Aralas qurmalas sóılem (kúndelikti sabaq josparlary)
Qazaq tili páni boıynsha jyldyq kúntizbelik jospar, 8 synyp
Kúndelikti sabaq jospary, qazaq tili 8 synyp.
Taqyryptar:
46. Aralas qurmalas sóılem
47. Qurmalas sóılemniń tynys belgileri
48. Orhon – Enıseı jazbalaryndaǵy qurmalas sóılemniń túrleri.
49. Tól sóz. Tóleý sóz
50. Tól sóz ben avtor sózi
Sabaqtyń taqyryby: Aralas qurmalas sóılem
Sabaqtyń maqsaty: a) oqýshylarǵa kezektes salalas sóılem týraly túsinikti tilmen oqýshylardy qatystyra otyryp jan - jaqty málimet berý;
á) sóılemniń túrlerin túsindire otyryp ujymdyq, deńgeılik tapsyrmalar arqyly oqýshylardyń adamdyq qasıetterin damytý;
b) oqýshylardyń belsendi oılaý qabiletterin jandandyryp, OÚÓÁJPT arqyly saýatty jazý, oqý daǵdylaryn jetildirý
Sabaqtyń túri: bilim, iskerlik daǵdyny jetildirý sabaǵy
Sabaqtyń ádisi: suraq - jaýap, izdendirý, damyta oqytý
Sabaqtyń kórnekiligi: plakat, semantıkalyq karta, qosymsha materıaldar.
Pánaralyq baılanys: ádebıet, orys tili
Sabaqtyń barysy:
a) Uıymdastyrý kezeńi:
Oqýshylarmen amandasý, túgeldeý, oqý quraldaryn tekserý. Synyptyń tazalyǵyna kóńil bólý. Oqýshylardyń zeıinin sabaqqa aýdarý.
á) Úı tapsyrmasyn pysyqtaý:
Úıge berilgen tapsyrmany suraımyn. Oqýshylarǵa ótken sabaqty qalaı meńgergenin baıqaý úshin birneshe suraqtar qoıamyn
b) Jańa sabaqty túsindirý:
Quramyndaǵy jaı sóılemderi bir - birimen salalasyp ta, sabaqtasyp ta baılanysqan qurmalastyń túrin aralas qurmalas sóılem deımiz.
Amantaı Serǵazylarǵa aqyldasyp edi, Jamantaıdyń naýqasynyń túri jaman bolǵandyqtan, olar yryq bere qoımady.
Aralas qurmalas sóılemniń quramynda keminde úsh jaı sóılem bolady. Olardyń ekeýiniń baıandaýyshy tıanaqty da, bireýiniń baıandaýyshy tıanaqsyz bolyp keledi. Baıandaýyshy tıanaqsyz sóılem birde aralas qurmalastyń bas jaǵyna ornalasa, birde tıanaqty jaı sóılemderdiń arasyna ornalasady.
Mysaldary:
1. Kún shyǵyp, el tura bastady, - Nurlan áli joq.
Syzbasy: baǵynyńqy, basyńqy, basyńqy.
2. Qorǵan kezinde topyraq aralastyra tastan qalanǵan eken de, bul kezde qorǵannyń ústine jyńǵyl men sheńgel aralasa shyǵyp, ózinshe ol da bir sán berip tur.
Syzbasy: basyńqy, baǵynyńqy, basyńqy.
Aralas qurmalas keıde tórt jaı sóılemniń qurmalasýy arqyly da jasalady. Mundaıda eki jaı sóılemniń baıandaýyshy tıanaqsyz bolyp keledi. Tıanaqsyz sóılemder birde aralas qurmalastyń bas jaǵyna biryńǵaı ornalassa, birde tıanaqty sóılemderdiń arasyna ornalasady nemese tıanaqsyz sóılem men tıanaqty sóılemi kezektese ornalasady.
1. Aqboz aldyńǵy eki aıaǵyn erbıtip, kózi shatynap tura bergende, Sholaq qulaǵyn tómen qaraı tuqyrta basyp qalyp edi – at etpetinen tústi.
Syzbasy: baǵynyńqy, baǵynyńqy, basyńqy, basyńqy.
2. Dastarhandaı qaǵazdaǵy shımaıda ne sıqyr jatqanyn Shárıpa men Nurbaı bile alǵan joq, biraq dán shyǵyndalý tyıylǵan soń, ekeýi de ınjenerge den qoıyp, onyń aýzynan shyqqan sóz ataýlyny bas shulǵı maquldady.
