Asyl sózdi izdeseń, Abaıdy oqy, erinbe!
Taqyryby: «Asyl sózdi izdeseń,
Abaıdy oqy, erinbe»
(Abaı Qunanbaev shyǵarmashylyǵyn qaıtalaý. Qorytyndy sabaq).
Sabaqtyń maqsattary:
1.Bilimdilik: Halqymyzdyń uly aqyny, ǵulama oıshyly, sazger Abaı Qunanbaevtyń ómiri men shyǵarmashylyǵyn qalaı meńgergendigin baqylap, pysyqtaý,óleńderin jatqa aıtý.
2.Damytýshylyq: Oqýshylardyń shyǵarmashylyqpen jumys isteýine áser etý, sheberligin, sóıleý mádenıetin jetildirý. Oı - órisin keńeıtip, tilin damytý.
3.Tárbıelik: Búgingi urpaqtyń Abaı murasyna qyzyǵýshylyǵyn arttyrý, oqyp - bilýge, tanı túsýine yntalandyrý. Adamgershilik, estetıkalyq tárbıe berip, týǵan elin, Otanyn súıý, qurmetteý sezimderine áser etý.
Sabaqtyń túri: «Tańǵajaıyp alań» oıyny túrinde ótkizý.
Sabaqtyń ádisi: Suraq - jaýap.
Kórnekiligi: 1. Abaıdyń portreti
2. Lozýngter
3. Kitap kórmesi
4. Magnıttik taqta
5. Oıyn tablosy.
Barysy: İ. Uıymdastyrý
İİ. Oqýshylardyń oıynǵa ázirlikterin tekserý.
İİİ. «Tańǵajaıyp alań» oıynyn júrgizý.
1. Muǵalimniń kirispe sózi.
«Álemniń Abaıy» óleńinen úzindi oqý.
Abaı bizdiń –Kemeńger,
Teńdesi joq asqar bıik shyńymyz,
Aq nıetti, ádiletshil shyńymyz,
Asyl qazyna, ashylmaǵan syrymyz.
Taýsylmaıtyn máńgi baqı jyrymyz!
Parasatty bolyp týǵan,
Shyńǵystaýdyń Abaıy
Án men jyryn mura qylǵan,
Saryarqanyń Abaıy,
Naqylmenen sana quıǵan,
Qazaǵymnyń Abaıy,
Aqylmenen dana bolǵan
Búkil eldiń Abaıy.
Búgingi sabaǵymyzdyń epıgrafy: «Óldi deýge sıa ma, oılańdarshy, ólmeı tuǵyn artynda sóz qaldyrǵan,»- dep tóreligin ózi sheshken Abaı búgin jarqyn beınesimen de, jalyndy jyrymen de, bizben birge jasasyp keledi.
Uly atamyzdyń bizge bergen ekinshisi, qaldyrǵan amanaty – asyl sózderi. Biz ony ardaqtaımyz. Az ómir súrip, azappen ótken Abaı búgin bizben máńgi jasamaq.
İ. Oıynnyń alǵashqy úshtigin shaqyramyn.
(3 oqýshy tabloǵa keledi)
Suraq: Asyl sózdi izdeseń,
Abaıdy oqy, erinbe,
Adaldyqty kózdeseń,
Jattap toqy kóńilge
(S.Toraıǵyrov)
Demeýshilerdiń syılyǵy.
İİ. Ekinshi úshtikti shaqyramyn.
Suraq: 1909 jyly Sankt-Peterbýrgkke alǵashqy óleńder jınaǵy jaryq kórdi kimniń kómegimen? (Kákitaı Ysqaqov)
İİİ. Oıynnyń úshinshi úshtigin shaqyramyn.
Suraq: «Oryssha oqý kerek,- deıdi ol, hıkmett te, mal da, óner de, ǵylym da, - bári orysta zor. Zalalynan qashyq bolý, paıdasyna ortaq bolýǵa tilin, oqýyn, ǵylymyn bilmeli kerek... Sen onyń tilin bilseń, kókirek kóziń ashylady. Orystyń ǵylymy, óneri - dúnıeniń kilti,»- dep, «Men aıtqan jol - mal aıar jol emes» degen taqyrybyn bergen. Bul Abaıdyń qaı qara sózinen alynǵan úzindi?
(«Jıyrma besinshi sózi»)
Demeýshilerdiń syılyǵy.
Kórermenderge suraq: Zaldaǵy kórermendermen oıyn.
1-suraq: Abaı ánderiniń birazy ókinishke, kúrsiniske, ókpege toly. Jaqsysyna qýanady, qaıǵysyna ortaqtasady, jamanyna renjıdi, uqpaǵanyna ókinedi. Abaı júreginen «aınalasy jup jumyr kelgen» Án bop tógiledi de
«Qaınaıdy qanym,
Ashıdy janym
Minezderin kórgende,» - dep halyqtan birlik ketkenin, el irgesi tozyp bara jatqanyn ashshy ókinishpen aıta kelip, osynyń sebebin izdeıdi de,
Ol: «Aýyrmaı tánim,
Aýyrdy janym
Qańǵyrtty qysta basymdy,» - dep ishtegi zapyranyn ánmen tógip – tógip aldy.
