InfoHub Logo

Sabaqtyń maqsaty:: Oqýshylarǵa adamnyń jan sulýlyǵy men syrtqy sulýlyq týraly túsindirý.
Mindetteri:
Oqýshylardy keshirimshil bolýǵa úıretý;
Oqýshylardy adamdarǵa rıasyz qyzmet etý qasıetin damytý;
Oqýshylardy shynaıylyqqa tárbıeleý.
Sabaqtyń barysy:
Uıymdastyrý kezeńi. Tynyshtyq sáti. "Sý asty patshalyǵyna oısha saıahat."
(Oqýshylardan sheńber quryp otyrýdy, qoldaryn tizesine nemese ústel ústine qoıýdy, aıaqtaryn aıqastyrmaýdy ótinińiz. Arqalaryn tik ustaýyn qadaǵalańyz. Jaıly, baıaý mýzyka qoıyńyz).
Muǵalim: Kózińizdi jumyńyz jáne birneshe ret tereń tynystańyz; denińizdi bosatyńyz. Birneshe sekýndtan soń teńiz túbine saıahat jasaımyz.
Teńiz jaǵasymen kele jatqanyńyzdy elestetińiz. Tolqyndardyń jeńil shalpylyna, shaǵalalardyń shýylyna qulaq túrińiz. Jalań aıaqtaryńyzben qumdy sezinińiz. Shalǵaıdan qara núkte kórip tursyz: ol jaqyndaǵan kezde delfın ekenin túsindińiz. Ol sizdi teńiz túbine alyp ketý úshin keldi. Ol óte ádepti jándik, sizdi shydamdylyqpen kútip tur. Jaılap onyń arqasyna otyryńyz, myqtap ustap, jolǵa shyǵyńyz. Delfınniń arqasynda jaılanyp otyryp, ózińdi qaýipsiz seziný, sý astynda júzý qandaı keremet. Jan - jaǵyńyzǵa qarańyz: munda kempirqosaq tárizdi arly - berli jarqyraı qalqyǵan ásem balyqtar qanshama. Teńiz túbine boılaǵan saıyn aınala qalaısha ózgeredi, sýda terbelgen qanshama ǵajaıyp baldyrlar. Qarańyzshy, qandaı orasan zor balyqtar, al endi anaý jaqqa kóz tastańyz... bul orasan zor segizaıaq. Sý asty netken qyzyqty ári ǵajap álem. Siz bir nárseni baıqadyńyz ba? Munda netken tuńǵıyq, tolyq tynyshtyq. Osy tynyshtyq kúıde bolyńyz.(Muǵalim birneshe sekýnd únsiz qalady).
Al qazir joǵaryǵa, óz álemimizge keri qaıtýǵa daıyndalyńyz. Aınalaǵa jiti qarańyz. Ǵajap tústerge taǵy bir ret qarańyz jáne tynyshtyqqa qulaq túrińiz. Osyndaı tynyshtyq sizge samaldaı áser beredi. Endi delfın keri qaraı jolǵa shyqty. Siz sý betine shyqtyńyz, jaǵaǵa jaqyndadyńyz. Delfınniń arqasynan túsińiz, ony sıpalańyz jáne osyndaı ǵajap saıahatqa aparǵany úshin rızashylyq bildirińiz.
Synypqa oralyńyz jáne óz ornyńyzǵa kelińiz. Birneshe sekýndtan soń kózińizdi ashyńyz, osy túısingen tynyshtyqty óz boıyńyzda saqtaýǵa tyrysyńyz.
Dáıeksóz
Adamnyń boıyndaǵysynyń bári de: júzi de, kıgen kıimi de, jany da, oılary da ásem bolýy kerek.
A. P. Chehov
Syrtqy sulýǵa kóz qyzyǵady, ishki sulýǵa júrek qyzyǵady.
Ǵ. Mustafın
Dáıeksózden qandaı oı túıdiń? Adamnyń jan sulýlyǵyn neden bilýge bolady?
2. Muǵalimniń syıy.
Shalva Amonashvılıdiń «Seniń sulýlyǵyń – meıirimdiligińde!» atty ańyzdy aıtyp berý.
