A.S.Pýshkın ertegileri
5 synyp
Sabaqtyń taqyryby: A. S. Pýshkın ertegileri
Sabaqtyń maqsaty:
Bilimdilik. Oqýshylarǵa A. S. Pýshkınniń ómiri jáne shyǵarmashylyǵy, ertegileri týraly túsinik berý.
Damytýshylyq. Oqýshylardyń este saqtaý, oılaý qabiletterin damytý. Óz pikirin dáleldeı bilýge, izdenimpazdyqqa baýlý
Tárbıelik. Oqýshylardy qaıyrymdylyqqa, ózara syılastyqqa, qanaǵatshyl, ýádege berik, adal da ádiletti bolýǵa tárbıeleý.
Sabaqtyń tıpi: Jańa bilimderdi meńgerý
Sabaqtyń ádis – tásilderi: Baıandaý, suraq – jaýap
Sabaqtyń kórnekiligi: Avtor portreti, kitaptary, sýretter, kesteler, ınterbelsendi taqta
Sabaqtyń barysy
Uıymdastyrý kezeńi:
1. Sálemdesý;
2. Synypty túgeldeý;
3. Oqýshylardyń nazaryn sabaqqa aýdarý;
4. «Alaqan» jattyǵýy
Ótken sabaqty eske túsirý
Sen Pýshkındi qanshalyqty bilesiń?
• Pýshkın qaı jyly ómirge keldi? (1799, Moskva)
• Pýshkınniń ákesiniń esimi kim? (Sergeı Pýshkın)
• Aqynnyń ájesiniń esimi kim? (Marıa Alekseıqyzy)
• Pýshkınniń kútýshisiniń esimi kim?(Arına Radıonqyzy)
• Pýshkınniń otbasynda qaı tilde sóılesken? (fransýz, anasy Nadejda Osıpqyzy fransýz tilin erkin meńgergen)
• Pýshkın qaı kezden óleń jaza bastady? (Segiz jasynan delinedi, alaıda ózi on úsh jasynan deıdi)
• Pýshkınge oryssha jazýdy kim úıretti? (Ájesi Marıa Alekseıqyzy)
• Pýshkınge kim ertegiler oqyp berdi? (Nıkıta aǵasy men kútýshisi Arına Radıonqyzy)
• Pýshkınniń súıikti jyl mezgili? (Kúz)
• Pýshkınniń kitaphanasynda qansha kitap bolǵan? (3560)
• Pýshkın qaı jyly ómirden ótti? (1837, Sankt - Peterbýrg)
Jańa sabaq
• Ertegi degenimiz ne? (Qıal – ǵajaıyptan týǵan halyq aýyz ádebıetiniń bir túri).
• Qandaı halyqtyq ertegilerdi bilesińder? (Er Tóstik, Kerqula atty Kendebaı, Kún astyndaǵy Kúnikeı qyz jáne t. b.)
• Ádebı ertegi degenimiz ne? (avtory belgili ertegi).
• Halyqtyq jáne ádebı ertegilerdiń uqsastyǵy nede? (tańǵajaıyp oqıǵalardyń oryn alýynda, keıipkerlerdiń túrli shytyrman oqıǵalardy bastan ótkerýinde, jaýyzdyqpen alysý, kedergilerge qarsy turý, jamandyqty jaqsylyqtyń jeńýi).
Jańa sabaqta túsingenin tekserý
Oqýshylar, men ertegi keıipkerlerin ataımyn. Sender sol arqyly meniń qaı ertegini jumbaqtap otyrǵanymdy tabasyńdar.
Kók teńiz, shal men kempir, balyq, astaý (Balyqshy men balyq)
Oqýshylar, men ertegi bólimderi boıynsha ınterbelsendi taqtadan sýretter kórsetemin, sender sol arqyly erteginiń mazmunyn aıtyp beresińder. Bul ertegini birinshi ataǵan sebebim, ertegi 1833 jyly, «Altyn átesh» ertegisinen buryn jazylǵan. «Altyn átesh» ertegisi 1834 jyly jazylǵan.
