«Qazaq tili sabaǵyndaǵy ulttyq oıyndardyń roli»
«Qazaq tili sabaǵyndaǵy ulttyq oıyndardyń roli»
Búgingi kúni ýaqyt alǵa jyljyǵan saıyn qoǵamnyń damý qarqyny ustazdar eńbegin esepsiz aýyrlatyp, onyń óz basynyń daıarlyq dárejesine, oqytý sheberligine, metodıkalyq ádis-tásilderdi utymdy qoldana bilýine talapty kúsheıtti.
Qazirgi muǵalimderdiń aldynda turǵan mindet - oqýshylardy sabaqqa yntalandyra bilý, sol arqyly ár taqyrypty jete túsindirý. Al oqýshyny sabaqqa qalaı yntalandyrýǵa bolady? Bul suraqtyń bir ǵana naqty jaýaby bar: ol tek sabaq qyzyqty ótkende ǵana. Kúndelikti sabaqqa ustazdar arasyna keńinen taraǵan taǵy bir ádis – oıyn elementterin paıdalaný. Qazaq tili men ádebıet sabaqtarynda gramatıkalyq oıyndar oqýshynyń sabaqqa degen qyzyǵýshylyǵyn, belsendiligin arttyrýda, shyǵarmashylyq qabiletti damytýda óte tıimdi ekendigi málim. Bala belsendiligi oıyn ústinde tanylady. Jaqsy oıynǵa bar yntasymen berilgen bala, alýan málimet, daǵdy men sheberlikti meńgeredi. Alaıda, oıyndy únemi paıdalanamyn desem, artyq aıtqan bolar edim. Oıynnyń belgili bir ýaqyttarda júzege asyrylyp, sabaq kezeńderine nuqsan kelmeıtindeı jymdasyp jatýyn kózdeımin. Ulttyq oıyndy kóbine qaıtalaý, qorytyndy sabaqtarda ǵana qoldanamyn.
Keıingi kezderde sabaqtaryma ulttyq oıyndardy kirgizip júrmin. Aldyma qoıǵan maqsatym: oqýshylardyń pánge degen qyzyǵýshylyǵyn arttyrý jáne ár taqyrypty jete meńgertý. Osy oraıda ulttyq oıyndardy ótkize otyryp, halqymyzdyń ádet-ǵuryp, mádenıetimen jete tanystyrý maqsaty da basty nazarda bolmaq. Sol sebepten de óz sabaqtarymda ulttyq oıyndarda qoldanýdy ádetke aınaldyrdym. 6-synypta «Sózdiń jasalýynan ótkendi qaıtalaý» taqyrybyn ótkende «Kórshińmen tatýsyń ba?», «San esimdi» ótkende «Aq serek, kók serek», «Belgisizdik esimdigin» ótkende «Saqına tastamaq», 5- synypta «Omonım, sınonım, antonım» taqyryptaryn ótkende «Han talapaı», 7- synypta «Etistiktiń shaq túrlerin qaıtalaý», «Elikteýish sózderdi taldaý» taqyryptaryn ótkende «Qorjyn toı» - ulttyq oıyndaryn qoldanyp, sabaǵymdy qyzyqty, tartymdy ótkize bildim.
Endi, 7- synypta «Etistiktiń shaqtaryn» qaıtalaý
kezinde «Kókpar» oıynyn qalaı ótkizgenimdi aıtyp bereıin.
Sabaqtyń taqyryby: Etistiktiń shaq túrlerinen ótkendi qaıtalaý.
Sabaqtyń maqsaty:
a) Bilimdilik: Naqty mysaldar keltire otyryp, etistiktiń shaq túrlerinen ótkendi qorytyndylap, oqýshylardyń teorıalyq bilimderin sarapqa salý.
á) Damytýshylyq: Shyǵarmashylyqpen jumys isteı otyryp, sóıleý tilin damytý. Suraqqa jaýap berip, oqýshylardyń óz oılaryn jetkize bilýge úıretý.
b) Tárbıelik: Ana tilin qasterleý, óz ultynyń ereksheligin tanytý, pánge degen qyzyǵýshylyǵyn arttyrý.
Kórnekiligi: 1. Nómirlengen asyq salynǵan qorjyn.
2. Oıý - órnek (suraq - tapsyrmalar jazylǵan)
3. Etistiktiń shaqtary, plakat, tablısa.
4. Qamshy.
5. Top aty jazylǵan kórsetkish taqtalary
6. Sekýnd ólshegish
7. Upaıdy kórsetýge arnalǵan plakat «Shyǵamyn bilim shyńyna».
8. Slaıd arqyly qazaqtyń ulttyq oıyndaryn kórsetý.
Tehnıkalyq qural: magnıtofon.