Osy óleń joldary Abaıdyń qaı áninen alynǵan?
(«Segiz aıaq»)
2-suraq: Poemanyń taqyryby ádildik pen jaýyzdyqtan qurylǵan. Ǵulama ǵalym arqyly jaýyzdyǵyn ózine moıyndatyp, qan tógýden bas tartqyzǵan Abaı poemasyn ata?
(Eskendir)
3-shi suraq:Abaı aýdarmasynan bir suraq beremin.
Abaıdyń «Qarańǵy túnde taý qalǵyp» áni kimnen aýdarylǵan? (Lermontov)
Demeýshilerdiń syılyǵy.
Ú. Qorytyndy oıyn:
Suraq: «Jas bala da anadan týǵanda eki túrli minezben týady: bireýi-ishsem, jesem, uıyqtasam dep turady, bular – tánniń qumary, ekinshisi – bilsem, kórsem, úırensem eken deıdi, bul – jan qumary...»
Osy úzindi Abaıdyń neshinshi qara sózinen alynǵan? («Jetinshi»)
Úİ. Sheshýshi oıyn:
Suraq: «Qazaqtyń klasık ádebıetiniń atasy, qazaq poezıasynyń kún shýaqty asqar bıigi,» - dep asa kórnekti jazýshy baǵa bergen. Ol kim? (Áýezov)
Jeńgen oıynshylarǵa demeýshilerdiń syılyǵyn tabys etý.
Muǵalimniń qorytyndy sózi:
Mine, balalar ózderiń ótken Abaı shyǵarmashylyǵynan alǵan bilimderińdi kórsettińder. Halqymyzdyń mádenı tarıhynda Abaıdyń alatyn orny erekshe.
Osyǵan baılanysty árbir sabaq barysynda ózderiń jattaǵan óleńderinen jatqa óleń oqytamyn.
«Álemniń Abaıy» (avtory Jumaǵazy Aıanbaev)
«Ǵylym tappaı maqtanba» 1886 j jazylǵan.
Oqýshylar bilimin baǵalaý.
Úıge tapsyrma: Abaıdyń 2 óleńin jattap kelý.
Abaıdy oqy, erinbe»
(Abaı Qunanbaev shyǵarmashylyǵyn qaıtalaý. Qorytyndy sabaq).
Sabaqtyń maqsattary:
1.Bilimdilik: Halqymyzdyń uly aqyny, ǵulama oıshyly, sazger Abaı Qunanbaevtyń ómiri men shyǵarmashylyǵyn qalaı meńgergendigin baqylap, pysyqtaý,óleńderin jatqa aıtý.
2.Damytýshylyq: Oqýshylardyń shyǵarmashylyqpen jumys isteýine áser etý, sheberligin, sóıleý mádenıetin jetildirý. Oı - órisin keńeıtip, tilin damytý.
3.Tárbıelik: Búgingi urpaqtyń Abaı murasyna qyzyǵýshylyǵyn arttyrý, oqyp - bilýge, tanı túsýine yntalandyrý. Adamgershilik, estetıkalyq tárbıe berip, týǵan elin, Otanyn súıý, qurmetteý sezimderine áser etý.
Sabaqtyń túri: «Tańǵajaıyp alań» oıyny túrinde ótkizý.
Sabaqtyń ádisi: Suraq - jaýap.
Kórnekiligi: 1. Abaıdyń portreti
2. Lozýngter
3. Kitap kórmesi
4. Magnıttik taqta
5. Oıyn tablosy.
Barysy: İ. Uıymdastyrý
İİ. Oqýshylardyń oıynǵa ázirlikterin tekserý.
İİİ. «Tańǵajaıyp alań» oıynyn júrgizý.
1. Muǵalimniń kirispe sózi.
«Álemniń Abaıy» óleńinen úzindi oqý.
Abaı bizdiń –Kemeńger,
Teńdesi joq asqar bıik shyńymyz,
Aq nıetti, ádiletshil shyńymyz,
Asyl qazyna, ashylmaǵan syrymyz.
Taýsylmaıtyn máńgi baqı jyrymyz!
Parasatty bolyp týǵan,
Shyńǵystaýdyń Abaıy
Án men jyryn mura qylǵan,
Saryarqanyń Abaıy,
Naqylmenen sana quıǵan,
Qazaǵymnyń Abaıy,
Aqylmenen dana bolǵan
Búkil eldiń Abaıy.