«Balyqshy men balyq» ertegisi boıynsha suraqtar:
• Kók teńizde kempir shal qansha jyl turǵan edi? (33)
• Shal qandaı balyq aýlady? (Altyn)
• Altyn balyq qart qarmaǵyn neshinshi ret salǵan kezde tústi? (3)
• Altyn balyq shalǵa qandaı ótinish aıtty? (Teńizge jiberýdi)
• Ertegide kempirdiń kim bolǵysy keldi? (aqsúıek, patshaıym, teńiz bıleýshisi)
• Aqsúıek kempir shalyn qaı jerge jumysqa jiberdi (At qoraǵa, jylqy baǵýǵa)
• Shaldyń teńizge ár barǵandaǵy teńizdiń ózgerisin ertegiden taýyp oqy
• Nelikten teńiz beti ózgerip otyrdy? (adam balasy sekildi altyn balyq ta óz qarsylyǵyn, ashýyn teńiz betindegi tolqyndar arqyly kórsetti)
• Kempir ne úshin jazasyn aldy? (toıymsyzdyǵy, qanaǵatsyzdyǵy, baılyqqa qumarlyǵy)
• Ertegidegi balyqtyń ereksheligi nede? (Altyn bolǵandyǵynda, adamnyń tilinde sóıleýinde, armandardy oryndaýynda).
Patsha, danyshpan, átesh, hanshaıym (Altyn átesh týraly ertegi)
«Altyn átesh» ertegisi boıynsha suraqtar:
• Erteginiń basty keıipkerlerin atańdar? (Dadan patsha men átesh)
• Erteginiń oqıǵasy qaı jerde órbıdi? (Naqty oqıǵa orny joq. Sebebi, bul oqıǵa kez kelgen elde, kez kelgen adamnyń basynda bolýy múmkin oqıǵa.
Beride emes, áride
Pálen jurttyń jerinde).
• Dadan patshaǵa Altyn átesh ne úshin qajet boldy? (Elin jaýdan qorǵaý úshin).
• Ertegide danyshpan nelikten átesh syılady? (Átesh orys halqynda sáttiliktiń, baqyttyń, baılyqtyń, aqyldyń belgisi).
• Danyshpanǵa Dadan patsha Altyn áteshtiń aqysyna ne bermek boldy? (Qalaǵan nársesin.
Rıza bolyp, aıtar han:
"Buıym altyn, kúmis pe?
Basqa múdde, jumys pa?
Taýalyńdy qaıtarman.
Senen nemdi aıarmyn!
Qashan bolsa, daıarmyn
Ne surasań berýge -
Ne deseń de etkizip,
Ne múddeńe jetkizip,
Óz kóńilimdeı kórýge").
• Altyn áteshtiń mindeti ne? (Jaý kele jatqanyn habarlaý, patshalyqty qaraýyldaý).
• Átesh syryq basyna ornatylǵaly elde neshe jyl tynyshtyq ornady?
(Jaý tyıyldy, basyldy.
Bir jyl ótti, eki jyl,
Tapty raqat jurt damyl,
Átesh otyr jaı, tynysh).
• Ertegide Shamahan hanshaıymy nege teńeledi? (kúnge).
Nury kúndeı shashylyp,
Shamahandy bılegen,
Nókeri joq, jap - jalǵyz
Shyǵa kelip patsha qyz).
• Hanshaıymdy ákelgende halyq olardy qalaı qarsy aldy?
(Taıanǵanda qalaǵa,
Dýlap, shýlap dalaǵa,
Han aldynan el shyqty).
• Danyshpan altyn áteshtiń aqysyna Dadan patshadan ne surady?
(Shal aıtady: "Han Dadan!
Bar - dy aıtqan ýaǵdań
Tilegimdi berýge
- Ne desem de etkizip,
Rızalyqqa jetkizip,
Óz kóńilińdeı kórýge.
Aqy alatyn kún jetti,
Moınyńdaǵy mindetti
- Óte búgin qaryzdy.
Súıseń kóńilim tynýyn,
Ber Shamahan sulýyn!).
• Dadan patsha qalaı qaza boldy?
(Syryǵynan túsip kep,
Altyn átesh ushyp kep,
Han basyna qonady.
Tumsyǵymen qaqty da,
Hannyń mıyn shaqty da,
Átesh ketti aspanǵa.
Arbasynan han ushty,
Keýdesinen jan ushty).
• Dadan patsha ne úshin jazasyn aldy? (Ýádesinde turmaǵandyqtan, jaqsylyqqa jaqsylyqpen jaýap bermegendikten)
• Naǵyz patsha qandaı bolýy kerek? (Oqýshylar pikiri tyńdalady).
Sergitý sáti.
Pýshkınniń ózimiz oqyǵan keıipkerlerin ataǵanda qol soǵamyz. Ózge ertegi keıipkerleri atalǵanda aıaǵymyzben edendi taqyldatamyz.
A.S.Pýshkın ertegileri júkteý
Sabaqtyń taqyryby: A. S. Pýshkın ertegileri
Sabaqtyń maqsaty:
Bilimdilik. Oqýshylarǵa A. S. Pýshkınniń ómiri jáne shyǵarmashylyǵy, ertegileri týraly túsinik berý.