Sabaqtyń túri: «Kókpar» sabaq
Qurylysy: Zerdeliler saıysy.
Ádisi: Suraq - jaýap, suraq - tapsyrmalar, top jetekshiler saıysy, sóılem taldaý, shyǵarmashylyq jumys.
Barysy: İ.Uıymdastyrý kezeńi.
1. Oqýshylarmen sálemdesý.
2. Oqýshylardy túgendeý.
3. Úı tapsyrmasyn suraý.
İİ. «Kókpar» sabaq.
1. Oıynnyń sharty túsindiriledi de, topty bólinedi. «Raýan», «Dıdar».
2. Qorjynnan top jetekshileri kórsetilgen nómirge baılanysty asyq alyp,kartochkadaǵy suraqty top múshelerimen aqyldasady.
1-mınýttyń ishinde daıyndalyp jaýap berýge tıis.
Sóz surarda qamshy kóterip belgi beredi. Eger jaýap durys bolmasa, ne jetkilikti bolmasa, qarsylas komanda qosymsha aıtýǵa bolady. Osylaısha ár komanda upaı sanyn jınaıdy, ol plakattaǵy «Shyǵamyn bilim shyńyna» qaltasyna salynyp kórsetiledi.
Ádilqazylar berilgen jaýapqa baılanysty upaı sanyn jınap, jeńimpaz topty ataıdy.
3. Oıý-órnekke jazylǵan suraq - tapsyrmalar.
1. Etistik degenimiz ne? Suraqtary, mysal, jeti atany ata.
2. Etistiktiń shaqtary. Osy shaq, túrleri, jeti qazynany atap ber.
3. Etistiktiń shaqtary. Keler shaq, túrleri, jeti jut.
4. Etistiktiń shaqtary. Ótken shaq, túrleri jeti kúndi ata.
5. Etistiktiń shaqtary. Jalpy sıpattama. Úsh arsyz, úsh jurt týraly ne bilesiń?
Sabaqty qorytyndylaý: Ádil qazylar jeńimpaz topty ataıdy. Suraq-jaýap arqyly bektiý.
Úıge tapsyrma: «Jyl mezgili» shaǵyn shyǵarma, 5 sóılem jazyp kelý.
Oqýshylar bilimin baǵalaý.
Búgingi kúni ýaqyt alǵa jyljyǵan saıyn qoǵamnyń damý qarqyny ustazdar eńbegin esepsiz aýyrlatyp, onyń óz basynyń daıarlyq dárejesine, oqytý sheberligine, metodıkalyq ádis-tásilderdi utymdy qoldana bilýine talapty kúsheıtti.
Qazirgi muǵalimderdiń aldynda turǵan mindet - oqýshylardy sabaqqa yntalandyra bilý, sol arqyly ár taqyrypty jete túsindirý. Al oqýshyny sabaqqa qalaı yntalandyrýǵa bolady? Bul suraqtyń bir ǵana naqty jaýaby bar: ol tek sabaq qyzyqty ótkende ǵana. Kúndelikti sabaqqa ustazdar arasyna keńinen taraǵan taǵy bir ádis – oıyn elementterin paıdalaný. Qazaq tili men ádebıet sabaqtarynda gramatıkalyq oıyndar oqýshynyń sabaqqa degen qyzyǵýshylyǵyn, belsendiligin arttyrýda, shyǵarmashylyq qabiletti damytýda óte tıimdi ekendigi málim. Bala belsendiligi oıyn ústinde tanylady. Jaqsy oıynǵa bar yntasymen berilgen bala, alýan málimet, daǵdy men sheberlikti meńgeredi. Alaıda, oıyndy únemi paıdalanamyn desem, artyq aıtqan bolar edim. Oıynnyń belgili bir ýaqyttarda júzege asyrylyp, sabaq kezeńderine nuqsan kelmeıtindeı jymdasyp jatýyn kózdeımin. Ulttyq oıyndy kóbine qaıtalaý, qorytyndy sabaqtarda ǵana qoldanamyn.
