵan
Qutty bolsyn aıtamyn
Qýanǵan jurttyń atynan.
Saraıdy qabyl etińiz,
Meıirimi keń uly han.

Hor
Qutty bolsyn aıtamyz
Qýanǵan eldiń atynan.
Saraıdy qabyl etińiz
Meıirimi keń uly han.

(Jurt kózi yzǵary taramaǵan Handa, qorqynyshta.)

Talap
(Han aldyna kelip.)
Aldıar, oryndaldy kútken arman,
Jumys joq men taraptan bitpeı qalǵan.
Aldynda altyn kúmbez turmyn kútip,
Bolar dep qandaı ámir taǵy Hannan.
Aldıar, oryndaldy kútken arman,
Jazala jalǵyz sózim bolsa jalǵan.
Aldynda altyn kúmbez turmyn kútip
Bolar dep Hannan taǵy qandaı pármen.

Osy kezde hannyń jasaýyldary Aqqýdy qorshap qolyn buǵaýlap ákelgen. Jurt tańyrqasady. Talap ta Aqqýǵa qarap.

Bolar ma Hannyń sózi eki aıtylǵan,
Qalaısha Aqqý torǵa shyrmatylǵan,
Kesip aıt bıligińdi ekeýmizge
Bilsin jurt kúnámizdi qorshap turǵan.

Xan
Basymnan sóz asyryp kórgen emen,
Jabyǵyp jaýǵa namys bergen emen.
Tiresken tas bolsa da talqandamaı,
Aıtsa da táńiri bılik kóngen emen.
Eı, halyq, ámirimdi tyńda báriń,
Kim de kim buzar bolsa han pármanyn.
Qaıtpaıtyn qaharymmen berip jaza
Aǵyzam aıamastan ystyq qanyn.
(Jurt yǵysady.)
Rahym joq, keshirim joq azǵandarǵa
Arymdy aıaǵyna basqandarǵa.
Aqqý men áıel buzǵysh jady sheber,
Tartylsyn kóz aldymda endi darǵa.

Aqqý (Aldyna tize búgip),
Qashan saǵan, aldıar,
Seni jaqyn kórip em.
Qashan saǵan, aldıar,
Jar dep júrek berip em.
Torǵa túsken torǵaıdaı,
Qaraýyńa kelip em.
İshim janǵan ólik em
Talpyna almaı kónip em.
Sheberde ne kúná bar,
Ǵashyq bolǵan ózim, han..,
Qaharyńdy menen al
Qutqar ony jazadan.
(Halyq aıaıdy, qınalady).

Xan
Toqtat, óshir únińdi.

Talap
Ne degeniń, perızat,
Qos kózimniń janary.
Sensiz dúnıe maǵan jat,
Men álemniń mazaǵy.
Jan bop tiri júrgennen
Qalyp Aqqý jarymnan.
Qansha rahat bir kórde,
Qara topyraq jamylǵan.
(Halyq aıaıdy, qınalady Hanǵa)

Jalynamyn han tyńda
Jalǵyz surar tilek bar,
Ólerimniń aldynda
Sol tilekke qulaq sal.

Xan
Tura almaımyn saýdalasyp,
Tezdetip darǵa tartyńdar.

Jasaýyldar tap bergende, turǵan halyq Bógdeniń ısharatymen aldaryn bógep qalady.

Bógde
Aldıar! Bas kespek bar, til kespek joq,
Sabyr et, jas tilekke zorlyq qylma.
Sheberdiń moıynyńda aqysy kóp
Sorlynyń jalǵyz aýyz sezin tyńda...

Hor
Biz de sony tileımiz,
Aıtsyn sheber aryzyn.

Han
Aıtsyn káne, tyńdalyq.

Talap
Altyn kúmbez basynda
Kózdiń jasyn tógeıin,
Súıgen jardyń qasynan
Qulap jerge óleıin.

Han (oılanyp)
Berdim tilekterińdi.
Aqqý men Talap joǵary shyǵyp ketedi.

Talap, Aqqý
(Qushaqtasyp turyp.)
Altyn saraı, salysqan el,
Qosh qaıran jurt, qosh aman bol.
Aırylmastaı tabysqan el,
Qosh qaıran jurt, qosh aman bol,

Hor
Qosh, qyrshyndar,
Jas bozdaqtar..

Talap, Akqý
Qaıǵy dertti birdeı tartqan,
Qosh qaıran jurt, qosh aman bol.
Arqasyna azap batqan,
Qosh qaıran jurt, qosh aman bol.
Qosh, qyrshyndar, Jas bozdaqtar.

Talap, Aqqý
Mahabbattyń tileýlesi,
Qosh qaıran jurt, qosh aman bol.
Ǵashyqtardyń qamqorshysy
Qosh qaıran jurt, qosh aman bol.

Hor
Qosh qyrshyndar,
Jas bozdaqtar...

Xan
Toqtatyńdar,

Oryndalsyn ámirim.

Jurt tyna qalady. Munaranyń basynda eki jas uzaq súıisedi. Han sadaqshylaryna - at dep ámir etedi: Qushaqtasyp turǵan eki jasty sadaqshylar atyp qulatady. Halyq, solaı qaraı lap bergende.

Xan
Jibermeńder tobyrlardy.

Han adamdarymen qulaǵandarǵa ketedi. Halyqty ásker jibermeıdi.

Bógde
Shyqqyr kózim ne kórmediń,
Ótkeniń be jylaı-jylaı.
Bul álemge nege keldim
Kúıreýge me, shydaı - shydaı...
Syrtym bútin, ishim jalyn,
Qaıda baqyt men ańsaǵan.
Qaıda súıgen qyrshyndarym,
Halqym qalap ardaqtaǵan.
Kúndeı ystyq mahabbatty,
Ker kókirekter qurban etti.
Qanatyna sadaq tartty,
Qara better qanyn tókti.

Eki qurbandy han adamdary kóterip ákete beredi. Basqa halyqty ásker jolatpaıdy.

Hor
Kúndeı ystyq mahabbatty,
Kók kókirekter qurban etti.
Qanatyna sadaq tartty
Qara better qanyn tókti.
Hannyń sózi boldy jalǵan,
Ádildikti qorlady han,
Kózdi jaspen basty tuman
Qyrshyn ketti eki qurban.
Qanat jaıǵan suńqarlardy,
Qara zaman jyqty darǵa.
Aıanyshpen aıtar máńgi
Ǵashyqtardy eske alǵandar.
Aıly kúmbez altyn saraı,
Arnap salǵan sulýlarǵa.
Eskertkish bol esten qalmaı
Jetpeı ketken jas armanǵa.

Shymyldyq

---