Ata-analar jınalysyn tartymdy ótkizý joldary
Ata – analar jınalysyn tartymdy ótkizý joldary
Synyp jetekshisi – birkelki jańa jáne kóne mamandyq. Árıne, kóp nárselerdi ustazdar ózderi jınaqtaıdy, biraq, psıhologıalyq jaǵynan olarǵa kómek qajet. Mysaly, muǵalimderdi jınalysta ata - analarmen durys qarym – qatynas jasaýǵa baǵyttaý.
Nege kedergiler paıda bolady?
Ata – analar jınalysynda synyp jetekshisi qandaı rolde bolýy kerek? Jınalys kezinde synyp jetekshisi belgili bir aqparatpen jumys isteýi qajet jáne ózin sol aqparatty berýshi rolinde ustaýy mindetti. Pedagogqa bul daǵdyly jaǵdaı. Biraq, oqytý jáne aqparat berýde túrli ádisterdi qoldanýǵa týra keledi, degenmen aqparattyń kómegimen ata – analardy oqytý da tyńdaýshy qaýymdy jalyqtyryp alary sózsiz. Aqparat nátıjesi túsiniksiz bolǵandyqtan, tyńdaýshylar jaǵynan kedergiler týyndaıdy.
Osyǵan oraı psıhologıalyq ádebıetterde trener jumysyna, trenıń júrgizýshige arnalǵan baı jáne óte paıdaly materıaldar jınaqtalǵan.
Pedagog fasılıtator rolinde
Taǵy bir ata – analar jınalysyn júrgizetin pedagog róli – fasılıtator. Fasılıtator – eki jáne odan da kóp adamdardyń qarym – qatynasyn jeńildetetin, qatysýshylar dıskýssıa tapsyrmasyn sheshýde jáne mazmunyn taldaýda, zeıinin shoǵyrlandyrýda kezdesýdi baqylaıtyn adam. Pedagog – fasılıtator jınalysta qoıylǵan suraqtardyń sheshimin tabýda ata – analarmen qarym – qatynasty uıymdastyrady. Fasılıtator rolinde pedagog toptyq úrdiske óz pikirin kirgizbeıdi. Ata – analar jınalysyn ótkizgende synyp jetekshilerge arnalǵan tómendegideı paıdaly usynystar beriledi.
Qandaı bolmasyn aqparat berýshiniń eń basty maqsaty – tyńdaýshyny ózine qarata bilý. Osy tapsyrmany sheshýge kóptegen ádister baǵyttalǵan.
Áńgimeniń basy:
Eń basty talap - áńgime basy qysqa jáne mazmuny boıynsha naqty bolýy kerek. Birneshe keńester:
1 paraq qaǵazǵa jaqsylap oılanyp, sózińizdiń bastapqy 2 - 3 sóılemin jazyńyz. Siz alańdap tursańyz da sóılemderińiz baılanysqan bolýy kerek.
Birinshi kezdesýińiz bolsa da, qysqasha durystap tanysyńyz. Ata – analar aldyndaǵy bedelińiz ben balalarmen qarym – qatynastaǵy rólińizdi durys kórsete bilgen jón.
Kezdesýdiń bastalýy sozylyp ketkenniń ózinde jınalysty eshqashan keshirimnen bastamańyz. Tek qana kezdesýdiń josparlanǵannan basqasha ótkenin aıtyp ótińiz. Keshirim suraý sizdi «tómen» baǵytqa qoıady jáne tyńdaýshylar aldynda sizdiń aqparatyńyzdyń maǵynasyn joıady.
Áńgimeni bastamas buryn ata – analar men oqýshylardy tynyshtandyryp, ózińizge nazar aýdartýǵa kóptep tyrysyńyz. Sizdiń tásilińiz sabaqty elestetpeıtindeı, standartty emes bolýy kerek. Árqashan ózińizge senimdi turyńyz. Mysaly: áńgimeni qumyradaǵy gúldi ústeldiń shetine qoıyp bastańyz...
Alǵashqy sózdi kezdesý mazmuny men kezeńderinen bastaǵan jaqsy. «Aldymen biz sizdermen…», «Sodan keıin biz… qatystyramyz», «Áńgime sońynda biz sizdermen…» degen sıaqty suraqty aqparat berý kezinde qoıǵan durys ekenin aıtyp ótińiz. Nemese, ata – analardy aldymen tyńdap alyp, sońyra suraqtaryn qoıýyn ótinińiz.
Eger uıymdastyrý kezeńin aıtqannan keıin siz tyńdaýshylar baǵytyn ózgertseńiz, olar óte erkin jáne árbir sharaǵa qosylyp otyrady. Bul úshin mektep nemese synyp ómirinen jaqynda bolǵan oqıǵany qysqa sózben keltirińiz, balalar jasaǵan qyzyqty, kúlkili nárseni aıtyp ótińiz. Eger ata – analar bir – birimen tanys bolmasa, olardy mindetti túrde tanystyryńyz.