Keıingi kezderde sabaqtaryma ulttyq oıyndardy kirgizip júrmin. Aldyma qoıǵan maqsatym: oqýshylardyń pánge degen qyzyǵýshylyǵyn arttyrý jáne ár taqyrypty jete meńgertý. Osy oraıda ulttyq oıyndardy ótkize otyryp, halqymyzdyń ádet-ǵuryp, mádenıetimen jete tanystyrý maqsaty da basty nazarda bolmaq. Sol sebepten de óz sabaqtarymda ulttyq oıyndarda qoldanýdy ádetke aınaldyrdym. 6-synypta «Sózdiń jasalýynan ótkendi qaıtalaý» taqyrybyn ótkende «Kórshińmen tatýsyń ba?», «San esimdi» ótkende «Aq serek, kók serek», «Belgisizdik esimdigin» ótkende «Saqına tastamaq», 5- synypta «Omonım, sınonım, antonım» taqyryptaryn ótkende «Han talapaı», 7- synypta «Etistiktiń shaq túrlerin qaıtalaý», «Elikteýish sózderdi taldaý» taqyryptaryn ótkende «Qorjyn toı» - ulttyq oıyndaryn qoldanyp, sabaǵymdy qyzyqty, tartymdy ótkize bildim.
Endi, 7- synypta «Etistiktiń shaqtaryn» qaıtalaý
kezinde «Kókpar» oıynyn qalaı ótkizgenimdi aıtyp bereıin.
Sabaqtyń taqyryby: Etistiktiń shaq túrlerinen ótkendi qaıtalaý.
Sabaqtyń maqsaty:
a) Bilimdilik: Naqty mysaldar keltire otyryp, etistiktiń shaq túrlerinen ótkendi qorytyndylap, oqýshylardyń teorıalyq bilimderin sarapqa salý.
á) Damytýshylyq: Shyǵarmashylyqpen jumys isteı otyryp, sóıleý tilin damytý. Suraqqa jaýap berip, oqýshylardyń óz oılaryn jetkize bilýge úıretý.
b) Tárbıelik: Ana tilin qasterleý, óz ultynyń ereksheligin tanytý, pánge degen qyzyǵýshylyǵyn arttyrý.
Kórnekiligi: 1. Nómirlengen asyq salynǵan qorjyn.
2. Oıý - órnek (suraq - tapsyrmalar jazylǵan)
3. Etistiktiń shaqtary, plakat, tablısa.
4. Qamshy.
5. Top aty jazylǵan kórsetkish taqtalary
6. Sekýnd ólshegish
7. Upaıdy kórsetýge arnalǵan plakat «Shyǵamyn bilim shyńyna».
8. Slaıd arqyly qazaqtyń ulttyq oıyndaryn kórsetý.
Tehnıkalyq qural: magnıtofon.
Sabaqtyń túri: «Kókpar» sabaq
Qurylysy: Zerdeliler saıysy.
Ádisi: Suraq - jaýap, suraq - tapsyrmalar, top jetekshiler saıysy, sóılem taldaý, shyǵarmashylyq jumys.
Barysy: İ.Uıymdastyrý kezeńi.
1. Oqýshylarmen sálemdesý.
2. Oqýshylardy túgendeý.
3. Úı tapsyrmasyn suraý.
İİ. «Kókpar» sabaq.
1. Oıynnyń sharty túsindiriledi de, topty bólinedi. «Raýan», «Dıdar».
2. Qorjynnan top jetekshileri kórsetilgen nómirge baılanysty asyq alyp,kartochkadaǵy suraqty top múshelerimen aqyldasady.
1-mınýttyń ishinde daıyndalyp jaýap berýge tıis.
Sóz surarda qamshy kóterip belgi beredi. Eger jaýap durys bolmasa, ne jetkilikti bolmasa, qarsylas komanda qosymsha aıtýǵa bolady. Osylaısha ár komanda upaı sanyn jınaıdy, ol plakattaǵy «Shyǵamyn bilim shyńyna» qaltasyna salynyp kórsetiledi.
Ádilqazylar berilgen jaýapqa baılanysty upaı sanyn jınap, jeńimpaz topty ataıdy.
3. Oıý-órnekke jazylǵan suraq - tapsyrmalar.
1. Etistik degenimiz ne? Suraqtary, mysal, jeti atany ata.
2. Etistiktiń shaqtary. Osy shaq, túrleri, jeti qazynany atap ber.
3. Etistiktiń shaqtary. Keler shaq, túrleri, jeti jut.
4. Etistiktiń shaqtary. Ótken shaq, túrleri jeti kúndi ata.
5. Etistiktiń shaqtary. Jalpy sıpattama. Úsh arsyz, úsh jurt týraly ne bilesiń?
Sabaqty qorytyndylaý: Ádil qazylar jeńimpaz topty ataıdy. Suraq-jaýap arqyly bektiý.
Úıge tapsyrma: «Jyl mezgili» shaǵyn shyǵarma, 5 sóılem jazyp kelý.
Oqýshylar bilimin baǵalaý.
You Might Also Like