Damytýshylyq. Oqýshylardyń este saqtaý, oılaý qabiletterin damytý. Óz pikirin dáleldeı bilýge, izdenimpazdyqqa baýlý
Tárbıelik. Oqýshylardy qaıyrymdylyqqa, ózara syılastyqqa, qanaǵatshyl, ýádege berik, adal da ádiletti bolýǵa tárbıeleý.
Sabaqtyń tıpi: Jańa bilimderdi meńgerý
Sabaqtyń ádis – tásilderi: Baıandaý, suraq – jaýap
Sabaqtyń kórnekiligi: Avtor portreti, kitaptary, sýretter, kesteler, ınterbelsendi taqta
Sabaqtyń barysy
Uıymdastyrý kezeńi:
1. Sálemdesý;
2. Synypty túgeldeý;
3. Oqýshylardyń nazaryn sabaqqa aýdarý;
4. «Alaqan» jattyǵýy
Ótken sabaqty eske túsirý
Sen Pýshkındi qanshalyqty bilesiń?
• Pýshkın qaı jyly ómirge keldi? (1799, Moskva)
• Pýshkınniń ákesiniń esimi kim? (Sergeı Pýshkın)
• Aqynnyń ájesiniń esimi kim? (Marıa Alekseıqyzy)
• Pýshkınniń kútýshisiniń esimi kim?(Arına Radıonqyzy)
• Pýshkınniń otbasynda qaı tilde sóılesken? (fransýz, anasy Nadejda Osıpqyzy fransýz tilin erkin meńgergen)
• Pýshkın qaı kezden óleń jaza bastady? (Segiz jasynan delinedi, alaıda ózi on úsh jasynan deıdi)
• Pýshkınge oryssha jazýdy kim úıretti? (Ájesi Marıa Alekseıqyzy)
• Pýshkınge kim ertegiler oqyp berdi? (Nıkıta aǵasy men kútýshisi Arına Radıonqyzy)
• Pýshkınniń súıikti jyl mezgili? (Kúz)
• Pýshkınniń kitaphanasynda qansha kitap bolǵan? (3560)
• Pýshkın qaı jyly ómirden ótti? (1837, Sankt - Peterbýrg)
Jańa sabaq
• Ertegi degenimiz ne? (Qıal – ǵajaıyptan týǵan halyq aýyz ádebıetiniń bir túri).
• Qandaı halyqtyq ertegilerdi bilesińder? (Er Tóstik, Kerqula atty Kendebaı, Kún astyndaǵy Kúnikeı qyz jáne t. b.)
• Ádebı ertegi degenimiz ne? (avtory belgili ertegi).
• Halyqtyq jáne ádebı ertegilerdiń uqsastyǵy nede? (tańǵajaıyp oqıǵalardyń oryn alýynda, keıipkerlerdiń túrli shytyrman oqıǵalardy bastan ótkerýinde, jaýyzdyqpen alysý, kedergilerge qarsy turý, jamandyqty jaqsylyqtyń jeńýi).
Jańa sabaqta túsingenin tekserý
Oqýshylar, men ertegi keıipkerlerin ataımyn. Sender sol arqyly meniń qaı ertegini jumbaqtap otyrǵanymdy tabasyńdar.
Kók teńiz, shal men kempir, balyq, astaý (Balyqshy men balyq)
Oqýshylar, men ertegi bólimderi boıynsha ınterbelsendi taqtadan sýretter kórsetemin, sender sol arqyly erteginiń mazmunyn aıtyp beresińder. Bul ertegini birinshi ataǵan sebebim, ertegi 1833 jyly, «Altyn átesh» ertegisinen buryn jazylǵan. «Altyn átesh» ertegisi 1834 jyly jazylǵan.
«Balyqshy men balyq» ertegisi boıynsha suraqtar:
• Kók teńizde kempir shal qansha jyl turǵan edi? (33)
• Shal qandaı balyq aýlady? (Altyn)
• Altyn balyq qart qarmaǵyn neshinshi ret salǵan kezde tústi? (3)
• Altyn balyq shalǵa qandaı ótinish aıtty? (Teńizge jiberýdi)
• Ertegide kempirdiń kim bolǵysy keldi? (aqsúıek, patshaıym, teńiz bıleýshisi)
• Aqsúıek kempir shalyn qaı jerge jumysqa jiberdi (At qoraǵa, jylqy baǵýǵa)
• Shaldyń teńizge ár barǵandaǵy teńizdiń ózgerisin ertegiden taýyp oqy
• Nelikten teńiz beti ózgerip otyrdy? (adam balasy sekildi altyn balyq ta óz qarsylyǵyn, ashýyn teńiz betindegi tolqyndar arqyly kórsetti)
• Kempir ne úshin jazasyn aldy? (toıymsyzdyǵy, qanaǵatsyzdyǵy, baılyqqa qumarlyǵy)
• Ertegidegi balyqtyń ereksheligi nede? (Altyn bolǵandyǵynda, adamnyń tilinde sóıleýinde, armandardy oryndaýynda).