Aqparatty berý
Sóz sóılegen kezde qalaı jáne qaıda turý kerek? Eger synyp kishkentaı nemese tyńdaýshylar az bolsa, jalpy sheńberde nemese ústelińizdi qyryndap otyrǵan durys. Eshýaqytta ústel basynda otyrmańyz. Ol pedagog pen tyńdaýshylarda naqty baılanystar men júris – turys stereotıpterin oıatady. Eger synyp úlken bolsa, ústel janynda turyp sóıleý qajet. Taqta aldyndaǵy keńistik tyńdaýshylar nazaryn basqarýǵa múmkindik beredi. Eger siz óte mańyzdy nárseler aıtyp tursańyz, parta nemese oryndyq qatarlarynan kishkene aldyǵa qaraı shyǵyp sóıleńiz. Qorytyndylaý kezinde tyńdaýshylarǵa oılanýǵa, túsinýge múmkindik berý úshin taqta janynda turyńyz.
Daýysty aqparat kómegimen qatarlastyryńyz. Sizge sabaq kezinde qoldanatyn birneshe daǵdylar qajet: sońǵy sózderdi qaıtalaý, ıntonasıamen sóıleý jáne úzilister bolsyn. Siz belsendi balalarmen emes, úlkendermen qarym – qatynasta ekenińizdi umytpaǵaısyz. Olar oılaıdy, úzilis kezinde tiptep jaqsy oılanýǵa bolady.
Siz aqparat berýde verbaldy emes jest, dene qımyly, mımıkany jetik baqylańyz.
Mazasyzdanǵanda mımıkany basqarý qıyn, sonda da ol berilgen aqparat mazmunyna sáıkes jáne soǵan qaraı ózgerýi qajet. Dene qımyly men jestterdi, qazirgi kóptegen tanys pedagogıkalyq tásilderdi paıdalana otyryp, jaǵymdy qoldanǵan durys.
Ata – analardyń bári tolyq tyńdap otyr eken dep, barlyq emosıa, aqparattardy aıtyp salýǵa jaǵdaıdy paıdalanbańyz. Eskertetin jaı: áńgime barysynda basqa jaqqa ketip qalmańyz. Taqyrypty naqty anyqtap, ol baǵyttan aýytqymańyz.
Sóz arasynda azdap ata – analardy qyzyqtyrýǵa bolady: «Biz mynaý týraly da áńgimeleıtin de bolamyz...», «Bul suraq boıynsha sizderge aıtatynym bar...» degen sekildi. Kelesi kezdesý óte mańyzdy jáne qyzyqty bolatynyna qaraı odan qalmaýǵa tyrysatyn bolsyn.
Ata - analar jınalysyn tartymdy ótkizý joldary. júkteý
Synyp jetekshisi – birkelki jańa jáne kóne mamandyq. Árıne, kóp nárselerdi ustazdar ózderi jınaqtaıdy, biraq, psıhologıalyq jaǵynan olarǵa kómek qajet. Mysaly, muǵalimderdi jınalysta ata - analarmen durys qarym – qatynas jasaýǵa baǵyttaý.
Nege kedergiler paıda bolady?
Ata – analar jınalysynda synyp jetekshisi qandaı rolde bolýy kerek? Jınalys kezinde synyp jetekshisi belgili bir aqparatpen jumys isteýi qajet jáne ózin sol aqparatty berýshi rolinde ustaýy mindetti. Pedagogqa bul daǵdyly jaǵdaı. Biraq, oqytý jáne aqparat berýde túrli ádisterdi qoldanýǵa týra keledi, degenmen aqparattyń kómegimen ata – analardy oqytý da tyńdaýshy qaýymdy jalyqtyryp alary sózsiz. Aqparat nátıjesi túsiniksiz bolǵandyqtan, tyńdaýshylar jaǵynan kedergiler týyndaıdy.
Osyǵan oraı psıhologıalyq ádebıetterde trener jumysyna, trenıń júrgizýshige arnalǵan baı jáne óte paıdaly materıaldar jınaqtalǵan.
Pedagog fasılıtator rolinde
Taǵy bir ata – analar jınalysyn júrgizetin pedagog róli – fasılıtator. Fasılıtator – eki jáne odan da kóp adamdardyń qarym – qatynasyn jeńildetetin, qatysýshylar dıskýssıa tapsyrmasyn sheshýde jáne mazmunyn taldaýda, zeıinin shoǵyrlandyrýda kezdesýdi baqylaıtyn adam. Pedagog – fasılıtator jınalysta qoıylǵan suraqtardyń sheshimin tabýda ata – analarmen qarym – qatynasty uıymdastyrady. Fasılıtator rolinde pedagog toptyq úrdiske óz pikirin kirgizbeıdi. Ata – analar jınalysyn ótkizgende synyp jetekshilerge arnalǵan tómendegideı paıdaly usynystar beriledi.
Qandaı bolmasyn aqparat berýshiniń eń basty maqsaty – tyńdaýshyny ózine qarata bilý. Osy tapsyrmany sheshýge kóptegen ádister baǵyttalǵan.