Búgingi sabaǵymyzdyń epıgrafy: «Óldi deýge sıa ma, oılańdarshy, ólmeı tuǵyn artynda sóz qaldyrǵan,»- dep tóreligin ózi sheshken Abaı búgin jarqyn beınesimen de, jalyndy jyrymen de, bizben birge jasasyp keledi.
Uly atamyzdyń bizge bergen ekinshisi, qaldyrǵan amanaty – asyl sózderi. Biz ony ardaqtaımyz. Az ómir súrip, azappen ótken Abaı búgin bizben máńgi jasamaq.
İ. Oıynnyń alǵashqy úshtigin shaqyramyn.
(3 oqýshy tabloǵa keledi)
Suraq: Asyl sózdi izdeseń,
Abaıdy oqy, erinbe,
Adaldyqty kózdeseń,
Jattap toqy kóńilge
(S.Toraıǵyrov)
Demeýshilerdiń syılyǵy.
İİ. Ekinshi úshtikti shaqyramyn.
Suraq: 1909 jyly Sankt-Peterbýrgkke alǵashqy óleńder jınaǵy jaryq kórdi kimniń kómegimen? (Kákitaı Ysqaqov)
İİİ. Oıynnyń úshinshi úshtigin shaqyramyn.
Suraq: «Oryssha oqý kerek,- deıdi ol, hıkmett te, mal da, óner de, ǵylym da, - bári orysta zor. Zalalynan qashyq bolý, paıdasyna ortaq bolýǵa tilin, oqýyn, ǵylymyn bilmeli kerek... Sen onyń tilin bilseń, kókirek kóziń ashylady. Orystyń ǵylymy, óneri - dúnıeniń kilti,»- dep, «Men aıtqan jol - mal aıar jol emes» degen taqyrybyn bergen. Bul Abaıdyń qaı qara sózinen alynǵan úzindi?
(«Jıyrma besinshi sózi»)
Demeýshilerdiń syılyǵy.
Kórermenderge suraq: Zaldaǵy kórermendermen oıyn.
1-suraq: Abaı ánderiniń birazy ókinishke, kúrsiniske, ókpege toly. Jaqsysyna qýanady, qaıǵysyna ortaqtasady, jamanyna renjıdi, uqpaǵanyna ókinedi. Abaı júreginen «aınalasy jup jumyr kelgen» Án bop tógiledi de
«Qaınaıdy qanym,
Ashıdy janym
Minezderin kórgende,» - dep halyqtan birlik ketkenin, el irgesi tozyp bara jatqanyn ashshy ókinishpen aıta kelip, osynyń sebebin izdeıdi de,
Ol: «Aýyrmaı tánim,
Aýyrdy janym
Qańǵyrtty qysta basymdy,» - dep ishtegi zapyranyn ánmen tógip – tógip aldy.
Osy óleń joldary Abaıdyń qaı áninen alynǵan?
(«Segiz aıaq»)
2-suraq: Poemanyń taqyryby ádildik pen jaýyzdyqtan qurylǵan. Ǵulama ǵalym arqyly jaýyzdyǵyn ózine moıyndatyp, qan tógýden bas tartqyzǵan Abaı poemasyn ata?
(Eskendir)
3-shi suraq:Abaı aýdarmasynan bir suraq beremin.
Abaıdyń «Qarańǵy túnde taý qalǵyp» áni kimnen aýdarylǵan? (Lermontov)
Demeýshilerdiń syılyǵy.
Ú. Qorytyndy oıyn:
Suraq: «Jas bala da anadan týǵanda eki túrli minezben týady: bireýi-ishsem, jesem, uıyqtasam dep turady, bular – tánniń qumary, ekinshisi – bilsem, kórsem, úırensem eken deıdi, bul – jan qumary...»
Osy úzindi Abaıdyń neshinshi qara sózinen alynǵan? («Jetinshi»)
Úİ. Sheshýshi oıyn:
Suraq: «Qazaqtyń klasık ádebıetiniń atasy, qazaq poezıasynyń kún shýaqty asqar bıigi,» - dep asa kórnekti jazýshy baǵa bergen. Ol kim? (Áýezov)
Jeńgen oıynshylarǵa demeýshilerdiń syılyǵyn tabys etý.
Muǵalimniń qorytyndy sózi:
Mine, balalar ózderiń ótken Abaı shyǵarmashylyǵynan alǵan bilimderińdi kórsettińder. Halqymyzdyń mádenı tarıhynda Abaıdyń alatyn orny erekshe.
Osyǵan baılanysty árbir sabaq barysynda ózderiń jattaǵan óleńderinen jatqa óleń oqytamyn.
«Álemniń Abaıy» (avtory Jumaǵazy Aıanbaev)
«Ǵylym tappaı maqtanba» 1886 j jazylǵan.
Oqýshylar bilimin baǵalaý.
Úıge tapsyrma: Abaıdyń 2 óleńin jattap kelý.
You Might Also Like