Syzbasy: basyńqy, baǵynyńqy, baǵynyńqy, basyńqy.
3. Kegen aýdanyna kelgeninshe, men de ańshy emes edim, munda kelgen soń, eriksiz úırendim.
Syzbasy: baǵynyńqy, basyńqy, baǵynyńqy, basyńqy.
Aralas qurmalas sóılem – keminde úsh sóılemnen quralyp, bir - birimen salalasa da, sabaqtasa da baılanysatyn qurmalas túri.
Aralas qurmalas sóılemniń syzbasy tómendegideı:
Basyńqy, baǵynyńqy, basyńqy Mysaly: Qaraǵandynyń qary bıyl burqan - tarqan qaýyrt erip edi, saı salalar sýǵa tolyp, qyrdyń tentek ózenderi saqyldap tasyǵaly kemerlep tur.
Baǵynyńqy, basyńqy, basyńqy. Mysaly: Kózin sáýlege úıretken Asqar terezeden qarasa, aspan aıdaı ashyq eken de, shýaqty kún túske tarmasyp qalǵan eken.
Baǵynyńqy, basyńqy, baǵynyńqy, basyńqy. Mysaly: Lıza oınap esik aldyna shyǵyp ketse, áke - sheshesiniń daýystary úzdiksiz shyǵady da, Lıza úıge qaıtsa, sózderiniń aıaqtalmaı toqtalǵany ańdalady.
Basyńqy, baǵynyńqy, baǵynyńqy, basyńqy. Mysaly: Ol bastyqtyń bólmesine kelgen edi, biraq basqa kelgender bolyp, kópke deıin kezek kelmeı, esik aldynda kútip qaldy.
Taqtamen jumys: Taqtaǵa birneshe sóılemderge sıntaksıstik jáne morfologıalyq taldaý júrgizedi.
Bilimdi bekitý: Ótilgen taqyrypqa baılanysty birneshe suraqtar qoıamyn. Túsinbegen suraqtaryna jaýap beremin.
Baǵalaý: Úı tapsyrmasyn oryndap kelgenine jáne jańa sabaqqa yntaly qatysyp otyrǵandaryn baǵalaımyn.
Tolyq nusqasyn qaraý
Kúndelikti sabaq jospary, qazaq tili 8 synyp.
Taqyryptar:
46. Aralas qurmalas sóılem
47. Qurmalas sóılemniń tynys belgileri
48. Orhon – Enıseı jazbalaryndaǵy qurmalas sóılemniń túrleri.
49. Tól sóz. Tóleý sóz
50. Tól sóz ben avtor sózi
Sabaqtyń taqyryby: Aralas qurmalas sóılem
Sabaqtyń maqsaty: a) oqýshylarǵa kezektes salalas sóılem týraly túsinikti tilmen oqýshylardy qatystyra otyryp jan - jaqty málimet berý;
á) sóılemniń túrlerin túsindire otyryp ujymdyq, deńgeılik tapsyrmalar arqyly oqýshylardyń adamdyq qasıetterin damytý;
b) oqýshylardyń belsendi oılaý qabiletterin jandandyryp, OÚÓÁJPT arqyly saýatty jazý, oqý daǵdylaryn jetildirý
Sabaqtyń túri: bilim, iskerlik daǵdyny jetildirý sabaǵy
Sabaqtyń ádisi: suraq - jaýap, izdendirý, damyta oqytý
Sabaqtyń kórnekiligi: plakat, semantıkalyq karta, qosymsha materıaldar.
Pánaralyq baılanys: ádebıet, orys tili
Sabaqtyń barysy:
a) Uıymdastyrý kezeńi:
Oqýshylarmen amandasý, túgeldeý, oqý quraldaryn tekserý. Synyptyń tazalyǵyna kóńil bólý. Oqýshylardyń zeıinin sabaqqa aýdarý.
á) Úı tapsyrmasyn pysyqtaý:
Úıge berilgen tapsyrmany suraımyn. Oqýshylarǵa ótken sabaqty qalaı meńgergenin baıqaý úshin birneshe suraqtar qoıamyn
b) Jańa sabaqty túsindirý:
Quramyndaǵy jaı sóılemderi bir - birimen salalasyp ta, sabaqtasyp ta baılanysqan qurmalastyń túrin aralas qurmalas sóılem deımiz.
Amantaı Serǵazylarǵa aqyldasyp edi, Jamantaıdyń naýqasynyń túri jaman bolǵandyqtan, olar yryq bere qoımady.