Áńgimeniń basy:
Eń basty talap - áńgime basy qysqa jáne mazmuny boıynsha naqty bolýy kerek. Birneshe keńester:
1 paraq qaǵazǵa jaqsylap oılanyp, sózińizdiń bastapqy 2 - 3 sóılemin jazyńyz. Siz alańdap tursańyz da sóılemderińiz baılanysqan bolýy kerek.
Birinshi kezdesýińiz bolsa da, qysqasha durystap tanysyńyz. Ata – analar aldyndaǵy bedelińiz ben balalarmen qarym – qatynastaǵy rólińizdi durys kórsete bilgen jón.
Kezdesýdiń bastalýy sozylyp ketkenniń ózinde jınalysty eshqashan keshirimnen bastamańyz. Tek qana kezdesýdiń josparlanǵannan basqasha ótkenin aıtyp ótińiz. Keshirim suraý sizdi «tómen» baǵytqa qoıady jáne tyńdaýshylar aldynda sizdiń aqparatyńyzdyń maǵynasyn joıady.
Áńgimeni bastamas buryn ata – analar men oqýshylardy tynyshtandyryp, ózińizge nazar aýdartýǵa kóptep tyrysyńyz. Sizdiń tásilińiz sabaqty elestetpeıtindeı, standartty emes bolýy kerek. Árqashan ózińizge senimdi turyńyz. Mysaly: áńgimeni qumyradaǵy gúldi ústeldiń shetine qoıyp bastańyz...
Alǵashqy sózdi kezdesý mazmuny men kezeńderinen bastaǵan jaqsy. «Aldymen biz sizdermen…», «Sodan keıin biz… qatystyramyz», «Áńgime sońynda biz sizdermen…» degen sıaqty suraqty aqparat berý kezinde qoıǵan durys ekenin aıtyp ótińiz. Nemese, ata – analardy aldymen tyńdap alyp, sońyra suraqtaryn qoıýyn ótinińiz.
Eger uıymdastyrý kezeńin aıtqannan keıin siz tyńdaýshylar baǵytyn ózgertseńiz, olar óte erkin jáne árbir sharaǵa qosylyp otyrady. Bul úshin mektep nemese synyp ómirinen jaqynda bolǵan oqıǵany qysqa sózben keltirińiz, balalar jasaǵan qyzyqty, kúlkili nárseni aıtyp ótińiz. Eger ata – analar bir – birimen tanys bolmasa, olardy mindetti túrde tanystyryńyz.
Aqparatty berý
Sóz sóılegen kezde qalaı jáne qaıda turý kerek? Eger synyp kishkentaı nemese tyńdaýshylar az bolsa, jalpy sheńberde nemese ústelińizdi qyryndap otyrǵan durys. Eshýaqytta ústel basynda otyrmańyz. Ol pedagog pen tyńdaýshylarda naqty baılanystar men júris – turys stereotıpterin oıatady. Eger synyp úlken bolsa, ústel janynda turyp sóıleý qajet. Taqta aldyndaǵy keńistik tyńdaýshylar nazaryn basqarýǵa múmkindik beredi. Eger siz óte mańyzdy nárseler aıtyp tursańyz, parta nemese oryndyq qatarlarynan kishkene aldyǵa qaraı shyǵyp sóıleńiz. Qorytyndylaý kezinde tyńdaýshylarǵa oılanýǵa, túsinýge múmkindik berý úshin taqta janynda turyńyz.
Daýysty aqparat kómegimen qatarlastyryńyz. Sizge sabaq kezinde qoldanatyn birneshe daǵdylar qajet: sońǵy sózderdi qaıtalaý, ıntonasıamen sóıleý jáne úzilister bolsyn. Siz belsendi balalarmen emes, úlkendermen qarym – qatynasta ekenińizdi umytpaǵaısyz. Olar oılaıdy, úzilis kezinde tiptep jaqsy oılanýǵa bolady.
Siz aqparat berýde verbaldy emes jest, dene qımyly, mımıkany jetik baqylańyz.
Mazasyzdanǵanda mımıkany basqarý qıyn, sonda da ol berilgen aqparat mazmunyna sáıkes jáne soǵan qaraı ózgerýi qajet. Dene qımyly men jestterdi, qazirgi kóptegen tanys pedagogıkalyq tásilderdi paıdalana otyryp, jaǵymdy qoldanǵan durys.
Ata – analardyń bári tolyq tyńdap otyr eken dep, barlyq emosıa, aqparattardy aıtyp salýǵa jaǵdaıdy paıdalanbańyz. Eskertetin jaı: áńgime barysynda basqa jaqqa ketip qalmańyz. Taqyrypty naqty anyqtap, ol baǵyttan aýytqymańyz.
Sóz arasynda azdap ata – analardy qyzyqtyrýǵa bolady: «Biz mynaý týraly da áńgimeleıtin de bolamyz...», «Bul suraq boıynsha sizderge aıtatynym bar...» degen sekildi. Kelesi kezdesý óte mańyzdy jáne qyzyqty bolatynyna qaraı odan qalmaýǵa tyrysatyn bolsyn.
Ata - analar jınalysyn tartymdy ótkizý joldary. júkteý
You Might Also Like
