Sońǵy jańartý

(Ózgertilgen ýaqyty 6 kún buryn)
As - adamnyń arqaýy
Sabaqtyń maqsaty: 1. Oqýshylardy dastarqan basynda saqtalatyn rásimdermen, yrym - tyıymdarmen tanystyrý. Ulttyq taǵamdarymyzdyń qasıetimen jáne ulttyq ydys - aıaqtarmen tanystyrý.
2. Oqýshylardy dástúrdi saqtaýǵa, nandy, basqa da taǵamdardy qasterleýge, as ishý tártibin este saqtaýǵa tárbıeleý.
3. Oqýshylardyń mánerlep aıtý daǵdylaryn qalyptastyrý, tilderin damytý, sózdik qorlaryn baıytý.
Kórnekiligi: Naqyl sózder, ydys - aıaq sýretteri, qanatty sózder.
«Tamaqty tarta jeseń, sanańdy ashar, kóp jeseń, uıqy basar»
«Taspen atqandy, aspen at»
«Dúnıedegi baılyqtyń túri kóp, solardyń ishinde eń negzgisi de osy nan baılyǵy»

Sabaqtyń júrý reti:
İ. Dastarqan basyndaǵy dástúrler
İİ. Yrym - tyıymdar
İİİ. Asty qalaı ishý kerek
İV. Túrli - túrli taǵamdar
V. Ydys - aıaq týraly jumbaqtar
VI. Qorytyndylar

İ. Dastarhan basyndaǵy dástúrler.
1. Halyq qýanyshty da, qaıǵyny da dastarqan basynda bólisken. Ósıet aıtý, bata berý, dostasý bári de dastarqan basynda sheshilgen. Sondyqtan halyq dastarqandy « Quttyhananyń berekesi» dep qasıet tutady.
2. Dastarhannan dám tatqandar tatýlasý, kelisý sıaqty rásimderdi oryndaıdy.
3.«Taspen atqandy aspen at» dep halyq beker aıtpaǵan. Sebebi dastarqan dámi - kıeli. Ony tatyp kelisimin buzsa, astyń kıesi urady deıdi.
4. Sonymen birge dastarqan kúndelikti otbasynan tamaqtanýyna úıge kelgen adamǵa dám tattyrýǵa, toı - tamashaǵa, as - sý berýge jaıylady.
5. Onda as qoıý, as usyný, as alý, as qaıyrý, asqa bata berý rásimderi oryndalady.
6. Kúndelikti otbasynyń tamaqtanýyna jaıylǵan dastarqan basynda asty eń aldymen ata - anaǵa úlkenge usynady.
7. As ishý kezinde aýyzdy sylpyldatpaı, tártippen tamaqtaný, qasyqty oń qolda ustaý, túzý otyrý, tazalyq saqtaý rásimderi oryndalady.
8. Dastarqan janyndaǵy adamdar jasyna qaraı otyrady.
9. Tamaq isher aldynda tamaqtanyp bolǵan soń qolǵa sý quıylady. Quıylatyn sý jyly bolý kerek.
10. Sý quıdym da qumanmen
Qolyna men ákemniń
Sodan keıin oǵan men
Oramaldy áperdim.
11. Qolǵa sý quıý oń jaqtan solǵa qaraı oryndalady.
12. Tamaqtanyp bolǵannan keıin dastarqan basyndaǵy eń úlken ári qurmetti adam asqa bata beredi.
13. Toıǵa jaıylǵan dastarqanǵa qoıylatyn as tártibi oǵan jınalǵan adamdardyń dostyq, týystyq qatynastaryna baılanysty oryndalady.
14. Qazirgi toılarda dastarqan jaıý - mádenıetti dástúr. Onda astyń barlyq túrleri bolady. Ásirese jemis pen kókónis dastarqannyń sáni.
15. Toı dastarqan, toı úlgi
Baı dastarqan jaıyldy.
Atap - atap as qoıdyq
Ataǵa dep bas qoıdyq.
16. Jambas qoıdyq qudaǵa
Jal men jaıa sybaǵa
Qalaqtaı tós jezdege
Qazy - qarta ózgege.
17. Balalarǵa - tortymyz
Barlyq jurtqa qurtymyz
Balmen pisken qaýyrshaq
Baldaı tátti baýyrsaq.
18. Ýyz, qaımaq taǵy bar
Ýyldyryq tabylar
Taban, sazan, maıshabaq
Tabaq tarttyq qaıtalap.
19. Qaýyn - qarbyz - kókónis,
Qansha jıdek, kóp jemis
Qane, toıda toıyńdar,
Kádeden soń oıyn bar.

Nazar aýdaryńyz! Jasyryn mátindi kórý úshin sizge saıtqa tirkelý qajet.

You Might Also Like

Jańalyqtar

Jarnama