Bala eseıdi. Sondyqtan da aınaǵa jıi qaraıtyn jáne ashýlanatyn:
– Men qandaı kóriksizbin!
Atasy bul sózderdi estip, nemeresine bylaı dedi:
– Seniń sulýlyǵyń – meıirimdiligińde!
Bala atasyna senip, barlyǵyna, barlyq jerde jaqsylyq jasaı bastady. Ol jaqsylyq jasaýǵa berilgeni sonshalyq, óziniń kóriksiz ekenin tipten umytyp ketti.
Ýaqyt ótip jatty. Ol jigit boldy.
Kúnderdiń kúni, bir keshte ol ózine jasyryna qarap, sybyrlasyp turǵan ádemi eki qyzdy baıqady:
– Ol qandaı tartymdy! – dedi biri.
– Onyń bet - álpeti ishki sulýlyǵynan nurlanyp tur! – dedi ekinshisi.
Sonda jigit atasyn esine aldy. Ol ishteı «Raqmet saǵan, danagóı atashym!» dedi.
Suraqtar:
• Bala ózin nege «kóriksizbin» dep nalydy?
• «Seniń sulýlyǵyń – meıirimdiligińde!» degen atasynyń sózin qalaı túsinesińder?
«Onyń bet - álpeti ishki sulýlyǵynan nurlanyp tur!» dep qyzdar nelikten aıtty?
• Adamnyń sulý ekenin qalaısha tanýǵa bolady?
• Sulý adamnyń boıynda qandaı qasıetter bolady?
• Ózińdi sulýmyn dep sanaısyń ba? Nelikten?
Adamdy sulý etetin ne nárse?
Ásem, sulý nárse kórgende qandaı sezimde bolasyńdar?
Jan sulýlyǵyn qalaı túsinesińder?
3. Shyǵarmashylyq jumys, toptyq jumys
1. Tapsyrma: kóp núkteniń ornyna qajetti sózderdi qoıyp, naqyl sózderdi oqyńdar. Maǵynasyn túsinip alyńdar.
1 top - Ónegeli bolsa bala, bala.... Qorqyt ata
2 - top - Adam barlyq jaǵynan da: túri de, kıimi de, jany da, oıy da.... bolýy kerek. Anton Chehov
3 - top – Adamnyń asqaq sulýlyǵy – onyń.....
Vasılıı Sýhomlınskıı
4 - top – Adamnyń oı da, boıy da......
Ǵabıt Músirepov
5 - top – sulýlyq jaqsy. Biraq adamnyń eń aldymen..... sulý bolý kerek
Qajetti sózder: kórkem, qarapaıymdylyǵy, kórikti, jany, sulý
2 - tapsyrma. Adamnyń jan sulýlyǵyn beıneleıtin sózderdi taýyp, «Ásemdik» sózjumbaǵyn shesh.

  Tiginen
1. Tárbıeli, qarapaıym, ádepti adamnyń boıyndaǵy asyl qasıetterdiń biri. (Qarapaıymdylyq)
2. Adamshylyq, jaqsylyq tileý qarym - qatynastary.
(Adamgershilik)
3. Ásem, ádemi adamnyń boıyndaǵy sulýlyq. (Ásemdilik)
4. Baıypty, aqyldy adamǵa tán asa mańyzdy qasıet. (Aqyl)
Kóldeneńinen 
5. Adamdardyń bir - birimen sezinip qarym - qatynas jasaýyna qajet nárse. (Sezim)
6. Tiri organızmniń barlyǵyna tán minez, ortaq qasıet.
(Minezqulyq)
7. Ádepti, kishipeıil adamnyń boıyndaǵy jaǵymdy qasıet.
(Ádeptilik)
8. Kishipeıil, qarapaıym ádepti adamnyń qasıeti.
(Kishipeıildilik)
4. Toppen án aıtý
«Ádemi»
5. Óziniń boıyndaǵy 10 jaǵymdy qasıetterdi jazý.
 6. Keri baılanys. "Eki juldyz, bir tilek"