Aralas qurmalas sóılemniń quramynda keminde úsh jaı sóılem bolady. Olardyń ekeýiniń baıandaýyshy tıanaqty da, bireýiniń baıandaýyshy tıanaqsyz bolyp keledi. Baıandaýyshy tıanaqsyz sóılem birde aralas qurmalastyń bas jaǵyna ornalasa, birde tıanaqty jaı sóılemderdiń arasyna ornalasady.
Mysaldary:
1. Kún shyǵyp, el tura bastady, - Nurlan áli joq.
Syzbasy: baǵynyńqy, basyńqy, basyńqy.
2. Qorǵan kezinde topyraq aralastyra tastan qalanǵan eken de, bul kezde qorǵannyń ústine jyńǵyl men sheńgel aralasa shyǵyp, ózinshe ol da bir sán berip tur.
Syzbasy: basyńqy, baǵynyńqy, basyńqy.
Aralas qurmalas keıde tórt jaı sóılemniń qurmalasýy arqyly da jasalady. Mundaıda eki jaı sóılemniń baıandaýyshy tıanaqsyz bolyp keledi. Tıanaqsyz sóılemder birde aralas qurmalastyń bas jaǵyna biryńǵaı ornalassa, birde tıanaqty sóılemderdiń arasyna ornalasady nemese tıanaqsyz sóılem men tıanaqty sóılemi kezektese ornalasady.
1. Aqboz aldyńǵy eki aıaǵyn erbıtip, kózi shatynap tura bergende, Sholaq qulaǵyn tómen qaraı tuqyrta basyp qalyp edi – at etpetinen tústi.
Syzbasy: baǵynyńqy, baǵynyńqy, basyńqy, basyńqy.
2. Dastarhandaı qaǵazdaǵy shımaıda ne sıqyr jatqanyn Shárıpa men Nurbaı bile alǵan joq, biraq dán shyǵyndalý tyıylǵan soń, ekeýi de ınjenerge den qoıyp, onyń aýzynan shyqqan sóz ataýlyny bas shulǵı maquldady.
Syzbasy: basyńqy, baǵynyńqy, baǵynyńqy, basyńqy.
3. Kegen aýdanyna kelgeninshe, men de ańshy emes edim, munda kelgen soń, eriksiz úırendim.
Syzbasy: baǵynyńqy, basyńqy, baǵynyńqy, basyńqy.
Aralas qurmalas sóılem – keminde úsh sóılemnen quralyp, bir - birimen salalasa da, sabaqtasa da baılanysatyn qurmalas túri.
Aralas qurmalas sóılemniń syzbasy tómendegideı:
Basyńqy, baǵynyńqy, basyńqy Mysaly: Qaraǵandynyń qary bıyl burqan - tarqan qaýyrt erip edi, saı salalar sýǵa tolyp, qyrdyń tentek ózenderi saqyldap tasyǵaly kemerlep tur.
Baǵynyńqy, basyńqy, basyńqy. Mysaly: Kózin sáýlege úıretken Asqar terezeden qarasa, aspan aıdaı ashyq eken de, shýaqty kún túske tarmasyp qalǵan eken.
Baǵynyńqy, basyńqy, baǵynyńqy, basyńqy. Mysaly: Lıza oınap esik aldyna shyǵyp ketse, áke - sheshesiniń daýystary úzdiksiz shyǵady da, Lıza úıge qaıtsa, sózderiniń aıaqtalmaı toqtalǵany ańdalady.
Basyńqy, baǵynyńqy, baǵynyńqy, basyńqy. Mysaly: Ol bastyqtyń bólmesine kelgen edi, biraq basqa kelgender bolyp, kópke deıin kezek kelmeı, esik aldynda kútip qaldy.
Taqtamen jumys: Taqtaǵa birneshe sóılemderge sıntaksıstik jáne morfologıalyq taldaý júrgizedi.
Bilimdi bekitý: Ótilgen taqyrypqa baılanysty birneshe suraqtar qoıamyn. Túsinbegen suraqtaryna jaýap beremin.
Baǵalaý: Úı tapsyrmasyn oryndap kelgenine jáne jańa sabaqqa yntaly qatysyp otyrǵandaryn baǵalaımyn.
Nazar aýdaryńyz! Jasyryn mátindi kórý úshin sizge saıtqa tirkelý qajet.
Tolyq nusqasyn qaraý
You Might Also Like
-
Qazaq tili páni boıynsha jyldyq kúntizbelik jospar, 8 synyp
-
Qazaq tili páni boıynsha jyldyq kúntizbelik jospar, 8 synyp