Patsha, danyshpan, átesh, hanshaıym (Altyn átesh týraly ertegi)
«Altyn átesh» ertegisi boıynsha suraqtar:
• Erteginiń basty keıipkerlerin atańdar? (Dadan patsha men átesh)
• Erteginiń oqıǵasy qaı jerde órbıdi? (Naqty oqıǵa orny joq. Sebebi, bul oqıǵa kez kelgen elde, kez kelgen adamnyń basynda bolýy múmkin oqıǵa.
Beride emes, áride
Pálen jurttyń jerinde).
• Dadan patshaǵa Altyn átesh ne úshin qajet boldy? (Elin jaýdan qorǵaý úshin).
• Ertegide danyshpan nelikten átesh syılady? (Átesh orys halqynda sáttiliktiń, baqyttyń, baılyqtyń, aqyldyń belgisi).
• Danyshpanǵa Dadan patsha Altyn áteshtiń aqysyna ne bermek boldy? (Qalaǵan nársesin.
Rıza bolyp, aıtar han:
"Buıym altyn, kúmis pe?
Basqa múdde, jumys pa?
Taýalyńdy qaıtarman.
Senen nemdi aıarmyn!
Qashan bolsa, daıarmyn
Ne surasań berýge -
Ne deseń de etkizip,
Ne múddeńe jetkizip,
Óz kóńilimdeı kórýge").
• Altyn áteshtiń mindeti ne? (Jaý kele jatqanyn habarlaý, patshalyqty qaraýyldaý).
• Átesh syryq basyna ornatylǵaly elde neshe jyl tynyshtyq ornady?
(Jaý tyıyldy, basyldy.
Bir jyl ótti, eki jyl,
Tapty raqat jurt damyl,
Átesh otyr jaı, tynysh).
• Ertegide Shamahan hanshaıymy nege teńeledi? (kúnge).
Nury kúndeı shashylyp,
Shamahandy bılegen,
Nókeri joq, jap - jalǵyz
Shyǵa kelip patsha qyz).
• Hanshaıymdy ákelgende halyq olardy qalaı qarsy aldy?
(Taıanǵanda qalaǵa,
Dýlap, shýlap dalaǵa,
Han aldynan el shyqty).
• Danyshpan altyn áteshtiń aqysyna Dadan patshadan ne surady?
(Shal aıtady: "Han Dadan!
Bar - dy aıtqan ýaǵdań
Tilegimdi berýge
- Ne desem de etkizip,
Rızalyqqa jetkizip,
Óz kóńilińdeı kórýge.
Aqy alatyn kún jetti,
Moınyńdaǵy mindetti
- Óte búgin qaryzdy.
Súıseń kóńilim tynýyn,
Ber Shamahan sulýyn!).
• Dadan patsha qalaı qaza boldy?
(Syryǵynan túsip kep,
Altyn átesh ushyp kep,
Han basyna qonady.
Tumsyǵymen qaqty da,
Hannyń mıyn shaqty da,
Átesh ketti aspanǵa.
Arbasynan han ushty,
Keýdesinen jan ushty).
• Dadan patsha ne úshin jazasyn aldy? (Ýádesinde turmaǵandyqtan, jaqsylyqqa jaqsylyqpen jaýap bermegendikten)
• Naǵyz patsha qandaı bolýy kerek? (Oqýshylar pikiri tyńdalady).
Sergitý sáti.
Pýshkınniń ózimiz oqyǵan keıipkerlerin ataǵanda qol soǵamyz. Ózge ertegi keıipkerleri atalǵanda aıaǵymyzben edendi taqyldatamyz.
A.S.Pýshkın ertegileri júkteý
You Might Also Like
-
Muǵalimniń aty-jóni: Halıvalıpova Elmıra Abdenovnaln
-
9 - bólim. Bıoalýantúrlilik. Joıylyp bara jatqan janýarlar men ósimdikter. M. Áýezov «Kókserek» áńgimesi
